Электронный каталог

28
С 16
Салихов, Т. Х.
    Географические закономерности распределения растительного покрова на территории проектируемого государственного природного резервата "Бокейорда" Западно- Казахстанской области [Текст] / Т. Х. Салихов // Қазақстан Республикасының Ұлттық Ғылым академиясының баяндамалары=Доклады Национальной Академии наук Республики Казахстан. - 2017. - №3. - С. 145-154.
ББК 28

Рубрики: География.

Кл.слова (ненормированные):
географические закономерности -- распределение -- растительный покров -- проектируемый государственный природный резерват "Бокейорда" -- ЗКО -- биоразнообразие
Аннотация: Данная работа посвящена проблемам окружающей среды Казахстана на примере проводимого проекта, где приводятся результаты научного обоснования проектируемого государственного природного резервата "Бокейорда" ЗКО.
Держатели документа:
ЗКГУ им.М.Утемисова.

20.1
С 16
Салихов., Т. К
    Исследования герпетофауны на территории проектируемого Государственного природного резервата "Бокейорда" Западно-Казахстанской области [Текст] / Т.К Салихов., Т. С. Салихова // Экологическое образование в Казахстане. - 2017. - №2. - С. 12-14.
ББК 20.1

Рубрики: экология.

Кл.слова (ненормированные):
исследования -- герпетофауна -- проектируемый Государственный природный резерват "Бокейорда" -- ЗКО -- обитание -- редкие животные
Аннотация: В результате исследований изучен животный мир и герпетофауна.
Держатели документа:
ЗКГУ им М.Утемисова.
Доп.точки доступа:
Салихова, Т.С.

26.82
М 55
Мешечко, Е. Н.
    Охраняемые территори, их классификация, функциональная роль и ранжирование [Текст] / Е. Н. Мешечко // География в школе. - 2019. - №4. - С. 3-11
ББК 26.82

Рубрики: Физическая география

Кл.слова (ненормированные):
заповедник -- заказник -- памятник -- природы -- биосферный заповедник -- резерват -- Рамсарская территория -- ландшафт -- особо охраняемые природные территории
Аннотация: В статье рассматриваются различные подходы к проблемам особо охраняемых природных территорий и режимам их использования, и охраны. Авторы предлагают критерии, положенные в основу классификации охраняемых территорий и их ранжирования.
Держатели документа:
ЗКГУ

28.89
И 50
Иманқұл , Ж.
    Браконьерлермен күрес-жаңа серпін алуда [Текст] / Ж. Иманқұл // Жалын . - 2020. - №4. - Б. 76-93
ББК 28.89

Рубрики: Краеведение

Кл.слова (ненормированные):
мемлекет саясаты -- ұлттық қауіпсіздік -- табиғат -- айнала -- қор -- мұхит -- су -- жер -- күн энергиясы -- атмосфера -- таза ауа -- таза су -- құнарлы топырақ -- өсімдіктер әлемі -- жануарлар дүниесі -- байлық
Аннотация: Табиғаттың қандай қоры болсын адамзаттың игілігіне арналған, сан алуан қажетін қамтамасыз етеді. Табиғат бізді айналада қоршап тұрған барлық нәрсе: ауа, су, топырақ, тау, орман, қазба байлықтары, өсімдіктер әлемі, жануарлар дүниесі, т.б. Сан мыңдаған жылдар бабалар мұра етіп қалдырған табиғат пен оның шексіз байлығын қорғау, оларды тиімді пайдалану мәселесі бұл күндері дүниежүзілік аса маңызды мәселелердің біріне айналды. Адамзат қалауынша пайдаланып келе жатқан барлық табиғи қорлар сарқылмайтын және сарқылатындар екі топқа бөлінеді. Сарқылатын қорлар қайта қалпына келмейтіндер және қалпына келетіндер деп бөлінеді. Сарқылмайтын қорларға: Күн энергиясы, атмосфера ауасы, теңіздер мен мұхиттардың сулары, жер, т.б. жатады. Бұлардың кейбіреулері адам-ның теріс іс-әрекетінен бүлініп немесе ластанып, сарқылатын қорларға айналып кетуі мүмкін. Мысалы, Арал теңізін алайық. Теңіздің тартылып, тұзы аспанға көтеріліп, климат өзгеріп, экологиялық аймаққа айналуы – тікелей адам баласының әсерінен орын алды. Сарқылатын қорларға таза ауа, таза су, құнарлы топырақ, өсімдіктер әлемі мен жануарлар дүниесі, қазба байлықтар, т.б. жатады. Табиғат қорларының кейбіреулеріне тоқталып өтейік. Судың негізгі қорын Дүниежүзілік мұхиттар мен теңіздер құрап, айналымы заңдылығы бойынша құрлықтағы өзендер мен көлдер үнемі қоректеніп отыратындықтан, су сарқылмайтын қорға жатады. Арал теңізінің тартылуы сияқты басқа да өзендер мен көлдердің құрғауы, тікелей адамның әрекетінен болған және сол аймаққа ғана тән құбылыс болып табылады. Ауа құрамы мен сапасы да улы газдар мен түтіндер өзгерген. Ауаны лас-тайтын – миллиондаған автокөліктер, ұшақтар, өнеркәсіп, зауыт, жылу стансалары, полигондар, зымырандар т.б. Ауыр өнеркәсіп шоғырланған қалалар мен елдімекендер халқының денсаулығы да төмендеген. Өскемен, Риддер, Зырян, Қарағанды, Екібастұз сынды қалалар маңындағы ауа сапасы талай айтылып келе жатқан мәселе. Еліміздің топырақ қорлары да жылдан-жылға сапасы төмендеп немесе құнарсызданып барады. Соңғы деректер республика жерінің 60 пайызы жарамсыз жерлерге немесе шөлге айналып кеткен. Солтүстік облыстарда тың игеру науқанына байланысты топырақ қарашірігінің 25-30 пайызын жоғалтқан. Еліміздің батыс өңірінде мұнай-газ игеру қарқынды дамуы есебінен топырақ қорлары ластанып, бүлініп жатыр. Топырақтың мұнаймен ластануы, топырақтың техногендік бүлінуі 2,5 млн. га жер аумаққа жайылған. Сұмдық көрсеткіш! Сондай-ақ жайылым қоры да бұл аймақта жарамсызданып барады. Азғыр, Тайсойған сынақ полигондарының салдарынан 1,4 млн га жер бүлінген. Республиканың өзге аймақта-рындағы жер қорларының да күйі мәз емес. Егін егіп, көкөніс отырғызып, тез өнім ала салу үшін тыңайтқыштарды мөлшерден артық қосу топырақтың ластауына, тозуына әкелген. Адамның қамқорлығы азайған сайын, табиғаттың «өзді-гінен қалпына келу» құбылысы жүріп жатыр. Ұшы-қиыры жоқ даланың қойнауы қазба байлықтарының барлық дерлік түріне бай. Өкініштісі, байлық жеке компаниялар арқылы шет елдерге ағылып жатыр. Әлі күнге қазба байлықтарды игеру ысырыапшылдық, пайдақұмарлық есебінен, жоспарсыз жүргізілуде. Қазбаларды елімізде өңдеу технологияларын жабдықтай алмай, есепсіз шетке айдап, қазір сарқылтуға жақын қалдық. Табиғаттың өкпесі орман қоры елімізде тек 21,8 млн га жер қамтиды. Бұл өлкеміздің барлық жерінің 3,35 пайызын ғана құрайтын, өте аз көрсеткіш. Осы аз қордың өзі жыл сайын азайып жатыр. Басты себеп – қаскерлік жолмен орман ағаштарын отау, орманға демалысқа шығып, өрт шығару, жалынды дер кезінде тоқтата алмау, зиянды заттармен ластау, қоқыс тастау т.б. Орман – ауа сүзгісі, ауа жаңартқыш, дәрілік өсімдіктердің сан түрі өсетін асыл қойма, аң мен құстың мекені. Орманға қаскерлік – тіршілік тынысына қаскерлік болып табылады. Орманды қорғау әркімге міндет. Көшеттерді қала маңындағы елді мекендерге, қала саябақтарына, гүл-зарларына отырғызып, игі істер де атқарылып жатыр. Республикамызда өсімдіктердің 6 мыңға жуық түрі бар екен, Олардың 50 пайызы тікелей адамның қамқорлығын қажет етеді. Халқымыз ежелден-ақ мал шаруа-шылығымен айналысқан, табиғаттың төл баласы. Төрт түлік малдан бөлек жортқан жабайы аңдардың әрбірін халқымыз ерекше бағалаған. Сондықтан түз тағыларының өсіп-өнуі, сақталуы тоқталмаған. Сүтқоректілердің – 155, құстардың – 481, бауырымен жорғалаушылардың – 48, қосмекенділердің – 33, балықтардың – 140 түрі тіршілік етеді. Өкінішке орай, қаскерлік пен пайдақұмарлық осы ен байлықтың басты жауы болып отыр. Сәкен Сейфуллиннің «Киікті қазақ және дейді бөкен, мың-мыңдап баяғыда жүрген екен» деп сайын далада еркін жүрген бөкендерді суреттеген керемет жыры бары. Ақбөкендер, қарақұйрықтар, арқарлар, тау ешкілері, жолбарыстар, қабыландар мен құландар қатары қазір сиреп кеткен. Ал дала сұсы жолбарыстар біржола құрып кетті. Іле бойындағы соңғы жолбарысты 1947 жылы атылған деген дерек бар. Шексіз кеңістікте үздіксіз айналған алып ғаламшарлардың көпшілігінен кішкене болғанымен, жұмыр жеріміз де қайнаған тіршілікке толы алып шар. Бірақ адам баласының қарқынды өсуі мен, ғылым прогресі, жылдам көлік түрлері адам аяғы баспаған жер қалдырмады. Ауа, су, топырақ ластанып, өсімдік пен жануарлар дүниесі дабыл қаға бастады. ХХ ғасырдың бас кезінде жануарларды қорғау мәселелері туралы сөз қозғала бастайды. 1902 жылы Париж қаласында алғаш Құстарды қорғаудың Халықаралық Конвенциясына қол қойылды. 1948 жылы БҰҰ-ның білім беру, ғылым және мәдениет мәселелері жөніндегі ұйымы (ЮНЕСКО) Халықаралық табиғат қорғау одағын (IUCN) ұйымдастыру туралы арнайы шешім қабылдады. Бұдан жарты ғасыр уақыт бұрын, дәлірек 54 жыл бұрын, ғылымда «Қызыл кітап» деген ұғым қалыптасты. Кітаптың қызыл сөзімен тіркесі, кез-келген ұлт пен мемлекет үшін түсінікті еді. Қызыл – қауіп, ескерту, қан, соғыс сынды түсініктерді астарлап тұратын түс екені айтпаса да ұғынықты. Бұл кітапты шығару туралы пікірді алғаш рет ұсынған ағылшын ғалымы – Питер Скотт. «Қызыл кітаптарға» жер бетінде жойылу қаупі бар және бұрыннан өте аз кездесетін өсімдіктер мен жануарлардың түрлері тіркеледі. Оларды сақтап қалудың және қорғаудың қажеттігі айқындалып жазылады. Әр мемлекеттің «Қызыл кітабы» мемлекеттік заңдық күші бар құжат болып саналады. Халықаралық «Қызыл кітап» (Red Data Book) – Халықаралық Табиғат Қорғау Одағының (ХТҚО-МСОП-IUCN) – халықаралық деңгейдегі құжаты болып саналады. «Қызыл кітапқа» жойылып кету қаупі төнген, сирек кездесетін, ғылыми тұрғыдан әлі толық зерттелмеген, жылдан-жылға саны күрт азайып бара жатқан, қорғауды қажет ететін өсімдіктер мен жануарлардың түрлері тіркеледі. Қазіргі уақытта «Қызыл кітаптардың» түрлі нұсқалары бар: Халықаралық Табиғат Қорғау Одағының (IUCN) Қызыл кітабы, әр мемлекеттің (республикалық) «Қызыл кітаптары», аймақтың (облыстық) «Қызыл кітаптары» деп аталады. Жалпы ережеге сәйкес мемлекеттік «Қызыл кітаптар» әрбір 10 жылда өзгертіліп әрі толықтырылып отырылуы қажет. Қазақстанда алғашқы «Қызыл кітап» Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің 1978 жылғы 16 қаңтардағы №20 арнайы қаулысына сәйкес жарық көре бастады. Қазақстанда шыққан алғашқы «Қызыл кітаптың» 1-бөлімі омыртқалы жануарларға арналды және оған 87 түр (балықтардың – 4, қосмекенділердің – 1, жорғалаушылардың – 8, құстардың – 43 және сүтқоректілердің – 31 түрі) тіркелді. Өсімдіктерге арналған «Қызыл кітап» 1981 жылы жарық көріп, ондағы түрлер 1-ші жойылып кету қаупі төнген түрлер болса, 2-шісі сирек кездесетін түрлер. Қазақстанның өсімдіктерге арналған «Қызыл кітабына» (1981) еліміздің аумағында өсетін 307 түрі тіркелген. Онда жабық тұқымдылардың (гүлді өсімдіктердің) – 288 түрі, ашықтұқымдылардың – 2 түрі, қырықжапырақтардың – 3 түрі, саңырауқұлақтардың – 10 түрі және қыналардың – 1 түрі тіркелді. Олардың 20 түріне жойылып кету қаупі төнген, ал 287 түрі сирек кездесетін түрлерге жатады. Жоғарыда айтып өткендей, Қазақстанның омыртқалы жануарларға арналған «Қызыл кітаптары» (1978, 1991, 1996, 2010), омыртқасыз жануарларға арналған «Қызыл кітабы» (2006) және өсімдіктерге арналған «Қызыл кітабы» (1981) жарық көрді. Алматы облысының «Қызыл кітабы» 2006 жылы жарияланды. Бұл кітаптар – ел аумағында жоғалу қаупі жоғары табиғат байлықтарын сақтау мен қорғауға негіз болатын құжаттар. Қазақстанның омыртқасыз жануарларына арналған «Қызыл кітабын» даярлау өте қиынға соқты. Себебі, елімізде кездесетін омыртқасыз жануарлардың түрлерінің саны және олардың биологиялық әрі экологиялық ерекшеліктері толық зерттелмеген. Сондықтан да омыртқасыз жануарларға арналған Қазақстанның «Қызыл кітабының» алғашқы 1 және 2-басылымдарына тіркелген түрлер мұқият талдап саралауды қажет етті. Сонымен, 2006 жылы Қазақстанның омыртқасыз жануарларға арналған «Қызыл кітабының» нақтыланған 3-басылымы жарық көрді. Бұл басылымға омыртқасыз жануарлардың 96 түрі тіркелді. Олардың ішінде буылтық құрттардың – 2, ұлулардың (моллюскалар) – 6, шаянтектестердің – 1, өрмекшітектестердің – 2 және жәндіктердің – 85 түрі тіркелді. Қазақстанның омыртқалы жануарларға арналған «Қызыл кітабының» толықтырылған және өңделген 4-басылымы 2010 жылы жарық көрді. Онда омыртқалы жануарлардың 128 түрі тіркелген. Олардың бір түрі – дөңгелекауыздыларға, 17 түрі – сүйекті балықтарға, 3 түрі – қосмекенділерге, 10 түрі – жорғалаушыларға, 57 түрі – құстарға және 40 түрі – сүтқоректілерге жатады. Бұл «Қызыл кітапта» Халықаралық табиғат қорғау одағының (IUCN) «Қызыл кітабына» тіркелген 20 түр бар. Мұндай түрлерді сақтап қалу үшін Қазақстан бүкіл адамзат алдында аса зор жауапкершілікті сезінуі тиіс. Кітапқа тіркелген түрлердің таби-ғатта сақталу деңгейіне сәйкес 5 санатқа бөлініп берілген: 1.Жойылып кету қаупі төнген түрлер. Мұндай түрлерді сақтап қалу үшін міндетті түрде арнайы шаралар (табиғи қорықтар, ұлттық табиғи саябақтар, табиғи резерваттар және т.б.) ұйымдастыру қажет. 2. Саны күрт азайып бара жатқан түрлер. Ондай түрлердің саны әзірше мол, бірақ қарқынды түрде азаюына жол берілмеуі қажет. 3. Сирек кездесетін түрлер. Ондай түрлердің санының азаюын қадағалап отыру қажет. 4. Толық зерттелмеген түрлер. Ондай түрлер туралы ғылыми-зерттеу жұмыстары мұқият түрде жүргізілуі қажет 5. Қалпына келтірілген түрлер. Табиғатты қорғаудың басты шарты – оның ресурстарын тиімді пайдалану және сақтау. Жабайы жануардың біраз бөлігінің жер бетінен жойылып кету қаупі бар екенін ескертіп, жануарлар мен өсімдіктер дүниесін сақтап қалу үшін қанша дабыл қағылып, айтылып жатса да, жойылып кету қауіпі бар жабайы аңдарды қаскерлік жолмен аулау әрекеті тоқталар емес. Мемлекет тарапынан қаскерлікке тоқтау салу үшін әртүрлі іс-шаралар ұйымдастырылып келеді. 2004 жылы 9-шы шілдеде «Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану» туралы заң қабылданды. Осы заң киік аңын 2020 жылға дейін аулауға қатаң тиым салған. Аң аулауға қатысты талаптар мен ережелер жаңадан бекітілді. Бірақ бұған қарамастан қаскөйлер броконьерлікті жалғастыруда. Сол себепті ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі жануарлар дүниесін қорғау, сақтау, пайдалану, өсімін молайту және саласына келтірілген зиянды әрекеттің орнын толтыру мөлшерін бекіту туралы бұйрықтар мен заңдық күшке ие шешімдерді де шығарып, іске асырып жатыр. Маңғыстау өңірінің табиғатты қорғау инспекторы С.Байталасов: «Сөзіміз дәлелді болу үшін мысал келтіре кетейік. Жабайы аңдардың басым бөлігі қорық аумағы не ерекше қорғалатын аумақта болатындығын ескеріп, заңсыз аң аулау фактісі аталған аймақтардың бірінде болса деп алайық. 1 (бас арқар) х2405х1500 х1,5х3х3=48 701 250 теңге. 1 (бас қарақұйрық)х2405х400х1,5х3х3=12 987 000 теңге. 1 (бас қоян) х 2405х5 х1,5 х3 =54 112 теңге. 1 (бас үйрек) х2405 х5 х1,5 х 3 = 54 112 теңге. 1 (бас киік) х 2405 х500 х1,5 х3 х3= 16 233 750 теңге. Шығын мөлшерінің есептелуіне түсінік бере кетейік, 2405 (АЕК) айлық есептік көрсеткіш, 1,5 заңсыз ауланған аңға қосылатын коэффицент, 3 ерекше қорғалатын аймақта болған үшін қосылатын коэффицент, 3 жойылып кету қаупі бар не «Қызыл кітапқа» енген аң үшін қосылатын коэффицент. 1500, 400, 5, 500 сандары – әрбір дараққа АЕК ретінде салынатын шығын мөлшерінің сандық көрсеткіші. Мүмкін осыншама шығын мөлшерін халық арасында екінің-бірі біле бермеуі мүмкін. Жоғарыда көрсетілген қыруар соманы төлеу кез-келген адам қолынан келе бермейтіні белгілі, мүмкін қаскерлер осыдан сескеніп, қылмыстан аяғын тартар ма екен деген ойдамыз» деп, халықтың табиғатқа келтірілген зиян үшін қанша айыппұл салынатынын нақты сандар мөлшерімен таныстырып өткен. Естіген, оқыған жан тым болмаса, осындай көп мөлшердегі айыппұлдан сескенер.
Держатели документа:
БҚУ

20.1
С 32
Серікқызы, Э.
    БҰҰ назарында - қоршаған ортаға қамқорлық. [Текст] / Э. Серікқызы // Егемен Қазақстан . - 2021. - №25.- 5 ақпан. - Б. 13
ББК 20.1

Рубрики: Табиғатты қорғау

Кл.слова (ненормированные):
биологиялық алуандылық -- жануарлар -- өсімдіктер -- экожүйе -- биолуандылықты сақтау -- орман -- табиғи аумақтар -- Қорғалжын -- Алакөл қорықтары -- Ырғыз-Торғай табиғи резерваты -- "Алтын -Емел" ұлттық паркі -- Ақжайық -- Алтын дала -- экономика -- флора -- фауна
Аннотация: Биологиялық алуандылықты сақтау мен тиімді пайдаланудың ұзақ мерзімді жоспары қажеттігін Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына арнаған Жолдауында атап өткен болатын. Жуырда ҚазақтанБҰҰ-ның "Биоалуандылықты сақтаудың 10 жылдығы " бастамасын қорытындылады. Мақалада о сы орайда Қазақстандағы ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды сақтау туралы айтылған.
Держатели документа:
БҚУ

20.1
А 45
Аладышкина , А. С.
    Анализ муниципальных образований в контексте развития федеральных особо охраняемых природных территорий [Текст] / А. С. Аладышкина , В. В. Лакшина, Л. А. Леонова // Вестник Московского университета . - Москва, 2018. - №3. - С. 66-89. - (Серия 6,Экономика)
ББК 20.1

Рубрики: Охрана природы

Кл.слова (ненормированные):
региональные исследования -- оценка социально-экономического положения -- муниципальная статистика -- метод главных компонент -- биосферный резерват -- ООПТ федерального значения
Аннотация: Создание особо охраняемых природных территорий (ООПТ) федерального значения является одной из наиболее эффективных форм природоохранной деятельности. Главным ориентиром расширения площади федеральных особо охраняемых природных территорий (ФООПТ) должна быть всесторонняя оценка необходимости увеличения площади изъятых из хозяйственного использования земель, включающая в себя проведение комплексного социально-экономического анализа выбранной территории
Держатели документа:
ЗКГУ
Доп.точки доступа:
Лакшина, В.В.
Леонова, Л.А.

Саттимбеков, Р.
    "Табиги резервтар" деген угым нени билдиреди?/Р.Сатимбеков / Р. Саттимбеков // Биология жане салауаттык негизи. - 2010. - (¦3.- Б.8)

Рубрики: География--КР

Кл.слова (ненормированные):
"Табиги резерваттар" -- Мемлекеттик резерваттар -- "Акжайык" мемлекеттик резерваты

28.088л6
П 77

    Природный резерват для сохранения каспийского тюленя (Pusa caspica) [Текст] / М. Т. Баймуканов, К. Б. Исбеков, А. У. Шагилбаев [и др.] // Новости науки Казахстана. - 2021. - №3. - С. 210-224
ББК 28.088л6

Рубрики: Заповедники. Заказники. Национальные парки

Кл.слова (ненормированные):
каспийский тюлень -- особо охраняемая природная территория -- государственный природный резерват -- залежка -- лежбище -- линька -- размножение -- сохранение
Аннотация: Цель исследований, проведенных в течение 2015-2020 гг., поиск и оценка местообитаний, распределения, численности, структуры залежек каспийского тюленя и оценка факторов беспокойства на них в периоды залегания. Приведены основные доводы для организации особо охраняемой природной территории (ООПТ), в казахстанской части Каспийского моря, в виде государственного природного резервата, связанного в одну сеть с существующими ООПТ. В составе резервата должны функционировать реабилитационные центры для больных, ослабленных и травмированных тюленей. В данную сеть, на основе межгосударственных соглашений, могут быть включены в последующем и ООПТ других Прикаспийских стран, что послужит основанием для создания трансграничного резервата для сохранения популяции каспийского тюленя. Создание сети ООПТ будет способствовать постоянному и целенаправленному мониторингу всех Прикаспийских стран за состоянием каспийского тюленя – трансграничного вида, являющего индикатором состояния экосистемы Каспийского моря.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Баймуканов, М. Т.
Исбеков, К. Б.
Шагилбаев, А. У.
Рыскулов, Е.
Баймуканова, А. М.

85.118
Р 31

    Реабилитация земель и включение рекультивированных территорий в туристско-рекреационную зону индустриального города [Текст] / О. С. Андреева, В. А. Рябов, А. Ю. Просеков [и др.] // Экология урбанизированных территорий. - 2021. - №4. - С. 34-39
ББК 85.118

Рубрики: Градостроительство

Кл.слова (ненормированные):
Реабилитация земель -- рекультивация -- туристско-рекреационные зоны -- экологический туризм -- урбанизация -- город новокузнецк -- кемеровская область -- кузбасс
Аннотация: В статье представлены результаты исследования реабилитации нарушенных земель на урбанизированных территориях. Описан опыт успешного вовлечения реабилитированных земель в хозяйственную деятельность через рекреационное использование. Исследование выполнено на примере «Байдаевского резервата», находящегося в городе Новокузнецке Кемеровской области — Кузбасса. Выявлены возможные направления реабилитации нарушенных (техногенных) земель в индустриальном регионе. В статье доказано, что площади нарушенных земель в городе Новокузнецке значительны, и после реабилитации они могут успешно быть включены в туристско-рекреационную зону индустриального города. В качестве исходных материалов использованы полевые изыскания, официальные статистические данные территориального органа государственной статистики и доклады о состоянии окружающей среды в Кемеровской области — Кузбассе
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Андреева, О.С.
Рябов, В.А.
Просеков, А.Ю.
Жидкова, Е.А.
Юрченко , С.В.

26.222
М 64
Миронова , Н. В.
    Распределение запасов макрофитов у Джангульского побережья Крымского полуострова [Текст] / Н. В. Миронова , Т. В. Панкеева // Вестник Московского университета. - 2021. - №3. - С. 120-131
ББК 26.222

Рубрики: Гидрология суши

Кл.слова (ненормированные):
цистозира -- филлофора -- морские охраняемые акватории -- урочище Джангуль
Аннотация: На основе гидроботанических исследований ключевых участков охраняемой акватории памятника природы «Прибрежно-аквальный комплекс (ПАК) у Джангульского оползневого побережья» (летний период, 2013 г.) изучены ресурсные составляющие макрофитобентоса и доминирующих видов водорослей. Выявлено, что различное геолого-геоморфологическое строение береговой зоны исследуемого района обусловливает определенные особенности распределения донной растительности, оказывает влияние на видовой состав макрофитов и их количественные показатели. Для абразионных берегов этого района отмечена типичная смена растительных сообществ, связанная лишь с увеличением глубины, снижением освещенности и волнения. Для абразионно­оползневых берегов на подводном береговом склоне характерны участки с различной крутизной и экспозицией. Здесь в составе фитоценозов, помимо эдификаторов, встречаются мозаичные группировки глубоководных и сезонно­зимних видов водорослей. Согласно расчетным данным, в акватории от бухты Малый Кастель до урочища Джангуль общие запасы макрофитобентоса оцениваются в 866,75 т, из которых 596,62 т приходится на виды цистозиры и 50,34 т – на филлофору. Характерно, что ресурсы донной растительности и запасы видов цистозиры на участке бухта Малый Кастель – балка Терновой, соответственно, в 1,3 и 1,2 раза выше, а филлофоры курчавой – в 1,1 раза ниже, по сравнению с этими же показателями на участке балка Терновая – урочище Джангуль, что связано со своеобразием геолого-геоморфологического строения этих участков. За период с 1965 по 2013 г. выявлено сокращение запасов донной растительности и ключевых видов водорослей, при этом наиболее выраженная их негативная трансформация отмечена в нижней сублиторальной зоне, что, возможно, связано как с комплексным воздействием природных факторов, так и с повышением трофности воды у берегов Черного моря. Тем не менее памятник природы «ПАК у Джангульского оползневого побережья» характеризуется высокими показателями ресурсной составляющей макрофитов, значительной степенью сохранности цистозировых и филлофоровых фитоценозов. Этот район для западного прибрежья Крыма является своеобразным резерватом филлофоры курчавой, которая включена в Красную книгу Российской Федерации и в Красную книгу Крыма.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Панкеева , Т.В.