Электронный каталог

28.707.3
А 95
Ахметова, С. Ш.
    Адамның тірек-қимыл жүйесінің бөлімдері. Бас сүйегі, дене бөлігі, аяқ-қол сүйектері. [Текст] / С. Ш. Ахметова // География, биология, экология орта мектепте. - 2016. - №3. - Б. 24-25
ББК 28.707.3

Рубрики: Адам физиологиясы

Кл.слова (ненормированные):
адам -- күн -- омыртқа жотасы -- ми сауыты -- бас сүйегі -- жұлын -- кеуде -- иық -- қол -- жамбас -- аяқ
Аннотация: Мақала адам ағзасындағы тірек-қимыл жүйесінің атқаратын қызметі, тіршілігіндегі маңызы туралы.
Держатели документа:
БҚМУ

63.5
Ж 88
Жұмабайұлы, Б.
    Дастархан мәдениеті: он екі жілік [Текст] / Б. Жұмабайұлы // ANA TILI. - 2019. - №18.- 1-6 мамыр. - Б. 11
ББК 63.5

Рубрики: Этнография

Кл.слова (ненормированные):
Дастархан мәдениеті -- Он екі жілік -- Жамбас -- Екі тал сүбе қабырға -- Жұмыр -- Кәрі жілік -- Сый табақ -- Қойшы табақ -- Бала табақ -- Қара қабырға -- Орта табақ -- Асықты жілік -- Келін табақ -- Ұлтабар
Аннотация: Мақалада қазақ халқының өзінің өскен ортасы мен ата- баба ұстанған өзгеше жоғары мәдениетке тән дастархан мәдениеті жөнінде айтылған.
Держатели документа:
БҚМУ

85(5каз)
Т 52
Толғанбаев, М.
    Мұхтардың домбырасы [Текст] / М. Толғанбаев // Аңыз адам . - 2019. - №10(214). - Б. 23
ББК 85(5каз)

Рубрики: Искусство

Кл.слова (ненормированные):
Мұхтар Әуезов -- Алматы қаласы -- ән домбыра -- шебер -- халық әндер -- Жүсіпбек Елебеков -- арқаның әндері -- Жамбас сипар -- ғалия -- жиырма бес -- ескерткіш-сыйлық
Аннотация: Мақалада дәстүрлі әнші, жазушы - Жәнібек Кәрменов жайлы айтылған
Держатели документа:
БҚМУ

83(5каз)
Ж 11
Жүнісбеков , Б.
    Абай сәулесі [Текст] / Б. Жүнісбеков // ANA TILI. - 2020. - 6-12 ақпан. - №5. - Б. . 5
ББК 83(5каз)

Рубрики: Литературоведение

Кл.слова (ненормированные):
Абай Құнанбайұлы-175 жыл -- алты алаштың ардағы -- Ұлы Абай -- Өмір-өнер әрі ойын -- ұяттың екінші беті
Аннотация: Шіркін, өзара шынайы, "тұрғандай бейне қорқып, жаның шошып" сыйласатын достыққа не жетсін! Соған қарағанда, кейбіреуде беттің орнын жамбас майы жып-жылмағай жасырады-ау деймін. Бұл айтылғандар Абай сәулесі мензеген, көңілде жүрген ойларымыздың бір саласы ғана. Өмір сүру өнерін меңгеріп, айналаңа адал болғанға не жетсін.
Держатели документа:
БҚМУ

87
О-53
Олжабай , С.
    Құнанбай ұрпағы көрген қысастықтар [Текст] / С. Олжабай // Жалын . - 2020. - №2. - Б. 37-49
ББК 87

Рубрики: Философия

Кл.слова (ненормированные):
Абай Құнанбайұлы-175 жыл -- Абайтану -- Абай мұрасы -- Шымкент қаласы -- Абай саябағы -- Халықаралық Абай клубы -- Нұрғали Әшімов -- Анарбек Орман -- Роллан Сейсенбаев -- мәңгілік мұра -- Тұрағұл -- М.Әуезоа -- Кәкітай Ысқақұлы -- Семей аспаны
Аннотация: 2007 жылдың қыркүйек айында Шымкент қаласындағы Абай саябағы ішінде «Халықаралық Абай клубының» облыстық филиалы ашалды. Филиал екі қабатты үйге орналасқан еді. Оның ашылу салтанатына сол кездегі облыс әкімі Нұрғали Әшімов пен Шымкент қаласының әкімі Анарбек Орман келді. Нұрғали Әшімов Абайдың бір өлеңін жатқа оқып, жиналғандарды риза етті. «Халықаралық Абай клубының» президенті, танымал жазушы Роллан Сейсенбаев сөйлеп, ақын мұралары мәңгілік екендігі туралы тұщымды ой-пікір айтты. Осы шаңырақта республикалық «Абай» ұлттық мәдени-әдеби апталығы дүниеге келді, ұлы ақынға арналған бөлме ашылды. Роллан Сейсенбаев ғимараттан сәл ілгері, күре жолдың бойына Тұрағұл Абайұлына арнап тұғыртас орнатты. Неге? Міне, бұл сол кезде айтылған әңгіме. Тұрағұл Абайдың Әйгерімнен туған баласы. 1876 жылы дүниеге келген ол жас кезінде ауыл молдасынан оқып, сауатын ашады. Кейін әкесіне еліктеп, өлең жаза бастаған. Аудармамен айналысқан. Кейіннен өздігінен ізденіп, орысша, арабша оқып, білімін жетілдіре түседі. 1904 жылы Кішік-Тобықты еліне болыс болып сайланады. Жастайынан әкесінің тәрбиесінде өскен ол Абай өлеңдерінің қай кезде, қандай жағдайда жазылғанын жақсы білген. 1909 жылы ағасы Кәкітай Ысқақұлымен бірге Абай өлеңдерін жинастырып, Санкт-Петербургте жеке кітап етіп бастырады. Ол сондай-ақ ақын шығармашылығының текстологиялық тұпнұсқасын қалпына келтіруге атсалысады. Мұхтар Әуезовтің өтініші бойынша «Әкем Абай туралы» деген естелік жазып береді. Мұның өзі ұлы жазушының ұлы еңбегінің жазылуына көмек болғаны анық. Семей аспанын сұр бұлт торлап тұрған еді. 1922 жылы осында Әлихан Бөкейхан мен Міржақып Дулатов тұтқынға алынады. Олармен аралас-құраластығы бар Тұрағұл да төрт ай түрме дәмін татады. Бірақ, бұл дауыл алдындағы өлі тыныштық еді. 1927 жылы ол қайта тұтқындалып, 1928 жылдың көктеміне дейін сонда жатады. Түрмеден босатқанмен, империя шеңгелі оны уысында ұстаған еді. Тұлпардың тұяғын Шымкентке жер аударады. Жер аударылған жанның жетіскен жері жоқ. Аш-жалаңаш жүреді. 1933 жылы Мұхтар Әуезовпен ретін тауып кездесіп, жұмыс тауып беруін өтінген екен. Ол Совнарком бастығы Ораз Исаевқа жолықтырған. Алайда, алай-дүлей заманның қитұрқылары қалтарыстарында Исаев оған көмек көрсете алмаған. Шымкентке қайтып келген Тұрағұл 1934 жылғы 6 наурыз күні 59 жасында жамбасы жерге тиеді. Оны сол кездегі Шымкент қаласындағы мұсылмандар зиратына жерлейді. Өкініштісі сол, бұл жерге кейіннен зауыт (қазіргі «Санто» дәрі-дәрмек шығару кәсіпорны) салынып кеткен. Осылайша Тұрағұлдың ұлы Ақыш пен қызы Мәкен аңырап қала берген. Сталиндік заманның зобалаңы мұны-мен де бітпейді. Тұрағұлдың Сақыпжамал деген әйелінен туған Жебрайыл (Жебеш) деген баласы әкесінің соңынан Шымкентке келеді. Ол Ташкентте оқитын еді. 1930 жылы ауыр науқастан қайтыс болады. Жебеш те сталиндік саяси науқанның құрбаны. Оны Тобықтының шолақ белсенділері Томск қаласында оқып жүрген жерінде үстінен арыз жазып, институттан шығартады. Н.Ежов, Ф.Голощекин тобының теп-кісі мұнымен де тоқтамаған. Абайдың немересі Құзайыр Мекайылұлы бай тұқымы ретінде жер аударылып, Фрунзе қаласына жіберіледі. Мұнда ол қара жұмысқа жегіледі. Осы қаладан соғысқа алынып, майданда қаза табады. Інісі Қалышер (екеуінің де шешесі Дәмежан) де ағасының кебін киген. Сірә, екеуі де Бішкектен әскерге алынса керек. Тұрағұлдың Зұбайыр деген 1907 жылы туған ұлы да «бай-феодалдың» баласы ретінде отбасымен жер аударылады. Әуелі Жамбыл облысының Мерке ауданында, сосын Шымкентте тұрады. Ташкентке бас сауғалап барады. 1933 жылы күзде Бішкекте қайтыс болады. Абайдың Ысқақ деген інісі болғаны белгілі. Сол Ысқақтың немересі Әрхам Кәкітайұлы да күншілдердің жаласымен қамалып, кейіннен Ташкент облысының «Қызыл партизан» колхозында жасы-рынып жүреді. Абайдың немересі Әубәкір Ақылбайұлы да өнерден құралақан болмапты. Ол да өлең жазған, ән шығарған. Майдақоңыр дауысты әнші де екен. Әубәкірді Абайдың інісі Оспан тәрбиелеген. Ұлы ақын осы немересін ерекше жақсы көрген деседі. Немересіне бағыт-бағдар, жөн-жосықты көп үйретіпті. Әйткенмен, Тұрағұл қамалған соң Әубәкірдің де басына қара бұлт төнеді. Оқырманға Шәкәрімнің тағдыры белгілі. Оны қайталап жатқымыз жоқ. Бірақ оның баласы Ғафурды түрмеде біреулер бауыздап өлтіргені жүрек шаншытады.
Держатели документа:
БҚУ

80
О-53
Олжабай , С.
    Жемқорлық - жегі құрт [Текст] / С. Олжабай // Жалын . - 2020. - №3. - Б. 14-20
ББК 80

Рубрики: Филологические науки

Кл.слова (ненормированные):
мемлекет саясаты-ұлттық қауіпсіздік -- өмір -- ақиқат -- Алматы қаласы -- Аркен Әбдіғани
Аннотация: (Ел бұзылса, құрады шайтан өрмек…) Өмірдің ақиқатын шарқ ұрып іздегенде хакім Абайға соқпай өте алмаймыз. Жан жарасы жазылмай кеткен ұлы ақын бойымыздағы барлық мінді қаз-қалпында бүкпесіз айтып кеткен ғой. Сондықтан ба, кезінде ащы шындықты шімірікпей айтқан абыз ақынды айналасындағылар, айналасында болғанда жақындары жабылып жұдырықтады. Данышпан сонда да айтарынан қайтқан жоқ. Сонда ол өз халқың жек көргеннен осыны айтты ғой деймісіз. Жо-жоқ, қателесесіз, «қайтсем, халқымның бойындағы қыңыр мінезді, жалқаулығын, арамдығын, өсекқұмарлығын, бекерден бекер мал шашатын шайпау әдетін, маңғаз мақтанқорлығын, сарыжамбас жа-тыпішерлігін бойларынан сылып тастаймын» деп жанталаспады ма? Сонда түзелген қазақ қайда? Ғұламаның ғибаратты өсиеттерін құп көріп, дұрыс, таза жолға түскені қайда? Жамандар қыла алмай жүр адал еңбек, Ұрлық, қулық қылдым деп қағар көлбек. Арамдықтан жамандық көрмей қалмас, Мың күн сынбас, бір күні сынар шөлмек,- деп аһ ұрды ары тыныш таптырмаған ақын. Иә, шөлмек мың күнде емес, бір-ақ күнде сынып, жайрап қалмақ. Біздің сырты бүтін, іші түтін кейбір шенеуніктеріміз былайғы жұртқа сырбаз, салмақты көрінуге тырысып баққанымен, қалтарыстағы қойыртпақтары ақтарылып қалып, ел-жұртқа масқара болып жатыр. Осылай бетпердесі сыпырылып, өздерінің шынайы өмірдегі шындығын әйгілеп, бір-ақ күнде қасықтап жинаған абыройларын шелектеп төгіп алады. Сөзуарлығымыз ұстап кетіп немесе әлдекімге қыр көрсеткіміз кеп қыжыртып отырғанымыз жоқ. Абай атаға сүйеніп сөз сабақтағанда санаға салмақ түсірген сорақылықтар көзге шалынған соң шарасыздықтан шырылдап отырған жай бар. Енді сөзіміз шындықтан шығандап кетпеу үшін әңгімемізге тұздық іздеп көрелік. Күні кеше Ұлттық Қауіпсіздік Комитеті ҚР Жоғарғы Сотының Ішкі қауіпсіздік бөлімімен бірлесіп, Түркістан облыстық сотының қылмыстық істер жөніндегі аппе-ляциялық сот алқасының судьясы Әшірбек Рақымбаевтың сыбайлас жемқорлық әрекетінің жолын кесті. Бұл жөнінде ҰҚК ресми өкілі Аркен Әбдіғани мәлімдеді. Күдікті сотталушының жазасын жеңілдететуге көмектескені үшін елеулі мөлшерде пара алған. Бүгінде оның үстінен ҚР Қылмыстық Кодексінің 366 бабы 2 бөлімі бойынша сотқа дейінгі тергеу амалдары жүргізілуде. Былтырғы 11 желтоқсан күні Сарыағаш ауданындағы мамандан-дырылған әкімшілік сотының судьясы көші-қон заңнамасын өрескел бұзып, шетел азаматтарына жағдай жасағаны әшкереленді. Алматы қаласында аудандық соттың төрағасына қатысты іс қозғалғаны белгілі болып отыр. Халықтың соңғы үміті сот деген тұжырым қалыптасқан. Ал, сол соңғы үміттің жалғанар жері былғанышты болса шағымданушылар, жәбір-жапа көрушілер енді кімге барады? Мұндайда дана қазақ «Ет сасыса тұз себесіз, тұз сасыса не себесіз?» деп түңілмей ме? Расында, бұл түңілетін-ақ жағдай. Түңілдіретін, толғандыратын, ті-тіркендіретін түйткілдер тасқындай түсуде. Айталық, адам жанының арашашысы деп ардақтап, Алладан кейінгі құтқарушымыз деп сеніп жүрген ақ желеңді «абзалдарымыз» өміріңізді саудаға салса, кімнен үміт күткендейсіз? Шымкент қаласындағы №1 клиникалық ауруханасының бас дәрігері Абылай Доңбаев мақтаулы-ақ жан еді. «Алтын қолды дәрігер» атанып жүрген бұл азамат халықаралық қылмыстық топқа қосылып, адам-дардың бүйрек, бауырын алмастырып келген деген күдікке ілікті. Бұл жөнінде ҚР Ішкі істер министрлігінің департамент бастығы Санжар Әділов хабарлады. Ал, Шымкенттегі балалар ауруханасының бұрынғы бас дәрігері мемлекет қаржысын (20 миллион) жымқырды деген айыппен үйқамақта отыр. Кешегі Кеңес үкіметі тұсында «милиция-қорғаным» деп ұранда-тушы едік. Бүгінде «полиция-парақорым» деп тіліміз күрмеліп тұр. Мәселен, осыдан бірер жыл бұрын Түлкібас аудандық ішкі істер бөлімі бастығының тергеу жөніндегі орынбасары ауызбастырыққа 200 мың теңге алып жатқаны үстінде қолға түсіп, оқасына дақ түсіріп алды. Осы іспен сыбайлас учаскелік инспектор қашып кеткен. Ал Шымкент қаласындағы Қаратау аудандық ішкі істер бөлімінің үш бірдей капитаны есірткі бизнесімен айналысып жүрген қылмыскерді құрықтап, оны жауапкершіліктен құтқарып жіберу үшін 5 мың АҚШ долларын сұраған. Әл-Фараби аудандық ішкі істер бөлімінің майоры 10 мың теңге алып жатқаны үстінде қолға түсті. Шымкент қалалық полиция департамені өзіндік қауіпсіздік басқармасының жедел уәкілі сотталды. Оған сот шешімімен 8 миллион теңге айыппұл салынған. Оның азаматтық патрульдік бекетте жұмыс істейтін сержанттан тиісті «қамқорлық» жасау үшін ааляқтық жолмен 400 мың теңге пара алғаны және газ тапаншасын заңсыз ұстағаны туралы айтылады. Ал, Атырау қаласы полиция басқармасы бастығының орынбасары Қайралдапов ұсталған. Әскерилердің де құлқыны жаман болмай тұр. Мәселен, жуырда Қорғаныс министрлігінің жоғары шенді генералы ұсталды. Оны Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігі мен аталған министрліктің қызметкерлері қол-ға түсірген. Ол қарамағындағы қызметкерлердің лауазымын өсіріп, қамқорлық жасап отыруы үшін елеулі көлемде пара алған көрінеді. Ақтөбе облыстық қорғаныс жөніндегі департамент басшысы, полковник Ғалымжан Жантөрин әскери-техникалық мектепке курсанттар қабылдауда көз қысты, бармақ бастыға барғаны үшін күдікті ретінде қолға түсті. Әскери прокурор Мейіржан Қашымжанов осы мектептің үш қызметкері бұдан бұрынырақ істі болғанын айтып отыр. Былтыр ҚР Ішкі істер министр-лігінің орталық әскери-дәрігерлік комиссиясының төрағасы, полковник Исабеков қолға түскен. Батыс Қазақстан облыстық қорғаныс істері жөніндегі департаментінің басшысы да құрықталған деседі. Жемсауы жыбырлап тұратын жебірлер арасында әкімдердің, басқа да лауазым иелерінің жиі кездесетіні ойландырмай қоймайды. ҚР Энер-гетика министрінің орынбасары Ғани Сәдібеков курортты қалалардағы көлдерді тазартуға бөлінген қаржыны үптегені үшін сотты болғаны белгілі. Павлодар облысының әкімі Ерлан Арынов туралы жайсыз хабар тарады. Оның көмекшісі Төлеген Бәстенов 9 миллион теңге пара алып жатқан жерінде құрықталған. Көп уақыт ұзамай Павлодар облысының әкімі Болат Бақауов құрықталды. Оның не бүлдіргенін тергеу қорытындысынан соң білеміз. Былтыр Атырау облысы әкімінің орынбасары Нұрсәуле Саулауоваға қатысты шу шықты. Ол мектеп асханаларына жеткізілуі тиіс жиһаздарды саудаға салған. Осы жиһаздарға 34 миллион теңге қаралған екен. Соның 5 миллион теңгесіне орынбасардың көзі түскен ғой. 2016-2019 жылдарға арналған білім мен ғылымды дамыту мемлекеттік бағдарламасына бөлінген қаражаттан 10 миллион теңгені қымқырған білім басқармасының басшысы Қайырғали Кенжеғалиев пен оның орынбасары Роза Қабдулова ұсталғаннан кейін Нұрсәуле ханым өз еркімен қызметінен кетіп еді. Жуырда Нұрсәуле Сайлауова 2 жылға, Роза Қабдулова 4 жылға шартты түрде сотталды. Маңғыстау облысы әкімінің бірінші орынбасары да алдыңғы жылы ұятқа қалып еді. Енді Алматы және Нұр-Сұлтан қалаларында аудан әкімі ұсталды деген хабар тарады. Былтырғы қазан айында Жетісай ауданы Қызылқұм ауылдық округінің әкімі үй құрылысына жер телімін бергені үшін 500 мың теңге аламын деп құрықталды. Ал, Шымкент қаласындағы әл-Фараби аудандық әкімдігі кәсіпкерлік бөлімінің басшысы сауда жасауға рұқсат беру және кәсіпкерлік қызметке қолдау көрсету үшін бір азаматтан 65 мың теңге аламын деп от басып қалды. Павлодар облысы Қалқаман ауыл-дық округінің әкімі бас маманмен бірігіп, әкімдік ғимаратына төлем терминалдарын қою бойынша келісім-шарт жасасу кезінде 50 мың теңге пара алған. Алматы облысы Байсерке ауылдық округі әкімінің бұрынғы орынбасары қызметін асыра пайдаланған. Атырау облысында аудан әкімінің орынбасары мен құрылыс бөлімінің басшысы мердігерді бопсалап, пара алғаны үшін сотты болды. Ақмола облысы Аршалы ауданы Жібек жолы ауылдық округінің әкімі 300 мың теңге пара алғаны үшін 23,4 миллион теңге айыппұл төлеп құтылған. «Казпошта» АҚ Жамбыл облыстық филиалының басшысы Б.Пірәлі біреуді жұмысқа орналастырамын деп басы бәлеге қалды. Оны Тараз қаласы №2 соты мемлекеттік қызметте лауазым иелену құқығынан айырып, 7,5 миллион теңге айыппұл салды. Таяуда Шығыс Қазақстан облысында агроөнеркәсіптік кешенді табысты етеміз деген шенеуніктер 35 миллион теңге парамен ұсталды. Олар мол қаражатты сүт арасына жасырған. Флягтан сарылдап төгілген сүт арасынан кленкаларға мұқият оралған бума-бума теңге түскенде аспаннан шұға жауғандай таңырқамаған пенде қалмады. Ақтау қаласында Ауыл шаруашылығы министрлігінің ветеринарлық қадағалау жөніндегі комитеті қалалық инспекциясы басшысы да нысанға алынып отыр. Оның көп мөлшерде пара алғаны белгілі болған. Былтыр Түркістан облысы бойынша сыбайлас жемқорлық фактілерімен 73 адам ұсталған. Оның 15-і жымқыру, біреуі қызметін асыра пайдалану, 57-сі парақорлық дерегі ретінде тіркелген. Осы сияқты мысалдарды тізе беруге қалам ұшы да шыдамай бара жатқандықтан, осы жерден үзуге тура келеді. 2019 жылдың 20 мамырында Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев-тың төрағалығымен сыбайлас жем-қорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері жөнінде кеңес өткені белгілі. Осы кеңесте Президент: -Жыл сайын Қазақстанда орташа есеппен екі мыңнан астам сыбайлас жемқорлыққа қатысты қылмыстық іс тіркеледі. Мыңнан астам адам жауапқа тартылады. Бұл-батпандап кіріп, мысқылдап шығатын кесел. Осы ауруды шұғыл түрде емдемесек, ертең кеш болуы мүмкін, – деп жебірлер мен жегіштердің жолын кесу жөнінде бірқатар тапсырмалар берді. Қоғам дертіне айналған бұл кеселдің жолын кесу оңай болмай тұр. Қазір оған қарсы шаралардың бірі ретінде жемқорлық жайлы хабарлаған адамдарды ынталандыру шаралары көзделініп отыр. Мәселен, сіз біреудің сыбайлас жемқорлыққа қарсы әрекетін байқасаңыз және оның ұсталуына көмек берсеңіз соттың айыптау қорытындысынан соң сыйақы ретінде пара сомасының 10 пайызын аласыз. Бірақ, жуаннан жонып , жіңішкеден жырымдап жеген жырыңдылар сізге оңайлықпен жан алдырар ма? Жемсауы жалмауыз жандарды ұстап берем деп жүріп, құрдымға жұтылып кетпейсіз бе? Өйткені, берерменнің қашан да беделі басым, құрығы ұзын. Сыбайлас жемқорлықпен күрестің бір жолы ретінде шенеуніктерді түрме тынысымен таныстыру басталып та кетті. Мұндай шаралар Шымкент және Нұр-Сұлтан қалаларында көрініс тапты. Десек те, түрменің тыныс-тіршілігімен танысқандардың ішкі тыйымы қаншалықты нәтижелі болатыны алдағы күндердің енші-сінде. Еліміздің экономикалық және қоғамдық ахуалына жемқорлық көп мөлшерде залалын тигізеді. Сондықтан онымен күрестің бұдан да басқа тиімді, ықпалды жолдарын қарастыруымыз керек-ақ. Жебірлердің күздің күні ағаштардан құлаған жапырақтай тым көбейіп кетуін оларға қолданылатын жазаның тым осалдығынан көретіндер де бар. Мысалы, Мәжіліс алдында сөз алған ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі төрағасының орынбасары Олжас Бектенов жемқорлыққа қолданатын жазаның жеңіл екенін айтып, дабыл қақты. Олар түрлі жолдармен жазаларын мерзімінен бұрын өтеп шығады. Екіншіден, алған парасының елу еселенген көлемінде айып төлеп, түрме табалдырығын аттамай-ақ тайраңдап шыға келеді. Осыдан барып жемесе жұтқыншақтары жыбырлап тұратын жебірлер «е, ұстап алса, құтылудың жолы оңай екен ғой» деп арқаны кеңге салады. Мемлекеттік қызметке қайта орала алмаса, жымқырғандарының бір бөлігіне бизнес ашып алады. Біріккен Ұлттар Ұйымы 2003 жылдан бері 9 қаңтарды халықаралық сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес күні деп белгілеп, атап өтіп келеді. Әлем болып парақорлыққа қарсы күресті күшейтуге күш салып жатқанда Румыния үкіметі Қылмыстық кодекске түзетулер енгізіп, Айды аспанға бірақ шығарды. Министрлер Кабинетінің осы өзгерістерді мақұлдағаны тұрғындардың ашу-ызасын тудырған. Өйткені, қабылданған нормативтік құжат алаяқтық пен жемқорлық әрекеті үшін жауаптылардың бос-тандыққа шығуына жол ашады. Қабылданған құжатқа зейін салайық. 48 мың доллардан төмен пара алған азаматтарды бас бостандығынан айырудың қажеті шамалы екен. Бухарест қаласында 50 мыңға жуық адам рақымшылық шарасы мен заңға өзгеріс енгізуге қарсылық ретінде шеруге шыққанымен, Румыния үкіметі заңды қабылдап жіберген. Олар бұл әрекетін сыбайластықпен түрмеге түскендердің шамадан тыс артып кетуімен түсіндірген. Ақырында, жұртшылықтың жаппай ереуінен қаймыққан үкімет өзгерістер енгізуден бас тартып барып, елді тыныштандырған. Біздің елде де парақорлармен пәрменді күрес жалғасып келеді. Бұл жөнінде тиісті Заңдар да қабылданды. Бірақ, Президент Қасым-Жомарт Тоқаев атап көрсеткендей, жең ұшынан жалғасатындар көбеймесе, азаймай отыр. Шенділердің алдына мәселесін шештіріп алу үшін баратындар көп. Бүгінде қызметке «көкесіз» кіре алмайсыз. Жұмысқа тұрудың басқа да кедергілері көп. Әлемде сыбайлас жемқорлықпен күресудің бірнеше жолдары бар. Мәселен, Грузияда шенеуніктердің санын 3 есеге азайта отырып, жалақысын 3 есеге көбейткен. Ал, Сингапур билеушілері 1952 жылдан бері сыбайлас жемқорлық жағдайларын тергеу Бюросы арқылы жұмыс істеп келеді. Бюро мемлекеттік шенеуніктер арасындағы жемқорлыққа қатысты жағдайларды тексеріп, тиісті органдарға қажетті шараларды қолдану үшін хабарлап отырады. Қытай мемлекеті парадан бас тарту бойынша «тай-цзи» сабақтарын енгізген. Әрине, әр елдің салты басқа. Бәлкім, олардың тәжірибелері бізде оң жамбасқа келе қоймайтын да шығар. Ең бастысы Сананың тазалығында. Сана тазармай-қоғам тазармайды. Сондықтан, сыбайлас жемқорлықтың зияны мен зардабы туралы отбасыдан бастап мемлекеттік қызметкерлерге дейін саналарына сіңдіре сабақ өту керек шығар. Тағы да данышпан Абайға жүгінуге тура келеді. Абыз ақын не деп еді? Тыңдайық. Ел бұзылса, құрады шайтан өрмек, Періште төменшіктеп, қайғы жемек. Өзімнің иттігімнен болды демей, Жеңді ғой деп шайтанға болар көмек,–деп ойлы ақын бекер күйінді ғой деймісіз. «Өзімнің иттігімнен болды» деп бармақ тістейтін ұяты барлар көбейгенде ғана жұлындағы жегіқұрт жұлынып түспек. Ар, Намыс, Ұят ұялаған жер қашанда асылзат күйінде таза тұрмақ. Ендеше бізге Ар сабағы, Намыс сабағы, Ұят сабағы керек-ақ. Бұл сабақтарды ешбір дана, ұлағатты ұстаз адамдардың кеудесіне күштеп ендіре алмайды. Әр адам өзіне-өзі ұстаз бола білгенде, жүрегін таза ұстағанда ғана, ұят оянады. Ендеше, әр кеудеде шындық шамы, намыс оты сөнбесін деп тілейік. Сонда бізді ешбір шайтан жеңе алмайды…
Держатели документа:
БҚУ

Әміржанов, Қ
    Қажымұқан /Қажымұқан Мұңайтпасұлы/ [Текст] / Қ Әміржанов // Мәдениет. - 2018. - №2. - Б. 12-17
ББК 63.3

Рубрики: Қазақстан тарихы

Кл.слова (ненормированные):
Қазақ тарихы -- Қажымұқан -- күш атасы Қажымұқан -- ұлт тұлғалары -- күрес -- қазақ күресі -- спорт -- денешынықтыру
Аннотация: Қажымұқан қазақ күресінің тәсілдерін - қарсылысын жамбасқа салып мойынана қысып лақтыру, аяқтан шалу, тағы басқаларды жақсы меңгерген. Жиі қолданған өз әдісі -"темір құрсау". Қажымұқаннан тайсалған төрешілер шет елдердің палуандарын "өмірге қауіпті" деп күрестірмей алып қалып жүрген.
Держатели документа:
М.Өтемісов атындағы БҚМУ

    Жамбасы жерге тимеген // ТvРКIСТАН. - 2004. - 23 кыркvйек

Рубрики: Спорт--жР

Кл.слова (ненормированные):
жР -- Спорт -- Айханов _бiлсейiт

Багашар, К.
    "Асык ж_л_к бергенге жамбасынды сакта" немесе сыйлык беруде не сыр бар?/К.Багашар / К. Багашар // Ислам жане оркениет. - 2010. - ¦13.-1-10 мамыр.- Б.7

Рубрики: Этика--КР

Кл.слова (ненормированные):
Сыйлык беру -- Адеп

36.92
М 82
Москау, З.
    Ет -лучше ничего нет. [Текст] / З. Москау // Казахстанская правда. - 2021. - №226. -26 ноября. - С. 14
ББК 36.92

Рубрики: Производство мяса и мясных продуктов

Кл.слова (ненормированные):
мясо -- толщина жира -- табақ тарту -- кости -- части туши -- бас табақ -- жамбас -- баранья голова -- мясник -- уши -- құда табақ -- лучевая кость -- кәрі жілік -- келін табақ -- ұлтабар -- грудинка -- төс ет -- тоқ ішек -- асықты жілік -- зять -- наурыз коже -- копченое мясо -- сычуг
Аннотация: Главным блюдом казахской кухни издревле было мясо. Из глубины веков и до наших дней дошли технологии, позволяющие сохранить его в степных условиях, разные способы приготовления. Целым искусством является и подача мяса. Предложив "неправильную" часть или кость в качестве угощения, можно оскорбить уважаемого гостя, навлечь на себя позор.
Держатели документа:
ЗКУ