Электронный каталог

76.02
А 65
Әнес, Ғ.
    "Қазақ" газетінің ізашар миссиясы [Текст] / Ғ. Әнес // EGEMEN QAZAQSTAN. - 2024. - 2 ақпан. - №23. - Б. 4.
ББК 76.02

Рубрики: Редакции газет и журналов

Кл.слова (ненормированные):
«Қазақ» газеті -- Мұхтар Әуезов -- Қазақ -- ұлттық энциклопедия -- «Алаш» партиясын құрып
Аннотация: «Қазақ» газеті туралы сөз болғанда, біз алдымен ұлы Мұхтар Әуезовке жүгінеміз. «Қазақтың еңкейген кәрі, еңбектеген жасына түгелімен ой түсіріп, өлім ұйқысынан оятып, жансыз денесіне қан жүгіртіп, күзгі таңның салқын желіндей ширықтырған, етек-жеңін жиғызған «Қазақ» газеті болатын». Бұл «Қазақ» газетінің сүтін еміп өскен, «Ақаң салған өрнекті біліп, Ақаң ашқан мектепті оқып шыққан», «саясат толқынына түсіп ойы ашылған, мәдениет жолында аз да болса ілгері басқан» жас алашшылдың, оқиға ортасында жүрген куәгердің, замана жылнамашысының сөзі. Біз: «Қазақ» газеті – ХХ ғасыр басындағы ұлттық энциклопедия» дейміз. Оның жоқшысы мен жаршысының бірі болғандықтан айтамыз. «Қазақ» туралы жеріне жеткізіліп, толымды айтылмаған мәселенің бірі – ХХ ғасыр басында қазақ зиялыларының бастары бірігіп, саяси күрес алаңына шыққандағы «Алаш» партиясын құрудағы басылымның көзге көрінбес тарихи еңбегі. Аласапыранды, төңкерісті 1917– 1918 жылдары алып Ресейдің бұрыш-бұрышында, бұрыннан бұратана саналған өлкелерде ұлттық автономиялық құрылымдар дүниеге келіп жатқанда қазақтың да әлемдік тартыстан тыс қалмай, мемлекеттігін қайта қалпына келтіруге талпынғанын мақтанышпен еске алсақ, ол «Қазақ» газетінің жанқиярлық еңбегі мен жемісті ерлігі еді. Екі бірдей жалпықазақ сиезін өткізіп, «Алаш» партиясын құрып, Алашорда үкіметін жасақтаған, Алаш автономиясының кіндігін кескен «Қазақ газеті» (1913–1918) болатын.
Держатели документа:
БҚУ

76.02
Н 13
Набиоллаұлы, Ж.
    "Ұран" ұлттың үні [Текст] / Ж. Набиоллаұлы // EGEMEN QAZAQSTAN. - 2024. - 2 ақпан. - №23. - Б. 5.
ББК 76.02

Рубрики: Редакции газет и журналов

Кл.слова (ненормированные):
«Ұран» газеті -- Ақпан төңкерісін -- Қазақ даласының әр түкпірі -- Кеңес өкіметі жылдары -- «Орал өңірі» және «Приуралье» газеттері
Аннотация: Ақ патша тақтан тайған Ақпан төңкерісінен кейін Қазақ даласының әр түкпірінде ұлт зиялылары бас қосып, автономия жайын ақылдаса бастады. Әрине, сол кезеңде ұлт болып ұйысу үшін ең керекті құралдың бірі газет болатын. Бөкейлік белсенділердің тез арада бас құрап, жарияға шығарған басылымы – «Ұран» газеті.
Держатели документа:
БҚУ

83.3
Т 83
Тулешова, З. К
    Ж.Аймауытовтың"Ұлтты сүю" мақаласындағы ұлтжандылық идеяларының көрінісі [Текст] / З.К Тулешова // Педагогика мәселелері//Вопросы педагогики. - 2023. - №4-5-6. - Б. 13-14
ББК 83.3

Рубрики: Әдебиеттану

Кл.слова (ненормированные):
еліктеу -- ұлтты сүю -- сауат ашу -- ұлт зиялылары -- бұқаралық ақпарат
Аннотация: Қазақ халқының тарихи тұлғаларының қатарында ел шежіресіндегі ақтаңдақтарды шынайы көрсеткен жазушы,қоғам қайраткері-Жүсіпбек Аймауытов.Қарапайым халықтың өмірін суреттей отырып,үлкен мақсатты көздеген тұлға халықтың болашағын ойлады
Держатели документа:
БҚУ

63
А 15
Әбілдос, Р.
    Ұлт қайраткерлерін әдеби кейіпкерлердей бір-біріне қарсы қою-әбестік [Текст] / Р. Әбілдос, Е. Иманбай // EGEMEN QAZAQSTAN. - 2024. - 28 ақпан. - №41. - Б. 12.
ББК 63

Рубрики: тарих

Кл.слова (ненормированные):
Талас Омарбеков -- 20-30 жылдар -- ұлт зиялылары туралы -- Алаш -- ұлттың генеалогиялық тұтастығы -- этнология -- «Ашаршылық» жинағы -- 4 томдық «Қазақстан
Аннотация: Тәуелсіздік жылдары ұлт тарихын түгендеуге айрықша еңбек сіңірген тұлғаның бірі – Ұлттық ғылым академиясының құрметті мүшесі, тарих ғылымдарының докторы, профессор Талас Омарбеков (1948-2021). Ғалымның 20-30 жылдардағы аштық қасіреті, ұлт зиялылары туралы еңбектері таңдаулы классикалық зерттеулер қатарында. «Алаш» тарихи зерттеу орталығында (Алматы) ұлттың генеалогиялық тұтастығы жөнінде ғылыми-жобаларды жүзеге асырды. Абай университетінде, Әл-Фараби университетінде, Ш.Уәлиханов тарих және этнология институтында тарихшы ғалымдарды даярлауға атсалысты. Ол – мектепке арналған «Қазақстан тарихы» оқулығының авторы. «Қазақ газеттері» құрамына енетін тарихи-танымдық «Ақиқат» журналында қызмет істеді. 4 томдық «Қазақстан (Қазақ елі) тарихын» жазуға жетекшілік етті («Ежелгі өркениеттерді зерттеу орталығы»). Парламент Сенаты әзірлеген көптомдық «Ашаршылық» жинағына қатысты. Қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі мемлекеттік комиссияның жуан ортасында жүрді. Өкінішке қарай, қабілет-қарымы елге қажет шақта әлемге нәубат болып келген пандемия салдарынан бақиға озды. Ғалым қайтарының алдында (5.05.2021 жыл) Әлихан Бөкейханның 155 жылдық мерейтойына орай «Тарлан» интеллектуалдық клубының мүшелерімен кездесіп, ой-тұжырымын ортаға салған екен. Ұстазымыздың таспаға жазылып қалған осы сөзін хатқа түсірген едік.
Держатели документа:
БҚУ
Доп.точки доступа:
Иманбай, Е.

63
Е 70
Ергөбек, Қ.
    "Түрік" түбірінен алыстамаған жөн [Текст] / Қ. Ергөбек // EGEMEN QAZAQSTAN. - 2024. - 25 мамыр. - №100. - Б. 15.
ББК 63

Рубрики: история

Кл.слова (ненормированные):
Түрік -- Түрікстан -- Түркие Республикасы -- Ресейдің боданы -- ХХ ғасыр -- түрік халықтары -- Түрік қағанаты
Аннотация: Көп жылдан жұрт көңілінде жүрген мәселе тағы да қозғалды. Оның реті де бар. Өйткені әңгіме – байырғы баба атын дұрыс жазып, ертеңгі ұрпаққа дұрыс таңбалап беріп кетуде. Бұл – мемлекетқұрушы ұлт зиялыларының парызы. Бұл – ұлттық намыс ісі. Бұл – өркениеттік мәселе.
Держатели документа:
БҚУ

63
Ф 17
Файзолла, А.
    Алаш публицистикасы және бүгінгі заман [Текст] / А. Файзолла // Oral oniri. - 2024. - 18 сәуір. - №32. - Б. 10.
ББК 63

Рубрики: тарих

Кл.слова (ненормированные):
Алаш -- Қазақ хандығы -- Алтын орда империясы -- Түркі қағанаты -- Алашорда -- ұлт зиялылары -- тарихшы Мәмбет Қойкелді -- іржақып Дулатұлы -- Ұлт зиялысы
Аннотация: Елімізді алып бәйтерекке теңесек, оның діңі – Алаш. Ал тамырлары Қазақ хандығы мен Алтын орда империясы, Түркі қағанаты болып тереңге кете береді. Осындай қуатты тамырлардан нәр алған Алашорда үкіметі қазақтың тәуелсіздігі үшін арпалысты, мемлекеттіліктің негізін қалады, бүгінгі территориямызды бекітіп, белгіледі. Өткен ғасырда ғұмыр кешкен ұлт зиялылары халқының келешегі үшін тек саясат майданында ғана емес, сондай-ақ ағартушылық саласында да қаны мен терін төкті. Бұл жөнінде тарихшы Мәмбет Қойкелді «Алашордашылар үшін ұлттық боcтaндық жолындaғы күрec пeн aғaртушылық қызмeт қaйықтың қоc ecкeгіндeй болaтын» – деп жазды. Ұлт қайраткерлерінің жұртын өркендеу, даму жолына үндеген шығармалары күні бүгінге дейін өзектілігін жойған жоқ. Сол себепті біз бұл мақаламызда Алаш публицистикасына тоқталмақпыз.
Держатели документа:
БҚУ

63
Ш 25
Шәріп, С.
    Берлиндегі Түркістан студенттері [Текст] / С. Шәріп // EGEMEN QAZAQSTAN. - 2024. - 19 маусым. - №117. - Б. 16.
ББК 63

Рубрики: тарих

Кл.слова (ненормированные):
Ғазымбек Бірімжан -- Дамолла Битілеуұлы -- Әбдірахман Мұңайтпасұлы -- Темірбек Қазыбекұлы -- Түркістан -- Тұрар Рысқұлов -- Хайырниса Мәжитханова мен Мәриям Сұлтанова -- Алаш зиялылары -- студент
Аннотация: Бұл – тың әрі ойландыратын сурет. Оны қазір жүйелі жобаларды бастаған өзбек жәдиттерін (жәдит – патшалық Ресей түркі-мұсылмандары біліміндегі жаңашылдық) зерттеу орталықтары мен өзіміздің «Qyr balasy» қоры жариялаған материалдардан көруге болады. Бұл фото Германияда 20-жылдардың басында түсірілген. Тың екенін – ортасында Ғазымбек Бірімжан бастаған Алаш зиялыларының екінші толқыны өкілдері тұрғаны, ал ойлы екенін – Орталық Азия жас оқығандарының, соның ішінде екі бойжеткенінің бейнесі хатталып қалғаны аңғартады. Бәрінің жүзінен зиялылық еседі.
Держатели документа:
БҚУ

63
Б 20
Балташұлы, Е.
    Кәрім Мыңбаевтың мұрасы мен мұраты [Текст] / Е. Балташұлы // EGEMEN QAZAQSTAN. - 2024. - 14 маусым. - №114. - Б. 20.
ББК 63

Рубрики: тарих

Кл.слова (ненормированные):
Кәрім Мыңбаев -- академик -- ұшақ апаты -- ұлт зиялылары
Аннотация: 1948 жылы 30 қыркүйекте Сарыарқаның оңтүстігінде, Балқаш көлі мен Бетпақдаланың түйіскен жерінде алапат апат орын алды. Алматыдан шыққан ұшақ Балқаш қаласынан жанармай құйып, әуеге көтерілген соң 15 минуттан кейін жарылып кетті. Ұшақтың ішінде Мәскеуге, Сталин қолдан жасаған академик Т.Лысенконың 50 жасқа толған тойына шақырылған Қазақстан ауыл шаруашылығы ғылымының бетке шығатын тұлғалары – академик Кәрім Мыңбаев бастаған ғалымдар – Қылыш Бабаев, Сапар Нұғыманов, Хасен Наурызбаев, Федор Солодников бар еді. Бәрі қайғылы қазаға ұшырады.
Держатели документа:
БҚУ

81(5каз)
С 32
Серікқызы, Қ.
    Білімпаздар мұраты немесе «жат сөздерді қазақ тіліне ұқсату» [Текст] / Қ. Серікқызы // Ana tili. - 2024. - №23.- 13 маусым. - Б. 3
ББК 81(5каз)

Рубрики: Тіл білімі

Кл.слова (ненормированные):
Шерубай Құрманбайұлы -- Қазақ білімпаздарының сиезі -- қазақ руханияты -- Алаш зиялылары -- Халел Досмұхамедұлы -- термин сөздер -- Елдес Омарұлы -- Кеңес -- Пікірталас
Аннотация: Мақалада қазақ білімпаздарының сиезі 1924 жылы маусымның 12-сі күні, Орынборда сағат 12:00-де басталған еді. 18 маусымға дейін созылған сиезде талқыланған мәселелер туралы берілген.
Держатели документа:
БҚУ

85.31
С 17
Самрат, Ж.
    Қарағайдан жасалған домбыра [Текст] / Ж. Самрат // Егемен Қазақстан. - 2024. - 22 маусым. - №120. - Б. 14.
ББК 85.31

Рубрики: Музыка

Кл.слова (ненормированные):
домбыра -- Зиялылар -- шеберханалар -- Базар Мақышқызы -- Зура Еламанова -- Музей
Аннотация: Қарағайдан қиып жасалған бұл домбыраның да көрмеген құқайы жоқ деп айтуға болады. Зиялылар қуғын-сүргін көрген 1937 жылы жасалып, бүгінге аман жеткен екен.
Держатели документа:
ЗКУ