Choice of metadata Статьи ППС
Page 20, Results: 230
Report on unfulfilled requests: 0
191.
Подробнее
81.2 Каз.яз
А 37
Айткалиева, А. Ж.
7б сыныбына М.Әуезовтың «Көксерек» әңгімесіне өткізген сабағына талдау мақаласы [Текст] / А. Ж. Айткалиева // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 31-32.
ББК 81.2
Каз.яз
Рубрики: Казахский язык
Кл.слова (ненормированные):
Көксерек -- Әдебиет -- Оқушы -- қазақ тілі мен әдебиеті
Аннотация: Сабақ-бұл оқыту үдерісінің ең басты, ең маңызды бөлігі. Қандай әдіс-тәсіл үйренсек те, оның іске асатын табысты болатын соңғы нүктесі-сабақ. Әдебиет пәнінің негізі-көркем шығарма. Ал шынайы көркем туындыда адамзаттың асыл арманы, ұшқыр қиялы, ел басынан өткерген қилы-қилы оқиғалар, сол жолдағы күрес-тартыстары, өмір белестері, елдің ерлік дәстүрлері, халық тұрмыс-салты, әдет-ғұрпы, ырым- жоралғылары кең дала табиғаты кескінделген. Сондықтан ол-оқушы зердесіне замана болмысын, дәуірдің тынысын бейнелейтін өмір оқулығың, халқымыздың көркем тарихы.
Держатели документа:
ЗКУ
А 37
Айткалиева, А. Ж.
7б сыныбына М.Әуезовтың «Көксерек» әңгімесіне өткізген сабағына талдау мақаласы [Текст] / А. Ж. Айткалиева // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 31-32.
Рубрики: Казахский язык
Кл.слова (ненормированные):
Көксерек -- Әдебиет -- Оқушы -- қазақ тілі мен әдебиеті
Аннотация: Сабақ-бұл оқыту үдерісінің ең басты, ең маңызды бөлігі. Қандай әдіс-тәсіл үйренсек те, оның іске асатын табысты болатын соңғы нүктесі-сабақ. Әдебиет пәнінің негізі-көркем шығарма. Ал шынайы көркем туындыда адамзаттың асыл арманы, ұшқыр қиялы, ел басынан өткерген қилы-қилы оқиғалар, сол жолдағы күрес-тартыстары, өмір белестері, елдің ерлік дәстүрлері, халық тұрмыс-салты, әдет-ғұрпы, ырым- жоралғылары кең дала табиғаты кескінделген. Сондықтан ол-оқушы зердесіне замана болмысын, дәуірдің тынысын бейнелейтін өмір оқулығың, халқымыздың көркем тарихы.
Держатели документа:
ЗКУ
192.
Подробнее
4
И 50
Имашев, Э.
Университет ғалымдарының экспедициялық зерттеулері [Текст] / Э. Имашев // Өркен. - 2024. - 29 тамыз. - №7. - Б. 5.
ББК 4
Рубрики: Сельское и лесное хозяйство
Кл.слова (ненормированные):
М.Өтемісов атындағы БҚУ -- ғалымдары -- табиғи-шаруашылық жүйелері -- ауыл шаруашылығы -- зерттеулер -- геоботаника -- ландшафт -- экономикалық-географиялық зерттеу -- Батыс Қазақстан облысы -- биомасса
Аннотация: BR21882122 «Жасыл даму контекстінде Батыс Қазақстан өңірінің табиғи-шаруашылық жəне əлеуметтік-экономикалық жүйелерінің тұрақты дамуы: кешенді талдау, тұжырымдама, болжамдық бағалау жəне сценарийлер» бағдарламасының (Қазақстан Республикасы Ғылым жəне жоғары білім министрлігінің бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру) «Батыс Қазақстан өңірінің табиғи-шаруашылық жүйелерін дамытудың негізгі факторы ретінде табиғи-ресурстық əлеуетті бағалау» қосалқы бағдарламасы шеңберінде М.Өтемісов атындағы БҚУ ғалымдары 1-8 шілде аралығында жем-шөп ресурстарының қазіргі жай-күйіне жəне оларды ауыл шаруашылығы қызметінде пайдалануға далалық зерттеулер жүргізді.
Держатели документа:
ЗКУ
И 50
Имашев, Э.
Университет ғалымдарының экспедициялық зерттеулері [Текст] / Э. Имашев // Өркен. - 2024. - 29 тамыз. - №7. - Б. 5.
Рубрики: Сельское и лесное хозяйство
Кл.слова (ненормированные):
М.Өтемісов атындағы БҚУ -- ғалымдары -- табиғи-шаруашылық жүйелері -- ауыл шаруашылығы -- зерттеулер -- геоботаника -- ландшафт -- экономикалық-географиялық зерттеу -- Батыс Қазақстан облысы -- биомасса
Аннотация: BR21882122 «Жасыл даму контекстінде Батыс Қазақстан өңірінің табиғи-шаруашылық жəне əлеуметтік-экономикалық жүйелерінің тұрақты дамуы: кешенді талдау, тұжырымдама, болжамдық бағалау жəне сценарийлер» бағдарламасының (Қазақстан Республикасы Ғылым жəне жоғары білім министрлігінің бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру) «Батыс Қазақстан өңірінің табиғи-шаруашылық жүйелерін дамытудың негізгі факторы ретінде табиғи-ресурстық əлеуетті бағалау» қосалқы бағдарламасы шеңберінде М.Өтемісов атындағы БҚУ ғалымдары 1-8 шілде аралығында жем-шөп ресурстарының қазіргі жай-күйіне жəне оларды ауыл шаруашылығы қызметінде пайдалануға далалық зерттеулер жүргізді.
Держатели документа:
ЗКУ
193.
Подробнее
63
К 11
Қыдыршаев, А. С.
Қазақстан – Ұлы Дала өркениетінің мұрагері [Текст] / А. С. Қыдыршаев, Д. Талғатқызы, А. Жасқайратқызы // Өркен. - 2024. - 31 қазан. - №9. - Б. 12.
ББК 63
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
тарих -- Қазақстан -- Ұлы Дала -- Жошы Ұлысы -- Дешті Қыпшақ
Аннотация: Қазақстан Республикасы Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевтың Атырау қаласында өткен III Ұлттық құрылтайда қабылданған «Адал адам – адал еңбек – адал табыс» атты Елдік тұжырымдамасында: «Біз болашаққа сеніммен қадам басу үшін төл тарихымыздың ауқымы кең екенін толық сезініп, мəдени мұрамызды сақтап, оны дəріптеуіміз қажет. Қазақстан – Ұлы Даладағы көшпенділер өркениетінің тікелей мұрагері. Жер жүзіне Алтын Орда атымен танылған əйгілі Жошы Ұлысы Орталық Еуразияның байтақ даласындағы ең қуатты мемлекет ретінде мойындалған
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Талғатқызы, Д.
Жасқайратқызы, А.
К 11
Қыдыршаев, А. С.
Қазақстан – Ұлы Дала өркениетінің мұрагері [Текст] / А. С. Қыдыршаев, Д. Талғатқызы, А. Жасқайратқызы // Өркен. - 2024. - 31 қазан. - №9. - Б. 12.
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
тарих -- Қазақстан -- Ұлы Дала -- Жошы Ұлысы -- Дешті Қыпшақ
Аннотация: Қазақстан Республикасы Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевтың Атырау қаласында өткен III Ұлттық құрылтайда қабылданған «Адал адам – адал еңбек – адал табыс» атты Елдік тұжырымдамасында: «Біз болашаққа сеніммен қадам басу үшін төл тарихымыздың ауқымы кең екенін толық сезініп, мəдени мұрамызды сақтап, оны дəріптеуіміз қажет. Қазақстан – Ұлы Даладағы көшпенділер өркениетінің тікелей мұрагері. Жер жүзіне Алтын Орда атымен танылған əйгілі Жошы Ұлысы Орталық Еуразияның байтақ даласындағы ең қуатты мемлекет ретінде мойындалған
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Талғатқызы, Д.
Жасқайратқызы, А.
194.
Подробнее
83
С 40
Сисенбаева, Р. Ж.
Қ.Мырзалиев поэзиясындағы фитонимдердің лингвомәдени бейнесі [Текст] / Р. Ж. Сисенбаева // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.2. - 17 қараша. - Б. 166-170.
ББК 83
Рубрики: Литературоведение
Кл.слова (ненормированные):
табиғат -- өсімдіктер дүниесі -- дүниетаным -- дала -- жусан -- қызғалдақ -- емен -- мықтылық -- сұлулық
Аннотация: Мақалада Қ.Мырзалиев поэзиясындағы фитонимдердің қолданысы қарастырылған. Ақын пoэзияcын oқу бapыcындa өсімдіктер дүниесінен мoл мәлiмeт aлынатыны нақты мысалдармен көрсетілген
Держатели документа:
ЗКУ
С 40
Сисенбаева, Р. Ж.
Қ.Мырзалиев поэзиясындағы фитонимдердің лингвомәдени бейнесі [Текст] / Р. Ж. Сисенбаева // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.2. - 17 қараша. - Б. 166-170.
Рубрики: Литературоведение
Кл.слова (ненормированные):
табиғат -- өсімдіктер дүниесі -- дүниетаным -- дала -- жусан -- қызғалдақ -- емен -- мықтылық -- сұлулық
Аннотация: Мақалада Қ.Мырзалиев поэзиясындағы фитонимдердің қолданысы қарастырылған. Ақын пoэзияcын oқу бapыcындa өсімдіктер дүниесінен мoл мәлiмeт aлынатыны нақты мысалдармен көрсетілген
Держатели документа:
ЗКУ
195.
Подробнее
83.7
К 11
Қыдыршаев, А. С.
Қазақ шешен-би сөздерінің тағылымы [Текст] / А. С. Қыдыршаев, Ж. С. Қыдыршаев, М. А. Қыдыршаев // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.1. - 17 қараша. - Б. 59-67.
ББК 83.7
Рубрики: Ораторское искусство
Кл.слова (ненормированные):
шешен-би -- Жақсы сөз -- шешендік сөз -- аталы сөз -- өсиет сөз -- көсем сөз -- шешендіктану -- Шешендік өнер -- риторика -- Шешендіктің басты қағидалары -- Риторикалық мәдениет
Аннотация: Түркі әлемінде де, Ұлы Дала елінде де, еуропа төрінде де бірегей даналардың дуалы аузынан шығып, ұрпағына мирас болып қалған құнды ойлардың күллісі сөз құдіреті арқылы берілетіні мәлім. Ал даналар дүниеге келтірген құндылықтардың бірден-бір заңды мұрагері – сол халықтың өзі. Демек, халық даналығы – ұлттық сана межесі, ой-өріс тұнбасы. Олай болса, халық даналығы – тілінде. Тексіздік – тілсіздіктен. Егер де тіл мүмкіндігі шектеліп, сөз байлығы мен көркемдігі, оралымдығы жетіспей жатса, даналық ой-пікір де шарықтап дамымақ емес. Ендеше даналықты білдіретін түйін-тұжырымдар, ұғым-түсініктер сапына аталы сөз, мақал-мәтел, қанатты сөз, нақыл сөз, шешен сөз, өсиет сөздерді қосар едік. Бұлар – даналық пен парасаттылықтан туындаған терең ой, логикалық тұжырым, философиялық толғаныс, дүниетаным, өмір тәжірибесі, тағылым-тәлім көріністері, көркем сөзбен көмкерілген қалыптасқан тіркес, шағын мәтін, қысқа да нұсқа ой үзіктері
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Қыдыршаев, Ж.С.
Қыдыршаев, М.А.
К 11
Қыдыршаев, А. С.
Қазақ шешен-би сөздерінің тағылымы [Текст] / А. С. Қыдыршаев, Ж. С. Қыдыршаев, М. А. Қыдыршаев // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.1. - 17 қараша. - Б. 59-67.
Рубрики: Ораторское искусство
Кл.слова (ненормированные):
шешен-би -- Жақсы сөз -- шешендік сөз -- аталы сөз -- өсиет сөз -- көсем сөз -- шешендіктану -- Шешендік өнер -- риторика -- Шешендіктің басты қағидалары -- Риторикалық мәдениет
Аннотация: Түркі әлемінде де, Ұлы Дала елінде де, еуропа төрінде де бірегей даналардың дуалы аузынан шығып, ұрпағына мирас болып қалған құнды ойлардың күллісі сөз құдіреті арқылы берілетіні мәлім. Ал даналар дүниеге келтірген құндылықтардың бірден-бір заңды мұрагері – сол халықтың өзі. Демек, халық даналығы – ұлттық сана межесі, ой-өріс тұнбасы. Олай болса, халық даналығы – тілінде. Тексіздік – тілсіздіктен. Егер де тіл мүмкіндігі шектеліп, сөз байлығы мен көркемдігі, оралымдығы жетіспей жатса, даналық ой-пікір де шарықтап дамымақ емес. Ендеше даналықты білдіретін түйін-тұжырымдар, ұғым-түсініктер сапына аталы сөз, мақал-мәтел, қанатты сөз, нақыл сөз, шешен сөз, өсиет сөздерді қосар едік. Бұлар – даналық пен парасаттылықтан туындаған терең ой, логикалық тұжырым, философиялық толғаныс, дүниетаным, өмір тәжірибесі, тағылым-тәлім көріністері, көркем сөзбен көмкерілген қалыптасқан тіркес, шағын мәтін, қысқа да нұсқа ой үзіктері
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Қыдыршаев, Ж.С.
Қыдыршаев, М.А.
196.
Подробнее
81
К 19
Қанатова, Ш. Қ.
Ойыл бойы жер-су атауларының этимологиясы [Текст] / Ш. Қ. Қанатова // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.1. - 17 қараша. - Б. 129-132.
ББК 81
Рубрики: Языкознание
Кл.слова (ненормированные):
топонимика -- географиялық атаулары -- орман-тоғайына -- өзен-көліне -- тау-тасына -- этимология -- Ойыл атауы -- Қиыл -- Лау -- Қарасу -- Жекенді -- Самай -- Шәңке -- Байбике -- Жабасақ -- Барқын құмы
Аннотация: Адамдар көне замандардан бастап өздері өмір кешіп жатқан жердің тау-тасына, өзен-көліне, орман-тоғайына, түз-даласына, ой-қырына ат қойып, айдар таға бастады. Жер-су аттарын тіл білімінде гректің ( tonos-жер, opyma- есім, атауы) сөзінен пайда болған топонимика саласы қарастырады.Және «топонимика» термині белгілі бір территорияның географиялық атауларының жиынтығы деген мағынаға да ие.
Держатели документа:
ЗКУ
К 19
Қанатова, Ш. Қ.
Ойыл бойы жер-су атауларының этимологиясы [Текст] / Ш. Қ. Қанатова // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.1. - 17 қараша. - Б. 129-132.
Рубрики: Языкознание
Кл.слова (ненормированные):
топонимика -- географиялық атаулары -- орман-тоғайына -- өзен-көліне -- тау-тасына -- этимология -- Ойыл атауы -- Қиыл -- Лау -- Қарасу -- Жекенді -- Самай -- Шәңке -- Байбике -- Жабасақ -- Барқын құмы
Аннотация: Адамдар көне замандардан бастап өздері өмір кешіп жатқан жердің тау-тасына, өзен-көліне, орман-тоғайына, түз-даласына, ой-қырына ат қойып, айдар таға бастады. Жер-су аттарын тіл білімінде гректің ( tonos-жер, opyma- есім, атауы) сөзінен пайда болған топонимика саласы қарастырады.Және «топонимика» термині белгілі бір территорияның географиялық атауларының жиынтығы деген мағынаға да ие.
Держатели документа:
ЗКУ
197.
Подробнее
83.7
К 89
Кузбакарова, Ж. Ө.
Даланың дара ділмары [Текст] / Ж. Ө. Кузбакарова // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.1. - 17 қараша. - Б. 237-238.
ББК 83.7
Рубрики: Ораторское искусство
Кл.слова (ненормированные):
шешендік өнері -- қазақ шешендері -- Қасиетті сөз
Аннотация: «Түгел сөздің түбі бір, түп атасы Майқы би» деп қазақ шешендік өнерінің бастауын Майқы биден таратады. Ердің құнын екі ауыз сөзбен шешетін ауызы дуалы, сөзі куәлі қазақ шешендеріне қойылатын талап аз болмаған. Ауызымен құс тістеген болашақ абыздарын бала күннен баулып, шешімі қиын дауға да, азуы алты қарыс жауға да жіберіп шыңдаған. Бұған дәлел Төле, Әйтеке, Қазыбек бабаларымыздың басынан өткен жағдайлар. Тізімін тізбектесек таусылмасы анық. Қазақ шешендік өнерінің өкілдері аз емес, әрқайсысы бір тарих десек, артық айтқанымыз емес. Бабаларынан бастау алған өнерді дамытып, ізінен ерген ұрпаққа табанда тауып айтатын тапқырлығымен, қара қылды қақ жаратын әділдігімен көзге түсіп, көңілге орнапты. Солардың бірі әрі бірегейі, сүбелі сөздің жілігін шағып, майын ішкен - Жетес би
Держатели документа:
ЗКУ
К 89
Кузбакарова, Ж. Ө.
Даланың дара ділмары [Текст] / Ж. Ө. Кузбакарова // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.1. - 17 қараша. - Б. 237-238.
Рубрики: Ораторское искусство
Кл.слова (ненормированные):
шешендік өнері -- қазақ шешендері -- Қасиетті сөз
Аннотация: «Түгел сөздің түбі бір, түп атасы Майқы би» деп қазақ шешендік өнерінің бастауын Майқы биден таратады. Ердің құнын екі ауыз сөзбен шешетін ауызы дуалы, сөзі куәлі қазақ шешендеріне қойылатын талап аз болмаған. Ауызымен құс тістеген болашақ абыздарын бала күннен баулып, шешімі қиын дауға да, азуы алты қарыс жауға да жіберіп шыңдаған. Бұған дәлел Төле, Әйтеке, Қазыбек бабаларымыздың басынан өткен жағдайлар. Тізімін тізбектесек таусылмасы анық. Қазақ шешендік өнерінің өкілдері аз емес, әрқайсысы бір тарих десек, артық айтқанымыз емес. Бабаларынан бастау алған өнерді дамытып, ізінен ерген ұрпаққа табанда тауып айтатын тапқырлығымен, қара қылды қақ жаратын әділдігімен көзге түсіп, көңілге орнапты. Солардың бірі әрі бірегейі, сүбелі сөздің жілігін шағып, майын ішкен - Жетес би
Держатели документа:
ЗКУ
198.
Подробнее
74
Р 95
Рысбеков, Т.
Сөзге ұста, көпке тұтқа, танымал тұлға [Текст] / Т. Рысбеков // Oral oniri. - 2025. - 27 ақпан. - №18. - Б. 10-11.
ББК 74
Рубрики: білім
Кл.слова (ненормированные):
Жаңабек Жақсығалиев -- шәкірт -- ғылым -- Тұяқбай Рысбеков -- ұстаз -- тарих
Аннотация: «Адамның адамшылдығы – ақыл, ғылым, жақсы ата, жақсы ана, жақсы дос, жақсы ұстаздан болады», – дейді ұлы Абай. Ұстаз – шәкірттеріне сапалы білім, саналы тәрбие беретін, өзінің салиқалы, өнегелі іс-әрекетімен үлгі болатын білікті маман. Бұл қағида – білім жүйесінің қай сатысында болса да, бұлжымай орындалу міндет. Солай болған жағдайда ғана біз қоғамға пайдасы тиетін, хәкім Абай айтқан толық адамды даярлай аламыз. Қоғамдық тәжірибені жаңа ұрпаққа беру және ол ұрпақты өмірге, еңбекке даярлау қажеттігі сапалы білім мен саналы тәрбиені өз алдына дербес қоғамдық қызметіне айналдырды. Атам қазақтың далалық философиясында ұстаз бен шәкірт арасындағы өзара қатынас мәселесіне арналған мақал-мәтелдер жеткілікті: «Ұстаз талантты болса, шәкірт талапты болады», «Шәкірті зейінді келеді, ұстазы бейімді болса», болмаса «Шәкіртсіз ұстаз – тұл» осылайша жалғаса береді.
Держатели документа:
БҚУ
Р 95
Рысбеков, Т.
Сөзге ұста, көпке тұтқа, танымал тұлға [Текст] / Т. Рысбеков // Oral oniri. - 2025. - 27 ақпан. - №18. - Б. 10-11.
Рубрики: білім
Кл.слова (ненормированные):
Жаңабек Жақсығалиев -- шәкірт -- ғылым -- Тұяқбай Рысбеков -- ұстаз -- тарих
Аннотация: «Адамның адамшылдығы – ақыл, ғылым, жақсы ата, жақсы ана, жақсы дос, жақсы ұстаздан болады», – дейді ұлы Абай. Ұстаз – шәкірттеріне сапалы білім, саналы тәрбие беретін, өзінің салиқалы, өнегелі іс-әрекетімен үлгі болатын білікті маман. Бұл қағида – білім жүйесінің қай сатысында болса да, бұлжымай орындалу міндет. Солай болған жағдайда ғана біз қоғамға пайдасы тиетін, хәкім Абай айтқан толық адамды даярлай аламыз. Қоғамдық тәжірибені жаңа ұрпаққа беру және ол ұрпақты өмірге, еңбекке даярлау қажеттігі сапалы білім мен саналы тәрбиені өз алдына дербес қоғамдық қызметіне айналдырды. Атам қазақтың далалық философиясында ұстаз бен шәкірт арасындағы өзара қатынас мәселесіне арналған мақал-мәтелдер жеткілікті: «Ұстаз талантты болса, шәкірт талапты болады», «Шәкірті зейінді келеді, ұстазы бейімді болса», болмаса «Шәкіртсіз ұстаз – тұл» осылайша жалғаса береді.
Держатели документа:
БҚУ
199.
Подробнее
28.6
К 21
Карагойшин, Ж. М.
Қазақстан аумағында қазақстан аумағында құндыздың (Castor Fiber) қазіргі кездегі таралуы мен саны [Текст] / Ж. М. Карагойшин, Р. Қ. Анатолий // «Иванов оқулары – 2024» республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдары жинағы . - Орал, 2024. - 10-11 қазан. - Б. 6-8.
ББК 28.6
Рубрики: Зоология
Кл.слова (ненормированные):
құндыз -- Шағын өзендер -- Жайық өзені -- Батыс Қазақстан облысы
Аннотация: Құндыз-жартылай суда тіршілік етуге бейімделген кеміргіш. Олардың мекендейтін қоныстарының типтері мен жүйесі Хопер қорығында [1], Коми АССР-да [2], Жоғары Печеро бассейнінде [3], Белоруссияда [4] жан-жақты зерттелген. Жайық өзені жағдайында алғаш рет 1997-2000 жылдары жан-жақты зерттеліп, нәтижелері баспа беттерінде жарық көрген. Құндызлардың бір жерде ұзақ тіршілік етуі су режимі мен азық қорына байланысты. Жағасы жайпақ, суы тайыз, қорегі аз мекендерді олар қоныстана бермейді. Көктемгі су тасуы кезінде өзеннің жайылмасындағы ескі арналар мен көлдер суға толған кезде олар уақытша мекендерін орман ішіндегі немесе биіктеу жердегі суларға қоныстанған ауыстырады. Су көп болған жылдары құндызды әртүрлі сулы ойпаттан, тіпті далалық жерлердегі көздерден де кездестіруге болады. Мәселен, Жылбасы селосы маңындағы ескі арна толып, қоныстары тарылған кезде кәмшат ауыл маңындағы үйілген шөп үстіне келіп қоныстанған (қорықшалардың ауызша мәліметі). Алысқа ұзап таралу уақыты да осы көктемгі су тасу уақытына сәйкес келеді. Жазда су тартылған мезгілде құндыз бұрынғы қоныстарына қайтып оралады немесе жаңа қолайлы жерлерде қалып қояды. Мысалы, Қарашығанақ газ кешені маңындағы Тұңғыш елді-мекеніндегі Қоншыбай сайын (Березовка өзенінің саласы) құндыз 1993 жылдан қоныстана бастаған. Су деңгейі өте төмен, әрі Елек өзенінен (40 шақырым) алыста орналасқан. Қазір бұл жерде құндыздың бір қонысы ғана бар. Сол жердегі тұрғындардың айтуы бойынша, бұрын болмаған, тек 1993-94 жылдары су тасуы кезінде келіп қоныстанған. Бұл жерде құндыздың қоректері-терек, ақтал, ақ терек, бұталы талдардың түрлері және шөптесін өсімдіктер мол. Кирсанов қорықшасындағы құндыз мекендері жағалауы ін қазуға өте ыңғайлы жайылма көлдер, өзен салалары және ескі арналар бойы.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Анатолий, Р.Қ.
К 21
Карагойшин, Ж. М.
Қазақстан аумағында қазақстан аумағында құндыздың (Castor Fiber) қазіргі кездегі таралуы мен саны [Текст] / Ж. М. Карагойшин, Р. Қ. Анатолий // «Иванов оқулары – 2024» республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдары жинағы . - Орал, 2024. - 10-11 қазан. - Б. 6-8.
Рубрики: Зоология
Кл.слова (ненормированные):
құндыз -- Шағын өзендер -- Жайық өзені -- Батыс Қазақстан облысы
Аннотация: Құндыз-жартылай суда тіршілік етуге бейімделген кеміргіш. Олардың мекендейтін қоныстарының типтері мен жүйесі Хопер қорығында [1], Коми АССР-да [2], Жоғары Печеро бассейнінде [3], Белоруссияда [4] жан-жақты зерттелген. Жайық өзені жағдайында алғаш рет 1997-2000 жылдары жан-жақты зерттеліп, нәтижелері баспа беттерінде жарық көрген. Құндызлардың бір жерде ұзақ тіршілік етуі су режимі мен азық қорына байланысты. Жағасы жайпақ, суы тайыз, қорегі аз мекендерді олар қоныстана бермейді. Көктемгі су тасуы кезінде өзеннің жайылмасындағы ескі арналар мен көлдер суға толған кезде олар уақытша мекендерін орман ішіндегі немесе биіктеу жердегі суларға қоныстанған ауыстырады. Су көп болған жылдары құндызды әртүрлі сулы ойпаттан, тіпті далалық жерлердегі көздерден де кездестіруге болады. Мәселен, Жылбасы селосы маңындағы ескі арна толып, қоныстары тарылған кезде кәмшат ауыл маңындағы үйілген шөп үстіне келіп қоныстанған (қорықшалардың ауызша мәліметі). Алысқа ұзап таралу уақыты да осы көктемгі су тасу уақытына сәйкес келеді. Жазда су тартылған мезгілде құндыз бұрынғы қоныстарына қайтып оралады немесе жаңа қолайлы жерлерде қалып қояды. Мысалы, Қарашығанақ газ кешені маңындағы Тұңғыш елді-мекеніндегі Қоншыбай сайын (Березовка өзенінің саласы) құндыз 1993 жылдан қоныстана бастаған. Су деңгейі өте төмен, әрі Елек өзенінен (40 шақырым) алыста орналасқан. Қазір бұл жерде құндыздың бір қонысы ғана бар. Сол жердегі тұрғындардың айтуы бойынша, бұрын болмаған, тек 1993-94 жылдары су тасуы кезінде келіп қоныстанған. Бұл жерде құндыздың қоректері-терек, ақтал, ақ терек, бұталы талдардың түрлері және шөптесін өсімдіктер мол. Кирсанов қорықшасындағы құндыз мекендері жағалауы ін қазуға өте ыңғайлы жайылма көлдер, өзен салалары және ескі арналар бойы.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Анатолий, Р.Қ.
200.
Подробнее
63
Ш 12
Шақшақов, Қ. Ғ.
Ботай мәдениетінің ескерткіштеріндегі кешенді зерттеулер [Текст] / Қ. Ғ. Шақшақов, М. З. Утегенов // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 172-182.
ББК 63
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Тарих -- археология -- ескерткіш -- Солтүстік Қазақстан -- мәдениет -- Ботай
Аннотация: Мақалада Ботай мәденитетіндегі соңғы археологиялық зерттеулердің нәтижелері ұсынылған. Солтүстік Қазақстан археологиялық экспедициясы көрнекті ғалым В.Ф. Зайберттің жетекшілігімен 1980 жылы Ботай энеолиттік қонысы ашылды, кейінгі зерттеулер Солтүстік Қазақстан, Көкшетау және Ботай халықаралық экспедициясының ал кейінгі жылдары Ботай қонысына ұқсас болып келген бірқатар ескерткіштер – оның ішіндегі Рощинское, Сергеевка, Красный Яр, Васильковка, Баландино қоныстары ашылды. Солтүстік Қазақстан мен далалық белдеудің энеолиттік ескерткіштеріне қатысты материалдарды талдай келіп, біз мынадай бір заңдылықты байқадық. Ботай мәдениетінің археологиялық нысандар Орал-Ертіс аралығында көп жағдайда классикалық далалық экожүйеде, ал шекаралық аймақтарда – солтүстүгінде орманды-далалық, оңтүстігінде жартылай шөлді өңірлік орналасқан. Ботай мәдениетінің ескерткіштерінің зерттеу жаратылыстану ғылымдары саласындағы отандық, батыстық және ресейлік сарапшылардың зерттеулерінде Ботай қонысының артефактілері және мәдени қабаттарын жан-жақты талдау зерттеу нәтижесінде көптеген автордың жасаған ғылыми жаңалықтарын растайды. Сондай-ақ Ботай мәдениетінің басқа қоныстары. ерте жылқы шаруашылығының құрылымы мен технологиясы Ботай мәдениеті Еуразия және Қазақстан тарихында ерекше орын алады. Ботай мәдениеті тарихы ескерткіштері ғылыми және жалпы ғылыми әдебиеттерде үнемі талқылануда
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Утегенов, М.З.
Ш 12
Шақшақов, Қ. Ғ.
Ботай мәдениетінің ескерткіштеріндегі кешенді зерттеулер [Текст] / Қ. Ғ. Шақшақов, М. З. Утегенов // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 172-182.
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Тарих -- археология -- ескерткіш -- Солтүстік Қазақстан -- мәдениет -- Ботай
Аннотация: Мақалада Ботай мәденитетіндегі соңғы археологиялық зерттеулердің нәтижелері ұсынылған. Солтүстік Қазақстан археологиялық экспедициясы көрнекті ғалым В.Ф. Зайберттің жетекшілігімен 1980 жылы Ботай энеолиттік қонысы ашылды, кейінгі зерттеулер Солтүстік Қазақстан, Көкшетау және Ботай халықаралық экспедициясының ал кейінгі жылдары Ботай қонысына ұқсас болып келген бірқатар ескерткіштер – оның ішіндегі Рощинское, Сергеевка, Красный Яр, Васильковка, Баландино қоныстары ашылды. Солтүстік Қазақстан мен далалық белдеудің энеолиттік ескерткіштеріне қатысты материалдарды талдай келіп, біз мынадай бір заңдылықты байқадық. Ботай мәдениетінің археологиялық нысандар Орал-Ертіс аралығында көп жағдайда классикалық далалық экожүйеде, ал шекаралық аймақтарда – солтүстүгінде орманды-далалық, оңтүстігінде жартылай шөлді өңірлік орналасқан. Ботай мәдениетінің ескерткіштерінің зерттеу жаратылыстану ғылымдары саласындағы отандық, батыстық және ресейлік сарапшылардың зерттеулерінде Ботай қонысының артефактілері және мәдени қабаттарын жан-жақты талдау зерттеу нәтижесінде көптеген автордың жасаған ғылыми жаңалықтарын растайды. Сондай-ақ Ботай мәдениетінің басқа қоныстары. ерте жылқы шаруашылығының құрылымы мен технологиясы Ботай мәдениеті Еуразия және Қазақстан тарихында ерекше орын алады. Ботай мәдениеті тарихы ескерткіштері ғылыми және жалпы ғылыми әдебиеттерде үнемі талқылануда
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Утегенов, М.З.
Page 20, Results: 230