Электронный каталог

40.3
А 56
Альжанова, Б. С.
    Пирогенді факторлардың құрғақ дала аймағының күңгірт қара қоңыр топырақтарының кейбір қасиеттеріне әсері [Текст] / Б. С. Альжанова, С. С. Джубатырова, А. А. Беркалиева // БҚУ хабаршысы. - Орал, 2021. - №1. - Б. 437-447

ББК 40.3

Рубрики: Почвоведение

Кл.слова (ненормированные):
пирогенді фактор -- күңгірт қызыл топырақ -- құрғақ дала аймағы -- экологиялық жағдай -- дала өрттері -- постпирогенді сукцессия -- топырақ қасиеттері -- топырақ құнарлығы -- органикалық зат -- деградация
Аннотация: Мақалада пирогенді факторлардың құрғақ дала аймағының қара қоңыр топырақтарының кейбір қасиеттеріне әсері қарастырылады. Дала өрттері орман өрттеріне қарағанда жиі кездеседі, үлкен аумақты қамтиды және тез таралуымен сипатталады. Құрғақ дала аймағында жауын-шашынның төмен мөлшері, жазғы маусымдарда жоғары температура, қатты жел, аңызақ, бірнеше жыл қатарынан құрғақшылық болуы дала өрттерінің пайда болуы мен таралуына қолайлы жағдай жасайды. Өрттен кейінгі алғашқы жылдары өсімдік жамылғысы біртіндеп қалпына келе бастайды, алдымен қоршаған ортаның қолайсыз жағдайларына бейімделген бір жылдықтар пайда болады, олар біртіндеп, көпжылдық түрлермен алмастырылады. Зерттеулер астықты-ақ жусанды және әр түрлі шөпті – астықты – ақ жусанды өсімдіктері бар қара қоңыр топырақтары бар ұзақ жылдар бойы игерілмеген тыңайған танаптарда жүргізілді. Өрттен 3 жыл өткен соң қайта зерттеу жүргізілді. 3 жыл өткеннен кейінгі өртенген топырақтың морфологиялық сипаттамасы топырақ қабатының жоғарғы бөлігіне және дала киізіне ғана өрт әсері байқалғанын көрсетті. Қара қоңыр топырақтардың физикалық және химиялық қасиеттерін талдау нәтижелері өрттің әсерінен топырақтың негізгі қасиеттері өзгеретінін көрсетеді. Өрттен кейінгі бірінші жылы топырақ ерітіндісінің реакциясының жоғарылауы және қара қоңыр топырақтың жоғарғы қабаттарының құрылымдық жағдайының нашарлауы байқалды. 3 жыл өткеннен кейін осы көрсеткіштердің жақсару үрдісі байқалады.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Джубатырова, С.С.
Беркалиева, А.А.

28.58
А 92
Атаева, Г. М.
    Фитоценоздың динамикасы және өнімділігі [Текст] / Г. М. Атаева // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 365-368.

ББК 28.58

Кл.слова (ненормированные):
Фитоценоздар -- өсімдіктер -- фитоценоздардың эволюциясы -- сукцессия -- катаклизмдер -- флорогенез -- экология -- Катаклизмдер -- гетеротрофтар -- Автотрофты популяциялар -- фитомасса
Аннотация: Фитоценоздар және олардан құралатын өсімдіктер жабыны бүтіндей еш уақытта біркелкі болып қалмайды. Фитоценоздар структурасының кері дамымайтын, қайталамайтын ішкі және сыртқы себептерге байланысты өзгеруін фитоценоздардың динамикасы деп атайды. Фитоценоздардың динамикасы әр алуан. Көптеген қарапайым алмасулар фитоценоздар динамикасына себепкер болады. Әрине қарапайым алмасу таза аналитикалық ұғым, өйткені табиғатта әртүрлі факторлар бір уақытта әсер етіп күрделі алмасудың болуына әкеліп соқтырады. Алмасуларды топтастырғанда оның ең ірі бөлігі ретінде алмасу класы қабылданған. Оның маңызды белгісі - өзгеру сатысының бір ізбен жүретіндігімен бөлінеді
Держатели документа:
ЗКУ