Электронный каталог

74
К 12
Қайырбекова, Г. М.
    Психикалық дамуы тежелген бастауыш сынып оқушыларының эмоционалды-ерік саласының ерекшеліктері [Текст] / Г. М. Қайырбекова, К. С. Тебенова // Білім. - 2024. - №1. - Б. 71-81.
ББК 74

Рубрики: Образование

Кл.слова (ненормированные):
психикалық дамудың тежелуі -- эмоционалды-ерік сала -- әлеуметтену -- арт-технологиялар -- әлеуметтік бейімделу -- әдіс-тәсілдер
Аннотация: Бұл мақалада психикалық дамуы тежелген бастауыш сынып оқушыла- рының эмоционалды-ерік саласының ерекшеліктері және оның оқудағы жетістік- теріне әсері қаралады. Әлеуметтендірудің маңыздылығына және эмоционалдық дамудың осы үдеріске әсеріне назар аударылады. Психикалық дамуы тежелген балалардың эмоционалды-ерік саласының негізгі тенденциялары мен типтік ерекшеліктерін, эмоционалды реакциялары мен ерікті қасиеттері сипатталды. Олардың мақсат қою, жоспарлау және шешім қабылдау сияқты ерікті қабілеттері жиі нашарлауы тапсырмаларды өз бетінше орындау және жауапкершілікті орын- дау қабілетіне әсері сипатталған. Проблеманың әртүрлі аспектілері, оның ішінде эмоционалдық бұзылуларды түсінудің теориялық тәсілдері, диагностика және түзету әдістері, сондай-ақ осы балалардың қоғамға кірігу стратегиялары баян- далады. Психикалық дамуы тежелген балаларда эмоционалды реакциялар мен ерікті процестерді қалыптастыру механизмдерін, олардың әлеуметтік өзара әре- кеттесудегі ерекшеліктерін, сондай-ақ түзету және психологиялық-педагогикалық қолдау әдістерін зерттеу маңызды болып табылады. Психикалық дамуы тежелген бастауыш сынып оқушыларының эмоционалды және ерікті дамуын қолдау үшін ерте және мақсатты араласудың, жеке ерекшеліктері мен қажеттіліктерін ескере отырып, оларды оқыту мен дамытуға кешенді тәсілдің маңыздылығы атап өтіледі. Психикалық дамуы тежелген бастауыш сынып оқушыларының эмоционалды-ерік саласының қалыптасу және мектептегі мазасыздық деңгейі анықталды. Сонымен қатар балалардың эмоционалды-ерік саласын арт-технологияларды пайдалану арқылы дамытуға арналған «Өмір бояулары» түзету бағдарламасына шолу жасалды
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Тебенова, К.С.

74
Н 90
Нурмаганбетова, Г. А.
    Биология сабақтарында оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру арқылы білім сапасын арттыру [Текст] / Г. А. Нурмаганбетова // Білім. - 2024. - №2. - Б. 33-42.
ББК 74

Рубрики: Образование

Кл.слова (ненормированные):
функционалдық сауаттылық -- мәтіндік жұмыс -- мәтіндегі түйін сөздер -- зерттеу жұмыстары
Аннотация: Аталған жұмыстың мақсаты – оқушылардың функционалдық сауат- тылығын қалыптастыру арқылы білім сапасын арттыру болып табылады. Зерттеу жұмысының өзектілігі оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту жол- дарын анықтау, әдістері мен формаларын әзірлеу қажеттілігі болып табылады. Зерттеу Павлодар қаласындағы дарынды балаларға арналған Абай атындағы гимназиясында жүргізілді. Биология сабақтарында оқушылардың функционалдық сауаттылығын анықтау үшін 6, 8, 9 сыныптардағы 67 оқушыдан сауалнама алын- ды. Сауалнама нәтижелері бойынша мектеп оқушылары мәтінмен жұмыс істеу кезінде негізгі кілтті сөздерді бөліп көрсетуде, тақырыптың негізгі идеясын табуда қиындықтар туатыны және зерттеушілік дағдыларын дамытуға көбірек көңіл бөл- генді қалайтындары белгілі болды. Жоғарыда аталған қиындықтарды шешу үшін биология сабақтaрында білім алушылардың функционaлдық сaуaттылығын артты- руғa бағытталған тапсырмaлар әзірленіп, сaбақ жоспaрлары құрастырылды және оқушылардың жобалау іс-әрекеті арқылы өз бетінше зерттеу жұмысын жүргізу дaғ- дыларын жетілдіру, сонымен қатар, сыни ойлау қабілетін арттыру, өмірдегі түрлі жағдаяттарда дұрыс шешім қабылдай алу әрекеттерін қалыптастыруға арналған сабақтар өткізілді. Зерттеу жұмысының нәтижесінде оқу үрдісіндегі жобалық іс-әр- кеттер оқушылардың тәжірибелік дағдылары, талдау, пайымдау, орындалған жұ- мысты көрсете алу дағдылары қалыптасты. Жұмыстың жаңалығы – білім алушылар- дың жас ерекшеліктері ескеріліп, функционалдық сауаттылығын қалыптастырудың тиімді жолдары қарастырылды және жобалау іс-әрекеті кезеңдерін іске асыратын сабақ жоспарлары құрастырылып, ғылыми негізделген дәлелді ұсыныстар берілді.
Держатели документа:
ЗКУ

74
Т 18
Танирбергенова, А. Ш.
    Мектепте бастауыш сынып білім алушыларын адамгершілікке тәрбиелеу бойынша зерттеу нәтижелері [Текст] / А. Ш. Танирбергенова, К. А. Усербаева, Г. К. Нурахметова // Білім. - 2024. - №2. - Б. 88-97.
ББК 74

Рубрики: Образование

Кл.слова (ненормированные):
адамгершілік -- адамгершілік тәрбие -- моральдық сана -- әлеуметтік жауапкершілік -- адами қасиет -- адамгершілік қасиет
Аннотация: Мақалада адамгершілік тәрбиесі туралы теориялық ізденістер мен экс- перимент жұмыстарының нәтижелері ұсынылады. Білім алушыларды адамгер- шілікке тәрбиелеу мәселенің өзектілігі қазіргі кезеңдегі проблемалармен бай- ланысты талданып көрсетілген. Жалпы адамгершілік қасиеттердің қалыптасуына әсер етуші факторлардың ықпалдарын төмендету үшін зерттеу проблемасы тұрғы- сынан модель ұсынылады. Ұсынылған модельдің білім беру ортасында тиімділігі эксперимент жұмыстарының нәтижелері арқылы дәлелденген. Мақалада зерттеу жұмысының ұйымдастырылуы және эксперимент жұмыстары барысында алынған деректерге салыстырмалы және сапалық талдау жасалып, эксперимент жұмы- старының нәтижесінде ұсынымдар әзірленген. Зерттеу жұмысында Л.Колбергтің моралдық сана дамуын бағалау әдістемесі бейімдеп қолданылады және шынайы тәжірибеде жиі орын алатын жағдаяттарды саралай отырып, кейстерді шешу ұсы- нылады. Кейстер бойынша білім алушылардың шешім қабылдау ерекшеліктеріне талдау жасау жұмыстарының нәтижелері талқыланған. Мақалада эксперимент ба- рысында адамгершілікке тәрбиелеу моделі негізінде тәжрибеде тиімді қолдануға болатын түрлі әдістер қамтылған. Білім алушыларды адамгершілікке тәрбиелеу моделі шеңберінде ұсынылған шаралардың, ата-аналармен бірлескен жұмыстар- дың нәтижелігі анықталған. Зерттеу жұмысында эксперимент тобында бақылау то- бына қарағанда айтарлықтай жақсы нәтижелерге қол жеткізген. Бұл эксперимент тобындағы білім алушылардың жеке моральдық сенімдеріне негізделген шешім- дер қабылдау қабілеті мен әділеттілік пен адалдық принциптеріне адалдықтары артқаны анықталды. Зерттеу жұмысын қорытындылай келе адамгершілік тәрби- енің білім беру процесінің барлық аспектілеріне интеграциялау ұсынылады.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Усербаева, К.А.
Нурахметова, Г.К.

74
Г 35

    География пәнінде диверсификация ұғымын оқытудың әдіснамалық негізі [Текст] / А. Б. Сералиев, О. Б. Мазбаев, Д. Т. Алиаскаров, Эмин Атасой // Білім=Образование. - 2024. - №3. - Б. 84-97.
ББК 74

Рубрики: Образование

Кл.слова (ненормированные):
оқыту әдістемесі -- жаңартылған білім -- әртараптандыру -- экономикалық аудандар -- шаруашылық -- бәсекеге қабілеттілік
Аннотация: Мақаланың басты мақсаты аймақтардың экономикалық жағдайына сай әртараптандыру ұғымын сабақта қалыптастыру,жетілдіру. Экономикалық тұрғыда (әртараптандыру) диверсификация ұғымы жайлы көптеген ақпараттар берілген. Әртараптандыру ұғымының аясы кең болғандықтан, мақалада қарастыруды жөн көрдік. Әртараптандыру экономиканың даму барысында, өндірісті,шаруашылық саласын қайта құруда қолданылатын әдіс. Шетелдік басылымдар негізінде мысал- дар келтіріп, шаруашылықтың нарыққа сай жаңаруы жайлы ғалымдардың еңбек- тері қарастырылды. Қазіргі заман талабына сай шаруашылық салалары,оның жеке секторлары жаңарып, мамандандырылуға бейімделген. Қалыптасып түрленуі – өз кезегінде әртараптандырудың көрінісі болғандықтан география сабақтарында осы ұғымды түсіну бағдарлама мақсаттарын ескере отырып қарастырылды. Қазақстан- ның экономикалық аудандарының құрылуы жайлы тарихи деректер негізінде экономикалық аудандастыру мен экономикалық әртараптандыру ұғымдарын байланыстырып, ерекшеліктеріне ғылыми мазмұнда дәлелдемелер келтіріледі. Мақалада Қазақстан экономикалық дамуында қолданылатын әртараптандыру ұғымын оқытудың оқу әдістемелік негіздері қарастырылды. Зерттеу барысында алдыға қойған мақсатымыз – экономиканы әртараптандыру ұғымын талдап, орта мектептерде білім беру барысында кеңінен насихаттау,педагогикалық тұрғыда оқушылардың функционалды сауаттылығын арттыру. Экономикадағы әртарап- тандыру үдерісін жаңартылған білім мазмұнындағы мектеп бағдарламаларында қолданудың әдіснамалық негізіне тоқталып, талдаулар жүргіздік. Мазмұнды талдау барысында әртүрлі әдістер қолданылды, соны ішінде диахронды салыстыру әдісі- не назар аударылды.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Сералиев, А. Б.
Мазбаев, О. Б.
Алиаскаров, Д. Т.
Эмин Атасой

Қойшибаева, А. Т.
    "Тілім менің - тірлігімнің айғағы " атты элективті курс бағдарламасы 8- сынып [Текст] / А. Т. Қойшибаева // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2024. - №5-6. - Б. 18-23
ББК 81

Рубрики: Тіл білімі

Кл.слова (ненормированные):
мемлекеттік тіл -- қазақ тілі -- элективті курс -- функционалдық сауаттылық -- қоғамдық - гуманитарлық пәндер -- тілдік дағдыларды дамыту -- коммуникативтік бағыттылық -- курстың мазмұны мен құрылымы -- лексика -- өзектілігі -- күтілетін нәтиже
Аннотация: Мақалада мемлекеттік тіл ретінде оқытылатын қазақ тілі бойынша оқушылардың функционалдық сауаттылын қалыптастыру туралы мағлүмат берілген.Мұғалімнің 8- сыныпқа арналған "Тілім менің - тірлігімнің айғағы" авторлық курсы құрылымы мен мазмұны оқушылардың жас ерекшеліктеріне сай жасақталған. Басты мақсаты - қоғамдық ортада қазақ тілінде қарым - қатынас жасау, мүмкіндіктерін қамтамасыз ететін коммуникативтік дағдылардың негізін қалыптастыруда мәтінмен жұмыс істеудің әр түрлі формасы берілген.
Держатели документа:
БҚУ

63.5(5Каз)
У 47

    Ұлттық құндылықтарды ұлықтаған ұлт қана ұмытылмайды [Текст] // Qazaq adebieti. - 2025. - №16.- 25 сәуір. - Б. 4-5
ББК 63.5(5Каз)

Рубрики: Этнография

Кл.слова (ненормированные):
Этнография -- экспедиция этимологиясы -- Әміржан Қосан -- Мереке Құлкенов -- құндылықтар -- ұлттық құндылықтар -- Балалар бабалар -- Есенғали есімі -- Зейнолла Сәнік
Аннотация: Жазушылар одағының «Ұлттық құндылық. Қазақ этнографиясы. Зейнолла Сәнік-90» экспедициясы жалғасып жатыр. Ұлттық құндылықтардың негізі неде? Кез келген ұлттың тек өзіне ғана тән қасиеттері мен ерекшеліктері жаһандану заманында жоғалып кетпей ме? Сол құндылықтарды қоғам санасында орнықтырып, өмір салтына айналдырудың жолдары қандай? Осы маңызды міндетті жүзеге асыруда әдебиет пен өнердің, тарих ғылымының бір саласы этнографияның рөлі қандай? Осы және басқа да өзекті мәселелерді Қазақстан Жазушылар одағының төрағасы Мереке ҚҰЛКЕНОВ пен саясаткер Әміржан ҚОСАН газетіміздегі дәстүрлі диалогіне арқау етті.
Держатели документа:
БҚУ

81
К 66
Қордабай, Б. Қ.
    Етістіктің шақ категориясы: болымсыз түрлерінің жасалу ерекшеліктері [Текст] / Б. Қ. Қордабай // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2024. - №9-10. - Б. 128-136
ББК 81

Рубрики: Тіл білімі

Кл.слова (ненормированные):
қазақ тілі -- етістіктің шақ категориясы -- болымсыз түрлері -- морфология -- мақсатты келер шақ -- мақ, мек, бақ, бек -- пақ, пек -- жіктік жалғау -- ы. мамановтың еңбегі
Аннотация: Мақалада етістіктің шақ категориясы: болымсыз түрлерінің жасалу ерекшеліктері туралы айтылған. Қазақ ұлттық Етістіктің шақ категориясы туралы зерттеу еңбектерінде жеткілікті мағлұмат берілген.
Держатели документа:
БҚУ

71
К 38
Кәрімбекұлы, Е.
    Балаларды ұлттық ойындар арқылы шығармашылықта шыңдау [Текст] / Е. Кәрімбекұлы // Дәстүр. - 2025. - №2. - Б. . 80-84
ББК 71

Рубрики: Культурология

Кл.слова (ненормированные):
ұлттық дәстүр -- ұлттық ойындар -- асық ойнау -- заман балалары -- қол күрес
Аннотация: Әр ұлттың өз дәстүрі, тілі, мәдениеті, ұлттық киімі, ұлттық тағамы, ұлттық спорттық ойындарымен қатар ұлттық балалар ойындары да болады. Қазақ балаларының ұлттық ойындары - салт-дәстүр мен тіршілік ортасының кішірейтілген нұсқасын бойына сіңірген, тарихы терең, өзіндік үлкен ерекшеліктерге ие. Бірақ кейінгі жылдарда бұл заман көзден бұлбұлша ұшып бара жатқаны да рас. Ал, біз сол дәуірде туып, көшпенді өмірдің соңғы жұрнағын көріп, қазақша ойнап, қазақша ойлап, тай-тайынша үйреткен соңғы ұрпақпыз.
Держатели документа:
БҚУ

75.7(5каз)
К 88
Куатов, А.К.
    Бастауыш сынып оқушыларының зияткерлік қабілеттерін шахмат арқылы дамыту [Текст] / А.К. Куатов, Г.К. Бапанова, К.Р. Калкеева // Білім ғылым-педагогикалық журнал. - 2025. - №1. - Б. 83-97
ББК 75.7(5каз)

Рубрики: дене шынықтыру

Кл.слова (ненормированные):
интеллект -- когнитивтік қабілеттер -- өлшем көрсеткіштері -- интеллек -- туалды даму -- статистикалық өңдеу
Аннотация: Шахмат бірегей интеллектуалды спорт түрі ретінде бастауыш мектеп-те балалардың танымдық дамуында маңызды рөл атқарады. Мақалада логи-калық ойлау, стратегиялық жоспарлау, зейін, есте сақтау және талдау қабілеті сияқты дағдыларды қалыптастыру үшін білім беру тәжірибесінде шахматты қол-дану ерекшеліктері қарастырылады. Авторлар шахмат баланың интеллектуалды және эмоционалдық қабілеттерін ынталандыру арқылы оның жеке басының үй-лесімді дамуына ықпал ететініне назар аударады. Шахматты қолданудың психо-логиялық-педагогикалық негіздемесі берілген. Баланың танымдық қызметін да-мытудың қуатты құралы ретінде қарастырылады. Ойын элементтер арасындағы байланыстарды табуға, әрекеттердің салдарын болжауға және шектеулі уақыт жағдайында шешім қабылдауға үйретеді. Бастауыш мектеп балаларының миының икемділігі жоғары болған кезде, шахмат әсіресе тиімді оқу құралына айналады. Ба-лаларда келесі қасиеттерді қалыптастырады: сыни тұрғыдан ойлау: сұрақтар қоя білу, балама шешімдер іздеу, шығармашылық: жаңа стратегиялар мен тәсілдерді әзірлеу, тапсырмаға шоғырлануы. Зерттеулерге сүйене отырып, шахматтың ма-тематика мен оқудағы оқу үлгеріміне оң әсерін растайтын мәліметтер келтіреді. Шахматты білім беру үдерісіне енгізу бастауыш сынып оқушыларына тәуелсіз, мақсатты және сенімді болуға көмектеседі. Мақала мұғалімдерге, психологтарға, ата-аналарға және бастауыш мектеп жасындағы балалардың әлеуетін дамытуға мүдделі барлық адамдарға ұсынылады.
Держатели документа:
БҚУ
Доп.точки доступа:
Бапанова, Г.К.
Калкеева, К.Р.

81
Р 93
Рысқұлов, М.A.
    Фразеологизмдерді когнитивті тұрғыдан оқыту – оқушылардың шешен сөйлеу қабілетін дамытудың негізі [Текст] / М.A. Рысқұлов // Білім ғылым-педагогикалық журнал. - 2025. - №1. - Б. 128-138
ББК 81

Рубрики: Тіл білімі

Кл.слова (ненормированные):
фразеологизм -- когнитивті -- шешен сөйлеу -- дағды -- дүниетаным -- ұлт-тық код -- аялық білім
Аннотация: Бүгінгі таңда «Қазақ тілі» сабақтарында оқушылардың сөйлеу дағдыла-рын жетілдіруге ерекше мән беріліп отыр. Соған сәйкес оқытудың әдіс-тәсілдері жетілдіріліп, білім сапасын жақсартудың жолдары іздестірілуде. Осыған байланы-сты мақалада 10-11-сынып оқушыларына фразеологизмдерді когнитивті тұрғыдан меңгерту арқылы шешен сөйлеу қабілетін дамыту мәселесі сөз болады. Мақала-да тұрақты тіркестердің лексикалық бірліктерден – жеке сөз бен еркін сөз тірке-стерінен айырмашылығы көрсетіліп, фразеологизмдерді когнитивті тұрғыдан оқыту арқылы шешен сөйлеу қабілетін дамытуда не нәрсеге аса мән беру керек екені нақты көрсетілді, автор тарапынан коммуникативтік дағдылары мен сөйлеу мәнерін жетілдіруге қатысты ұсыныстар берілді. Бұл орайда фразеологизмдерді когнитивті тұрғыдан меңгерту арқылы шешен сөйлеу қабілеттерін дамытуда оқушылардың психологиялық ерекшеліктері, аялық білімі, коммуникативті сөй-леу дағдылары, сөйлеу мәнерін меңгеруі ескерілуі керек екені айтылады. Фра-зеологизмдерді когнитивті тұрғыдан меңгерту арқылы шешен сөйлеу қабілетін дамытуда теория мен практика сабақтастықта сөз болып, фразеологизмдерді когнитивті тұрғыдан зерттеп жүрген ғалымдардың еңбектерімен қатар тұрақты тіркестерді когнитивті тұрғыдан меңгертуге қатысты әдістемелік еңбектер де тал-данады. Фразеологизмдерді меңгерту арқылы шешен сөйлеу қабілеттерін дамы-ту кезең-кезеңмен жұмыс жүргізілуі керек екені ескертіліп, дайындық кезеңінде оқушылардың фразеологизмдерді, шешен сөйлеу дағдыларын меңгеру деңгейі анықталатыны, теориялық материалмен таныстырылатыны, негізгі кезеңде түр-лі жаттығулар арқылы фразеологизмдердің өзіндік ерекшелігі, құрылымы мен мәніне қатысты теориялық ақпарат бекітіліп, фразеологизмдердің қолданылуын сөйлеу жағдаятымен, уәждеме теориясымен байланыстыра отырып, шешен сөй-леу дағдыларын меңгертілетіні айтылып, нақты ұсыныстар беріледі. Фразеоло-гизмдерді меңгерту арқылы оқушылардың шешен сөйлеу дағдыларын кезең-ке-зеңмен қалыптастыру студенттердің коммуникативті дағдыларын жетілдіруге, шешен сөйлеу қабілетін шыңдауға жол ашады. 10-11-сынып оқушыларына фразе-ологизмдерді когнитивті тұрғыдан меңгерту арқылы шешен сөйлеу қабілетін да-мыту білім алушылардың ұлттық дүниетанымды түсінуіне, аялық білімін кеңейтіп, лингвистикалық және мәдени танымдарын кеңейтуге мүмкіндік береді. Бұл ойын еркін жеткізе алатын, сөздік қоры бай, шешен сөйлейтін, ұлттық кодты, фразеоло-гизмдердің астарын түсіне білетін тілдік тұлға болып қалыптасуына ықпал етеді.
Держатели документа:
БҚУ