Электронный каталог

63
С 95
Сыдықов, М.
    Нарымбаев -Жапақов немесе Сұрпақтай тобы. [Текст] / М. Сыдықов // Орал өңірі . - 2021. - №95.- 26 қараша. - Б. 10-11
ББК 63

Рубрики: Тарих

Кл.слова (ненормированные):
Сұрпақтай -- "Тарих және тарихшылар. Кеңес дәуірінің шежіресі" кітабы -- кеңестік -- саяси қуғын-сүргін -- мұрағат -- айыпталған Нарымбаев Балтан -- Жапақов -- журналист -- ұлтаралық араздық -- педагогикалық институт -- Хайрекен Бәкішев -- Равиль Валиев -- студент -- Әбдірахман Нұрғалиев -- Науша Хамзин
Аннотация: Мақалада 20 ғасырдың 30 жылдарындағы оқиғаларды зерттеу нәтижесінде оның сипаттамасын назарларыңызға ұсынып отырмыз. Бұл қысқартылған газет нұсқасы. Толық мәтін "Тарих және тарихшылар. Кеңес дәуірінің шежіресі " кітабында жарияланды.
Держатели документа:
БҚУ

74
З-93
Зулпкарова, Т. Н.
    Сталиндік қуғын-сүргінге ұшыраған Батыс Қазақстандық педагогтар [Текст] / Т. Н. Зулпкарова // «Қазақтардың рухани қасиетті орындары туралы білімді зерттеу мен насихаттаудағы трансшекаралық ынтымақтастық» тақырыбындағы халықаралық ғылыми-тәжірибелік онлайн конференцияның материалдары. - Орал, 2021. - 14 қазан. - Б. 175-179
ББК 74

Рубрики: Педагогика

Кл.слова (ненормированные):
ұлттық сана -- қазақ халқы -- қазақстандық зиялы -- Облыстық архив құжаттарында -- Алаш Орда -- антисоветтік тәрбие -- Архив құжаттары -- мұғалім
Аннотация: Қазіргі кезеңде заман талабына сай ұлт тарихының ұлттық сана мен ұлттық рухты жоғары деңгейде дамытуға қызмет көрсетуі заңдылыққа айналып отыр. Ұлттың бірегейлігі мен біртұтас келбетін сомдайтын тарих ғылымы болып табылады. Сондықтан да, тарихшылардың тарих алдында уақыт арқалатқан жауапкершілігі зор. Ұрпақ арасындағы білім мен біліктілікке негізделген тарихи сабақтастықты жалғастыру және дамыту арқылы ұлттың рухы биіктей түседі. Кеңестік қоғам тұсындағы ұлт мүддесінің аяқ асты болған тұстарын объективті түрде зерттеп, шынайы зерделеу, тәуелсіздік жылдарында қазақ зерттеушілерінің басты нысанына айналды. Өйткені, кеңестік кезеңде қазақ халқының қайғы-қасіретке толы болған тарих беттерін ашуға мүмкіндік болған жоқ.
Держатели документа:
ЗКУ

67.401.213
С 12
Сағнайқызы, С.
    1920-1930 жылдардағы заң ұйымдарының қызметі [Текст] / С. Сағнайқызы // БҚУ хабаршысы. - 2022. - №2. - Б. 134-141
ББК 67.401.213

Рубрики: Управление в области внутренних дел

Кл.слова (ненормированные):
революциялық заңдылық -- тоталитаризм -- әкімшіл-әміршіл жүйе -- антогонистік таптар -- прокурорлық бақылау -- ОГПУ -- кеңестендіру саясаты -- ерекшк кеңес -- үштіктер -- бестіктер
Аннотация: Әр халықтың өз мемлекетінің құрылымына, ұлттық ерекшелік сипатына, психологиясы мен әдет-ғұрпына, салт-дәстүріне негізделіп құрылған заң ұйымдары мен Заңы болады. Кеңестік төңкерістен кейін Қазақстанда кеңестер билігі құрылып, қазақ халқының заң нормаларынан бөлек кеңестік заң жазылып, кеңестік заң ұйымдарының құрылымы жасалып, заң қызметкерлерінің іріктелуіне ерекше мән берілді. Қазіргі уақытта Голощекин және оның төңірегіндегілердің 1920-1930 жылдары билік пұрсатын теріс пайдаланғандығы туралы көп жазылып жатыр. Бірақ, қателіктер мен билік пұрсатын бұрмалау кеңестік билік жүйесі негізінде орын алғандығы туралы мәселе тарихшылардың назарынан тыс қалып келеді. Кеңестік әкімшіл биліктің басқару органы, Кеңестік Халық Юстиция комиссариаты, мемлекеттік билікті жүзеге асырушы сот ұйымдары мен мемлекеттік прокуратура ұйымының аз уақыт ішінде әкімшіл-әміршіл жүйеге бейімделіп, партия саясатын жүзеге асыру барысындағы қызметтерінің халыққа қарсы қасіретке айналғанына тарих куә. Бұл мәселені біз мақала барысында прокурорлық бақылаудың кеңестік әкімшіл әміршіл жүйенің құрамдас бөлігіне айналу процессі негізінде түсіндіруге тырыстық
Держатели документа:
ЗКУ

63
З-38
Захарова, А. М.
    Қоғам қайраткері Бақтығали Бисеновтің өмірі мен қызметі [Текст] / А. М. Захарова // «Кушаев оқулары» халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы. - Орал, 2022. - Б. 98-103
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
Қоғам қайраткері -- Бақтығали Бисенов -- халқы -- Ресей императорлық университеті медицина факультеті -- Батыс Алашорда қайраткері -- Алаш -- қазақтары делегаттары -- Қазақ конституциялық-демогратиялық партиясы -- Императорлық университеті -- Бірінші дүниежүзілік соғыс
Аннотация: Жиырмасыншы ғасырда өз халқына қарсы алапат қанды террорды іске асырған кеңестік тоталитарлық жүйенің құрбаны болып, арамыздан мәңгілікке кеткен ұрпақтардың ой-арманы, үміт-тілегі, қуанышы мен қайғысы да қайтпасқа кетті. Мұрағаттардан саяси қуғын-сүргін құрбандарының қай-қайсысына қатысты болмасын «Свидетельство о смерти» деген анықтаманы ашсаңыз, оның бәрінде дерлік «причина смерти-расстрел» деген суық сөз алдыңңан шығады. Жеңдеттің оғы саған кезеліп тұрғандай денең шымырлап, арқаң мұздайды. Ажал үкімі арманына жеткізбей,қанатын қиғандардың бірі- жер бетіндегі ең абзал мамандық иесі, Ресей императорлық университеті медицина факультетінің түлегі,туған халқының өз алдына ел болып, дербес қазақ мемлекетін құруын армандаған, сол ұлы мақсат жолына бар ғұмырын сарп еткен ақжайықтық алаш арыстарының бірі- Бақтығали Бисенов болатын
Держатели документа:
ЗКУ

63.3-8
З-23
Залмұқанова, А. М.
    Алма Оразбаеваның өмірі мен қызметі [Текст] / А. М. Залмұқанова // «Заманауи білім беру: жаңа уақыт – жаңа көзқарас» атты республикалық ғылыми-тежірибелік конференция материалдарының жинағы. - Орал, 2022. - 30 наурыз. - Б. 217-220
ББК 63.3-8

Рубрики: Персоналии государственных и общественно-политических деятелей

Кл.слова (ненормированные):
тұңғыш коммунист -- саяси жетекші -- қызыл үгітші -- қоғам қайраткері -- қазақ өнерінің жанашыры -- Алма Дінмұхаммедқызы Оразбаева -- тұлғалар тарихы
Аннотация: Алма Оразбаева туралы кеңестік кезеңде әр түрлі ерітпе сөздер таратылып, оны «өз халқына қарсы, зиянды ақпараттық, идеологиялық науқан бастаған әйел, қазақ әйелдерін коммунист қылуға талпынып, кеңес үкіметінің қолшоқпары болған адам» - деген сияқты керітартпа пікірлер орын алғаны белгілі. Алайда, Алманы сол замандағы кеңестік белсенділер ардақтып, қайраткер лидер ретінде үлгі тұтқандар да болды. Қайраткер деп бағалап өз заманында Қазақ елінің қамын жеген Алашордашыларға қарсы тұрған азаматша ретінде қаралады бұл есім
Держатели документа:
ЗКУ

63
Б 82
Боранбаева, Б. С.
    Өлкемізде күштеп ұжымдастыру саясаты қалай жүргізілді? [Текст] / Б. С. Боранбаева // Өркен. - 2023. - 30 маусым. - №6. - Б. 6.
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
тарих -- күштеп ұжымдастыру -- тоталитарлық үстемдік -- Қазақ елі -- Батыс Қазақстан облысы -- өңірлік комиссия -- колхоз -- Кеңес өкімет -- сталиндік күштеп ұжымдастыру -- архив -- Орал округ -- БКП(б) Орталық Комитетінің БКП(б) Орталық Комитетінің
Аннотация: Кеңес өкіметі жүргiзген жаппай тəркілеу, күштеп ұжымдастыру, отырықшыландыру, бай-кулактарды тап жауы ретінде жою, мемлекетке ет, астық тапсыру сияқты саяси науқандарының салдарынан қазақ халқы ХХ ғасырдың 20-30 жылдарында орны толмас зұлматқа ұшырады. Алайда тарихтың бұл шындығын кеңестік тоталитарлық үстемдік жағайында ашық айту мүмкін болмады. Қазақ елінің тəуелсіздігі ғана ұлттық тарихымызды жаңаша ой тұрғысынан пайымдауға кең жол ашты.
Держатели документа:
ЗКУ

63
С 20
Сарсенбаева, Ф. Е.
    Ашаршылық зардаптары (1921-1922ж.ж.) [Текст] / Ф. Е. Сарсенбаева // Кушаев оқулары ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы. - Орал, 2023. - Б. 80-83.
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
Ашаршылық -- Азамат соғысы -- Кеңес халқы -- Батыс Қазақстан облысы -- Кеңестік аурухана -- Укомголод -- Орал губерниясы -- Доклад -- тарихшылар -- зерттеушілер
Аннотация: 1921-1922 жылдардағы ашаршылық-Азамат соғысы аяқталғаннан кейін, Кеңес халқына тиген тағы бір қиын сынақ. Зерттеушілердің пікірінше, бұл қарсыз қыстың және оның орнына алмастырған құрғақ жаздың салдары болды. Қарсыз қыс, жаңбырсыз көктем мен жаз құрғақшылықты тудырды. Бұл өз кезегінде аштық қаупін тудырды. 1921 жылдың жазында аштық елдің аймақтарына тарала бастады және әсіресе Еділ аймағын қамтыды. 1921 жылдың күзіне қарай бүкіл ел бойынша ашыққандар саны 20 000 000 адамға жетті.
Держатели документа:
ЗКУ

63
Ж 21
Жайманова, Ж. Е.
    Орал өңіріндегі күштеп ұжымдастыру саясатының зерттелуі [Текст] / Ж. Е. Жайманова // Кушаев оқулары ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы. - Орал, 2023. - Б. 114-117.
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
Орал өңірі -- қазақ даласы -- күштеп ұжымдастыру саясаты -- Халық Комиссарлар Кеңесі -- Орталық Атқару Комитеті -- Коммунистік партия -- Көрнекті тарихшылар -- тарихи
Аннотация: Кеңестік Қазақстанның алғашқы кезеңіндегі әлеуметтік-экономикалық мәселелері өте маңызды. Ғасыр басында қазақ даласы тұрғындарының негізі көшпелі мал шаруашылығымен айналысатын ауыл адамдары болған ел тек ғасыр соңында ғана қала халқы көпшілік болған мемлекетке айналды. ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2020 жылғы 24 қарашадағы «Саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі мемлекеттік комиссия құру туралы» Жарғысына сәйкес қазір елімізде 11 өңірлік комиссия жұмыс жасап жатыр. Осы Жарғыға сәйкес басты зерттеу нысандарының бірі ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы ұжымдастыру саясаты мен оның зардаптары туралы шынайы ақпараттарды анықтау. БК(б)П ұйымдарына 1928 жылғы ақпанда жазған нұсқау хатында И.Сталин өзіне тән үзілді-кесілді өсиеттік мәнерде: «Біздің жаңа экономикалық саясаттан бас тартатынымыз, азық-түлік салғыртын енгізетініміз және т.б. туралы әңгімелер контрреволюциялық сандырақ болып табылады, оған қарсы табанды түрде күресуіміз керек. ЖЭС біздің экономикалық саясатымыздың негізі және ол тарихи ұзақ мерзімге созылады» деп жазды
Держатели документа:
ЗКУ

63
Е 81
Есқайрова, С. Б.
    Алаш қайраткері, Хазірет Хасан Нұрмұхамедов [Текст] / С. Б. Есқайрова // Кушаев оқулары ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы. - Орал, 2023. - Б. 120-123.
ББК 63

Рубрики: история

Кл.слова (ненормированные):
Алаш қайраткері -- Хазірет Хасан Нұрмұхамедов -- Алаш қозғалысы -- қазақ халқы -- Большевик -- қоғам қайраткері -- Батыс Қазақстан облысы -- Алаш автономиясы -- Совет үкіметі
Аннотация: Алаш қозғалысы қазақ халқының рухани жаңғыруы, мемлекеттік дербестігі және атамекен жерінің тұтастығы үшін жүргізген күресі, яғни қазақ елінің ұлт-азаттық қозғалысы. Ол екі кезеңнен тұрады. Алғашқы кезең (1905-17 жж.) патшалық биліктің соңғы жылдарымен тұстас келді. Бар болғаны он екі жылда ол үлкен жолдан өтті, қазақ халкының табиғи ұлттық мүддесі бар екендігін, ең алдымен, қазақ халқының өзіне танытты, сондай-ақ оны империялық күштерге мойындатты, оларды қазақтың талап-тілегімен есептесуге мәжбүр етті. Азаттық қозғалыстың екінші кезеңі советтік биліктің кұрылған, қалыптасқан және ауқымды реформалық шараларды іске асырған жылдарына сәйкес келді (1917-32 жж.). Большевиктік билік жүргізген өзгерістер бұрынғы империялык әдіс, құралдар аркылы іске асырылды. Советтік билік орнағанға дейін азаттық қозғалыстың басында болған ұлт зиялылары бұл өзгерістерден шеттетілді, тіптен контрреволюциялык, сепаратистік элементтер ретінде қуғын-сүргінге ұшыратылып, жойылды. Екінші кітап алаш зиялыларының осы соңғы тарихи кезеңдегі өмірі мен қызметіне арналған. Автор алаш зиялыларын екі буыннан тұратын тарихи құбылыс ретінде қарастырады. Екі буынды да, олардың түрлі ерекшеліктеріне қарамастан, біріктіріп тұрған қызыл жіп - ұлт тағдыры. Тергеу ісіне тартылған тек алаштық зиялылар емес-тін, олардың қатарында ұлт-азаттық қозғалыска жанашырлык танытқан ауқаттылар, советтік идеологияға қырын қараған дін кызметкерлері де болды. ЧК-ОГПУ-НКВД жүргізген перманентті репрессиялық шаралар қазақ қоғамындағы осы үш әлеуметтік күшке - ұлт зиялыларына, ауқаттыларға, дін кызметкерлеріне қарсы бағытталды. Бұл, әрине, дербес талдауды қажет ететін ауқымды тақырыптар [1, 3б]. Біз зерттеуімізде аталған ауқымды кеңестік саясаттың жүргізген бұл шараларының арасында күллі мұсылман әлеміне танымал діни хазірет, мемлекет және қоғам қайраткері Хасан Нұрмұхамедов туралы зерттеуді қолға алдық.
Держатели документа:
ЗКУ

5
К 58
Қожағалиева, С. Т.
    Батыс Қазақстандағы денсаулық сақтау ісінің қалыптасуы (ХІХ-ХХ ғ. басы) [Текст] / С. Т. Қожағалиева // Кушаев оқулары ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы. - Орал, 2023. - Б. 124-130.
ББК 5

Рубрики: Медицина

Кл.слова (ненормированные):
Ресей империясы -- денсаулық сақтау саласы -- құжаттар -- отаршылдық мемлекеттік саясат -- медициналық мекемелердің қалыптасуы -- медицина -- интеллигенциясы -- Кеңестік болшевиктер -- қазақ елі -- бруцеллез -- туберкулез -- түйнеме -- құтыру -- туляремия
Аннотация: Мақалада Батыс Қазақстандағы ХІХ ғасырдың аяғы - ХХ ғасырдың басындағы денсаулық сақтау ісінің қалыптасуы мен дамуы туралы зерттеулер берілген. Ресей империясының соңғы кезеңіндегі қоғамдық-саяси жағдайларға талдау жасалып, оның қазақ даласына әсері талданған. Алғашқы қазақ дәрігерлерінің рөлі көрсетілген
Держатели документа:
ЗКУ