Электронный каталог

63
З-12
Заңәділұлы, Н.
    Алтын орданың мемлекеттік идеологиясы ретінде ясауи ілімі (Қытай зерттеулері негізінде) [Текст] / Н. Заңәділұлы, Б. Сайфунов // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 285-302.
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
Алтын Орда -- Ислам діні -- Берке хан -- Өзбек хан -- Кубравийа тариқаты -- Ясауи тариқаты -- Ұлы жосық (Ұлы заң)
Аннотация: Алтын Орда - Жошы ұлысы негізінде құрылған мемлекет. Алтын Орда мемлекетінің хандарынан алғашқы болып Берке хан Ислам дінін қабылдады. Өзбек хан тұсында Ислам діні мемлекеттік дінге айналды. Тарихи тұрғыдан қарасақ, Алтын Орда мемлекетінің исламдану үдерісі мемлекеттік деңгейде өте жүйелі түрде жүзеге асырылды. Бұл үдерісте сопылық бағытты ұстанатын Хорезм мұсылмандарының рөлі ерекше болған. Алайда Қожа Ахмет Ясауи (1041-1166) [1; 2; 3] негізін қалаған Ясауи тариқаты маңызды рөл атқарды. Алтын Орда хандары Ислам дінін мемлекеттік дін етіп, Ясауи мектебінің ұстанымдарын мемлекеттік идеологияға айналдыру арқылы тұтас Жошы ұлысының бірлігін қамтамасыз ете алды. Ясауи ілімін ұстану арқылы көшпелі тұрмыс-салт Исламмен үндесіп ұлыстың негізін құрайтын моңғол-қыпшақ руларының қолдауына ие болды. Алтын Орда мемлекетінің ұзақ уақыт өмір сүруінің және Жошы әулеті билігінің Алтын Ордадан тарған хандықтарда да Ясауи ілімі сәулесін шашып тұрды. Көркейген ислам мәдениетімен Ясауи жолын ұстануының арқасында Алтын Орда мемлекеті парсы, орыс және тағы басқа мәдениеттерге жұтылмай түркілік реңін сақтап қалды. Мақалада Берке хан мен Өзбек хан дәуіріндегі тарихи үдерістер кеңінен қарастырылып, олардың билігі тұсында қалыптасқан саяси, діни және мәдени жетістіктерге назар аударылады. Әсіресе, Ясауи ілімін ұстану Алтын Орда мемлекетінің дамуына тигізген ықпалы ерекше атап өтіледі. Мақалада тақырыбымызға қатысты қытай зерттеулеріне айрықша мән беріліп, осы тақырыпқа қатысты қытай тарихшыларының еңбектері егжей-тегжейлі талданған. Сонымен қатар, салыстырмалы талдау әдісі қолданылып, Берке хан мен Өзбек хан дәуіріндегі исламның таралуы, құқықтық жүйенің өзгеруі және мәдени алмасу үдерістері салыстырылып сипатталады. Бұл тәсіл тарихи деректердің объективтілігін қамтамасыз етіп, Алтын Орда тарихын тереңірек түсінуде жаңа ғылыми көзқарас қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Сайфунов, Б.

26.82
Т 23
Таскалиева, Г. Б.
    «Алтын-емел» ұлттық саябағының туристік ресурстық мүмкіндіктері мен ерекшеліктерін талдау [Текст] / Г. Б. Таскалиева // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 365-379.
ББК 26.82

Рубрики: География

Кл.слова (ненормированные):
ұлттық саябағы -- туристік мүмкіндіктер -- туристік нысандар -- Алтын-Емел -- туристік маршруттар -- биоалуантүрлілік
Аннотация: Бүгінгі таңда жаһандық туризм және қонақжайлылық индустриясы маңызды рөл атқарады. «Алтын-Емел» мемлекеттік ұлттық табиғи саябағы Қазақстандағы қазіргі заманғы биоалуантүрліліктің ең ірі қорығы және нағыз ашық аспан астындағы геологиялық-палеонтологиялық мұражай болып табылады. Ұзақ және күрделі геологиялық тарихы бар Алтын-Емелдің қазіргі ландшафтының бірегейлігі, флора мен фаунаның байлығы туристердің қызығушылығын тудырып отыр. Туристердің қызығушылығын қанағаттандыру барысында, туристік сапарлардың жыл сайынғы өсуіне қарамастан, ұлттық саябақтағы экологиялық туризм демалыс үшін базалық жағдайлардың және қажетті инфрақұрылымның болмауына байланысты бірқатар мәселелер туындайды.
Держатели документа:
ЗКУ

63
Б 28

    Батырларды ұлықтау - тарихымызды ұмытпау [Текст] // Орал өңірі. - 2025. - 24 маусым. - №51. - Б. 10.
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
Батыс Қазақстан облысының мәдениет, тілдерді дамыту және архив ісі басқармасы -- Ұлы Жеңіс -- 80 жыл -- Мектебім - мақтанышым -- облыстық байқау -- Отан патриоттарын тәрбиелеу -- Кеңес Одағы Батырлары -- ҰОС ардагерлер -- ақболатов айдарбек ахметұлы -- м. өтемісов атындағы батыс қазақстан университетінің доценті
Аннотация: Батыс Қазақстан облысының мәдениет, тілдерді дамыту және архив ісі басқармасының ұйымдастыруымен Ұлы Жеңістің 80 жылдық мерейтойына орай білім беру ұйымдарының арасында «Мектебім - мақтанышым!» атты облыстық байқау өтті. Мақсат – алтын ұя мектебінің тарихын білетін, өз өлкесін ерекше сүйетін, оның салтын қастерлейтін, Отан патриоттарын тәрбиелеу. Сондай-ақ Кеңес Одағы Батырлары мен ҰОС ардагерлерінің есімдерін ұлықтау, ерлігін дәріптеу.
Держатели документа:
ЗКУ

83
С 11
Сұлтанғалиева, Р. Б.
    Жазушы Б.Тілегеновтың «Сексен алтыншы жыл» романындағы полифониялық әдістер [Текст] / Р. Б. Сұлтанғалиева, Жемиле Кынажы Баран, Ж. А. Жубанаева // БҚУ хабаршысы. - 2024. - №4. - Б. 94-105.
ББК 83

Рубрики: Литературоведение

Кл.слова (ненормированные):
роман -- полифония -- диалог -- қатар сюжеттер -- контрапункт -- көпдауыстылық -- стиль -- монолог
Аннотация: Зерттеудің мақсаты – тәуелсіздік кезеңіндегі тарихи оқиғаларды оқырманға жеткізудегі полифониялық шығармалардың рөлін, көркемдік күш-қуатын анықтау, белгілі шығармаларды түсінудің жаңа мүмкіндіктерін ұсыну, қазіргі таңда өзекті болып отырған интеграцияның полифониялық принципін зерттеушілік қызметте қолдану және әдебиеттің музыкамен ішкі байланысының тереңірек екенін көрсету. Мақалада Б.Тілегеновтың «Сексен алтыншы жыл» атты полифониялық романы талданады. Автор романда бірнеше оқиғаларға қатар тоқталып, олардың әрқайсысына сөйлеу мен баяндаудың өзіндік ерекшеліктерін береді. Мақалада осындай сипатты белгілерге мысалдар келтіріліп, автордың баяндау полифониясына жүгінуінің себебі көрсетіледі. Полифониялық шығармаларға тән диалог, монолог ішіндегі диалог, контрапункт секілді көркемдік ерекшеліктер талданып, шығармадан мысалдар, нақты дәлелдер келтіріледі. Әдебиеттегі, музыкадағы полифония туралы зерттеулер жинақталып, шолу жасалады. Шетел авторларының полифониялық әдістері мен жазушы Б.Тілегенов қолданған әдістер салыстырылады. Адам психологиясын түсінудегі диалогтың маңызы, соның ішінде «өзгенің дауысымен» жүретін диалогтар маңызы талданады. Зерттеу нысанына алынған «Сексен алтыншы жыл» шығармасындағы контрапункттың көрініс табу әдістерін анықтау зерттеудің ғылыми құндылығын арттыра түседі. Қатар суреттелген оқиғалардың арасындағы үндестік те анықталады. Зерттеу жұмысының практикалық маңыздылығы: әдебиеттану ғылымын зерттеуші студенттерге, магистранттарға, докторанттарға пайдалы зерттеу бағыты бола алады. Осы салада оқылатын дәрістерде пайдалануға болады. Зерттеу жұмысы полифониялық шығармаларды терең түсінуге, талдауға көмектеседі. Мақалада полифонияға тән ерекшеліктерді жүйелеу, баяндау, талдау, салыстыру секілді әдістер пайдаланылады.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Жемиле Кынажы Баран
Жубанаева, Ж.А.

63
У 50

    Ұлы Даланың тарихи – мәдени ландшафтары [Текст] / О. Б. МазбаевМақсат Алпысбес, Г. Табулдин [и др.] // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №3. - Б. 325-341.
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
Ұлы дала -- Шағатай ұлысы -- қазақтар -- Жетісу -- Шығыс Түркістан -- моғол -- Қазақ хандығы -- Дешті Қыпшақ -- Моғолстан
Аннотация: Мақалада Ұлы Даланың тарихи-мәдени ландшафттарына шолу жасалады. Ұлы Дала – Еуразияның шөл, дала, орманды дала және таулы аймақтарын қамтитын кең табиғи-географиялық кеңістік. Жылқыны қолға үйрету мен көшпелі мал шаруашылығы осы кеңістікте өркениет дамуына негіз болды. Көшпелі мәдениет түрлі этностар мен мәдениеттердің байланысын күшейтіп, бұл үрдіс ғұн, түрік және Шыңғыс хан империялары дәуірінде жалғасын тапты. Ұлы Даланың бай табиғи және мәдени мұрасы Қазақ хандығының құрылуына тікелей ықпал етіп, халықтың тұрмыс-тіршілігі мен саяси дамуын айқындады. Түрік қағанаты, Жошы Ұлысы (Алтын Орда) және Қазақ хандығы дәуірлеріндегі тарихи сабақтастық осы аймақтың саяси-мәдени рөлін арттыра түсті. Тарихи деректер мен археологиялық зерттеулер Ұлы Дала қоғамдарының әлеуметтік-экономикалық дамуы мен этно-мәдени бірлігінің қалыптасуын түсіндіруге мүмкіндік береді
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Мазбаев, О.Б.
Мақсат Алпысбес
Табулдин, Г.
Абдулхайров, А.
Изенбаев, Б.

74
К 88
Кужахметова, Х.
    Мерейлі үстаз белестері... [Текст] / Х. Кужахметова // Жайық үні. - 2025. - №43.-23 қазан. - Б. 12.
ББК 74

Рубрики: Білім беру.

Кл.слова (ненормированные):
С.М.Киров атындағы Қазақ Мемлекеттік университет -- түлегі -- М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университеті -- белес -- тұлға -- халық -- категория -- кафедра меңгерушісі
Аннотация: 1991 жылы С.М.Киров атындағы Қазақ Мемлекеттік университетінің түлегі болған кішкентай қоңыр қыз-Алтынай бүгін М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университеті қабырғасында 32 жыл ұстаздық,ғалымдық белестерді иегерген білікті,тәжірибелі тұлғаға айналды.
Держатели документа:
БҚУ.

85
Ж 11
Жұмағалиева, Г. Е.
    Ұстаздық — ұлы тағдыр, ұлтқа қызмет ету жолы [Текст] / Г. Е. Жұмағалиева // Өркен. - 2025. - 30 қыркүйек. - №8. - Б. 8.
ББК 85

Рубрики: Искусство

Кл.слова (ненормированные):
Абуова Роза Сүйеуғалиқызы -- Ұстаз -- 60 жас -- мерейтой -- мəдениет -- Режиссура -- хореография -- МТЖ білім беру бағдаламалар
Аннотация: Адам баласының өмір жолында ардақты да жауапты бір мамандық бар. Ол – ұстаз. Ұстаз болу – жай ғана кəсіп емес, бұл – жүрек қалауы, жанның таңдауы. Сол асыл жолды таңдап, саналы ғұмырын ұрпақ тəрбиесіне, ел руханиятына арнаған абзал жандардың бірі – Абуова Роза Сүйеуғалиқызы. 2025 жылдың 11 қыркүйегінде М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университетінде дəл осындай ұлағатты тұлғаның 60 жас мерейтойына арналған «Ұстаздық пен мəдениетке арналған ғұмыр» атты тағылымды кеш өтті. Бұл күн – мəдениет пен парасат, өнер мен өнегенің алтын арқауы сынды есте қалды.
Держатели документа:
ЗКУ

85
К 29
Катчекова, Ш. Е.
    Сырмақ техникасымен орындалған дәстүрлі ою-өрнектерді киім дизайны мен декорында инновациялық тұрғыда қолдану [Текст] / Ш. Е. Катчекова // Өркен. - 2025. - 30 қыркүйек. - №8. - Б. 11.
ББК 85

Рубрики: Искусство

Кл.слова (ненормированные):
Білім беру -- заманауи технологиялар -- Қазақ халқының қолөнері -- ою -- киім дизайны -- интерьер декоры
Аннотация: Білім берудің қазіргі заманғы міндеттері ұлттық рухани мұраны заманауи технологиялармен ұштастырып, студенттердің шығармашылық қабілетін арттыруды талап етеді. Қазақ халқының қолөнері – тəрбие мен мəдениеттің алтын арқауы. Соның ішінде сырмақ – ою-өрнекке бай, көркемдік шешімі күрделі жəне мағынасы терең қолданбалы өнер түрі. Бұл мақалада сырмақ жасау техникасын киім дизайны мен интерьер декорында қолданудың инновациялық əдістері қарастырылады. Сабақтың мақсаты– дəстүрлі өнерді жаңаша сипатта дамыта отырып, білім алушылардың көркемдік танымын арттыру.
Держатели документа:
ЗКУ