Электронный каталог

83
К 12
Қабылов, Ә. Д.
    Көркем әдебиеттегі ирония туралы [Текст] / Ә. Д. Қабылов // М. Өтемісов атындағы БҚМУ Хабаршысы . - 2015. - №3. - Б. 132-140
ББК 83

Рубрики: Әдебиеттану

Кл.слова (ненормированные):
ирония -- сыншылдық көзқарас -- эстетикалық бағалау -- кекесінмен сөйлеу -- астыртын мағына -- сарказм -- ирониялық баяндау
Аннотация: Мақалада көркем әдебиеттегі ирония туралы кейбір ой-пікірлер пайымдалып, иронияның көркемдік-стильдік қызметіне талдау жасалады. Ирония-қоғам мен адам кемшіліктерін қабылдамаудың көрінісі.
Держатели документа:
М. Өтемісов атындағы БҚМУ

Қaбылoв, Ә. Д.
    Сатиралық шығармалардағы иронияның орны [Текст] / Ә. Д. Қaбылoв, Б. C. Қoрғaнбeкoв // БҚУ хабаршысы. - 2021. - №3. - Б. 69-75
ББК 87

Рубрики: филология

Кл.слова (ненормированные):
сатиралық шығармалар -- сатира -- юмор -- ирония -- авторлық көзқарас -- объективті ирония -- концептуальды ирония -- ішкі мәтін -- әңгіме -- фельетон -- ассоциативтік ирония -- аллюзия -- перифраза
Аннотация: Мақала сатиралық шығармалардағы иронияның орнын пайымдауға арналған. Қазақ әдебиетіндегі көрнекті сатириктердің прозалық шығармаларындағы иронияның қолданылуы А.Тоқмағамбетов, Ш.Смаханұлы, Ү.Уайдин, М.Рәш әңгімелері мен фельетондарының мысалында қарастырылады. Сатиралық шығармалардағы иронияның авторлық баға беру, сыни көзқарасты таныту, қайшылықтарды ашу құралы ретіндегі қызметі нақты мысалдар арқылы талданады. Иронияның авторлық баяндаудағы және кейіпкер сөздеріндегі қолданысы арқылы бағалаушылық, талдаушылық, сыни көзқарасты танытудағы көркемдік қызметін бағалауға талпыныс жасалады. Сонымен қатар, ішкі мәтіндегі ирониялық мағынаның ерекшеліктері аллюзия, перифраза, эмфаза секілді риторикалық тәсілдердің қолданыстары арқылы да сараланады. Мақалада иронияның авторлық көзқарасты білдірудегі қызметі оның сатиралық және юморлық мәтіндердегі қолданыс ерекшеліктерімен сипатталады. Ирониялық мағынаның лингвистикалық түрінен өзге объективті, концептуалдық, ассоциативтік түрлерінің мәтіндік деңгейде көрінетіндігі де пайымдалған.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Қoрғaнбeкoв, Б.C.

74.263.2
Ж 69
Жиенкулова, Д. А.
    Жаңаша әдіс-тәсілдерді тиімді пайдалану - әр мұғалімнің шығармашылық қыры [Текст] / Д. А. Жиенкулова // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 97-99.
ББК 74.263.2

Рубрики: Методика преподавания информатики и вычислительной техники

Кл.слова (ненормированные):
Информатика пәні -- білім беру жүйесі -- ақпараттық технологиялар -- мұғалім -- Логикалық операциялар -- дизъюнкция -- конъюнкция -- инверсия -- логикалық операцияларды білу -- логикалық операцияларды ажырату -- логикалық өрнектерді құруда логикалық операцияларды қолдана білу
Аннотация: Информатика пәнінің білім беру жүйесіндегі орны ақпараттық орта мен қоғам мүшелерінің жаңа ақпараттық технологияларды кең қолдануға байланысты маңызды болып есептеледі және оның мазмұны үнемі жаңарып отырады. Оқушы білімінің қалыптасуы қашанда мұғалімнің сабақты ұйымдастыра білуіне, жаңа материалды жүйелі түрде баяндауда әртүрлі жаңаша әдіс - тәсілдерді қолдана отыра жеткізілуіне байланысты. Ақпараттық дәуірде технологиялардың қолданылуы ерекше. Білім сапасын жоғарылату, оны жеткілікті түрде арттыруда жаңа технологияларды қолданусыз, заманауи телекоммуникациялық құралдарды пайдаланусыз мүмкін емес
Держатели документа:
ЗКУ

83.7
Б 20
Балтабаева, Н. С.
    Шешендік сөздерді оқытудың педагогикалық негізінің бірер қырлары [Текст] / Н. С. Балтабаева // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.2. - 17 қараша. - Б. 57-61.
ББК 83.7

Рубрики: Ораторское искусство

Кл.слова (ненормированные):
Шешендік сөздер -- педагогика -- қазақ ауыз әдебиеті -- шешендік толғау -- шешендік арнау -- шешендік дау -- Қазақ жұрты -- шешен билер -- риторика
Аннотация: Шешендік сөздер қазақ ауыз әдебиетінің күрделі де көркем бір саласы болып табылады. Қазақтың дәстүрлі шешендік сөздерін: шешендік толғау, шешендік арнау, шешендік дау деп шартты түрде үшке бөлуге болады. Шынайы шешендік қиялдан тумайды, өмірлік оқиғалардан, табиғи құбылыстардан туады, көп жылдық тәжірибе мен сан рет қайталау арқылы сыннан өтіп халық мойындаған қағидаға, даусыз ақиқатқа айналады. Оның үстіне әр дәуірдің әр түрлі сөз шеберлерінің талғамынан, толғауынан өтіп шешендік сөз «тілге жеңіл, жүрекке жеңіл» тиетін сүйкімді үн мен ырғаққа ие болады. Шешендік сөздер үш түрлі болады: кеңесу, билік және салтанатты сөз. Ал құрылысы жағынан кіріспе, баяндау және қорытынды бөлімдерінен тұрады. «Өнер алды – қызыл тіл» деп қазақ бекер айтпаған. Қоғам тарихына көз салсақ, қай халықтың болмасын күрделі қоғамдық, мемлекеттік қайраткерлері, қолбасылары, ғалымдары ойға шебер, тілге шешен болғанын байқаймыз.
Держатели документа:
ЗКУ

81.2 Каз.яз
Ж 85
Жукеев, Т. Б.
    Пысықтауыш мүше мен бағыныңқы сыңардың ауыспалылығы [Текст] / Т. Б. Жукеев // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.2. - 17 қараша. - Б. 158-165.
ББК 81.2 Каз.яз

Рубрики: Казахский язык

Кл.слова (ненормированные):
Пысықтауыш -- Жай сөйлем -- интонация -- Сабақтас құрмалас сөйлем -- паратаксис -- баяндауыш -- грамматика -- паратаксис -- гипотаксис -- қазақ тілі
Аннотация: Жай сөйлем ішіндегі етістік пысықтауыштың бағыныңқыға ауысуы – олардың (пысықтауыштардың) сөйлем басында қолданылып, басқа мүшелерді жетегіне ертіп күрделенуінің нәтижесінде болған. Пысықтауыш неғұрлым күрделенген сайын, соғұрлым негізгі сөйлемнен интонациялық жағынан оңашалана бастайды. Енді осы мәселеге мақалада тоқталайық
Держатели документа:
ЗКУ

82
С 11
Сұлтанғалиева, Р. Б.
    Әңгімежанрын талдаудың ғылыми мәселелері [Текст] / Р. Б. Сұлтанғалиева // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 185-188.
ББК 82

Рубрики: Филология

Кл.слова (ненормированные):
әңгіме жанры -- көркемдік құрылымы -- жанрлық ерекшеліктер -- бейнелеу тәсілдері -- заманауи қазақ әңгімесінің моделі -- ресурстар -- әдіс-тәсілдер
Аннотация: Мақалада әңгіменің жанрлық ерекшеліктерін айқындау және классикалық әңгіме жанрындағы оқиғаның баяндау тәсілі, композициялық-сюжеттік құрылысы, кейіпкерлер жүйесі, өмір шындығын қамту, адам мінезін ашу мүмкіндіктерін, қаламгердің бейнелеу тәсілдерін саралау және модерндік, постмодерндік бағыттағы әңгіме жанрындағы жаңашыл ізденістерді айқындау, заманауи қазақ әңгімесінің моделін көрсету мақсатына сай жүргізілген сабақ үлгісі талданады. Әңгіменің жанрлық ерекшеліктерін ғылыми теориялық зерттеу еңбектеріндегі ғылыми талдаулар мен көркем шығарманың мәтінін толыққанды жан-жақты талдау арқылы классикалық әңгіме жанрындағы оқиғаның баяндау тәсілі, композициялық- сюжеттік құрылысы, кейіпкерлер жүйесі, өмір шындығын қамту, адам мінезін ашу мүмкіндіктерін, қаламгердің бейнелеу тәсілдері ашылады және модерндік, постмодерндік бағыттағы әңгіме жанрындағы жаңашыл ізденістер сараланады, заманауи қазақ әдебиетіндегі әңгіме жанрының басты ерекшеліктері айқындалып, сабақ барысында қолданылған әдіс-тәсілдер мен ресурстарға сипаттама беріледі.
Держатели документа:
ЗКУ

83
С 11
Сұлтанғалиева, Р. Б.
    Мемуарлық прозадағы шығармашыл тұлғаның көркем бейнесі: ой әлемі және портреттер типологиясы [Текст] / Р. Б. Сұлтанғалиева, А. Т. Ибатолла // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 107-119.
ББК 83

Рубрики: Литературоведение

Кл.слова (ненормированные):
проза -- мемуар -- автобиография -- мемуар -- роман -- күнделік -- естелік мемуар
Аннотация: Зерттеудің мақсаты – қазақ әдебиетіндегі мемуар жанрының ерекшеліктерін айқындау, мемуарлық шығармаларды зерделеу, шығармалардың тілі мен табиғатына тоқталу. Мемуар жанрында жазылған шығармалардың баяндау бірлігін талдау, көркем бірлік тұрғысынан зерделеу. Бұл мақалада қазақ әдебиетіндегі мемуарлық жанрдың табиғаты туралы сөз қозғалады. Қазақ әдебиетінде мемуарлық жанр ерте дами бастады. Өз алдына бөлек жанр ретінде өзіндік типологиясымен ерекшеленетін бұл жанрдың тарихы өте ертеден, Орхон-Енисей жазбаларынан бастау алған. Мақалада мемуарлық жанрдың формалары мен жазылу түрлеріне қарай талдау жасалады. Мемуарлық жанрдың түрлеріне естелік, автобиография, естелік мемуар, хат, күнделіктер жатады. Автордың баяндауына қарай мемуарлық жанрдың ерекшеліктерін байқауға болады. Кейбір шығармаларда үзік-үзік естеліктер жазылса, ал кейбіреуінде балалық шағынан бастап автор өзі тоқтаған өмірінің кезеңіне дейін жазады. Өмірінің соңына дейін жазу не жазбауды автор өзі шешеді. Өмірінің белгілі бір кезеңіне дейін жазуды жөн көруі де мүмкін. Мемуарлық шығармалар арқылы біз сол замандағы халық мұраты мен ұлт тағдырын, халық үнін ести аламыз. Тарих жалпылама жазылатын болса, мемуарда біз жеке бір тұлғаның өзіндік ойы мен өзіне аян шындығын білеміз. Мемуар жанры жалаң баяндаудан тұрмайды. Олай болса, оқырманды еліктіре алмас еді. Баяндау шеберлігі, образды жасау тәсілдері, характерді ашатын диалогтар құруы, мінездеме мен портреттерді жазу жолдары ерекше рөл ойнайды. Мемуарлық шығармалардың ішіндегі М.Мағауин, Ә.Нұршайықов, Қ.Жұмаділов сынды жазушылардың романдарындағы шығармашыл тұлғаның бейнесі талқыланады. Аталған авторлардың өзіндік қолтаңбалары мен жазу стильдері айқындалады. Шығармаларға арқау болған өмір шындығы мен көркемдік ізденістері, автор мен кейіпкер өзара байланысы танылады. Мемуарлық жанр мен тарихи романдардың аражігі айқындалады. Мемуарлық шығармада тарихты берудің, шындықты жеткізудің көркемдік тәсілдері, автордың қалай жүзеге асырғандығы жайлы сөз болады.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Ибатолла, А.Т.

83
С 11
Сұлтанғалиева, Р. Б.
    Жазушы Б.Тілегеновтың «Сексен алтыншы жыл» романындағы полифониялық әдістер [Текст] / Р. Б. Сұлтанғалиева, Жемиле Кынажы Баран, Ж. А. Жубанаева // БҚУ хабаршысы. - 2024. - №4. - Б. 94-105.
ББК 83

Рубрики: Литературоведение

Кл.слова (ненормированные):
роман -- полифония -- диалог -- қатар сюжеттер -- контрапункт -- көпдауыстылық -- стиль -- монолог
Аннотация: Зерттеудің мақсаты – тәуелсіздік кезеңіндегі тарихи оқиғаларды оқырманға жеткізудегі полифониялық шығармалардың рөлін, көркемдік күш-қуатын анықтау, белгілі шығармаларды түсінудің жаңа мүмкіндіктерін ұсыну, қазіргі таңда өзекті болып отырған интеграцияның полифониялық принципін зерттеушілік қызметте қолдану және әдебиеттің музыкамен ішкі байланысының тереңірек екенін көрсету. Мақалада Б.Тілегеновтың «Сексен алтыншы жыл» атты полифониялық романы талданады. Автор романда бірнеше оқиғаларға қатар тоқталып, олардың әрқайсысына сөйлеу мен баяндаудың өзіндік ерекшеліктерін береді. Мақалада осындай сипатты белгілерге мысалдар келтіріліп, автордың баяндау полифониясына жүгінуінің себебі көрсетіледі. Полифониялық шығармаларға тән диалог, монолог ішіндегі диалог, контрапункт секілді көркемдік ерекшеліктер талданып, шығармадан мысалдар, нақты дәлелдер келтіріледі. Әдебиеттегі, музыкадағы полифония туралы зерттеулер жинақталып, шолу жасалады. Шетел авторларының полифониялық әдістері мен жазушы Б.Тілегенов қолданған әдістер салыстырылады. Адам психологиясын түсінудегі диалогтың маңызы, соның ішінде «өзгенің дауысымен» жүретін диалогтар маңызы талданады. Зерттеу нысанына алынған «Сексен алтыншы жыл» шығармасындағы контрапункттың көрініс табу әдістерін анықтау зерттеудің ғылыми құндылығын арттыра түседі. Қатар суреттелген оқиғалардың арасындағы үндестік те анықталады. Зерттеу жұмысының практикалық маңыздылығы: әдебиеттану ғылымын зерттеуші студенттерге, магистранттарға, докторанттарға пайдалы зерттеу бағыты бола алады. Осы салада оқылатын дәрістерде пайдалануға болады. Зерттеу жұмысы полифониялық шығармаларды терең түсінуге, талдауға көмектеседі. Мақалада полифонияға тән ерекшеліктерді жүйелеу, баяндау, талдау, салыстыру секілді әдістер пайдаланылады.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Жемиле Кынажы Баран
Жубанаева, Ж.А.