Электронный каталог

83(5каз)
А 13
Әбдезұлы, Қ
    Сүйінбайдың жыраулық және дастандық дәстүрі [Текст] / Қ Әбдезұлы // Qazaq adebieti . - 2025. - №6.- 14 ақпан. - Б. 11
ББК 83(5каз)

Рубрики: Әдебиеттану

Кл.слова (ненормированные):
Сүйінбай ақынның жырлары -- Мырзатай Жолдасбеков -- Сүйінбайдың өлеңдері -- толғаулары -- Тезек төремен айтысы -- дастандары
Аннотация: Көрнекті әдебиет­танушы ғалым, профессор Мырзатай Жолдасбеков Сүйінбай ақынның жырларының поэтикалық қуатына кең тоқтала келіп, төмендегідей баға беріпті: «Сүйінбай – қынаптағы қылыш, аспаннан түскен жасын, ескен қызыл жел, жүйріктей жалын тараған, күніне шауып жараған, айтысқанды шаңына көмген жүйрік; айтысқанның басынан өлең жаудырып, миын шайқалтқан жырдың бораны, қияқты сұңқар. Сүйінбай жырларынан оның алмастай өткірлігі де, шайқалған жорғалығы да, тұлпарлығы да, даңғыл жыраулығы да айқын көрінеді» (М.Жолдасбеков. «Асыл арналар», – Алматы, «Жазушы», 1986. – 153–154-бб.). Төгілте жазуды әу дегеннен қаламына дарытқан фольклорист ғалымның Сүйінбайдың тұтас шығармашылығына әділ бағасын беріп қана қоймай, оның өзі тұстас, замандас басқа ақындардан артықшылығын, әсіресе жыраулық поэзиясының құдіреті мен қасиетіне, олардың тарихи-танымдық құндылығына айрықша мән беретінін аңғарамыз.
Держатели документа:
БҚУ

83(5каз)
Т 51
Тоқтабай , А.
    Өзгеше Өзбекәлі [Текст] / А. Тоқтабай // Ana tili . - 2025. - №8.- 20 ақпан. - Б. 9
ББК 83(5каз)

Рубрики: Әдебиеттану

Кл.слова (ненормированные):
ҚазМУ-дің тарих факультеті -- Өзбекәлі Жәнібеков -- Ахмет Ясауи­ -- Тұрсын Жұртбай -- Жәнібек Кәрменов -- Айша бибі -- Түркістан реставрация­сы
Аннотация: 1974 жылы ҚазМУ-дің тарих факультетін бітіріп, Мәдениет министрлігіне қарасты тарихи-сәулет ескерткіштерін зерттеу және реставрациялау мекемесіне жолдамамен жұмысқа орналастым. Бір күні бас архитектор Алмас Ордабаев ОК-ның бөлім меңгерушісі Өзбекәлі Жәнібековпен бірге оңтүстік облыстарды аралап, Арыстан баб, Қожа Ахмет Ясауи, Айша бибі, Бабаджа қатын т.б. ескерткіштерін көрген сапарын әңгімелеп, «сәулет мұраларының тарихын терең білетін, өзі фотоға түсіретін, өзі туристік мар­шруттарға қосудың жай-жапсарын мамандармен ақылдасатын шенеунікті алғаш көргенім осы» деп аузының суы құрып айтып отырды. 1977 жылы Өзекең Мәдениет министрінің орынбасары болып қызметке келді. Мәдениет министрлігінен республикадағы музейлерді қадағалап отыратын төрт нұсқаушысы бар бөлім ашты, бұрын бүкіл республикаға жалғыз-ақ нұсқаушы еді. Қожа Ахмет Ясауи сәулет кешенінде бұрын-соңды болмаған ғылыми-зерттеу, ізденіс, жөндеу, реставрация жұмыстары басталды. Алдымен ғимараттың дәлізінде бір жерге үйіліп қалған құлпытастарды алып, аты-жөндерін арабистер оқыған соң, жуып-тазалап, сынған, кетілген жерлерін реставрация­лап, көрнек­ті орындарға қойды. Келушілер Абылай ханның, Қаз дауысты Қазыбек бидің, Жолбарыс ханның т.б. тарихи қайраткерлердің қабіртастарын алғаш рет көріп, тамашалауға мүмкіндік алды. Кітапханада сақталған 30-ға жуық ескі кітап пен қолжазбаны мамандар оқып, экспозицияға қойды. Ахмет Ясауи­дің қабіртасын жапқан кілемді не Орталық музей қорынан алып, не Алматы кілем тоқу фабрикасында қалпына келтіруге, не қайтадан тура сондай кілем тоқуға келісім жасалды.
Держатели документа:
БҚУ

83(5каз)
К 35
Кемелбаева, А
    Суреткер - ел ырысы [Текст] / А Кемелбаева // Qazaq adebieti . - 2025. - №7.- 21 ақпан. - Б. 7
ББК 83(5каз)

Рубрики: Әдебиеттану

Кл.слова (ненормированные):
Медеу Сәрсеке -- жазушы -- ұстазы Евней Бөкетов -- Әлкей Марғұлан -- Қаныш Сәтбаев -- Шығарма
Аннотация: Есімі туған халқымен бірге жасай беретін үлкен жазушы Медеу Сәрсеке артына құнары мол мұра қалдырды. Суреткердің тұлғалық биікке жеткен шынайы кейіпкерлері XX ғасырда қазақ халқының басынан өткен барша қиындықтар мен тарихи кезеңдердің тезінен өткен жарқын адамдар болатын. Олар сүрген реалды, күреске толы ерекше сәулелі өмірдің стихиясына енген сайын, зерт­теп білген сайын жазушы өз қаламының қуат-күшімен қоса сүргені айдан анық. Мәскеудің аса беделді «ЖЗЛ» – «Тамаша адамдар өмірі» сериясымен 3 роман шығарған Медеу аға: «Мен документалистпін ғой», – дегені бар. Ғадет­те «Фактіге қарсы дәлел айту қиын» делінеді, болған іс, ақиқат сөз түбі жеңеді, шын деректер өзгертуге я бұрмалауға көнбейді.
Держатели документа:
БҚУ

83
Б 48
Бердіғұлова, М. Ж.
    Қазақ әдебиеті сабақтарында оқушының кешенді құзыреттілігін дамыту жолдары [Текст] / М. Ж. Бердіғұлова // Білім. - 2023. - №4. - Б. 56-66.
ББК 83

Рубрики: Литературоведение

Кл.слова (ненормированные):
әдебиетті оқыту -- кешенді құзыреттілік -- рухани-эстетикалық, ұлттық құндылықтар -- коммуникативті сөйлеу регистрі
Аннотация: Қарым-қатынас, ұлттық құндылықтар қоғамда маңызды рөл атқаратын қазіргі заманда әдебиетті оқу және зерттеу өзекті мәселелердің бірі болып табыла- ды. Әр мұғалім әдебиетке деген қызығушылықты қалай ояту, баланың (оқушының) көркем шығармаларды оқуға деген ниетін қалай қалыптастыру және дамыту, сон- дай-ақ оқуға қандай көркем шығармаларды ұсынған дұрыс екендігі туралы ойла- нады. Көркем шығарманы оқуға баулу мұғалімнің міндеті. Бұл мақалада адамгер- шілік қасиеттер мен ұлттық құндылықтар, ұрпақтардың рухани байлығы көркем шығармаларды оқу арқылы қалыптасу жолы көрсетіледі. Бүгінгі таңда білім беру саласы жаңа технологиялармен, жаңа әдістермен толықтыруда, сондықтан қазақ әдебиетін оқыту білім берудің жаңа идеяларына негізделуі тиіс. Әдебиетті оқыту жаңа сапаға ие болуы керек. Автор әдеби құзыреттілікті қалыптастырудың түсін- дірмесін және жаңа мүмкіндіктерін тәжірибеде қолдануды мысал ретінде беріп отыр. Алдымен автор қазақ әдебиеті әдістемешілердің теориясын негізге алу ке- рек екеніне назар аударды. Сол еңбектердің нәтижелері әдебиет сабағының са- пасын арттыруға, оқушыны кешенді талдау негізінде ұлттық құндылықтарға ба- улуға, қазақ тілінің байлығын, оның көркемдеуіш құралдарының функцияларын меңгеруге, оқушының тұлғалық қасиеттерін тарихи тұлғалар бейнесі арқылы қа- лыптастыруға жетелейді. Бұл мақалада осы әдебиет сабағында оқушының ке- шенді құзыреттілігін дамыту жолдары автор қолданған жаңа құралдар арқылы көрсетіліп отыр. Коммуникативті регистр бүгінгі күнде шығармадағы кейіпкер- лердің көзқарасын сомдайтын құрал болып саналады. Сол бес регистр бүгінгі күні әдеби шығармаларды ізденіп оқуға жол ашатын құрал ретінде көрсетілген (оның әдістемелік құндылығы бойынша отандық ғалым К. Н. Булатбаеваның ғылы- ми еңбектеріне сілтеме берілген). Оқушылар репродуктивтік, ақпараттық, гене- ритивтік, өкімдік, реактивтік регистрлердің мағынасын түсініп, шығармадағы ре- гистрлерді анықтап, олардың шығарма идеясын ашудағы рөлін анықтайды. Оқу процесінің нәтижесі ретінде бір көрініс кесте түрінде берілген. Осы бір құрал мы- салында оқушылардың әдебиет сабағында кешенді құзыреттілікке ие болатыны, шығарма оқуға қызығушылық туатыны дәлелденіп отыр.
Держатели документа:
ЗКУ

83
Б 90
Булатбаева, Д. Н.
    Қазақ әдебиеті сабағының сапасы мен мұғалімнің құзыреттілігі: талдау негізіндегі ұсыныстар [Текст] / Д. Н. Булатбаева // Білім. - 2024. - №1. - Б. 98-110.
ББК 83

Рубрики: Литературоведение

Кл.слова (ненормированные):
қазақ әдебиеті мұғалімінің құзыреттілігі -- әдебиеттанушылық құзыреттілік -- әдебиеттік құзыреттілік -- әдістемелік құзыреттілік -- педагогикалық құзыреттілік -- психологиялық құзыреттілік -- әдебиет сабағының сапасы
Аннотация: Мақалада қазақ әдебиеті мұғаліміне қойылатын талаптар мен оның тәжірибедегі көрінісі, қажетті кәсіби құзыреттілікті дамытудағы кедергілер қарасты- рылады. Әдебиет пәні мұғалімінің кешенді көпкомпонентті құзыреттілігі мазмұны Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясында анықталып жазылған. Осы мазмұн негізінде бүгінгі күні толыққанды іске асырылмай жатқан мектепте сапалы әдебиеттік білім беру мәселесі бойынша мұғалімнің әрекеті қандай болу керек? Ол тек қана пәнді оқыту емес, соның негізінде оқушыларды ұлттық құндылыққа баулу, олардың эмоционалдық интеллектісін қалыптастыру, ақпараттық техноло- гияларды оқушыларға пайдалы қолдануға үйрету, уақытты үнемдеу және тиімді қолдану сияқты оқушылардың метапәндік құзыреттілігін дамыта білуі қажет. Осы орайда әдебиет сабақтарына бақылау жүргізу негізінде, жас әдебиет мұғалімнің кәсіби жұмысындағы олқылықтар анықталған. Сонымен қатар, білім беру саласын- дағы кез келген пән сияқты қазақ әдебиеті бойынша да пәндік-мазмұндық, педаго- гикалық, дидактикалық, психологиялық, әдістемелік және пәнаралық компонент, сонымен қатар, пәннің өзіндік ерекшелігіне сай этика-философиялық, тарихи-мә- дени компонент қамтылатыны мәлімделеді. Сол компоненттер негізінде көркем шығарманы кешенді түрде оқыту тетігі әзірленіп, ұсынылып отыр, оның тиімділігі де мұғалім мен студенттердің арасында талқыланған. Мақалада осы бағытта пер- спективалық жұмыстардың да мазмұны белгіленген.
Держатели документа:
ЗКУ

63(5каз)
Ш 58
Шілдебай , С.
    Қазақ атын қалай қайтарады? [Текст] / С. Шілдебай // Ana tili . - 2025. - №11.- 13 наурыз. - Б. 1,2-3
ББК 63(5каз)

Рубрики: Тарих

Кл.слова (ненормированные):
Ақмешіт Қызылорда -- 100 жыл -- патшалық Ресей империясы -- қазақ және қырғыз -- Қырғыз шежіресі -- Ақмешіт қаласы
Аннотация: Биыл патшалық Ресей империясының отарлық езгісі кезеңінде үш генерал-губернаторлыққа, Кеңес билігі тұсында бірнеше республика құрамына бөлініп кеткен қазақ жерінің бір республика құрамына бірігуінің аяқталғанына 100 жыл толады. Сондай-ақ Ресей империясының кезінде «киргиз-кайсак» атанса, кеңестік биліктің алғашқы жылдарында ресми түрде «киргиз» атанған қазақ халқының тарихи атауын қайтарып алғанына және Ақмешіттің Қызылорда болып қайта аталуына да 100 жыл толады. Осындай тарихи маңызы орасан зор шешімдер қалай қабылданды? Осыған бір сәт тарихи шегініс жасай отырып, мәселенің туындауы мен байыбына көз жүгіртейік.
Держатели документа:
БҚУ

74
Г 35

    География пәнінде диверсификация ұғымын оқытудың әдіснамалық негізі [Текст] / А. Б. Сералиев, О. Б. Мазбаев, Д. Т. Алиаскаров, Эмин Атасой // Білім=Образование. - 2024. - №3. - Б. 84-97.
ББК 74

Рубрики: Образование

Кл.слова (ненормированные):
оқыту әдістемесі -- жаңартылған білім -- әртараптандыру -- экономикалық аудандар -- шаруашылық -- бәсекеге қабілеттілік
Аннотация: Мақаланың басты мақсаты аймақтардың экономикалық жағдайына сай әртараптандыру ұғымын сабақта қалыптастыру,жетілдіру. Экономикалық тұрғыда (әртараптандыру) диверсификация ұғымы жайлы көптеген ақпараттар берілген. Әртараптандыру ұғымының аясы кең болғандықтан, мақалада қарастыруды жөн көрдік. Әртараптандыру экономиканың даму барысында, өндірісті,шаруашылық саласын қайта құруда қолданылатын әдіс. Шетелдік басылымдар негізінде мысал- дар келтіріп, шаруашылықтың нарыққа сай жаңаруы жайлы ғалымдардың еңбек- тері қарастырылды. Қазіргі заман талабына сай шаруашылық салалары,оның жеке секторлары жаңарып, мамандандырылуға бейімделген. Қалыптасып түрленуі – өз кезегінде әртараптандырудың көрінісі болғандықтан география сабақтарында осы ұғымды түсіну бағдарлама мақсаттарын ескере отырып қарастырылды. Қазақстан- ның экономикалық аудандарының құрылуы жайлы тарихи деректер негізінде экономикалық аудандастыру мен экономикалық әртараптандыру ұғымдарын байланыстырып, ерекшеліктеріне ғылыми мазмұнда дәлелдемелер келтіріледі. Мақалада Қазақстан экономикалық дамуында қолданылатын әртараптандыру ұғымын оқытудың оқу әдістемелік негіздері қарастырылды. Зерттеу барысында алдыға қойған мақсатымыз – экономиканы әртараптандыру ұғымын талдап, орта мектептерде білім беру барысында кеңінен насихаттау,педагогикалық тұрғыда оқушылардың функционалды сауаттылығын арттыру. Экономикадағы әртарап- тандыру үдерісін жаңартылған білім мазмұнындағы мектеп бағдарламаларында қолданудың әдіснамалық негізіне тоқталып, талдаулар жүргіздік. Мазмұнды талдау барысында әртүрлі әдістер қолданылды, соны ішінде диахронды салыстыру әдісі- не назар аударылды.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Сералиев, А. Б.
Мазбаев, О. Б.
Алиаскаров, Д. Т.
Эмин Атасой

63(5каз)
Ш 55
Шілдебай , С.
    Қазақ атын қалай қайтарды? [Текст] / С. Шілдебай // Ana tili . - 2025. - №11.- 13 наурыз. - Б. 1,2-3
ББК 63(5каз)

Рубрики: тарих

Кл.слова (ненормированные):
Патшалық Ресей империясы -- Ақмешіт Қызылорда -- 100 жыл -- Шығысқа апаратын кілт әрі қақпа -- Әбілқайыр хан -- Уәлиханов -- Оян қазақ
Аннотация: Биыл патшалық Ресей империясының отарлық езгісі кезеңінде үш генерал-губернаторлыққа, Кеңес билігі тұсында бірнеше республика құрамына бөлініп кеткен қазақ жерінің бір республика құрамына бірігуінің аяқталғанына 100 жыл толады. Сондай-ақ Ресей империясының кезінде «киргиз-кайсак» атанса, кеңестік биліктің алғашқы жылдарында ресми түрде «киргиз» атанған қазақ халқының тарихи атауын қайтарып алғанына және Ақмешіттің Қызылорда болып қайта аталуына да 100 жыл толады. Осындай тарихи маңызы орасан зор шешімдер қалай қабылданды? Осыған бір сәт тарихи шегініс жасай отырып, мәселенің туындауы мен байыбына көз жүгіртейік.
Держатели документа:
БҚУ

72
К 14
Қажыбек, Е.
    Алыпты тану-халықты тану [Текст] / Е. Қажыбек // EGEMEN QAZAQSTAN. - 2025. - 22 наурыз. - № 56. - Б. 10
ББК 72

Рубрики: ғылым

Кл.слова (ненормированные):
Ебіней аға -- салиқалы әңгімелер -- Тілеукен Инсебаев -- Мұхаметжан Тынышбаев -- Ташкент, Қарағанды политехникалық университеті -- құпия түрде -- тарихи саяси құрылымдар -- елдің құрылу тарихы -- қазақ мемлекетінің қалыптасуы -- ұлттық құндылықтар, тарихи концепция
Аннотация: Түс ауа қатты ұйықтап кетіппін. Ұзын шнурын шұбыртып, зəресі қашыңқыраған анам телефонды əкеліп тұр: «Ерден, Ерден, ояншы, тұршы! Бөкетов, ректор, телефон соғып тұр!»
Держатели документа:
ЗКУ

68
К 64
Қонақбайұлы, Б.
    Әскери саяси жетекші [Текст] / Б. Қонақбайұлы // EGEMEN QAZAQSTAN. - 2025. - 6 мамыр. - № 84. - Б. 6
ББК 68

Рубрики: Военное дело

Кл.слова (ненормированные):
Екінші дүниежүзілік соғыс -- қазақ жауынгері -- батырлық -- қасіретті сынақ -- Қонақбай Назаров -- тарихи жады -- соғыс жылдары -- патриотизм -- Отан қорғау -- қазақ батырлары
Аннотация: Екінші дүниежүзілік соғыс уағында қазақ баласы қасіретті сынақтан өтіп, әлемге батырлығын әйгіледі. Сол маңдайы жарқыраған мыңдаған жауынгердің арасында әкеміз Қонақбай Назаровтың болғанын бүгінгі ұрпағы мақтан етеді.
Держатели документа:
БҚУ