Choice of metadata Статьи ППС
Page 4, Results: 43
Report on unfulfilled requests: 0
31.
Подробнее
28
С 17
Самбаев, Н. С.
Кіші Арал теңізіндегі қазіргі экологиялық өзгерістер жағдайында кәсіптік тұқы балықтарының (cyprinoidei) биологиялық ерекшеліктері мен ауланым динамикасы [Текст] / Н. С. Самбаев, С. Е. Шарахметов, С. Бердіахметқызы // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 445-461.
ББК 28
Рубрики: Биология
Кл.слова (ненормированные):
Кіші Арал теңізі -- кәсіптік тұқы балықтары -- биотоп -- гидроэкология -- ауланым
Аннотация: Кіші Арал теңізінің 2006 жылдан бастап гидроэкологиялық жағдайының қалпына келуіне байланысты, көптеген балық түрлеріне өмір сүру мүмкіндігі жоғарылады. Судың тұздылығы 10 промиллеге дейін түсіп, қоректік базасы қалпына келе бастады. Алайда он жыл өте теңіздің гидрологиялық жағдайы біртіндеп нашарлап, қалыпты қолайлы деңгейі 42 БЖм ауданы 330000 га дан, қазіргі кезеңде деңгейі 40,8 БЖм, ауданы 285000 га дейін төмендеді. Кіші Арал теңізінде басым бөлігін тұқы (Cyprinoidei) балық түрлері құрайды, яғни барлық 22 түрдің 13 түрі тұқы балықтарына тиесілі. Олар теңізде біркелкі таралмаған, себебі теңіз үш түрлі биотопқа – тұзды, тұздылау және тұщы аудандарға бөлініп, мекен ету ортасының су құрамы, қоректік қоры өзгеше болып келеді. Кіші Арал теңізінде зерттеу жұмыстары салыстырмалы түрде биотоптарда құрма аулармен жүргізіліп, кәсіптік балықтардың биологиялық өлшемдері талданды. Мақалада Кіші Арал теңізіндегі тұқы балық түрлерінің соңғы жылдардағы жағдайы, ұзындық-жастық құрылымы және биотоптар бойынша мекен ету ерекшелігі жазылған. Келешекте тұқы (Cyprinoidei) балық түрлерінің теңізде қолайлы жағдайда өсіп-өну үшін ұсыныстар келтірілген
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Шарахметов, С.Е.
Бердіахметқызы, С.
С 17
Самбаев, Н. С.
Кіші Арал теңізіндегі қазіргі экологиялық өзгерістер жағдайында кәсіптік тұқы балықтарының (cyprinoidei) биологиялық ерекшеліктері мен ауланым динамикасы [Текст] / Н. С. Самбаев, С. Е. Шарахметов, С. Бердіахметқызы // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 445-461.
Рубрики: Биология
Кл.слова (ненормированные):
Кіші Арал теңізі -- кәсіптік тұқы балықтары -- биотоп -- гидроэкология -- ауланым
Аннотация: Кіші Арал теңізінің 2006 жылдан бастап гидроэкологиялық жағдайының қалпына келуіне байланысты, көптеген балық түрлеріне өмір сүру мүмкіндігі жоғарылады. Судың тұздылығы 10 промиллеге дейін түсіп, қоректік базасы қалпына келе бастады. Алайда он жыл өте теңіздің гидрологиялық жағдайы біртіндеп нашарлап, қалыпты қолайлы деңгейі 42 БЖм ауданы 330000 га дан, қазіргі кезеңде деңгейі 40,8 БЖм, ауданы 285000 га дейін төмендеді. Кіші Арал теңізінде басым бөлігін тұқы (Cyprinoidei) балық түрлері құрайды, яғни барлық 22 түрдің 13 түрі тұқы балықтарына тиесілі. Олар теңізде біркелкі таралмаған, себебі теңіз үш түрлі биотопқа – тұзды, тұздылау және тұщы аудандарға бөлініп, мекен ету ортасының су құрамы, қоректік қоры өзгеше болып келеді. Кіші Арал теңізінде зерттеу жұмыстары салыстырмалы түрде биотоптарда құрма аулармен жүргізіліп, кәсіптік балықтардың биологиялық өлшемдері талданды. Мақалада Кіші Арал теңізіндегі тұқы балық түрлерінің соңғы жылдардағы жағдайы, ұзындық-жастық құрылымы және биотоптар бойынша мекен ету ерекшелігі жазылған. Келешекте тұқы (Cyprinoidei) балық түрлерінің теңізде қолайлы жағдайда өсіп-өну үшін ұсыныстар келтірілген
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Шарахметов, С.Е.
Бердіахметқызы, С.
32.
Подробнее
30.69
К 60
Қолданылған тағамдық май қалдықтарын олеохимиялық шикізат ретінде қолдану жолымен қоршаған ортаға антропогендік әсерін шектеу [Текст] / Г. С. Жумагулова, Б. Н. Корганбаев, Е. Н. Кочеров [и др.] // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 462-483.
ББК 30.69
Рубрики: Отходы и их использование
Кл.слова (ненормированные):
тағамдық май қалдықтары -- қоршаған орта -- улы ластағыш заттар -- ағынды сулар -- олеохимиялық шикізат
Аннотация: Қолданылған тағамдық май қалдықтарын құнды өнімдер алудағы екіншілей шикізат ретінде қажетке жаратудың қиындықтары мен болашақ мүмкіндіктерін айқындау үшін, қайта өңдеуде қолданылатын үрдістерді терең зерттеу қажеттілігі туындайды және өзекті мәселе болып табылады. Мақалада қолданылған тағамдық май қалдықтарының қоршаған орта компоненттеріне кері әсері, су бұру кәріз жүйелерінің кептеліп, ағынды сулардың уытты заттармен ластану сипаттамасы келтірілген. Қолданылған тағамдық май қалдықтарының тұрмыстық химиялық заттарды синтездеуде, санитарлық гигиеналық тазалық өнімдерін алуда қайталама шикізат ретінде қолданылу мүмкіндігі сипатталған. Қолданылған тағамдық май қылдықтарының олеохимиялық шикізат ретінде қолданылу әлеуетін бағалау нәтижелері келтірілген. Тағамдық май қалдықтарынан санитарлық гигиеналық сабын алу үрдісін кинетикалық зерттеу нәтижелері ұсынылған. Бейтараптандыру, сабындану және күрделі май қышқылдарының сабындану реакциялары сипатталған. Бейтараптандыру және сабындану реакцияларының, күрделі май қышқылдарының сабындану реакциясының жылдамдық кинетикасы есептелген. Температураға тәуелді реакция жылдамдығының константасы Аррениус теңдеуімен сипатталды. Белсендіру энергиясының және экспоненциалды көбейткіш факторының мәндері анықталды. Кинетикалық модельдердің сәйкестігі мен дұрыстығы есептік және тәжірибелік мәліметтерді салыстыру жолымен тексерілді: орташа қателік мәні салыстырмалы түрде 5-10% аралығында болды. Ұсынылған зерттеу нәтижелері орасан көлемде түзілетін тағамдық май қалдықтарын екіншілей шикізат ретінде қолданып, санитарлық гигиеналық сабын алу өндірісінде практикалық қолданбалы келешегі бар.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Жумагулова, Г.С.
Корганбаев, Б.Н.
Кочеров, Е.Н.
Раматуллаева, Л.И.
Колесников, А.С.
К 60
Қолданылған тағамдық май қалдықтарын олеохимиялық шикізат ретінде қолдану жолымен қоршаған ортаға антропогендік әсерін шектеу [Текст] / Г. С. Жумагулова, Б. Н. Корганбаев, Е. Н. Кочеров [и др.] // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 462-483.
Рубрики: Отходы и их использование
Кл.слова (ненормированные):
тағамдық май қалдықтары -- қоршаған орта -- улы ластағыш заттар -- ағынды сулар -- олеохимиялық шикізат
Аннотация: Қолданылған тағамдық май қалдықтарын құнды өнімдер алудағы екіншілей шикізат ретінде қажетке жаратудың қиындықтары мен болашақ мүмкіндіктерін айқындау үшін, қайта өңдеуде қолданылатын үрдістерді терең зерттеу қажеттілігі туындайды және өзекті мәселе болып табылады. Мақалада қолданылған тағамдық май қалдықтарының қоршаған орта компоненттеріне кері әсері, су бұру кәріз жүйелерінің кептеліп, ағынды сулардың уытты заттармен ластану сипаттамасы келтірілген. Қолданылған тағамдық май қалдықтарының тұрмыстық химиялық заттарды синтездеуде, санитарлық гигиеналық тазалық өнімдерін алуда қайталама шикізат ретінде қолданылу мүмкіндігі сипатталған. Қолданылған тағамдық май қылдықтарының олеохимиялық шикізат ретінде қолданылу әлеуетін бағалау нәтижелері келтірілген. Тағамдық май қалдықтарынан санитарлық гигиеналық сабын алу үрдісін кинетикалық зерттеу нәтижелері ұсынылған. Бейтараптандыру, сабындану және күрделі май қышқылдарының сабындану реакциялары сипатталған. Бейтараптандыру және сабындану реакцияларының, күрделі май қышқылдарының сабындану реакциясының жылдамдық кинетикасы есептелген. Температураға тәуелді реакция жылдамдығының константасы Аррениус теңдеуімен сипатталды. Белсендіру энергиясының және экспоненциалды көбейткіш факторының мәндері анықталды. Кинетикалық модельдердің сәйкестігі мен дұрыстығы есептік және тәжірибелік мәліметтерді салыстыру жолымен тексерілді: орташа қателік мәні салыстырмалы түрде 5-10% аралығында болды. Ұсынылған зерттеу нәтижелері орасан көлемде түзілетін тағамдық май қалдықтарын екіншілей шикізат ретінде қолданып, санитарлық гигиеналық сабын алу өндірісінде практикалық қолданбалы келешегі бар.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Жумагулова, Г.С.
Корганбаев, Б.Н.
Кочеров, Е.Н.
Раматуллаева, Л.И.
Колесников, А.С.
33.
Подробнее
28.693.34
М 91
Мурсенова, З. Ж.
Батыс Қазақстанда Coronella Austriaca laurenti, 1768 кәдімгі сары жыланының таралуын зерттеу [Текст] / З. Ж. Мурсенова // «Иванов оқулары – 2024» республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдары жинағы. - Орал, 2024. - 10-11 қазан. - Б. 152-155.
ББК 28.693.34
Рубрики: Пресмыкающиеся. Герпетология
Кл.слова (ненормированные):
сары жылан -- биологиялық норма -- Батыс Қазақстан облысы -- зоологиялық зерттеулер -- опидиофауна -- Қызыл кітап -- биогеография -- популяция -- Бауырымен жорғалаушылар
Аннотация: Кәдімгі сары жылан (Coronella austriaca Laurenti, 1768) - сарыбас жылантәрізділер тұқымдасына жататын, аз саны биологиялық норма болып табылатын сирек түр. Жылан орташа өлшемді - жалпы ұзындығы 80 см-ден аспайды, денесі салыстырмалы түрде жіңішке, құйрығы ұзын. Басы айтарлықтай тегістелген және мойыннан салыстырмалы түрде әлсіз бөлінген, үлкен симметриялы орналасқан шұңқырлармен жабылған. Түсі сұр, сұр-қоңырдан мыс түске дейін өзгереді. Еркектер әдетте қызыл, аналықтары қоңыр. Дененің жоғарғы жағындағы өрнек өте өзгермелі, көп немесе аз айқын қара дақтардың 2-4 бойлық қатарларынан тұрады
Держатели документа:
ЗКУ
М 91
Мурсенова, З. Ж.
Батыс Қазақстанда Coronella Austriaca laurenti, 1768 кәдімгі сары жыланының таралуын зерттеу [Текст] / З. Ж. Мурсенова // «Иванов оқулары – 2024» республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдары жинағы. - Орал, 2024. - 10-11 қазан. - Б. 152-155.
Рубрики: Пресмыкающиеся. Герпетология
Кл.слова (ненормированные):
сары жылан -- биологиялық норма -- Батыс Қазақстан облысы -- зоологиялық зерттеулер -- опидиофауна -- Қызыл кітап -- биогеография -- популяция -- Бауырымен жорғалаушылар
Аннотация: Кәдімгі сары жылан (Coronella austriaca Laurenti, 1768) - сарыбас жылантәрізділер тұқымдасына жататын, аз саны биологиялық норма болып табылатын сирек түр. Жылан орташа өлшемді - жалпы ұзындығы 80 см-ден аспайды, денесі салыстырмалы түрде жіңішке, құйрығы ұзын. Басы айтарлықтай тегістелген және мойыннан салыстырмалы түрде әлсіз бөлінген, үлкен симметриялы орналасқан шұңқырлармен жабылған. Түсі сұр, сұр-қоңырдан мыс түске дейін өзгереді. Еркектер әдетте қызыл, аналықтары қоңыр. Дененің жоғарғы жағындағы өрнек өте өзгермелі, көп немесе аз айқын қара дақтардың 2-4 бойлық қатарларынан тұрады
Держатели документа:
ЗКУ
34.
Подробнее
75
Н 34
Наурзбаев, Н. Н.
Дене тәрбиесі және спортпен шұғылдану кезіндегі ағзаның кейбір физиологиялық жағдайы [Текст] / Н. Н. Наурзбаев // БҚУ хабаршысы. - 2024. - №3. - Б. 47-53.
ББК 75
Рубрики: Физическая культура и спорт
Кл.слова (ненормированные):
дене тәрбиесі -- спорт -- гравитациялық естен тану -- артостатистикалық талықсу -- тыныс алу -- қан айналу -- зат алмасу -- ас қорыту
Аннотация: Дене тəрбиесі жəне спорт физиологиясы ғылымы – салыстырмалы түрде алып қарағанда, жас ғылым. Дегенмен, ерікті қозғалыстардың физиологиялық табиғатын зерттеу нəтижелері көптеген жылдар бойы қалыптасқан. Өмірдің басқа да қажеттілігіне қарай туындайтын барлық қозғалыстар тəрізді спорттық жаттығулар үдерісінде немесе дене шынықтырумен шұғылдану кезінде орындалатын қозғалыстар да физиологиялық заңдылықтар негізінде орындалады. Ол қазіргі уақытқа дейін ғылыми-зерттеу нəтижелерімен толықтырылып даму үстінде. Әр түрлі спорттық əрекет кезіндегі жеке жүйелердегі, сондай-ақ біртұтас организмде пайда болатын өзгерістердің, физиологиялық реакциялардың тек қана сандық емес, сапалық та сипаттамасын беру болып табылады. Қарқынды бұлшық ет белсенділігі кезінде организмде пайда болатын өзгерістердің физиологиялық механизмдерін білу, денсаулықты сақтай отырып дене жұмыс қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік беретін жаттығуларды дұрыс бағалауға жəне тиімді жоспарлау керек. Организмнің қызметтік қорларына жəне бұлшық ет жүктемелеріне бейімделуінің физиологиялық механизмдеріне ерекше назар аудару қажет.
Держатели документа:
ЗКУ
Н 34
Наурзбаев, Н. Н.
Дене тәрбиесі және спортпен шұғылдану кезіндегі ағзаның кейбір физиологиялық жағдайы [Текст] / Н. Н. Наурзбаев // БҚУ хабаршысы. - 2024. - №3. - Б. 47-53.
Рубрики: Физическая культура и спорт
Кл.слова (ненормированные):
дене тәрбиесі -- спорт -- гравитациялық естен тану -- артостатистикалық талықсу -- тыныс алу -- қан айналу -- зат алмасу -- ас қорыту
Аннотация: Дене тəрбиесі жəне спорт физиологиясы ғылымы – салыстырмалы түрде алып қарағанда, жас ғылым. Дегенмен, ерікті қозғалыстардың физиологиялық табиғатын зерттеу нəтижелері көптеген жылдар бойы қалыптасқан. Өмірдің басқа да қажеттілігіне қарай туындайтын барлық қозғалыстар тəрізді спорттық жаттығулар үдерісінде немесе дене шынықтырумен шұғылдану кезінде орындалатын қозғалыстар да физиологиялық заңдылықтар негізінде орындалады. Ол қазіргі уақытқа дейін ғылыми-зерттеу нəтижелерімен толықтырылып даму үстінде. Әр түрлі спорттық əрекет кезіндегі жеке жүйелердегі, сондай-ақ біртұтас организмде пайда болатын өзгерістердің, физиологиялық реакциялардың тек қана сандық емес, сапалық та сипаттамасын беру болып табылады. Қарқынды бұлшық ет белсенділігі кезінде организмде пайда болатын өзгерістердің физиологиялық механизмдерін білу, денсаулықты сақтай отырып дене жұмыс қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік беретін жаттығуларды дұрыс бағалауға жəне тиімді жоспарлау керек. Организмнің қызметтік қорларына жəне бұлшық ет жүктемелеріне бейімделуінің физиологиялық механизмдеріне ерекше назар аудару қажет.
Держатели документа:
ЗКУ
35.
Подробнее
81.2-3
Б 20
Балаева, А. Б.
Ағартушы, педагог-ғалым Ш.Сарыбаевтың тілтанымдық мұрасы [Текст] / А. Б. Балаева // БҚУ хабаршысы. - 2024. - №3. - Б. 88-98.
ББК 81.2-3
Рубрики: Лингвистика
Кл.слова (ненормированные):
Шамғали Сарыбаев -- Қазақ лингвистикасы -- Лингвистикалық зерттеулер әдіснамасы -- Қазақ тілін стандарттау -- Қазақ фольклорлық ауызша әдебиетін сақтау -- Шамғали Сарыбаевтың академиялық еңбектері -- Қазақ тілі -- Тарихи лингвистика -- Тілдерді салыстырмалы талдау -- Түркі тілдері -- Қазақстанның мәдени мұрасы
Аннотация: Бұл мақала қазақ тіл білімінің көрнекті қайраткері Шамғали Сарыбаевтың тілдiк мұрасын кешенді зерттеу болып табылады. Зерттеу ғылыми әдебиеттегі олқылықтың орнын толтырып, Сарыбаевтың лингвистикалық үлесінің тереңдігі мен кеңдігіне тоқталып, оның еңбектерінің бірегейлігі мен маңыздылығын атап өтті. Бұл зерттеудің түпнұсқалығы Шамғали Сарыбаевтың қазақ тіл біліміне терең ықпалын түсінуге біртұтас көзқарас болып табылады. Оның ғылыми еңбектерін, оның шығармашылығының әдіснамалық үлесі мен мәдени әсерін мұқият талдау оның лингвистикалық мұрасының бұрын зерттелмеген қырларына жарық түсіреді. Мұқият құрылымдалған мақаланың басында Сарыбаевтың лингвистикаға қосқан үлесіне арналған зерттеулердің қазіргі жағдайына шолу беріледі және алдыңғы зерттеулердің шектеулі көлемі байқалады. Оның әдіснамасына жан-жақты талдау жасалады, тарихи лингвистикадағы рөлі атап көрсетіледі. Зерттеуде Сарыбаевтың қазақ тілін стандарттаудағы аспаптық рөлі ашылып, оның бір жазудан екінші жазуға көшуге қосқан үлесінің дәлелі келтіріледі. Бұдан басқа, алдыңғы зерттеулерде жиі назардан тыс қалатын, оның қазақ халық әдебиетінің ауызша сақталуына қосқан үлесі қарастырылады. Қорытындысында аталмыш зерттеу Шамғали Сарыбаевтың лингвистикалық мұрасының бірегейлігі мен маңыздылығын, сондай-ақ оның көп қырлы үлесін толық бағалау үшін одан әрі зерттеулердің қажеттілігін атап өту керек. Ол біздің қазақ тілі мен мәдениеті түсінігімізді тереңдетуге бағытталған зерттеулерді жалғастыруға шақырады және Сарыбаевты лингвистика мен мәдениетті сақтау саласында мәңгі белгі ретінде көрсетеді.
Держатели документа:
ЗКУ
Б 20
Балаева, А. Б.
Ағартушы, педагог-ғалым Ш.Сарыбаевтың тілтанымдық мұрасы [Текст] / А. Б. Балаева // БҚУ хабаршысы. - 2024. - №3. - Б. 88-98.
Рубрики: Лингвистика
Кл.слова (ненормированные):
Шамғали Сарыбаев -- Қазақ лингвистикасы -- Лингвистикалық зерттеулер әдіснамасы -- Қазақ тілін стандарттау -- Қазақ фольклорлық ауызша әдебиетін сақтау -- Шамғали Сарыбаевтың академиялық еңбектері -- Қазақ тілі -- Тарихи лингвистика -- Тілдерді салыстырмалы талдау -- Түркі тілдері -- Қазақстанның мәдени мұрасы
Аннотация: Бұл мақала қазақ тіл білімінің көрнекті қайраткері Шамғали Сарыбаевтың тілдiк мұрасын кешенді зерттеу болып табылады. Зерттеу ғылыми әдебиеттегі олқылықтың орнын толтырып, Сарыбаевтың лингвистикалық үлесінің тереңдігі мен кеңдігіне тоқталып, оның еңбектерінің бірегейлігі мен маңыздылығын атап өтті. Бұл зерттеудің түпнұсқалығы Шамғали Сарыбаевтың қазақ тіл біліміне терең ықпалын түсінуге біртұтас көзқарас болып табылады. Оның ғылыми еңбектерін, оның шығармашылығының әдіснамалық үлесі мен мәдени әсерін мұқият талдау оның лингвистикалық мұрасының бұрын зерттелмеген қырларына жарық түсіреді. Мұқият құрылымдалған мақаланың басында Сарыбаевтың лингвистикаға қосқан үлесіне арналған зерттеулердің қазіргі жағдайына шолу беріледі және алдыңғы зерттеулердің шектеулі көлемі байқалады. Оның әдіснамасына жан-жақты талдау жасалады, тарихи лингвистикадағы рөлі атап көрсетіледі. Зерттеуде Сарыбаевтың қазақ тілін стандарттаудағы аспаптық рөлі ашылып, оның бір жазудан екінші жазуға көшуге қосқан үлесінің дәлелі келтіріледі. Бұдан басқа, алдыңғы зерттеулерде жиі назардан тыс қалатын, оның қазақ халық әдебиетінің ауызша сақталуына қосқан үлесі қарастырылады. Қорытындысында аталмыш зерттеу Шамғали Сарыбаевтың лингвистикалық мұрасының бірегейлігі мен маңыздылығын, сондай-ақ оның көп қырлы үлесін толық бағалау үшін одан әрі зерттеулердің қажеттілігін атап өту керек. Ол біздің қазақ тілі мен мәдениеті түсінігімізді тереңдетуге бағытталған зерттеулерді жалғастыруға шақырады және Сарыбаевты лингвистика мен мәдениетті сақтау саласында мәңгі белгі ретінде көрсетеді.
Держатели документа:
ЗКУ
36.
Подробнее
63
М 22
Мамырбеков, А. М.
Семей полигоны мұрасы: тарихи шындық пен мәдени интерпретацияның тоғысуы [Текст] / А. М. Мамырбеков, М. М. Жәнібек, А. К. Оспанова // БҚУ хабаршысы. - 2024. - №4. - Б. 145-167.
ББК 63
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Семей сынақ полигонының тарихы -- тарихи жады -- көркем әдебиет -- бейнелеу өнері -- ядролық сынақ
Аннотация: Ғылыми мақалада Семей ядролық сынақ полигонының әдебиет пен өнер туыныларында бейнеленуі тарихи дискурс әдісі негізінде қарастырылады. Ядролық сынақтың қоғамға тигізген салдары мен тарихи жадыны қалыптастырудағы рөлі шығармашылық интерпретация тұрғысынан талданған. Семей ядролық сынақ полигонына арналған көркем шығармаларға, деректі фильмдерге және бейнелеу өнер туындыларына талдау жасау. Зерттеуде тарихи нарративті талдау, интертекстуалдық талдау және компаративистикалық (салыстырмалы) әдістер арқылы ядролық полигон бейнесі қандай контекстте және қандай мағыналық бағытта қолданылғаны және олардың тарихи- мәдени маңыздылығы анықталды. Аталған ғылыми әдістер Семей полигонының өнер туындыларындағы бейнесі мен тарихи шындық арасындағы байналысты ғылыми негізде талдауға мүмкіндік берді. Мақалада келтірілген көркем мәтін интерпретациясы мен пайымдау мәселелері әдебиеттану және герменевтика ғылымдары негізінде зерттелді. Эмоционалды реакция тудыратын сынақ тәжірибесін түсінуге бағытталған деректі фильмдерге де шолу жасалынған. Әдеби шығармалар, көркем сурет туындылары мен кинотуындылар зерттеу жұмысының нысаны ретінде қарастырылған. Зерттеу нәтижелерін интерпретациялау үшін әдеби еңбектер сараланып, бірнеше бағытқа жіктеп ұсынылған. Семей ядролық полигон тарихы мен оның өнердегі бейнеленуін зерттеу қоғамның тарихи жадысын жаңғыртуға, мәдениетаралық диалогты нығайтуға және тарихи әділеттілікке жетуге ықпал етеді.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Жәнібек, М.М.
Оспанова, А.К.
М 22
Мамырбеков, А. М.
Семей полигоны мұрасы: тарихи шындық пен мәдени интерпретацияның тоғысуы [Текст] / А. М. Мамырбеков, М. М. Жәнібек, А. К. Оспанова // БҚУ хабаршысы. - 2024. - №4. - Б. 145-167.
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Семей сынақ полигонының тарихы -- тарихи жады -- көркем әдебиет -- бейнелеу өнері -- ядролық сынақ
Аннотация: Ғылыми мақалада Семей ядролық сынақ полигонының әдебиет пен өнер туыныларында бейнеленуі тарихи дискурс әдісі негізінде қарастырылады. Ядролық сынақтың қоғамға тигізген салдары мен тарихи жадыны қалыптастырудағы рөлі шығармашылық интерпретация тұрғысынан талданған. Семей ядролық сынақ полигонына арналған көркем шығармаларға, деректі фильмдерге және бейнелеу өнер туындыларына талдау жасау. Зерттеуде тарихи нарративті талдау, интертекстуалдық талдау және компаративистикалық (салыстырмалы) әдістер арқылы ядролық полигон бейнесі қандай контекстте және қандай мағыналық бағытта қолданылғаны және олардың тарихи- мәдени маңыздылығы анықталды. Аталған ғылыми әдістер Семей полигонының өнер туындыларындағы бейнесі мен тарихи шындық арасындағы байналысты ғылыми негізде талдауға мүмкіндік берді. Мақалада келтірілген көркем мәтін интерпретациясы мен пайымдау мәселелері әдебиеттану және герменевтика ғылымдары негізінде зерттелді. Эмоционалды реакция тудыратын сынақ тәжірибесін түсінуге бағытталған деректі фильмдерге де шолу жасалынған. Әдеби шығармалар, көркем сурет туындылары мен кинотуындылар зерттеу жұмысының нысаны ретінде қарастырылған. Зерттеу нәтижелерін интерпретациялау үшін әдеби еңбектер сараланып, бірнеше бағытқа жіктеп ұсынылған. Семей ядролық полигон тарихы мен оның өнердегі бейнеленуін зерттеу қоғамның тарихи жадысын жаңғыртуға, мәдениетаралық диалогты нығайтуға және тарихи әділеттілікке жетуге ықпал етеді.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Жәнібек, М.М.
Оспанова, А.К.
37.
Подробнее
26.82
С 32
Серикбаева, Э. Б.
ASTER жерсеріктік қашықтан зондтау деректерін мыс-порфирлі кен орындарын барлауда қолдану [Текст] / Э. Б. Серикбаева, Д. Н. Талгарбаева, А. Б. Гаипова // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №2. - Б. 381-393.
ББК 26.82
Рубрики: География
Кл.слова (ненормированные):
Қолдар массиві -- гидротермиялық альтерация -- ASTER -- порфирді мыстың минералдануы -- кескінді өңдеу әдістері
Аннотация: Қазақстанның оңтүстік-шығысында орналасқан Қолдар массивіндегі гидротермиялық өзгерістерді картаға түсіру үшін кеңейтілген жылу сәулелену және шағылысу радиометрінің (ASTER) деректері талданды. Порфирлі мыс кенорындары кен денелерінің өзінен ауданы жағынан айтарлықтай үлкен, гидротермиялық өзгерген тау жыныстарының кең аймақтарымен бірге жүреді, бұл оларды спутниктік суреттерде анық көруге мүмкіндік береді. Мыстың порфирлік минералдану моделіне сәйкес типтік гидротермиялық өзгерістер минералды жиынтығы анықталды және қашықтықтан зондтау моделі үшін негіз ретінде пайдаланылды. Деректерді талдау үшін аргиллит және пропилит аймақтарына тән минералдарды анықтауға мүмкіндік беретін спектрлік бұрыштық карта (SAM) және арна математикалық операциялары қолданылды. жолақтарының салыстырмалы жұтылу тереңдігі және VNIR (көрінетін және жақын инфрақызыл) және SWIR (қысқа толқынды инфрақызыл) спектрлік диапазондарды біріктірудің қарапайым әдістері тау жыныстарының литологиялық құрамы туралы ақпарат алуға мүмкіндік берді. Талдау нәтижелері жер бедерінің құрылымдық ерекшеліктері минералданумен тығыз байланысты зерттелетін аймақтағы белгілі мыс кен орындарымен жақсы корреляцияны көрсетті. ASTER деректері далалық тексерумен үйлескенде порфирлі шөгінділердегі өзгеру аймақтарын сипаттауда тиімді екені дәлелденді. VNIR және SWIR спектрлік жолақтары бір кен орнындағы аргиллит, пропилит және ферриттену өзгерістерін тиімді ажыратуға мүмкіндік береді
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Талгарбаева, Д.Н.
Гаипова, А.Б.
С 32
Серикбаева, Э. Б.
ASTER жерсеріктік қашықтан зондтау деректерін мыс-порфирлі кен орындарын барлауда қолдану [Текст] / Э. Б. Серикбаева, Д. Н. Талгарбаева, А. Б. Гаипова // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №2. - Б. 381-393.
Рубрики: География
Кл.слова (ненормированные):
Қолдар массиві -- гидротермиялық альтерация -- ASTER -- порфирді мыстың минералдануы -- кескінді өңдеу әдістері
Аннотация: Қазақстанның оңтүстік-шығысында орналасқан Қолдар массивіндегі гидротермиялық өзгерістерді картаға түсіру үшін кеңейтілген жылу сәулелену және шағылысу радиометрінің (ASTER) деректері талданды. Порфирлі мыс кенорындары кен денелерінің өзінен ауданы жағынан айтарлықтай үлкен, гидротермиялық өзгерген тау жыныстарының кең аймақтарымен бірге жүреді, бұл оларды спутниктік суреттерде анық көруге мүмкіндік береді. Мыстың порфирлік минералдану моделіне сәйкес типтік гидротермиялық өзгерістер минералды жиынтығы анықталды және қашықтықтан зондтау моделі үшін негіз ретінде пайдаланылды. Деректерді талдау үшін аргиллит және пропилит аймақтарына тән минералдарды анықтауға мүмкіндік беретін спектрлік бұрыштық карта (SAM) және арна математикалық операциялары қолданылды. жолақтарының салыстырмалы жұтылу тереңдігі және VNIR (көрінетін және жақын инфрақызыл) және SWIR (қысқа толқынды инфрақызыл) спектрлік диапазондарды біріктірудің қарапайым әдістері тау жыныстарының литологиялық құрамы туралы ақпарат алуға мүмкіндік берді. Талдау нәтижелері жер бедерінің құрылымдық ерекшеліктері минералданумен тығыз байланысты зерттелетін аймақтағы белгілі мыс кен орындарымен жақсы корреляцияны көрсетті. ASTER деректері далалық тексерумен үйлескенде порфирлі шөгінділердегі өзгеру аймақтарын сипаттауда тиімді екені дәлелденді. VNIR және SWIR спектрлік жолақтары бір кен орнындағы аргиллит, пропилит және ферриттену өзгерістерін тиімді ажыратуға мүмкіндік береді
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Талгарбаева, Д.Н.
Гаипова, А.Б.
38.
Подробнее
20.1
Т 12
Тағамдық май қалдықтары қоспасының реологиялық қасиеттерін зерттеу жолымен қоршаған ортаға антропогендік әсерін төмендету [Текст] / Г. С. Жумагулова, Б. Н. Корганбаев, Е. Н. Кочеров [и др.] // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №2. - Б. 444-463.
ББК 20.1
Рубрики: Экология
Кл.слова (ненормированные):
тағамдық май қалдықтары -- қажетке жарату -- сабынды-сілтілі ерітінді -- реологиялық қасиеттер -- тұтқырлық
Аннотация: Дайындау үрдісі мен сақтау шарттарына тәуелді қолданылған тағамдық май қалдықтары бос май қышқылдарының, ылғалдың, минералдардың, ішінара ацилглициридтердің, сонымен қатар көмірсутектердің, альдегидтердің, кетондардың, пероксидтердің, олигомерлердің, құрамында фосфор, күкірт және азот мазмұндайтын және т.б. қосылыстардан тұрады. Мұнан бөлек, қолданылған тағамдық майлардың негізгі бөлігі (95% дейін) тазартылған триацилглицердтерге сәйкес келгенімен, ондағы қоспалар май қалдықтарын азық-түлік немесе жемдік мақсаттарда қолдануға жарамсыз етіп қоймай, сонымен қатар кейінгі түрлендірулер үшін де күрделі мәселелі шикізатқа айналдырады. Осы аталған себептерге орай, қолданылған тағамдық май қалдықтарын ары қарай түрлендіруден бұрын оларды алдын ала өңдеуді талап етпейтін қажетке жарату әдісін жасау өзекті мәселе болып табылады. Қолданылған тағамдық май қалдықтарының тұрмыстық химиялық заттарды, санитарлық гигиеналық тазалық өнімдерін алуда қайталама шикізат ретінде қолданылу бойынша зерттеу нәтижелері ұсынылған. Сабынның шоғырына тәуелсіз 60-90°С температуралар аралығында псевдопластиналық қасиетті Ньютондық емес сұйықтықтар болып табылатын натрийлі сабын ерітіндісінің тұтқырлық модельі өңделді. Модельдік өңдеулер мицеллалардың геометриялық пішіні және өлшемімен, мицеллалардағы молекулалардың орналасу формаларымен және осы формалардың гексабұрышты және ламеллярлы құрылымдардың кристалдық торларында орналасуымен анықталатын сабынның фазалық құрамы мен құрылымын қарастыруға негізделген. Тұтқырлықты сипаттау үшін эмперикалық формулалар құрастырылды. Формулалардың дұрыстығы есептік және тәжірибелік мәліметтерді салыстыру жолымен тексерілді: орташа қате мәні салыстырмалы түрде 10%. Ұсынылған зерттеу нәтижелері тағамдық май қалдықтарын екіншілей шикізат ретінде қолданып, санитарлық гигиеналық сабын алу үрдісін жетілдіруде қолданбалы
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Жумагулова, Г.С.
Корганбаев, Б.Н.
Кочеров, Е.Н.
Раматуллаева, Л.И.
Колесников, А.С.
Т 12
Тағамдық май қалдықтары қоспасының реологиялық қасиеттерін зерттеу жолымен қоршаған ортаға антропогендік әсерін төмендету [Текст] / Г. С. Жумагулова, Б. Н. Корганбаев, Е. Н. Кочеров [и др.] // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №2. - Б. 444-463.
Рубрики: Экология
Кл.слова (ненормированные):
тағамдық май қалдықтары -- қажетке жарату -- сабынды-сілтілі ерітінді -- реологиялық қасиеттер -- тұтқырлық
Аннотация: Дайындау үрдісі мен сақтау шарттарына тәуелді қолданылған тағамдық май қалдықтары бос май қышқылдарының, ылғалдың, минералдардың, ішінара ацилглициридтердің, сонымен қатар көмірсутектердің, альдегидтердің, кетондардың, пероксидтердің, олигомерлердің, құрамында фосфор, күкірт және азот мазмұндайтын және т.б. қосылыстардан тұрады. Мұнан бөлек, қолданылған тағамдық майлардың негізгі бөлігі (95% дейін) тазартылған триацилглицердтерге сәйкес келгенімен, ондағы қоспалар май қалдықтарын азық-түлік немесе жемдік мақсаттарда қолдануға жарамсыз етіп қоймай, сонымен қатар кейінгі түрлендірулер үшін де күрделі мәселелі шикізатқа айналдырады. Осы аталған себептерге орай, қолданылған тағамдық май қалдықтарын ары қарай түрлендіруден бұрын оларды алдын ала өңдеуді талап етпейтін қажетке жарату әдісін жасау өзекті мәселе болып табылады. Қолданылған тағамдық май қалдықтарының тұрмыстық химиялық заттарды, санитарлық гигиеналық тазалық өнімдерін алуда қайталама шикізат ретінде қолданылу бойынша зерттеу нәтижелері ұсынылған. Сабынның шоғырына тәуелсіз 60-90°С температуралар аралығында псевдопластиналық қасиетті Ньютондық емес сұйықтықтар болып табылатын натрийлі сабын ерітіндісінің тұтқырлық модельі өңделді. Модельдік өңдеулер мицеллалардың геометриялық пішіні және өлшемімен, мицеллалардағы молекулалардың орналасу формаларымен және осы формалардың гексабұрышты және ламеллярлы құрылымдардың кристалдық торларында орналасуымен анықталатын сабынның фазалық құрамы мен құрылымын қарастыруға негізделген. Тұтқырлықты сипаттау үшін эмперикалық формулалар құрастырылды. Формулалардың дұрыстығы есептік және тәжірибелік мәліметтерді салыстыру жолымен тексерілді: орташа қате мәні салыстырмалы түрде 10%. Ұсынылған зерттеу нәтижелері тағамдық май қалдықтарын екіншілей шикізат ретінде қолданып, санитарлық гигиеналық сабын алу үрдісін жетілдіруде қолданбалы
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Жумагулова, Г.С.
Корганбаев, Б.Н.
Кочеров, Е.Н.
Раматуллаева, Л.И.
Колесников, А.С.
39.
Подробнее
63
К 17
Калиева, Б. Т.
Орыс шенеуніктерінің қазақ даласында тұтқында болған кезіндегі жазбаларынан (ХVIII ғ.аяғы мен XIX ғ. басы, архив құжаттары негізінде) [Текст] / Б. Т. Калиева, Ж. У. Калелова // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №3. - Б. 140-148.
ББК 63
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
қазақ даласы -- шаруашылық -- тұтқын -- орыс шенеуніктер -- жазба -- тұрмыс -- архив -- халық -- зерттеуші -- дерек
Аннотация: Мақалада қазақ даласында тұтқында болған кезіндегі орыс шенеуніктерінің жазбалары, қазақ өлкесіне қатысты қалдырған күнделікті өмір сүру дағдысына байланысты ақпараттары туралы. Берілген мәліметтер негізінде салыстырмалы талдау жасап, сараланды. ХVІІІ ғасырдың аяғы мен ХІХ ғасырдың бас кезіндегі қазақ халқы туралы жазылған көптеген еңбектер, жазбалар, естеліктер, күнделіктер бір сарында жазылды десе де болады. Орыс зерттеушілерінің күнделіктері мен естеліктеріндегі қазақ халқына берген сипатының мазмұны қаншалықты шынайы екендігіне көзімізді жеткізуіміз үшін оларды жан-жақты зерттеп, талданды. Зерттеу жұмысында орыс шенеуніктерінің қазақ даласында тұтқында болған кезеңіне қатысты жазбалар архивтік құжаттар негізінде қарастырылып, қазақ халқының тұтқынға түскен адамдарға деген көзқарасы мен қарым-қатынасы осы деректер арқылы талданады. Бұл бағытта экспедициялық есептер, саяхатшылардың күнделіктері мен естеліктері маңызды дереккөз ретінде пайдаланылды. Қазақ халқының тұрмыс-тіршілігіне қатысты мәліметтер сол жазбаларда кеңінен сипатталған. Аталған материалдар ғылыми жұмыс барысында әртүрлі архивтер мен сирек қорлардан зерттеу арқылы жинақталды. Сол құжаттардың бірі — орыс шенеуніктерінің қазақтар туралы қалдырған жазбалары. Әсіресе, қазақ даласына алғашқылардың бірі болып келіп, қазақтар тарапынан тұтқынға алынған дәрігер әрі орыс офицері Савва Большойдың жазбалары ерекше назарға алынған. Оның жазбаларында сол кезеңдегі қазақ қоғамының тыныс-тіршілігі, әлеуметтік қарым-қатынастары мен адамгершілік ұстанымдары жан-жақты сипатталады
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Калелова, Ж.У.
К 17
Калиева, Б. Т.
Орыс шенеуніктерінің қазақ даласында тұтқында болған кезіндегі жазбаларынан (ХVIII ғ.аяғы мен XIX ғ. басы, архив құжаттары негізінде) [Текст] / Б. Т. Калиева, Ж. У. Калелова // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №3. - Б. 140-148.
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
қазақ даласы -- шаруашылық -- тұтқын -- орыс шенеуніктер -- жазба -- тұрмыс -- архив -- халық -- зерттеуші -- дерек
Аннотация: Мақалада қазақ даласында тұтқында болған кезіндегі орыс шенеуніктерінің жазбалары, қазақ өлкесіне қатысты қалдырған күнделікті өмір сүру дағдысына байланысты ақпараттары туралы. Берілген мәліметтер негізінде салыстырмалы талдау жасап, сараланды. ХVІІІ ғасырдың аяғы мен ХІХ ғасырдың бас кезіндегі қазақ халқы туралы жазылған көптеген еңбектер, жазбалар, естеліктер, күнделіктер бір сарында жазылды десе де болады. Орыс зерттеушілерінің күнделіктері мен естеліктеріндегі қазақ халқына берген сипатының мазмұны қаншалықты шынайы екендігіне көзімізді жеткізуіміз үшін оларды жан-жақты зерттеп, талданды. Зерттеу жұмысында орыс шенеуніктерінің қазақ даласында тұтқында болған кезеңіне қатысты жазбалар архивтік құжаттар негізінде қарастырылып, қазақ халқының тұтқынға түскен адамдарға деген көзқарасы мен қарым-қатынасы осы деректер арқылы талданады. Бұл бағытта экспедициялық есептер, саяхатшылардың күнделіктері мен естеліктері маңызды дереккөз ретінде пайдаланылды. Қазақ халқының тұрмыс-тіршілігіне қатысты мәліметтер сол жазбаларда кеңінен сипатталған. Аталған материалдар ғылыми жұмыс барысында әртүрлі архивтер мен сирек қорлардан зерттеу арқылы жинақталды. Сол құжаттардың бірі — орыс шенеуніктерінің қазақтар туралы қалдырған жазбалары. Әсіресе, қазақ даласына алғашқылардың бірі болып келіп, қазақтар тарапынан тұтқынға алынған дәрігер әрі орыс офицері Савва Большойдың жазбалары ерекше назарға алынған. Оның жазбаларында сол кезеңдегі қазақ қоғамының тыныс-тіршілігі, әлеуметтік қарым-қатынастары мен адамгершілік ұстанымдары жан-жақты сипатталады
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Калелова, Ж.У.
40.
Подробнее
81
Т 13
Тажмуханова, А. Б.
Отарәлі Бүркіттің еңбектеріндегі «Қазақ стилистикасының өзекті мәселелері» [Текст] / А. Б. Тажмуханова // Профессор Отарәлі Бүркіттің лингвистикалық мұрасы, қазіргі қазақ филологиясының парадигмалары: Қазақстан Республикасы білім беру ісінің Құрметті қызметкері, филология ғылымдарының докторы, профессор Бүркітов Отарәлі Бүркітұлының туғанына 70 жыл толуына арналған халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары. - Орал, 2024. - 13 желтоқсан. - Б. 24-27.
ББК 81
Рубрики: Языкознание
Кл.слова (ненормированные):
Отарәлі Бүркіт -- қазақ -- стилистика -- тілдік нормалар -- тіл және мәдениет -- лексика -- грамматика -- функционалдық талдау -- контекстік талдау -- салыстырмалы талдау
Аннотация: Бұл мақала қазақ стилистикасының қазіргі таңдағы өзекті мәселелерін қарастырады. Профессор, ғалым,зерттеуші Отарәлі Бүркіттің еңбектеріне сүйене отырып, қазақ тілінің стилистикалық ерекшеліктері, оның даму бағыттары мен қазіргі заманғы қолданысындағы өзгерістер талқыланады. Сонымен қатар, қазақ стилистикасының ғылыми зерттеу саласы ретіндегі маңыздылығы мен болашақ перспективалары қарастырылады.
Держатели документа:
ЗКУ
Т 13
Тажмуханова, А. Б.
Отарәлі Бүркіттің еңбектеріндегі «Қазақ стилистикасының өзекті мәселелері» [Текст] / А. Б. Тажмуханова // Профессор Отарәлі Бүркіттің лингвистикалық мұрасы, қазіргі қазақ филологиясының парадигмалары: Қазақстан Республикасы білім беру ісінің Құрметті қызметкері, филология ғылымдарының докторы, профессор Бүркітов Отарәлі Бүркітұлының туғанына 70 жыл толуына арналған халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары. - Орал, 2024. - 13 желтоқсан. - Б. 24-27.
Рубрики: Языкознание
Кл.слова (ненормированные):
Отарәлі Бүркіт -- қазақ -- стилистика -- тілдік нормалар -- тіл және мәдениет -- лексика -- грамматика -- функционалдық талдау -- контекстік талдау -- салыстырмалы талдау
Аннотация: Бұл мақала қазақ стилистикасының қазіргі таңдағы өзекті мәселелерін қарастырады. Профессор, ғалым,зерттеуші Отарәлі Бүркіттің еңбектеріне сүйене отырып, қазақ тілінің стилистикалық ерекшеліктері, оның даму бағыттары мен қазіргі заманғы қолданысындағы өзгерістер талқыланады. Сонымен қатар, қазақ стилистикасының ғылыми зерттеу саласы ретіндегі маңыздылығы мен болашақ перспективалары қарастырылады.
Держатели документа:
ЗКУ
Page 4, Results: 43