Электронный каталог

75.81
К 14

    Қазақстан Республикасының аумағында туристік бағыттарды ілгерілету перспективаларын зерттеу [Текст] / Ә. A. Амангелді, В. K. Крыстев, О. Б. Мазбаев, Е. Н. Сагатбаев // БҚУ хабаршысы. - 2024. - №4. - Б. 205-220.
ББК 75.81

Рубрики: Туризм

Кл.слова (ненормированные):
туристік инфрақұрылым -- мәдени көрнекті орындар -- экологиялық тұрақтылық -- туристік бағыттар -- рекреациялық әлеует -- мемлекеттік қолдау -- туризм индустриясының әсері
Аннотация: Мақаланың мақсаты Қазақстанның туристік секторындағы қазіргі жағдай туралы толық түсінік беріліп, оның өсуіне әсер ететін маңызды айнымалыларды анықтап және ұзақ мерзімді кеңейту бойынша ұсыныстар беру. Мақалада Қазақстанның туристік орындарын жан-жақты зерттеуді қамтамасыз ету үшін зерттеу сапалық және сандық тәсілдерді біріктіреді. Мазмұнға арналған жарнамалық материалдарды талдау сапалы тәсілдердің құрамдас бөлігі болып табылады. Зерттеудің негізгі қорытындылары Қазақстанның туристік индустриясының өсу мүмкіндіктерін көрсетеді. Оның құрамына Қазақстанның қазіргі туристік инфрақұрылымын бағалау, елдің мәдени және табиғи байлықтарын сараптау, мүмкін болатын тауашалық нарықтарды іздеу және ондағы туристік индустрияға әсер ететін заңдар мен ережелерді зерттеу кіреді. Зерттеудің тұжырымдамасы оның Қазақстан Республикасының ерекше жағдайына назар аударуында жатыр, бұл елдің туристік индустриясын дамытудағы әлеуеті мен қиындықтары туралы ерекше көзқарасты қамтамасыз етеді. Мақала бірнеше көздерден алынған ақпаратты біріктіру, бүгінгі туризмнің жай-күйін мұқият зерттеуді ұсыну және тұрақты өсудің шығармашылық тәсілдерін ұсыну арқылы білім қорын толықтырады
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Амангелді, Ә.A.
Крыстев, В.K.
Мазбаев, О.Б.
Сагатбаев, Е.Н.

20.1
Б 42
Бектурова, Д. Б.
    Батпақты қазанақ өсімдігінен дәрілік шикізат алу технологиясы [Текст] / Д. Б. Бектурова, М. К. Тыныкулов // БҚУ хабаршысы. - 2024. - №4. - Б. 251-257.
ББК 20.1

Рубрики: Экология

Кл.слова (ненормированные):
батпақты қазанақ -- дәрілік шикізат -- өсімдік шикізаты -- эфир майлары -- флавоноидтар -- экстракция -- экология
Аннотация: Табиғи ресурстарды медицинада қолдану дәрілік заттарды алудың жаңа әдістерін дамытуды талап етеді. Батпақты қазанақтың дәрілік шикізаты қабынуға қарсы, антисептикалық және микробқа қарсы қасиеттерімен ерекшеленеді, бұл оны фармацевтика саласында сұранысқа ие етеді. Батпақты қазанақтан дәрілік шикізатты алу технологияларын зерттеу алынған сығындылардың сапасы мен тиімділігін арттыра алатын экстракция мен өңдеудің жаңа әдістерін анықтауға және енгізуге мүмкіндік береді. Мақала қабынуға қарсы, антисептикалық және қақырық түсіретін қасиеттеріне байланысты халықтық және дәстүрлі медицинада кеңінен қолданылатын батпақты қазанақ өсімдігінен дәрілік шикізат алу технологиясын қарастыруға арналған. Батпақты қазанақ өсімдігіне спиаттама беріліп, оның химиялық құрамы қарастырылды. Жұмыста шикізат өндірісінің негізгі кезеңдері талданады: өсімдіктерді жинау, дайындау, кептіру және сақтау, сонымен қатар эфир майлары мен флавоноидтар сияқты биологиялық белсенді заттарды алу әдістері көрсетілген. Шикізаттың сапа стандарттарына және фармакопеялық стандарттарға сәйкестігіне ерекше назар аударылады. Өсімдіктің химиялық құрамы, оның фармакологиялық қасиеттері және фармацевтика өнеркәсібінде әрі қарай пайдалану мүмкіндігі туралы мәліметтер берілген.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Тыныкулов, М.К.

63
У 84
Утегенов, М. З.
    Солтүстік Қазақстандағы жаппай ұжымдастыру және «бай мен кулактарды» тап ретінде жою (1930–1932 жж.) тарихынан [Текст] / М. З. Утегенов, Ш. Т. Бектасов // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №2. - Б. 139-154.
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
ұжымдастыру -- бай мен кулактарды тап ретінде жою -- қуғын-сүргін саясаты -- жер аудару -- Петропавл округі -- Ақмола округі
Аннотация: Мақалада Ақмола және Петропавл округтерінің құрамына кірген аудандардағы жаппай ұжымдастыру және «байлар мен кулактарды» тап ретінде жою науқаны қарастырылған. Авторлар жергілікті мемлекеттік биліктің жоғары органдарының нұсқауларын орындауға бағытталған әрекеттерін Ақмола, Солтүстік Қазақстан облыстары, Астана қаласы, Қазақстан Республикасы Президентінің архивтері қорларында сақталған мұрағаттық құжаттар негізінде талдайды. Мақалада ұжымдастыру мен «байлар мен кулактарды» жоюға қатысты жүзеге асырылған іс-шаралардың мерзімдері мен сипаты, оларды жүзеге асыру әдістері, сондай-ақ жергілікті халықтың билік органдарының әрекеттеріне қатынасы туралы ақпарат берілген. Авторлардың пікірінше, мұндай аймақтық зерттеулер бүкіл ел бойынша ұжымдастыру мен «байлар мен кулактарды» тап ретінде жою науқандарының заңдылықтарын, принциптерін және механизмдерін ашуға мүмкіндік береді. Авторлардың ойынша, БКП(б) өлкелік, округтік және аудандық партия комитеттері ұжымдастыру барысын бақылау мен басқарудың негізгі органдары болды, бұл ауыл тұрғындарынан саяси, әлеуметтік-экономикалық бағыныштылықты талап етті. Бұл өз кезегінде биліктің репрессиялық саясатында көрініс тапқан әлеуметтік-саяси және экономикалық дағдарысқа әкеліп соқты. Мемлекеттің жаппай ұжымдастыруға бағытталған аграрлық саясаты Солтүстік Қазақстандағы қазақ ауылы, орыс-украин селоларындағы әлеуметтік қарым-қатынастар жүйесін түпкілікті өзгертті
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Бектасов, Ш. Т.

63
С 32
Сергалиев, М. Х.
    Память о войне: подвиг Бакита Байжанова заслуживает увековечения [Текст] / М. Х. Сергалиев // Вестник ЗКУ. - 2025. - №2. - С. 155-164.
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
историческая память -- Бакит Байжанов -- Нургалиев-Уралов Джусуп -- Муса Джалиль -- Великая Отечественная война -- Туркестанский легион -- история спецслужб
Аннотация: На основе материалов Специального государственного архива КНБ предлагается увековечить память героя и патриота Бакита Байжанова, который, оказавшись в «Туркестанском легионе», поддерживал связь с советскими партизанами и организовал подпольную группу среди легионеров. В декабре 1942 г. указанная группа, уничтожив 30 немцев, с оружием в руках перешла на сторону Красной армии. Организатор группы – Бакит Байжанов был арестован фашистами, несмотря на пытки, не выдал никого из соотечественников и был расстрелян. Невзирая на наличие ряда документальных материалов и свидетельских показаний, подтверждающих героизм Байжанова, его подвиг до настоящего времени остается практически неизвестным
Держатели документа:
ЗКУ

86
С 12
Сабыргалиева, Н. Б.
    Ержан хазіреттің дін және қоғам арасындағы байланысқа қосқан үлесі [Текст] / Н. Б. Сабыргалиева // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №2. - Б. 258-263.
ББК 86

Рубрики: Религия

Кл.слова (ненормированные):
хазірет -- дін -- ислам -- мешіт -- медресе -- ишан -- ағартушылық
Аннотация: Ержан хазіреттің дін және қоғам арасындағы байланысқа қосқан үлесі тақырыбы қазіргі кезеңде өте маңызды болып табылады. Бұл мақалада Ержан хазіреттің ислам дінін насихаттаудағы және қоғамдағы рухани құндылықтарды сақтаудағы рөлі талданады. Оның дін мен қоғамның өзара әсерін түсіну және осы екі саладағы байланысты қамтамасыз ету жөніндегі ойлары маңызды әлеуметтік және мәдени мәселелерге қатысты пікір алмасуға негіз бола алады. Ержан хазірет өз заманының діндар тұлғасы ретінде исламның тек қана жеке адам өміріндегі емес, қоғамның рухани өміріндегі де маңызды орнын белгілеу арқылы қоғамдағы рухани бірлікті қалыптастыруда ерекше қызмет атқарған. Мақалада оның діни уағыздары, қоғамның әлеуметтік мәселелеріне қатысты ұстанымдары, сондай-ақ дін мен қоғам арасындағы үйлесімділік пен толеранттылықты сақтау жолындағы күш-жігері қарастырылады
Держатели документа:
ЗКУ

26.82
С 32
Серикбаева, Э. Б.
    ASTER жерсеріктік қашықтан зондтау деректерін мыс-порфирлі кен орындарын барлауда қолдану [Текст] / Э. Б. Серикбаева, Д. Н. Талгарбаева, А. Б. Гаипова // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №2. - Б. 381-393.
ББК 26.82

Рубрики: География

Кл.слова (ненормированные):
Қолдар массиві -- гидротермиялық альтерация -- ASTER -- порфирді мыстың минералдануы -- кескінді өңдеу әдістері
Аннотация: Қазақстанның оңтүстік-шығысында орналасқан Қолдар массивіндегі гидротермиялық өзгерістерді картаға түсіру үшін кеңейтілген жылу сәулелену және шағылысу радиометрінің (ASTER) деректері талданды. Порфирлі мыс кенорындары кен денелерінің өзінен ауданы жағынан айтарлықтай үлкен, гидротермиялық өзгерген тау жыныстарының кең аймақтарымен бірге жүреді, бұл оларды спутниктік суреттерде анық көруге мүмкіндік береді. Мыстың порфирлік минералдану моделіне сәйкес типтік гидротермиялық өзгерістер минералды жиынтығы анықталды және қашықтықтан зондтау моделі үшін негіз ретінде пайдаланылды. Деректерді талдау үшін аргиллит және пропилит аймақтарына тән минералдарды анықтауға мүмкіндік беретін спектрлік бұрыштық карта (SAM) және арна математикалық операциялары қолданылды. жолақтарының салыстырмалы жұтылу тереңдігі және VNIR (көрінетін және жақын инфрақызыл) және SWIR (қысқа толқынды инфрақызыл) спектрлік диапазондарды біріктірудің қарапайым әдістері тау жыныстарының литологиялық құрамы туралы ақпарат алуға мүмкіндік берді. Талдау нәтижелері жер бедерінің құрылымдық ерекшеліктері минералданумен тығыз байланысты зерттелетін аймақтағы белгілі мыс кен орындарымен жақсы корреляцияны көрсетті. ASTER деректері далалық тексерумен үйлескенде порфирлі шөгінділердегі өзгеру аймақтарын сипаттауда тиімді екені дәлелденді. VNIR және SWIR спектрлік жолақтары бір кен орнындағы аргиллит, пропилит және ферриттену өзгерістерін тиімді ажыратуға мүмкіндік береді
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Талгарбаева, Д.Н.
Гаипова, А.Б.

20.1
Д 20
Дарибаева, С. А.
    Метеорологиялық айнымалылар және атмосфералық ластағыштар, эмиссиялар арасындағы байланыс (Қостанай қаласының мысалында) [Текст] / С. А. Дарибаева, К. А. Казбекова // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №2. - Б. 538-549.
ББК 20.1

Рубрики: Экология

Кл.слова (ненормированные):
ауа ластағыштар -- жел жылдамдығы -- қалқыма бөлшектер -- азот оксидтері -- көміртек монооксиді -- озон -- корреляция -- регрессиялық талдау -- метеорологиялық айнымалылар -- мониторинг
Аннотация: Бұл жұмыста Қостанай қаласындағы метеорологиялық айнымалылар мен (температура, ылғалдылық, желдің жылдамдығы) мен атмосфералық ластаушы заттардың концентрациясы (NO₂, CO, O₃, SO₂, PM2.5) арасындағы байланыс зерттеледі. Корреляциялық және регрессиялық талдау арқылы ауа-райының ауаның ластану деңгейіне әсерін анықтайтын статистикалық тәуелділіктер анықталды. Температура озонмен (O₃) және азот оксидімен (NO) оң корреляцияланатыны анықталды, бұл олардың фотохимиялық реакцияларымен түсіндіріледі. Ылғалдылық CO және H₂S концентрациясының жоғарылауына ықпал етеді, бірақ NO және O3 кщнцентрацияларын төмендетеді. Желдің жылдамдығы ластаушы заттардың дисперсиясына әсер етеді: қатты желде NO₂ және NO концентрациясы жоғарылайды, бірақ SO₂ және O3 деңгейі төмендейді. Нәтижелер аймақтағы экологиялық жағдайды бағалауға көмектеседі және ауа сапасын жақсарту және ластануды бақылау стратегияларын әзірлеу үшін пайдаланылуы мүмкін
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Казбекова, К.А.

63
К 17
Калиева, Б. Т.
    Орыс шенеуніктерінің қазақ даласында тұтқында болған кезіндегі жазбаларынан (ХVIII ғ.аяғы мен XIX ғ. басы, архив құжаттары негізінде) [Текст] / Б. Т. Калиева, Ж. У. Калелова // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №3. - Б. 140-148.
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
қазақ даласы -- шаруашылық -- тұтқын -- орыс шенеуніктер -- жазба -- тұрмыс -- архив -- халық -- зерттеуші -- дерек
Аннотация: Мақалада қазақ даласында тұтқында болған кезіндегі орыс шенеуніктерінің жазбалары, қазақ өлкесіне қатысты қалдырған күнделікті өмір сүру дағдысына байланысты ақпараттары туралы. Берілген мәліметтер негізінде салыстырмалы талдау жасап, сараланды. ХVІІІ ғасырдың аяғы мен ХІХ ғасырдың бас кезіндегі қазақ халқы туралы жазылған көптеген еңбектер, жазбалар, естеліктер, күнделіктер бір сарында жазылды десе де болады. Орыс зерттеушілерінің күнделіктері мен естеліктеріндегі қазақ халқына берген сипатының мазмұны қаншалықты шынайы екендігіне көзімізді жеткізуіміз үшін оларды жан-жақты зерттеп, талданды. Зерттеу жұмысында орыс шенеуніктерінің қазақ даласында тұтқында болған кезеңіне қатысты жазбалар архивтік құжаттар негізінде қарастырылып, қазақ халқының тұтқынға түскен адамдарға деген көзқарасы мен қарым-қатынасы осы деректер арқылы талданады. Бұл бағытта экспедициялық есептер, саяхатшылардың күнделіктері мен естеліктері маңызды дереккөз ретінде пайдаланылды. Қазақ халқының тұрмыс-тіршілігіне қатысты мәліметтер сол жазбаларда кеңінен сипатталған. Аталған материалдар ғылыми жұмыс барысында әртүрлі архивтер мен сирек қорлардан зерттеу арқылы жинақталды. Сол құжаттардың бірі — орыс шенеуніктерінің қазақтар туралы қалдырған жазбалары. Әсіресе, қазақ даласына алғашқылардың бірі болып келіп, қазақтар тарапынан тұтқынға алынған дәрігер әрі орыс офицері Савва Большойдың жазбалары ерекше назарға алынған. Оның жазбаларында сол кезеңдегі қазақ қоғамының тыныс-тіршілігі, әлеуметтік қарым-қатынастары мен адамгершілік ұстанымдары жан-жақты сипатталады
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Калелова, Ж.У.

63
Т 11
Тұяқбаев, М. Қ.
    Түркістан өңірінің байырғы жер-су атаулары [Текст] / М. Қ. Тұяқбаев, Ә. Ж. Шоқпаров, Б. С. Сиздиков // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №3. - Б. 294-311.
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
Түркістан -- Ұлы Жiбек жолы -- топонимика -- тарихи-мәдени мұра -- тарих -- туризм
Аннотация: Тарих қойнауында жатқан, отандық тарихымыздың құндылығы мен маңыздылығын одан әрі арттырған, өз заманында тек отандық тарихта ғана емес, күллі түркі халықтарының тарихында маңызды орынға ие, түркі дүниесінің рухани астанасы Түркістан өңірінің байырғы жер-су атауларын зерттеу, талдау және ғылыми айналымға енгізу қәзіргі таңдағы өзекті мәселелердің бірі болып табылуда. Бұл мақалада Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев қол қойған «Түркістан қаласының ерекше мәртебесі туралы» заңның маңыздылығы қарастырылады. Түркістан қаласы – қазақ мемлекеттігінің қалыптасуында және дамуы барысында маңызды рөл атқарған тарихи әрі рухани орталық. Оның ежелгі және ортағасырлық Қазақстан тарихындағы алар орны ерекше, себебі қала Ұлы Жібек жолының бойында орналасқан, бұл қаланы экономикалық, саяси-әкімшілік және мәдени орталыққа айналдырды. Мақалада Түркістан өңіріндегі байырғы жер-су атауларының этнонимиялық ерекшеліктері мен олардың тарихи тамырлары зерттеледі. Өңірдегі жер-су атауларының көбін халық, ел, тайпа және ру атауларынан тұратынын атап көрсетілді. Зерттеу барысында сақ, үйсін, ғұн, түркі, оғыз және қыпшақ кезеңдерінен бастау алатын, араб, парсы, қазақ және өзбек тілдеріндегі атаулардың араласуы қарастырылады. Сонымен қатар мақалада Түркістан қаласының тарихи-мәдени мұраларын сақтау мен дамыту жолдары талқыланып, Қазақстанның стратегиялық даму бағыттарының бірі ретінде мәдени туризмді өркендету қажеттілігі атап өтіледі. Зерттеу нәтижелері тарихи-этнонимиялық және топонимикалық материалдардың өңірдің этникалық құрылымын және тарихи көші-қондар жолдарын түсінуге мүмкіндік беретінін көрсетеді. Мақала Түркістан өңірінің тарихи-мәдени мұрасын терең зерттеуде этнонимияның маңызды рөлін айқындайды. Түркістанның ерекше мәртебеге ие болуы – оның тарихи мұрасын сақтауға және оны әлемдік деңгейде танытуға үлкен мүмкіндік береді
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Шоқпаров, Ә.Ж.
Сиздиков, Б.С.

63
У 50

    Ұлы Даланың тарихи – мәдени ландшафтары [Текст] / О. Б. МазбаевМақсат Алпысбес, Г. Табулдин [и др.] // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №3. - Б. 325-341.
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
Ұлы дала -- Шағатай ұлысы -- қазақтар -- Жетісу -- Шығыс Түркістан -- моғол -- Қазақ хандығы -- Дешті Қыпшақ -- Моғолстан
Аннотация: Мақалада Ұлы Даланың тарихи-мәдени ландшафттарына шолу жасалады. Ұлы Дала – Еуразияның шөл, дала, орманды дала және таулы аймақтарын қамтитын кең табиғи-географиялық кеңістік. Жылқыны қолға үйрету мен көшпелі мал шаруашылығы осы кеңістікте өркениет дамуына негіз болды. Көшпелі мәдениет түрлі этностар мен мәдениеттердің байланысын күшейтіп, бұл үрдіс ғұн, түрік және Шыңғыс хан империялары дәуірінде жалғасын тапты. Ұлы Даланың бай табиғи және мәдени мұрасы Қазақ хандығының құрылуына тікелей ықпал етіп, халықтың тұрмыс-тіршілігі мен саяси дамуын айқындады. Түрік қағанаты, Жошы Ұлысы (Алтын Орда) және Қазақ хандығы дәуірлеріндегі тарихи сабақтастық осы аймақтың саяси-мәдени рөлін арттыра түсті. Тарихи деректер мен археологиялық зерттеулер Ұлы Дала қоғамдарының әлеуметтік-экономикалық дамуы мен этно-мәдени бірлігінің қалыптасуын түсіндіруге мүмкіндік береді
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Мазбаев, О.Б.
Мақсат Алпысбес
Табулдин, Г.
Абдулхайров, А.
Изенбаев, Б.