Электронный каталог

81.2
А 52
Алтай, А. А.
    Қазіргі ғылым парадигмасындағы «лингвистикалық интеллект» ұғымы [Текст] / А. А. Алтай, А. М. Абызова, Б. Ж. Каримова // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 87-100.

ББК 81.2

Рубрики: Языкознание

Кл.слова (ненормированные):
интеллект -- лингвистикалық интеллект -- вербалды интеллект -- тілдік операциялар -- коммуникация -- риторика -- металингвистикалық аспект
Аннотация: Ғылыми мақалада «лингвистикалық интеллект» ұғымының қазіргі ғылым кеңістігіндегі орны мен зерттелу мәселесі қарастырылады. Зерттеудің мақсаты – «лингвистикалық интеллект» терминінің ерекшеліктері, қалыптасуы және оның ішкі құрамдас компоненттерін айқындау болып табылады. Жаһандану мен цифрлық өркениет ықпалының артуына байланысты жеке тұлғаның лингвистикалық әлеуетін арттыру өзекті мәселеге айналды. Адамның ақыл-ой қабілетінің айқын көрінісі саналатын бұл ұғымды түбегейлі зерттеп, лингвистикалық интеллектіні қалыптастыру және дамыту, жүзеге асу формаларын белгілеу, басты тілдік операцияларға сипаттама беру арқылы негізгі ғылыми міндет жүзеге асады. Зерттеу әдістемесіне лингвистикалық интеллект ұғымын нақты айқындауға мүмкіндік беретін лексикографиялық анализ, концептуалды саралау мен құрылымдық модельдеу тәсілдері кіреді. Зерттеліп отырған құбылысқа отандық және шетелдік ғалымдардың берген тұжырымдамалары мен бақылауларына сүйеніп оның басты белгілері анықталды. Сондай-ақ соңғы зерттеулер қорытындысы лингвистикалық интеллектінің дербес ерекшеліктерін көрсетіп отыр. Ұсынылған модельдер мен сызбалар нақты ғылыми дәлелдемелерді саралау нәтижесінде қалыптасты. Негізгі тұжырымдар лингвистикалық интеллектінің қазіргі уақытта жіті зерделеуді қажет ететін тұжырым екендігін дәлелдеді. Зерттеу тіл біліміне үлес қоса отырып, тың түсінік арқылы жаңа ғылыми нәтижелер алуға болатынын айғақтайды. Жұмыстың практикалық мәні лингвистикалық интеллекті ұғымының ерекшеліктеріне назар аудара отырып оны қалыптастыру мен дамыту мәселесін белгілеумен айқындалады.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Абызова, А.М.
Каримова, Б.Ж.

30.69
К 60

    Қолданылған тағамдық май қалдықтарын олеохимиялық шикізат ретінде қолдану жолымен қоршаған ортаға антропогендік әсерін шектеу [Текст] / Г. С. Жумагулова, Б. Н. Корганбаев, Е. Н. Кочеров [и др.] // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 462-483.

ББК 30.69

Рубрики: Отходы и их использование

Кл.слова (ненормированные):
тағамдық май қалдықтары -- қоршаған орта -- улы ластағыш заттар -- ағынды сулар -- олеохимиялық шикізат
Аннотация: Қолданылған тағамдық май қалдықтарын құнды өнімдер алудағы екіншілей шикізат ретінде қажетке жаратудың қиындықтары мен болашақ мүмкіндіктерін айқындау үшін, қайта өңдеуде қолданылатын үрдістерді терең зерттеу қажеттілігі туындайды және өзекті мәселе болып табылады. Мақалада қолданылған тағамдық май қалдықтарының қоршаған орта компоненттеріне кері әсері, су бұру кәріз жүйелерінің кептеліп, ағынды сулардың уытты заттармен ластану сипаттамасы келтірілген. Қолданылған тағамдық май қалдықтарының тұрмыстық химиялық заттарды синтездеуде, санитарлық гигиеналық тазалық өнімдерін алуда қайталама шикізат ретінде қолданылу мүмкіндігі сипатталған. Қолданылған тағамдық май қылдықтарының олеохимиялық шикізат ретінде қолданылу әлеуетін бағалау нәтижелері келтірілген. Тағамдық май қалдықтарынан санитарлық гигиеналық сабын алу үрдісін кинетикалық зерттеу нәтижелері ұсынылған. Бейтараптандыру, сабындану және күрделі май қышқылдарының сабындану реакциялары сипатталған. Бейтараптандыру және сабындану реакцияларының, күрделі май қышқылдарының сабындану реакциясының жылдамдық кинетикасы есептелген. Температураға тәуелді реакция жылдамдығының константасы Аррениус теңдеуімен сипатталды. Белсендіру энергиясының және экспоненциалды көбейткіш факторының мәндері анықталды. Кинетикалық модельдердің сәйкестігі мен дұрыстығы есептік және тәжірибелік мәліметтерді салыстыру жолымен тексерілді: орташа қателік мәні салыстырмалы түрде 5-10% аралығында болды. Ұсынылған зерттеу нәтижелері орасан көлемде түзілетін тағамдық май қалдықтарын екіншілей шикізат ретінде қолданып, санитарлық гигиеналық сабын алу өндірісінде практикалық қолданбалы келешегі бар.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Жумагулова, Г.С.
Корганбаев, Б.Н.
Кочеров, Е.Н.
Раматуллаева, Л.И.
Колесников, А.С.

28
К 35
Кенесарина, К. Х.
    Проблемы изучения и сохранения биоразнообразия Западно-Казахстанской области (на примере Зеленовского района и окрестностей города Уральска) [Текст] / К. Х. Кенесарина, А. М. Амиргалиева // Сборник материалов республиканской научно-практической конференции «Ивановские чтения – 2024». - Уральск, 2024. - 10-11 октября. - С. 170-172.

ББК 28

Рубрики: Биология

Кл.слова (ненормированные):
биология -- биоразнообразие -- флора -- фауна -- Западно-Казахстанская область -- Зеленовский район -- город Уральска -- байрачные дубравы -- Агроэкосистемы -- ландшафт
Аннотация: В современных условиях развития цивилизации в сфере изучения и сохранения биоразнообразия крайне актуальны проблемы унификации флор и фаун (в результате проникновения чужеродных видов на новые территории) и исчезновения редких и исчезающих видов растений и животных. Попытки решения этих проблем должны предприниматься в комплексе. Сохранение биоразнообразия видов животных и растений, сообществ и экосистем – неотъемлемая составная часть Концепции перехода человечества на принципы устойчивого развития. Исходя из текущей ситуации и международных обязательств, видение процесса сохранения и устойчивого использования биоразнообразия в Казахстане включает в себя формирование репрезентативной национальной экологической сети, способной обеспечить сохранение биоразнообразия; мероприятия по сохранению и восстановлению редких и находящихся под угрозой исчезновения видов; комплексное рациональное и устойчивое использование компонентов биоразнообразия
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Амиргалиева, А.М.