Choice of metadata Статьи ППС
Page 2, Results: 17
Report on unfulfilled requests: 0
11.
Подробнее
М 91
Мурзахаева, Б. Ғ.
11 - сынып оқушыларына "Абайдың қара сөздерінде көтерілген мәселелердің бүгінгі күнмен үндестігін талдап жазыңыз" тақырыбына эссе жаздыру [Текст] / Б. Ғ. Мурзахаева, А. Н. Сабирова // «Абай шығармаларын жаңартылған білім беру мазмұны бойынша оқытудың әдістемелік жүйесі» тақырыбындағы дәстүрлі VIIІ облыстық оқу-әдістемелік семинар материалдары. - Орал, 2019. - 22 қараша. - Б. 26-32
ББК 83.3(5Каз)
Рубрики: Литературоведение Казахстана
Кл.слова (ненормированные):
Қара сөздері -- Абай -- 11 - сынып оқушылары -- Дана Абай -- Абай Құнанбайұлы -- Абай шығармалары -- қазақ халқы
Аннотация: Абайдың «Қара сөздері» — оның ақындық мұраларына қосылған бағалы қазына. XIX ғасыр ойшылдары мен зиялыларының, суреткерлерінің елдік, ұлттық қасиетті қастерлеген, қайтсек те ұлт боламыз, мемлекеттілікті нығайтамыз дескен еңбектері нақ осы кезде жазылып, кейін елтанудың құбылысты мұраларына айналды. Абай қаламынан даналық «Қара сөздері» түзілді. Хандық мемлекеттік жүйесі үзілген, елдік санасы сарсаңға түскен қазақ қауымының дәл осы кезінің ахуалы «Қара сөздердің» тууының басты алғышарты еді.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Сабирова, А.Н.
М 91
Мурзахаева, Б. Ғ.
11 - сынып оқушыларына "Абайдың қара сөздерінде көтерілген мәселелердің бүгінгі күнмен үндестігін талдап жазыңыз" тақырыбына эссе жаздыру [Текст] / Б. Ғ. Мурзахаева, А. Н. Сабирова // «Абай шығармаларын жаңартылған білім беру мазмұны бойынша оқытудың әдістемелік жүйесі» тақырыбындағы дәстүрлі VIIІ облыстық оқу-әдістемелік семинар материалдары. - Орал, 2019. - 22 қараша. - Б. 26-32
Рубрики: Литературоведение Казахстана
Кл.слова (ненормированные):
Қара сөздері -- Абай -- 11 - сынып оқушылары -- Дана Абай -- Абай Құнанбайұлы -- Абай шығармалары -- қазақ халқы
Аннотация: Абайдың «Қара сөздері» — оның ақындық мұраларына қосылған бағалы қазына. XIX ғасыр ойшылдары мен зиялыларының, суреткерлерінің елдік, ұлттық қасиетті қастерлеген, қайтсек те ұлт боламыз, мемлекеттілікті нығайтамыз дескен еңбектері нақ осы кезде жазылып, кейін елтанудың құбылысты мұраларына айналды. Абай қаламынан даналық «Қара сөздері» түзілді. Хандық мемлекеттік жүйесі үзілген, елдік санасы сарсаңға түскен қазақ қауымының дәл осы кезінің ахуалы «Қара сөздердің» тууының басты алғышарты еді.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Сабирова, А.Н.
12.
Подробнее
К 93
Құрманалин, С. Б.
Қазақ азаттық қозғалысы және Әзберген Мұңайтпасұлы (1813-1881 жж.) [Текст] / С. Б. Құрманалин // БҚМУ хабаршысы. - Орал, 2020. - №3. - Б. 181-188
ББК 63.3
(5Каз)
Рубрики: История Казахстана
Кл.слова (ненормированные):
азаттық -- қозғалыс -- көтеріліс -- рулар -- отаршылдық -- батырлар -- билер -- сұлтандар -- патшалық -- хандық -- күрес -- тарих
Аннотация: Қазақстанның ХІХ ғасырдағы тарихы Ресей империясының отаршылдық саясатына қарсы күреске толы тарих. Осы дәуірде қазақ халқының ішінен туған еліне өлшеусіз еңбегі сіңген жеке тұлғалар, тарихи қайраткерлер шықты. Солардың бірі ірі саяси тұлға – Әзберген Мұңайтпасұлы. Ғылыми мақалада бидің күрескерлік өмірінің негізгі кезеңдері зерттелген. 68 жыл өмір сүрген Әзберген Мұңайтпасұлы қазақ мүддесі жолында өзінің ұйымдастырушылық, батырлық, ұтқырлық, дипломатиялық қырларымен тарихтан орын алды. Ең бастысы қазақ азаттық қозғалысына адал болып қалды. Әзберген бидің ұлт азаттығы жолындағы қызметі патшалық Ресейдің Қазақстанды толық бағындыруға бағыт ұстаған, тұтас жаулауды аяқтаған кезеңінде өтті. Сондықтан Әзберген Мұңайтпасұлы түпкілікті ірі саяси табыстарға қол жеткізе алмаса да, ол бастаған күрес орыс отаршылдығын бірнеше онжылдықтарға тежей алды. Оның есімі мен күрескерлік қызметі қазақ халқының ғана емес, Орта Азиядағы туысқан түрік халықтарының арасында да құрметке лайық.
Держатели документа:
ЗКУ
К 93
Құрманалин, С. Б.
Қазақ азаттық қозғалысы және Әзберген Мұңайтпасұлы (1813-1881 жж.) [Текст] / С. Б. Құрманалин // БҚМУ хабаршысы. - Орал, 2020. - №3. - Б. 181-188
Рубрики: История Казахстана
Кл.слова (ненормированные):
азаттық -- қозғалыс -- көтеріліс -- рулар -- отаршылдық -- батырлар -- билер -- сұлтандар -- патшалық -- хандық -- күрес -- тарих
Аннотация: Қазақстанның ХІХ ғасырдағы тарихы Ресей империясының отаршылдық саясатына қарсы күреске толы тарих. Осы дәуірде қазақ халқының ішінен туған еліне өлшеусіз еңбегі сіңген жеке тұлғалар, тарихи қайраткерлер шықты. Солардың бірі ірі саяси тұлға – Әзберген Мұңайтпасұлы. Ғылыми мақалада бидің күрескерлік өмірінің негізгі кезеңдері зерттелген. 68 жыл өмір сүрген Әзберген Мұңайтпасұлы қазақ мүддесі жолында өзінің ұйымдастырушылық, батырлық, ұтқырлық, дипломатиялық қырларымен тарихтан орын алды. Ең бастысы қазақ азаттық қозғалысына адал болып қалды. Әзберген бидің ұлт азаттығы жолындағы қызметі патшалық Ресейдің Қазақстанды толық бағындыруға бағыт ұстаған, тұтас жаулауды аяқтаған кезеңінде өтті. Сондықтан Әзберген Мұңайтпасұлы түпкілікті ірі саяси табыстарға қол жеткізе алмаса да, ол бастаған күрес орыс отаршылдығын бірнеше онжылдықтарға тежей алды. Оның есімі мен күрескерлік қызметі қазақ халқының ғана емес, Орта Азиядағы туысқан түрік халықтарының арасында да құрметке лайық.
Держатели документа:
ЗКУ
13.
Подробнее
Н 11
Нұрбай, М. Ә.
1824 жылғы реформа және билік институттары [Текст] / М. Ә. Нұрбай // «Қазақтардың рухани қасиетті орындары туралы білімді зерттеу мен насихаттаудағы трансшекаралық ынтымақтастық» тақырыбындағы халықаралық ғылыми-тәжірибелік онлайн конференцияның материалдары. - Орал, 2021. - 14 қазан. - Б. 179-186
ББК 74
Рубрики: Педагогика
Кл.слова (ненормированные):
қазақ жері -- реформа -- билік институттары -- Орынбор қазақтар -- Кіші жүз -- Тарихшы -- сұлтан-правительдер -- Шотай Бақтыгерейұлы -- Баймұхамбет Айшуақов
Аннотация: XIX ғасырдың алғашқы жылдарынан Ресей әкімшілігі қазақ жерін өзіне қосудың түрлі амалдарын қарастырады. Соның ішінде, қазақ жерін, билік жүйесін Ресей империясының заңдарына сәйкес біріктіру басталады. Ресей әкімшілігінің басты мақсаты қазақ жерінде хандық билікті жойып, территорияларды өзінің ықпалында ұстау болатын.
Держатели документа:
ЗКУ
Н 11
Нұрбай, М. Ә.
1824 жылғы реформа және билік институттары [Текст] / М. Ә. Нұрбай // «Қазақтардың рухани қасиетті орындары туралы білімді зерттеу мен насихаттаудағы трансшекаралық ынтымақтастық» тақырыбындағы халықаралық ғылыми-тәжірибелік онлайн конференцияның материалдары. - Орал, 2021. - 14 қазан. - Б. 179-186
Рубрики: Педагогика
Кл.слова (ненормированные):
қазақ жері -- реформа -- билік институттары -- Орынбор қазақтар -- Кіші жүз -- Тарихшы -- сұлтан-правительдер -- Шотай Бақтыгерейұлы -- Баймұхамбет Айшуақов
Аннотация: XIX ғасырдың алғашқы жылдарынан Ресей әкімшілігі қазақ жерін өзіне қосудың түрлі амалдарын қарастырады. Соның ішінде, қазақ жерін, билік жүйесін Ресей империясының заңдарына сәйкес біріктіру басталады. Ресей әкімшілігінің басты мақсаты қазақ жерінде хандық билікті жойып, территорияларды өзінің ықпалында ұстау болатын.
Держатели документа:
ЗКУ
14.
Подробнее
Р 93
Рысбеков, Т. З.
Кіші жүздегі хандық биліктің жойылу үрдісі [Текст] / Т. З. Рысбеков, М. Ә. Нұрбай // БҚУ хабаршысы. - 2022. - №1. . - Б. 123-128. - (Педагогика, филология,тарих, экология, география сериясы)
ББК 63
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Қазақ даласы -- Кіші жүз -- Игельстром -- басқару жүйесі -- реформа -- жарғы -- Орынбор -- Нұралы хан -- П.К. Эссен -- тарихнама -- хандық билік
Аннотация: Мақалада Абай өлеңдері синтаксистік поэтика тұрғысынан сарапталады. Абай өлеңдерінің синтаксистік тұрғыдан зерттелу жайына тоқтала отырып, өлеңді нормативтік синтаксис бойынша және синтаксистік поэтика тұрғысынан зерттеудің екі түрлі мәселе екендігіне және соңғысы бойынша Абай өлеңдері әлі де зерттеу нысанына ілінбегендігіне назар аударылады. Поэтикалық синтаксистің құралы синтаксистік фигуралар болып табылады және ақынның тек өзіне тән стилистикалық ерекшелігін тануға септігін тигізеді, өйткені троптар өзге ортада да «өмір сүре алатын» болса, синтаксистік фигуралар көбінесе түрлі қатынастардағы бір реттік қолданыс ретінде көрініс табады. Сонымен қатар өткен ғасырдың ортасынан постмодернистік бағыттың үстемдік құра бастауына байланысты «жеке шығармашыл тұлға» деген ұғымның маңыздылығы төмендеп, бұл мәселеге аса мән берілмей келгендігі сөз болады. Ал соңғы кезде тіл ғылымының өз зерттеу нысанын өзіне қайтару мәселесі көтеріле бастағандықтан, шығармадағы синтаксистік фигураларды танып, талдаудың өзектілігі арта түсті. Автордың пікірінше, Абай өлеңдерінің негізінде жасалған бұл талдау қазақ филологиясында назардан тыс қалған мәселені толықтыруға септігін тигізеді. Және де автор синтаксистік фигураларды топтастыруда бірізділіктің жоқ екендігін баяндай отырып, оны ретке келтіру мәселесі бойынша өз ұсынысын білдіреді.
Держатели документа:
БҚУ
Доп.точки доступа:
Нұрбай, М.Ә.
Р 93
Рысбеков, Т. З.
Кіші жүздегі хандық биліктің жойылу үрдісі [Текст] / Т. З. Рысбеков, М. Ә. Нұрбай // БҚУ хабаршысы. - 2022. - №1. . - Б. 123-128. - (Педагогика, филология,тарих, экология, география сериясы)
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Қазақ даласы -- Кіші жүз -- Игельстром -- басқару жүйесі -- реформа -- жарғы -- Орынбор -- Нұралы хан -- П.К. Эссен -- тарихнама -- хандық билік
Аннотация: Мақалада Абай өлеңдері синтаксистік поэтика тұрғысынан сарапталады. Абай өлеңдерінің синтаксистік тұрғыдан зерттелу жайына тоқтала отырып, өлеңді нормативтік синтаксис бойынша және синтаксистік поэтика тұрғысынан зерттеудің екі түрлі мәселе екендігіне және соңғысы бойынша Абай өлеңдері әлі де зерттеу нысанына ілінбегендігіне назар аударылады. Поэтикалық синтаксистің құралы синтаксистік фигуралар болып табылады және ақынның тек өзіне тән стилистикалық ерекшелігін тануға септігін тигізеді, өйткені троптар өзге ортада да «өмір сүре алатын» болса, синтаксистік фигуралар көбінесе түрлі қатынастардағы бір реттік қолданыс ретінде көрініс табады. Сонымен қатар өткен ғасырдың ортасынан постмодернистік бағыттың үстемдік құра бастауына байланысты «жеке шығармашыл тұлға» деген ұғымның маңыздылығы төмендеп, бұл мәселеге аса мән берілмей келгендігі сөз болады. Ал соңғы кезде тіл ғылымының өз зерттеу нысанын өзіне қайтару мәселесі көтеріле бастағандықтан, шығармадағы синтаксистік фигураларды танып, талдаудың өзектілігі арта түсті. Автордың пікірінше, Абай өлеңдерінің негізінде жасалған бұл талдау қазақ филологиясында назардан тыс қалған мәселені толықтыруға септігін тигізеді. Және де автор синтаксистік фигураларды топтастыруда бірізділіктің жоқ екендігін баяндай отырып, оны ретке келтіру мәселесі бойынша өз ұсынысын білдіреді.
Держатели документа:
БҚУ
Доп.точки доступа:
Нұрбай, М.Ә.
15.
Подробнее
Д 21
Дауылбай, М.
Ә.Кекілбайдың «Үркер» романындағы билер образы [Текст] / М. Дауылбай, Ж. Ә. Аймұхамбет // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.2. - 17 қараша. - Б. 66-70.
ББК 83
Рубрики: Литературоведение
Кл.слова (ненормированные):
Тарихи тұлғалар -- Үркер романы -- Әбіш Кекілбай -- шығармашылығы -- Шешендік сөздер -- билік сөз -- ділмар сөз -- Хандық дәуір
Аннотация: Тарихи тұлғалардың кесек болмысы суреткерлік шеберлікпен танылған «Үркер» романы – Әбіш Кекілбай шығармашылығындағы биік белес. Рoманға ханнан туып, ел үстінде күн кешкен киелі тұқым – төрелерден басқа, халықтың өз ішінен шығып қамшы ұстаған аузы дуалы – қызыл тілін безеген шешендер де арқау бoлған. Суреткер жазушы ұлт тарихындағы ұлы тұлғаларды, олар тұтынған сөз өнерін өз романында жан-жақты көрсетеді. Ел басына екіталай күн туғанда, ағайын арасын дау кеулегенде, ел шетіне жау келгенде ақыл-парасаттарымен ерлікке, елдік пен бірлікке, адамгершілікке үндеген билер Ә.Кекілбай романында жеке-жеке тұлға дәрежесінде өз биіктерінен көрінген.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Аймұхамбет, Ж.Ә.
Д 21
Дауылбай, М.
Ә.Кекілбайдың «Үркер» романындағы билер образы [Текст] / М. Дауылбай, Ж. Ә. Аймұхамбет // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.2. - 17 қараша. - Б. 66-70.
Рубрики: Литературоведение
Кл.слова (ненормированные):
Тарихи тұлғалар -- Үркер романы -- Әбіш Кекілбай -- шығармашылығы -- Шешендік сөздер -- билік сөз -- ділмар сөз -- Хандық дәуір
Аннотация: Тарихи тұлғалардың кесек болмысы суреткерлік шеберлікпен танылған «Үркер» романы – Әбіш Кекілбай шығармашылығындағы биік белес. Рoманға ханнан туып, ел үстінде күн кешкен киелі тұқым – төрелерден басқа, халықтың өз ішінен шығып қамшы ұстаған аузы дуалы – қызыл тілін безеген шешендер де арқау бoлған. Суреткер жазушы ұлт тарихындағы ұлы тұлғаларды, олар тұтынған сөз өнерін өз романында жан-жақты көрсетеді. Ел басына екіталай күн туғанда, ағайын арасын дау кеулегенде, ел шетіне жау келгенде ақыл-парасаттарымен ерлікке, елдік пен бірлікке, адамгершілікке үндеген билер Ә.Кекілбай романында жеке-жеке тұлға дәрежесінде өз биіктерінен көрінген.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Аймұхамбет, Ж.Ә.
16.
Подробнее
А 90
Асанбекова, Г. С.
Шешендік өнердің шыңына шыққан тұлғаның бірі- Қазыбек би Келдібекұлы [Текст] / Г. С. Асанбекова // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.1. - 17 қараша. - Б. 181-185.
ББК 83.7
Рубрики: Ораторское искусство
Кл.слова (ненормированные):
Қазыбек Келдібекұлы -- шешендік өнер -- Қазыбек би -- билер сөзі -- билер айтысы -- билер дауы -- төрелік айту -- шешендік сөздер -- Қазақ әдебиеті
Аннотация: Қазыбек Келдібекұлы – он сегіз жасынан бастап қазақ елі басынан кешірген тағдыр тауқыметінің, алмағайып замана оқиғаларының куәгері, орта жүздің төбе биі, шешендік өнердің маңдай алды өкілі ретінде еліміздің тарихында мәңгілік орын алған аса ірі тұлға. Қаз дауысты Қазыбек би аумалы – төкпелі, күрделі, қилы заманда ғұмыр кешті. Қаз дауысты Қазыбек би елге сіңген еңбегімен, аңызға айналған шешендік сөздерімен тарихта дана да, дара тұлға. Ол жас кезінен халық алдында шешендігімен, тапқырлығымен көзге тарих беттерінде қалды. Жас Қазыбектің асқан қабілеттілігіне көз жеткізген Орта жүз руларының ақсақалдары мен билері оны сот қарауға тартады, сөйтіп ол өзінің тапқырлығымен, біліктілігімен және таңғажайып шешендік қабілетімен жалпы жұртқа танымал болады. Халық арасында зор беделге ие болған Қазыбек би, Төле би және Әйтеке билер мен қатар Тәуке, Сәмеке, ал онан соң Әбілмәмбет және Абылай хандардың кеңесшісіне айналады, мемлекетті басқаруға белсене қатысып, хандықтың ішкі және сыртқы саясатына ықпал жасайды. «Жеті жарғыны» жасауға қатысады. Абылайдың басқаруы кезеңінде дипломатиялық өкілдік те атқарып, жоңғарларға қарсы күресті ұйымдастырады
Держатели документа:
ЗКУ
А 90
Асанбекова, Г. С.
Шешендік өнердің шыңына шыққан тұлғаның бірі- Қазыбек би Келдібекұлы [Текст] / Г. С. Асанбекова // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.1. - 17 қараша. - Б. 181-185.
Рубрики: Ораторское искусство
Кл.слова (ненормированные):
Қазыбек Келдібекұлы -- шешендік өнер -- Қазыбек би -- билер сөзі -- билер айтысы -- билер дауы -- төрелік айту -- шешендік сөздер -- Қазақ әдебиеті
Аннотация: Қазыбек Келдібекұлы – он сегіз жасынан бастап қазақ елі басынан кешірген тағдыр тауқыметінің, алмағайып замана оқиғаларының куәгері, орта жүздің төбе биі, шешендік өнердің маңдай алды өкілі ретінде еліміздің тарихында мәңгілік орын алған аса ірі тұлға. Қаз дауысты Қазыбек би аумалы – төкпелі, күрделі, қилы заманда ғұмыр кешті. Қаз дауысты Қазыбек би елге сіңген еңбегімен, аңызға айналған шешендік сөздерімен тарихта дана да, дара тұлға. Ол жас кезінен халық алдында шешендігімен, тапқырлығымен көзге тарих беттерінде қалды. Жас Қазыбектің асқан қабілеттілігіне көз жеткізген Орта жүз руларының ақсақалдары мен билері оны сот қарауға тартады, сөйтіп ол өзінің тапқырлығымен, біліктілігімен және таңғажайып шешендік қабілетімен жалпы жұртқа танымал болады. Халық арасында зор беделге ие болған Қазыбек би, Төле би және Әйтеке билер мен қатар Тәуке, Сәмеке, ал онан соң Әбілмәмбет және Абылай хандардың кеңесшісіне айналады, мемлекетті басқаруға белсене қатысып, хандықтың ішкі және сыртқы саясатына ықпал жасайды. «Жеті жарғыны» жасауға қатысады. Абылайдың басқаруы кезеңінде дипломатиялық өкілдік те атқарып, жоңғарларға қарсы күресті ұйымдастырады
Держатели документа:
ЗКУ
17.
Подробнее
З-12
Заңәділұлы, Н.
Алтын орданың мемлекеттік идеологиясы ретінде ясауи ілімі (Қытай зерттеулері негізінде) [Текст] / Н. Заңәділұлы, Б. Сайфунов // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 285-302.
ББК 63
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Алтын Орда -- Ислам діні -- Берке хан -- Өзбек хан -- Кубравийа тариқаты -- Ясауи тариқаты -- Ұлы жосық (Ұлы заң)
Аннотация: Алтын Орда - Жошы ұлысы негізінде құрылған мемлекет. Алтын Орда мемлекетінің хандарынан алғашқы болып Берке хан Ислам дінін қабылдады. Өзбек хан тұсында Ислам діні мемлекеттік дінге айналды. Тарихи тұрғыдан қарасақ, Алтын Орда мемлекетінің исламдану үдерісі мемлекеттік деңгейде өте жүйелі түрде жүзеге асырылды. Бұл үдерісте сопылық бағытты ұстанатын Хорезм мұсылмандарының рөлі ерекше болған. Алайда Қожа Ахмет Ясауи (1041-1166) [1; 2; 3] негізін қалаған Ясауи тариқаты маңызды рөл атқарды. Алтын Орда хандары Ислам дінін мемлекеттік дін етіп, Ясауи мектебінің ұстанымдарын мемлекеттік идеологияға айналдыру арқылы тұтас Жошы ұлысының бірлігін қамтамасыз ете алды. Ясауи ілімін ұстану арқылы көшпелі тұрмыс-салт Исламмен үндесіп ұлыстың негізін құрайтын моңғол-қыпшақ руларының қолдауына ие болды. Алтын Орда мемлекетінің ұзақ уақыт өмір сүруінің және Жошы әулеті билігінің Алтын Ордадан тарған хандықтарда да Ясауи ілімі сәулесін шашып тұрды. Көркейген ислам мәдениетімен Ясауи жолын ұстануының арқасында Алтын Орда мемлекеті парсы, орыс және тағы басқа мәдениеттерге жұтылмай түркілік реңін сақтап қалды. Мақалада Берке хан мен Өзбек хан дәуіріндегі тарихи үдерістер кеңінен қарастырылып, олардың билігі тұсында қалыптасқан саяси, діни және мәдени жетістіктерге назар аударылады. Әсіресе, Ясауи ілімін ұстану Алтын Орда мемлекетінің дамуына тигізген ықпалы ерекше атап өтіледі. Мақалада тақырыбымызға қатысты қытай зерттеулеріне айрықша мән беріліп, осы тақырыпқа қатысты қытай тарихшыларының еңбектері егжей-тегжейлі талданған. Сонымен қатар, салыстырмалы талдау әдісі қолданылып, Берке хан мен Өзбек хан дәуіріндегі исламның таралуы, құқықтық жүйенің өзгеруі және мәдени алмасу үдерістері салыстырылып сипатталады. Бұл тәсіл тарихи деректердің объективтілігін қамтамасыз етіп, Алтын Орда тарихын тереңірек түсінуде жаңа ғылыми көзқарас қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Сайфунов, Б.
З-12
Заңәділұлы, Н.
Алтын орданың мемлекеттік идеологиясы ретінде ясауи ілімі (Қытай зерттеулері негізінде) [Текст] / Н. Заңәділұлы, Б. Сайфунов // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 285-302.
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Алтын Орда -- Ислам діні -- Берке хан -- Өзбек хан -- Кубравийа тариқаты -- Ясауи тариқаты -- Ұлы жосық (Ұлы заң)
Аннотация: Алтын Орда - Жошы ұлысы негізінде құрылған мемлекет. Алтын Орда мемлекетінің хандарынан алғашқы болып Берке хан Ислам дінін қабылдады. Өзбек хан тұсында Ислам діні мемлекеттік дінге айналды. Тарихи тұрғыдан қарасақ, Алтын Орда мемлекетінің исламдану үдерісі мемлекеттік деңгейде өте жүйелі түрде жүзеге асырылды. Бұл үдерісте сопылық бағытты ұстанатын Хорезм мұсылмандарының рөлі ерекше болған. Алайда Қожа Ахмет Ясауи (1041-1166) [1; 2; 3] негізін қалаған Ясауи тариқаты маңызды рөл атқарды. Алтын Орда хандары Ислам дінін мемлекеттік дін етіп, Ясауи мектебінің ұстанымдарын мемлекеттік идеологияға айналдыру арқылы тұтас Жошы ұлысының бірлігін қамтамасыз ете алды. Ясауи ілімін ұстану арқылы көшпелі тұрмыс-салт Исламмен үндесіп ұлыстың негізін құрайтын моңғол-қыпшақ руларының қолдауына ие болды. Алтын Орда мемлекетінің ұзақ уақыт өмір сүруінің және Жошы әулеті билігінің Алтын Ордадан тарған хандықтарда да Ясауи ілімі сәулесін шашып тұрды. Көркейген ислам мәдениетімен Ясауи жолын ұстануының арқасында Алтын Орда мемлекеті парсы, орыс және тағы басқа мәдениеттерге жұтылмай түркілік реңін сақтап қалды. Мақалада Берке хан мен Өзбек хан дәуіріндегі тарихи үдерістер кеңінен қарастырылып, олардың билігі тұсында қалыптасқан саяси, діни және мәдени жетістіктерге назар аударылады. Әсіресе, Ясауи ілімін ұстану Алтын Орда мемлекетінің дамуына тигізген ықпалы ерекше атап өтіледі. Мақалада тақырыбымызға қатысты қытай зерттеулеріне айрықша мән беріліп, осы тақырыпқа қатысты қытай тарихшыларының еңбектері егжей-тегжейлі талданған. Сонымен қатар, салыстырмалы талдау әдісі қолданылып, Берке хан мен Өзбек хан дәуіріндегі исламның таралуы, құқықтық жүйенің өзгеруі және мәдени алмасу үдерістері салыстырылып сипатталады. Бұл тәсіл тарихи деректердің объективтілігін қамтамасыз етіп, Алтын Орда тарихын тереңірек түсінуде жаңа ғылыми көзқарас қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Сайфунов, Б.
Page 2, Results: 17