Электронный каталог

83
Ж 66
Жиенбай, Қ
    Классикпен кездескен қимас сәттер [Текст] / Қ Жиенбай // Ana tili. - 2022. - №45.- 10-16 қараша. - Б. 6
ББК 83

Рубрики: Әдебиеттану

Кл.слова (ненормированные):
классик жазушы -- Әбдіжәміл Нұрпейісов -- Смағұл Елубайға -- Өзек өртейтін өкініш -- Қалтай Мұхамеджанов -- дилогия -- Имаштың балелшігі -- Сауытбек Абдрахманов -- Бельгиядан келген хат
Аннотация: Уақытты уысынан шығармай, мүмкіндігінше өз пайдасына жарата білген классик жазушы Әбдіжәміл Нұрпейісов көзінің тірісінде көп адамды іздей бермейтін. Қажет-ау десе, өзі іздеп табатын. Сондықтан күллі ел мойындаған қаламгерге қолымыздан анау айтқандай жәрдеміміз тимесе де, ең құрыса шығармашылығына кедергі жасамайық деп сырттап жүретінбіз. Өмір ғой, анда-санда сол сирек кездесудің де орайы келе қалады. Айтатыны – «Айналайын!.» Соңғы демі үзілер сәтте хал-жағдайын сұрауға барған Сәкеңе, Смағұл Елубайға тілі келмесе де көз жанарымен ымдап, «бұл «айналайынды» халқыма арнадым» дегені де бекер емес-ті. Әбекеңнің шығармашылығы, «ар ісіне» адалдығы, ханнан да, қарадан да қаймықпай пікірін ашық айтатын батылдығы, туған әдебиетін мойны озық әлем әдебиеті деңгейіне көтерудегі жанқиярлық еңбегі, данадай дарқан ақ көңілі, кейде кез келген нәрсеге сене қалатын баладай аңқаулығы, ал жазуға келгенде, әрбір қазақ сөзінің салмақ-дәрежесін таразыға салып, безбендеуге келгенде әлгі жайма-шуақ мінездерді аяқ асты ұмытып, сұрланып, «суырылмайтын шегедей» қатып қалатын... Ә.Нұрпейісов жайлы кешегі «алыптар тобы» көрнекті өкілдерінің аузынан шыққан ыстық лебіздерін, замандастары, құрдастарындай әзілдесетін, еркелейтін бүгінгі жер басып аман жүрген үзеңгілес інілерінің қағазға түскен жазбаларын жинағанда неше том боларын кім білсін. Асыл ағамен қатар отырып, аз-кем сұхбаттасқанның өзі айтары жоқ, есіңде ұзақ сақталар қымбат қазынаға айналғандығын енді ғана аңғарып жүргендейміз. Жарқын бейнесі жиі-жиі түске кіреді. Сағынасың. Сол сағыныштан туған толғаныстың бір парасы осы...
Держатели документа:
БҚУ

83
И 85
Ысымұлы, А.
    Сатира сайыпқыраны [Текст] / А. Ысымұлы // EGEMEN QAZAQSTAN . - 2023. - 18 қаңтар. - №11. - Б. 12.
ББК 83

Рубрики: Әдебиет

Кл.слова (ненормированные):
Сейділда Төлешов -- сатиралық проза -- Социа­листік Қазақстан -- фелье­тонистігі -- баспасөз
Аннотация: Кеңес заманында еліміздің бас ресми партиялық басылымы саналған «Социа­листік Қазақстан» (қазіргі «Egemen Qazaqstan») газетінің Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі жылдардағы оқырманына фельетоншы Сейділда Төлешовтің есімі жақсы таныс. Сол кездегі замандастарының айтуынша, күнделікті газетті қалт жібермейтін қауым Сейділданың мақаласын көрсе, оқып шыққанша асығатын болған. Газет қолдан-қолға көшіп, гу-гу әңгімеге арқау болып кете барады екен.
Держатели документа:
БҚУ

71
К 97
Қыстаубаев, Е.
    Осылай шымыр күйіңізде 100-ге жетіңіз, Аға [Текст] / Е. Қыстаубаев // Oral oniri. - 2022. - 22 желтоқсан. - №151. - Б. 11.
ББК 71

Рубрики: Мәдениет

Кл.слова (ненормированные):
90 жас -- ауыл шаруашылығының ардагері -- Петр Александрович Насипов -- мал шаруашылығы
Аннотация: Бұған дейін 90 жасқа толып жатқан ауыл шаруашылығының ардагері, зоотехник-селекционер Петр Александрович Насипов туралы жазылған еді. Ақ Жайық өңірі мал шаруашылығының асылдандыру саласына ұшан-теңіз еңбек сіңірген ақсақалдың төбе жасын атап өтуді кейінгі əріптес інілері де іліп əкетті. «Батыс Қазақстан облысы ауыл шаруашылығы ардагерлер ұйымы» қоғамдық бірлестігінде оның төрағасы Лавр Хайретдиновтың ұйытқы болуымен айта жүрер жылы шырайлы кездесу өтті. Оған Петақаңның замандастары, сонау бір жылдарда бірге қызмет атқарған əріптес інілері арнайы шақырылыпты. Кең жайылған қазақы дастарқанның басында жастары сексенді бүктеп жүрген Петақаңның өкшелестері, жетпістің жазирасына ат шалдырып жатқан інілері, қарындастары жайраңдап жиналды. Олардың бəрі де əр жылдарда қариямен қоян-қолтық жұмыс жасаған мал мандары, шəкірттері еді.
Держатели документа:
БҚУ

83
К 90
Құлмалиева, С.
    Әдебиет-ақиқат айнасы [Текст] / С. Құлмалиева // Орал өңірі. - 2022. - 8 желтоқсан. - №145. - Б. 7.
ББК 83

Рубрики: Әдебиеттану

Кл.слова (ненормированные):
Мəди Айымбетов -- жазушы -- кітап -- «Бопай ханым -- роман -- Құтмұхамбет Тəуекел
Аннотация: Жазушы Мəди Айымбетовтың «Бопай ханым» атты тарихи романын оқыдым. Кез келген шығарманы оқыған соң ойланасың. Бұл роман тек ойландырып қана қойған жоқ, қолыма қалам алғызды. Мен тарихшы емеспін. Қандай мамандық иесі болса да, тарихи сипаттағы шығармалар адамның таным көкжиегін кеңейте түседі. Бұрын Əбілқайыр хан туралы жақсы пікірде емес едім. Бұл кітаптың аңдатпасында жазылғандай, тарихи роман XVIII ғасырда өмір сүрген қазақтың бас ханы Əбілқайырдың жары Бопай Сүйіндікқызының өмірнамасына арналған. Мен романнан басты кейіпкер Бибəтима – Бəтима – Бопай ханымның Əбілқайыр ханның тағдырындағы орнын ғана емес, бұрмаланып келген шындықты көрдім. Бұл роман – жалғыз маған ғана емес, жастары жетпістен асқан Кеңес заманындағы бұрмаланған тарихты оқыған замандастарыма ақиқаттың кілтін ашқан құнды еңбек.
Держатели документа:
БҚУ

83
М 33
Матин, Әли Акбар Талеби
    Аттар Нишапури - әлемдік тұлға [Текст] / Әли Акбар Талеби Матин // EGEMEN QAZAQSTAN . - 2023. - 14 сәуір. - №70. - Б. 9.
ББК 83

Рубрики: Әдебиеттану

Кл.слова (ненормированные):
Ақын-жазушылар -- Нишапури -- қазақ әдебиеті -- парсы әдебиеті -- әдебиет -- поэтикалық және проза­лық шығармалар -- ақын -- шығарма
Аннотация: Ақын-жазушыларымен әлемге мәшһүр, тарихы терең парсы әдебиеті орта ғасырлардан бастап саяхатшылар мен ирантанушылардың көмегімен еуропалық тілдерге аударыла бастады. Парсы әдебиетінде әлемдік деңгейдегі ақын-тұлғалардың ішінде қазақ қоғамына «Шығыстың жеті жұлдызы» ретінде танылған Рудаки, Фердоуси, Низами, Хайям, Сағди, Руми, Хафизді атауға болады. Қазақ әдебиетіне парсы ақын-жазушыларының ықпалы болғаны сөзсіз. Әсіресе ұлы Абай мен Шәкәрім шығармашылығынан осы әсерді нақты аңғарамыз. Сондай-ақ Тұрмағанбет Ізтілеуұлының Фердоусидің ­«Шахнаме» туындысынан Рүстем дастанын қазақ тілінде жырлауы да – Қазақ елінің Иран әдебиетімен таныстығының жалғасуына себепші. Парсы әдебиетінің алтын дәуірін жасаған ортағасырлық ақын-жазушылар Иран әдебиетін күллі әлемге танымал етті. Әсіресе XII-ХІІІ ғасырлардағы парсы әдебиетінің жарық жұлдыздарының қатарынан осы ел әдебиетінің дамуына зор үлес қосқан Сағди Ширази, Руми мен Низамиді атап өткен жөн. Осындай кіл жүйріктердің замандасы – Аттар Нишапури.
Держатели документа:
БҚУ

63
Т 51
Тоқсабаев, Н.
    Ұлт мүддесі үшін жан қиған тұлға [Текст] / Н. Тоқсабаев // Qazaq adebieti. - 2023. - 7 сәуір. - №14. - Б. 21.
ББК 63

Рубрики: Тарих

Кл.слова (ненормированные):
Амангелді Иманов -- 150 жыл -- архив кітапханасы -- әдебиеттер -- мақалалар
Аннотация: Амангелді Имановтың туғанына биыл 150 жыл толуына орай ҚР Президент Архивінің қорындағы құжаттар шеңберінде қысқаша тоқталуды жөн көрдік. Архивте ол турады замандастырының жазған пікірлері мен естеліктері, атқарған қызметтері жайында көптеген мәліметтер сақтаулы.
Держатели документа:
БҚУ

63
Н 90
Нұржеке-ұлы, Б.
    "Қарағай" - қазақтың сөзі, ал "катон" кімнің сөзі? [Текст] / Б. Нұржеке-ұлы // Qazaq adebieti. - 2023. - №31.- 4 тамыз. - Б. 11
ББК 63

Рубрики: тарих

Кл.слова (ненормированные):
Шығыс Қазақстан облысы -- Катон Қарағай -- Қотан сөзі -- Ақтабан шұбырынды -- котон -- катон
Аннотация: Шығыс Қазақстан облысында «Катон Қарағай» деген аудан да, ауыл да бар. Қазақ әдебійетінің қара нарлары марқұм Қалыйхан Ысқақов ағамыз бен замандасымыз Оралхан Бөкейдің, Дидахмет Әшімханның, жазушы, қоғам қайраткері Әлібек Асқардың атамекені. Қалыйхан ағамыз: «Дұрысы Қатын Қарағай болыу керек», – депті. Алтайдың арғы бетінде «Қатын» атты өзеннің бар екені ырас. Оны орыстар «Катунь» деп атап жүр. Ол, шын мәнінде, Алтайдың атақты өзені. Өр жағы қыста қатып қалып, сол арада ешқандай сұуықта да қатпайтын екі көл пайда болып, жазда қайтадан өзенге айналып ағады. Оған құйатын бірнеше қолы бар, ең үлкені Шұу өзені. Алтайдың арғы бетінде «Катунь» аталған сол өзеннің қазақ жеріне келгенде аты «Катонь» бола кетіуі мүмкін бе? Меніңше, мүмкін емес. Ендеше «Катонның» түп атасы «Қатын» сөзі емес. Оның үстіне, дәл іргесінде Бұқтырма өзені бұрқылдап ағып жатқанда, айдаладағы Қатынның атын өз ауылына қандай қазақ қандай себеппен қойа қойсын-ау? Қыйсынға келмейді.
Держатели документа:
БҚУ

63.3-8
К 97
Қылышбаев, Н.
    Майдангердің еңбек өнегесі [Текст] / Н. Қылышбаев // EGEMEN QAZAQSTAN. - 2023. - 20 қыркүйек. - №179. - Б. 12.
ББК 63.3-8

Рубрики: Персонали государственных и политических деятелей

Кл.слова (ненормированные):
Жасболат
Аннотация: Кімнің қанша жыл өмір сүру мүмкіндігі жарату­шының қолында ғой. «Тіршілігіңде не жасадың?» деген жалғыз сұраққа қайтарған жауабына қарай бақилық болған кісіге қажетті шешім қабыл­данатын көрінеді. Осынау сауалға Жасболат аға қалай жауап қайтарды екен? Жасболат Нұрмұхамбетовтің жетпіс төрт жылғы өмірінің мәнді, тірлігінің сәнді болғанын оның замандастары да, ізін басқан әріптестері де айтады. Өйткені ғалымның хаты, жақсының аты өлмейді емес пе. Жасекең жақсылардың санатынан еді.
Держатели документа:
ЗКУ

63
Ф 17
Файзолла, А.
    Алланың алдаспаны [Текст] / А. Файзолла // Орал өңірі. - 2023. - 30 қараша. - №96. - Б. 10-11.
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
Байбарыс сұлтан -- 800 жыл -- Дешті Қыпшақ даласы -- ұлы тұлға -- Байбарыс сұлтан -- Тарих -- Байбарыстанушы Қайрат Сәки
Аннотация: Байбарыс сұлтанның туғанына – 800 жыл Дешті Қыпшақ даласынан шыққан ұлы тұлға Байбарыс сұлтанды замандастары көзі тірісінде-ақ «дін мен дүние тірегі», «жеңістердің әкесі» деп атап, даңқын аспандатқан. Тарихшылардың айтуынша, Мысыр тағына отырған кездегі оның толық, ресми аты-жөні – әл-Мәлік әз-Заһир Руки әд-Дуние уә әд-Дин Байбарыс әл-Бундуқдари ас-Салиһи. Мақаламыздың ең басында айтқымыз келетін дүние – аталған билеушінің есімі халық арасында «Бейбарыс» ретінде тарағанымен, соңғы кезде зерттеушілер оның аты «Байбарыс» екенін тілге тиек етіп жүр. Байбарыстанушы Қайрат Сәки де еңбектерінде әрдайым осы нұсқаны қолданады. Шынтуайтына келгенде, бабамыздың есімінің «Бейбарыс» нұсқасы қазақы ортаға, қазақстандық қоғамға орыс зерттеушілері арқылы енген. Ал араб, түрік, парсы, ағылшын, француз, неміс дереккөздерінде «Байбарыс» деп жазылған.
Держатели документа:
ЗКУ

83
С 20
Сәрсенхан, Б.
    Бексұлтан Нұржекеұлы: Рух шындықта ғана болады [Текст] / Б. Сәрсенхан // EGEMEN QAZAQSTAN. - 2024. - 12 қаңтар. - №8. - Б. 10.
ББК 83

Рубрики: әдебиеттану

Кл.слова (ненормированные):
Бексұлтан Нұржекеұлы -- халық жазушысы -- ұлттық тарихи -- Ата жау -- жазушы
Аннотация: Бексұлтан Нұржекеұлы – замандастарымыздың санасына тоқылған есім. Адам жанының тереңіне бойлап, нәзік иірімдеріне батырар сыршыл жазушының үйінде болдық.
Держатели документа:
БҚУ