Электронный каталог

80/84
Ж 12
Жүнісов, Қ.
    Сәкеннің Сталинге хат жазғаны рас па? [Текст] / Қ. Жүнісов // EGEMEN QAZAQSTAN. - 1 ақпан. - 2019. - №21. - Б. 8.
ББК 80/84

Рубрики: Филологические науки. Художественная литература

Кл.слова (ненормированные):
Сәкеннің Салинге хат жазғаны рас па? -- Жұмажан Сүлеймен -- Ақиқат журналы -- Ғалымдар құрастырған кітапты ғалым оқымаған ба? -- Ақтаңдақтар ақиқаты -- Жүнісов.Қ
Аннотация: Тарих ғылымдарының кандидаты Жұмажан Сүлейменнің "Сәкеннің Сталинге хаты" атты мақаласы "Ақиқат" журналында (№10, 2018ж) үш айдан бері "салтанат" құрып тұр. Автор: "Ерте ме, кеш пе жарияланбай қалмайтын бұл хат төл тарихымыздың бір қызық дерегі. Төменде алғаш рет баспа бетін көргелі отырған Сәкен Сейфуллиннің Сталинге жазған бізге белгілі жалғыз хаты" деп бастайды. Неге алғаш рет? Бұл хат бұдан он бір жыл бұрын 2007 жылы "Алаш қозғалысы" деген кітапқа енген еді ғой. Содан бері бірнеше мәрте талданған. Сонда ғалымдар құрастырған кітапты ғалым оқымаған ба?
Держатели документа:
БҚМУ

80/84
Б 42

    Бекзат дарын [Текст] // Oral oniri. - ақпан. 2019. - №11. - Б. 12.
ББК 80/84

Рубрики: Филологические науки. Художественная литература

Кл.слова (ненормированные):
Бекзат дарын -- Көшенов Ғарифолла 80 жаста -- ақын-журналист,аудармашы -- БҚО Орал -- мерейтой
Аннотация: Кешегілердің жасы едік, ал бүгінде ел-жұрт ардагерлер атайтын аға буынның санатындамыз. Алдымызда бірер жыл бұрын сексенге толып кетті. Асқар асуға енді, міне, Ғарекең - Ғарифолла Көшенов шығып тұр. Алпысыншы жылдардың алғашқы жартысында көктемде қайтып оралған жыл құстарындай ұзақ-шұбақ тізбектеле келіп, бұқаралық ақпарат құралдарында жұмысқа кіргенбіз. Жастар шоғырының қатар түзеп топтала қалам қызметін таңдауына екі бірдей себеп болды. Біріншіден, 1962 жылы бұрын жабылып қалған облыстық газет атауы өзгеріп, өзіміздің Оралда қайта шыға бастады. Екіншіден, 1964 жылдың күзінде облыстық теледидар дүниеге келді.
Держатели документа:
БҚМУ

80/84(5каз)
A10
Қабылқақ, А.
    Рақымжанның көз жасы [Текст] / А. Қабылқақ // EGEMEN QAZAQSTAN. - 15 ақпан. - 2019. - №31. - Б. 9.
ББК 80/84(5каз)

Рубрики: Филологические науки. Художественная литература

Кл.слова (ненормированные):
Рақымжанның көз жасы -- Шыңғыс ханның көз жасы хикаяты -- Рақымжан Отарбаев -- Қабылқақ.А
Аннотация: Тереңіне сүңгіп, маржанын теру әсте оңайға түспеген "Шыңғыс ханның көз жасы" хикаяты жазушының кемеліне келіп, әбден толысқан шағында дүниеге келген. Астары құпия белгілерге толы ғажайып хикаят.
Держатели документа:
БҚМУ

80/84(5каз)
Ж 22
Жайлыбай , Ғ.
    Сәкен - рух [Текст] / Ғ. Жайлыбай // EGEMEN QAZAQSTAN . - 20 ақпан. - 2019. - №34. - Б. 8.
ББК 80/84(5каз)

Рубрики: Филологические науки. Художественная литература

Кл.слова (ненормированные):
алаштың ардақтысы -- сәкен-рух -- Сәкен сейфуллин -- алаштың аспанынан ағып түскен жарық жұлдыз -- Жайлыбай Ғалым
Аннотация: Сәкен Сейфуллин. Соқтықпалы, соқпақты тар жол тайғақ кешулі ғұмыр кешіп Алаштың аспанынан ағып түскен жарық жұлдыз. Сәкен десе көз алдыңа жұртымның сыры мен жыры, әні мен сәні, жаны мен ары келеді. Ол-әсемдіктің, тазалықтың символындай есім. Біз білетін, біздің буынның санасына адамзаттың аққуы секілді орныққан менің Сәкен ағам. Өмірімен де, өлеңімен де ол осындай абыройға лайық тұлға. Алыстаған сайын биіктейтін таулар сияқты қазақ қауымының көңіл көлінде Сейфолланың Сәкені жарқырай беруге тиіс жалқы құбылыс, біртуар ер.
Держатели документа:
БҚМУ

80/81(5каз)
A10
Құланбекова , А.
    Латын әліпбиі және Ахмет Байтұрсынұлы [Текст] / А. Құланбекова // Білімді ел. - 5 наурыз. - 2019. - №9. - Б. . 18.
ББК 80/81(5каз)

Рубрики: Филологические науки в целом и языкознание

Кл.слова (ненормированные):
латын әліпбиі және Ахмет Байтұрсынұлы -- технология дамыған заман -- тіл білімі -- білімді ел -- латын графикасы
Аннотация: Қазіргі таңда барлық салада латын әліпбиінің өте қажет екенін ұғынып жүрміз. Ақпараттық технологияның дамыған заманында бұл графикаға көшу - қажеттілік. Қазақстан Президентінің "Қазақ тілі әліпбиін кириллицадан латын графикасына көшіру туралы" (№569, 26.10.2017ж) Жарлығына өзгеріс енгізу арқылы әліпбиідің соңғы нұсқасы бекітілді. Келесі жылдан бастау алатын бұл өзгерісті мектеп ұстаздары үлкен жауапкершілікпен қабылдап, маңыздылығын түсініп отыр.
Держатели документа:
БҚМУ

80/84(5каз)
A10
Әлпейісова , К.
    "Қазақтанудың" қарышты қадамы [Текст] / К. Әлпейісова // AQIQAT . - Ақпан. - 2019. - №2. - Б. 19-23
ББК 80/84(5каз)

Рубрики: Филологические науки. Художественная литература

Кл.слова (ненормированные):
қазақтанудың қарышты қадамы -- ақмоладан басталған жол -- қазақтанудың қазығы қағылып тұсауы кесілді -- қазақтану жобасы -- егемен қазақстан -- ақмола облысы, бурабай ауданы -- қасиетті абылайхан алаңы -- болашаққа бағдар -- рухани жаңғыру -- Л.Прокопенко -- Әлпейісова.К -- ақиқат журналы
Аннотация: «Адамды тану үшін онымен жолға шық» дегенді қай-қайсымыз да естіп өстік. Сапарда жүрген аз-кем уақытта жолсерігіңнің өмір жолына, мінез-құлқына қанығып, қарым-қабілетін танисың. Осы ұстаным түрін, нысанын өзгертіп, түрлі салада қолданылады. Билік басына келген әкімнің, министрдің, басқа да биік лауазым иесінің алғашқы үш айдағы қызметін саралайтын «100 күн» деген меженің де мақсаты соған ұқсас. Жаңа басшыны бірі сынап, бірі қуанып, ал, тағы бірі күмәнданып қарсы алған халық оның алғаш қолға алған істерінен ой түйіп, өзіндік тұжырым жасайды. Былтыр Ассамблеяның көктемгі сессиясында ұсынылып, Елбасының, қатысушылардың тарапынан қызу қолдау тапқан «Қазақтану» жобасы халыққа жол тартты. Ақмола облысының Бурабай ауданында, қасиетті Абылайхан алаңында, «Егемен Қазақстан» жазғандай, «Қазақтанудың қазығы қағылып», тұсауы кесілді. Яғни, жоғарыдағы қалыпқа салсақ, жобаның іске асырыла бастауы өзінің 100 күндік межесінен өтті. Бұл кезең қалай өтті?
Держатели документа:
БҚМУ

80/84(5каз)
Х 25
Хасан , С.
    Пушкинді қызықтырған қазақтар [Текст] / С. Хасан // AQIQAT. - Ақпан. - 2019. - №2. - Б. 46-54
ББК 80/84(5каз)

Рубрики: Филологические науки. Художественная литература

Кл.слова (ненормированные):
пушкинді қызықтырған қазақтар -- александр сергеевич пушкин -- жәңгір бөкейұлы -- орал казак әскері -- покатилов -- ақиқат журналы -- хасан серікқали
Аннотация: Александр Сергеевич сондағы Оралда болған үш тәуліктей уақыттың ішінде Орал Казак әскерінің әскери атаманы Покатиловтың қала орталығындағы қос қабатты сәулетті үйінде жатқан болатын. Ол да бұның бұрынғы кездесіп, талайғы шүйіркелесіп жүрген жоғары шенді әскерилерінің біріндей-ақ ақжарқын, адаммен жұғысқыш жан екен. Оның үстіне, Василий Осиповичтің өзі атақты ақын Александр Сергеевичке де мүлдем бөтен адам емес-ті. Ол кезінде жастай әскери адам болуды армандап, бертінде Екінші Петербург кадет корпусында оқыған еді. Ал, ол бертінде оны сәтімен бітірген соң, Неваның жағалауындағы бір әскери горнизонның артиллерияшылар бөлімшесінде біраз жыл қызмет атқарды. Оның ғасырдың басындағы Отан соғысы кезінде айрықша көзге түсіп, шенді, шекпенді болғандығы тағы бар. Түптеп келгенде, атаманның бұл кездегі Пушкиннің шығармашылығына деген өзіндік бір құрметі де ерекше еді. Покатилов ертеректе Петербургтегі зиялы қауым бас қосқан кештерде Александр Сергеевичтің сондағы қалың көпшіліктің қолқалауымен ортаға шығып, жаңа бір лирикалық жырларын шабыттана оқып, сондағы өзінің отырған ортасының ажары мен көркіне айналғандығына дейін де талай рет көзбен көрді. Па, шіркін, атақты Пушкинмен бір сәт қол берісіп амандасып, өзімен қайтара бір жүздесіп, оңашада бір тіл қатысу оның да көптен бергі іште жатқан бір асыл арманы еді ғой. Сол арманы өзін алдамағандығына шүкір десейші! Орал, шынында да, көне де, сұлу қала екен. Сол жылдың күзінде Орал Казак әскерінің наказной атаманы болып тағайындалатын Орал Казак әскерінің атаманы Покатилов Оралда ұлы ақынды өзі алдынан шығып, тиісінше қарсы алады. Бұндағы қауышу да Пушкиннің Оралға жеткенге дейінгі қауышуларының ешқайсысынан да еш кем болған жоқ. Сол жылдың 2-ші қазанында Пушкиннің өзінің әйеліне «…ондағы атаман мен казактар мені жақсы қарсалады, менің құрметіме екі мәрте қонақасы берді, олар менің денсаулығым үшін тост та көтерді…» деп үлкен толғаныс үстінде хат жазуының бір сыры да осында жатқан еді. Атаман бұл кезде өзінің қала сыртындағы саяжайынан қаладағы үйіне баруға енді ғана жинала бастаған болатын. Соған қарамастан, ол Пушкинді өзінің Шағанның етегіндегі орман-тоғайлы, бір шеті дариямен шектесіп жатқан саяжайына апарып, тиісінше сән-салтанатымен қонақ етті. Иә, сонда ғой, оның Пушкинге осыдан біраз жылдар бұрын ғана аң-құстар ғана мекен еткен бұл жабайы бақтың Орал казачествосы әскерінің саябағына айналдырылып, бұнда әртүрлі ағаш көшеттері отырғызылып, гүлзар баққа айналдырылғандығын айта келіп, бұл бақтың бертінде оралдықтардың арасында қарапайым ғана Хан тоғайы деп аталынып кеткендігін сөз ете қалғандығы! –Хан тоғайы? – Пушкинге сондағы атаманның әлгі сөздері тым тосын болып та естілген еді. –Иә-иә, Александр Сергеевич! – деді атаман өзінің сондағы қонақжай дастарханның басындағы әңгімесін әрі қарай да қызу түрде жалғастыра түсіп: – Бұл жәйден-жәй қойыла салған атау емес, бұл саялы бақтың ішінде кезінде Еділ мен Жайықтың аралығындағы ұланасыр сардалаға дейін келіп, Бөкей Ордасының негізін қалаған сұлтан Бөкей Нұралыұлы ақ патшаның құзырымен қазақ халқының сонау көне замандардан бергі салт-дәстүрлеріне сай, ақ киізге оралып, хан көтерілген. Бұл – бір, екіншіден, әлгі Бөкей хан өмірден өткен соң, оның орнына Астрахан қаласында, сондағы азаматтық губернатор Андреевскийдің үйінде жатып, орысша білім алған ұлы Жәңгір Бөкейұлы ресми түрде хан тағына отырғанда, әлі күнге дейін Ішкі (Бөкей) Орданы хан лауазымымен басқарып отырған ол да осы тоғайдың арасында тиісінше ақ киізге оралып, қалың елдің алдында хан көтерілген! Бір қарасаң, дәл сол кезде, яғни, осыдан тура он жылға жуық уақыт бұрын, дәл осы қазіргі сіз бен біз тұрған саябақта, бір жағынан, Жәңгір Бөкейұлы, бір жағынан, сондағы жас Жәңгірді хан сайламақ болып, сонау Орынбордан Оралға арнайы келген генерал-губернатор Эссеннің көздерінше, ала таңнан қала көгінен үш дүркін зеңбіректен сан рет оқ атылды. Иә, Александр Сергеевич, бұл тек сондағы Жәңгірді хан сайлау салтанатының тек алғашқы бір бастамасы ғана еді. Соның артынша-ақ, осы саябақтың ішінде халайықтың көз алдында Жәңгір Бөкеев ақ киізге оралып, оған Ішкі (Бөкей) Орданың ханы болып ресми түрде сайланғандығы туралы императордың Грамотасы салтанатты түрде табыс етіліп, үстіне сонау астаналық қаладағы ақ патшаның алтын сарайынан әкелінген бұлғын ішік жабылып, астына ақбоз ат мінгізілді.
Держатели документа:
БҚМУ

80/84(5каз)
С 12
Сәрсембин, Ү.
    Өнер-білімге құштарлық адамның кісілік қасиетінен бастау алады [Текст] / Ү. Сәрсембин // AQIQAT . - Ақпан. - 2019. - №2. - Б. 55-59
ББК 80/84(5каз)

Рубрики: Филологические науки. Художественная литература

Кл.слова (ненормированные):
өнер-білімге құштарлық адамның кісілік қасиетінен бастау алады -- қайырымды қала тұрғындары -- әл-Фараби -- өнер - білім -- мұстафа шоқай -- көне заман -- ақиқат журналы -- Сәрсембин.Ү
Аннотация: Әл -Фарабидің «Қайырымды қала тұрғындары» еңбегінде тектілікке қатысты зерделенген он екі қасиеттің – бірі өнер-білімге құштарлық. Тарихымызға, адамзат тарихына қарайтын болсақ, мемлекеттің, оның мүддесінің дамуы халықтың өнер-білімге деген құштарлығынан бастау алып отырған. Көне заманнан келе жатқан адамзат мәдениетіндегі бұл үрдіс халықтың, жекелеген тарихи тұлғалардың рухани қасиеттерінің бірі болып табылады. Әл-Фарабидің сөзімен айтсақ, зиялы адам, өнер білімге құштар болуы, оқып үйренуден шаршап шалдықпай, осыған жұмсалатын еңбектен қиналып азаптанбай, бұған оңай жететін болуы шарт. Ойшыл бабамыздың зерделеп отырған өнері мен білімі қандай дүние? Біздің бүгінгі адамзат әлемінен байқайтынымыз өркениет сатысы биіктеген сайын өнер мен білім ұғымының өрісі мен шеңбері тарылу (өзгеру) үстінде. Бұрынғы заманда өнер-білім деп адамның қабілетімен ұштасқан нәрсені айтқан. Адамның өнер мен білімге құштарлығы, осы жолдағы ізденісі мен қажырлы еңбегі даналықпен ұштастырылып отырса, оның болмысының мәдениетпен ажырамас қырлары да айқындала түспек. Соның бірі (адам болмысының төл мәдениетімен ажырамас қырларының негізі) тектілік.
Держатели документа:
БҚМУ

80/84(5каз)
Ш 20
Шамахайұлы , Қ.
    Әр дәуірдің шындығы ғана қымбат [Текст] / Қ. Шамахайұлы // AQIQAT. - Ақпан. - 2019. - №2. - Б. 75-79
ББК 80/84(5каз)

Рубрики: Филологические науки. Художественная литература

Кл.слова (ненормированные):
әр дәуірдің шындығы ғана қымбат -- халық -- мұрагер этно-тобы -- тәйф тәукейұлы -- моңғолия қазақтары -- публицист -- ұланбатыр -- ақиқат журналы -- Шамахайұлы.Қ
Аннотация: Арада 20-30 жыл ғана өткеннің өзінде көп дүние көмескіленіп, ұмыт бола бастайды екен. Мұндай мерзімде «жас өсіп, жарлы байып» дегендей жаңа буынның пайда болатыны тағы бар. Халық барлық дүниені есте сақтай бермейді, ішінара ілуде бірі ғана болмаса. Уақыттың осындай «ұмытшақтығын» тиімді пайдаланатын пысықайлар да болады екен. Күні кеше Моңғолияны мекендеген небары 150 мыңдай қазақтың әдебиеті мен мәдениетін зерттеген кейінгі буын өкілдері арасында «өтірікті шындай, шындықты құдай ұрғандай» етіп, кейбір деректерді көпе-көрінеу бұрмалау, әркім өз әкесін, жақын-жұрағаттарын ғана орынсыз дәріптеушілік қылаң беріп жатады. Қысқасы, жоқтаушысы барлары зорайып, жоқтары еленбей көмескі тартып бара жатқанын несіне жасырайық. Асылы, тарихқа азды-көпті болсын, ондай қиянат жүрмес болар. Дегенмен, керісінше, барды бар, жоқты жоқ деп өз дәуірінің шындығын ғана жеткізуді көздейтін адал жандар да табылып жатқаны көңілге жылылық ұялатады. Сондай бір адал автордың туындысы жайында ой білдіруді жөн көрдім. Театр сахнасында, кино экранда талантты актер, түрлі қойылымдарда шебер режиссер, әрі шет жайлаған ағайындар ортасында ұлттық өнер мен озық салт-сананы насихаттаушы, «Мұрагер» этно-тобының негізін салушы ретінде Тәйф Таукейұлы ақсақалды жерлестері бұрыннан жақсы таниды. Таяуда жарыққа шыққан «Моңғолия қазақтарының театр тарландары» атты кітабын оқығаннан кейін өз басым жасы сексеннің сеңгіріне таяп қалған ағамның қаламы жүйрік публицист, әрі өз саласына адал зерттеуші, ысылған өнертанушы екендігіне көз жеткізіп, жаңа бір қырынан танығандай болдым.
Держатели документа:
БҚМУ

80(5каз)
П 18
Пармашқызы , Ұ.
    Сырбаз сөздің серкесі [Текст] / Ұ. Пармашқызы // AQIQAT. - Ақпан. - 2019. - №2. - Б. 90-94
ББК 80(5каз)

Рубрики: Филологические науки в целом

Кл.слова (ненормированные):
бақыт құшағында -- итен ақсақал -- жақсының жақсылығын айт -- торғай тағы газеті -- ақиқат журналы -- Пармашқызы.Ұ
Аннотация: Итен ақсақал столының үстінде жатқан бір құшақ газетті сырттай қарап-ақ айырды. Олардың бәрін түрлері мен тақырыптарынан бірден таниды. Өйткені, жаңадан шыға бастағандары бір көргеннен одағайлап, әдемі әспеті әрі өзіне тартымдылығымен еліктіре түсер еді. Шіркін, еліктіре тартатындары аз ғой, көбі түрлі-түсті суреттерге көңіл аударып отырады-ау деймін. Негізгі мазмұнға көңіл бөлсе ғой деп ойлайды. Газеттің әдемілігіне көз үйретіп алған соң, тақырып мәнісі, айтар ойы бар, тартымдылығы жүректі баурайтын, қызықтылығы мен зерттеу мәнері ой тастап ерекше еліктіре түссе дейсің. Алдағы күндері мына жайттарды қаузап жазса деп елеңдеп отыратыны бар. Газеттің дүниесі ойыңдағыны дөп басып жатса орынды көтерген екен деп, іштей ризашылығын кімге айтарын білмей, мақалаға көңілі толған сезімін жасыра алмай қайта-қайта көз тоқтатып шығатынын қайтерсіз. Осыған кәдімгідей бір еңсесі көтеріліп қалады. Алдындағы көп газетті саралай қарап отырып, мына ғұмырында өзіне берілген тағдырдың жақсылығы мен қиындығына бас иіп, соған шүкіршілік етеді. Жаратқанына мың сан тәубесін айтып, іштей күбірлеп қояды.Итен ақсақал газеттерді қобырата отырып, өзінің қай санында жарияланғаны белгісіз, алғаш мақала жазған газет тігіндісін ақтара берді. Құдай-ау, қай мезгіл еді, есіне түсіре алмай отыр, ауылда көгілдір көктемнің молынан шығып жайдары жазға ұласқан кезеңі болатын-ды. Онда жетіншіні аяқтап қалған еді. Мектепте де жазғы каникулға шығамыз деп, «Қайталау – оқу Анасы!» деп жатқан кез, «әнеки, көрдіңіз бе, ол түгілі оқу екеш оқудың да анасы болады» деп жатқан сәт. Гүлге көмкерілген ауылдың жасарып, жайнаған, бояуы құлпырған әдемі қоңырқай шағы. Ауылдағы нағыз қарбалас уақыт. Иекеңнің төргі бөлмедегі бір бұрышта жатқан аудандық газеттің бір нөмірі көзіне түсті.Неге екенін қайдам, өзінен-өзі жайғасып отырып газетті асығыс ақтара бастады. Бір кезде таныс көршісі туралы жазылған мақаланы байқап қалды. Таныс кісі болған соң ба, әйтеуір, мақаланы басынан аяғына дейін бір әрпін қалдырмай оқып шықты. Оқып шықты да ойға берілді, сонда, «Мақала дегеніңіз осы ма?» деп қояды. Өзі танитын диқан туралы, оның қам-қарекеті жайлы, атқарған істері жөнінде, яғни, еңбек жолын жазыпты. Мақаланы оқып отырып, өзінің балаң көңілмен қызығушылығы ма, еңбек етіп жатқан көршілері жайында жазғысы келді. «Мен де қалам тербесем болады екен. Тек білетін адам туралы, білетін мәселені ғана айтайын. Ауылдағы проблеманы сол кейіпкердің аузына салайын» деп ой түйді.
Держатели документа:
БҚМУ