Электронный каталог

81
М 94
Мырзағалиева, А. С.
    Қазақ және татар тілдеріндегі «Кедейлік» концептісі: лингвомәдени шолу [Текст] / А. С. Мырзағалиева // Профессор Отарәлі Бүркіттің лингвистикалық мұрасы, қазіргі қазақ филологиясының парадигмалары: Қазақстан Республикасы білім беру ісінің Құрметті қызметкері, филология ғылымдарының докторы, профессор Бүркітов Отарәлі Бүркітұлының туғанына 70 жыл толуына арналған халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары. - Орал, 2024. - 13 желтоқсан. - Б. 78-80.
ББК 81

Рубрики: Языкознание

Кл.слова (ненормированные):
концепт -- концептосфера -- тілдік әлем бейнесі -- лингвистика -- этномәдениет
Аннотация: Тілдің мәдениетпен және халықтың дүниетанымымен өзара байланысы тілде ұлттық мінез бен мәдениеттің, қоршаған әлемді танудың ерекше тәсілінің көрініс табуына ықпал етеді. Бұл құбылыс концепт деп аталатын мәдени бірліктер арқылы тілде бейнеленеді. Осы зерттеуде қазақ және татар тілдеріндегі «кедейлік/ярлылык» («кедейлік») концептосферасына енетін лексемалардың түрлі сөздіктердегі концептуалдық мәндерінің көрініс беру ерекшеліктері қарастырылады. Зерттеудің негізгі мақсаты – туыстас қазақ және татар тілдеріндегі «кедейлік/ярлылык» концептосферасын құрайтын лексемалардың этимологиясы мен түсіндірмесін салыстырмалы- салғастырмалы талдау және осы лексемалардың синонимдік қатарын анықтау. Тақырыптың өзектілігі – қазақ және татар этносоциолексемаларын антропоцентрлік парадигма аясында зерттеу қажеттілігімен байланысты, бұл тілдік бірліктер ұлттық менталитеттің айқын көрсеткіштері болып табылады. Осындай этносоциолексемалар қатарында «кедейлік/ярлылык» концептосферасын құрайтын лексемалар ерекше орын алады. Зерттеудің материалдары ретінде қазақ және татар тіл білімінде жинақталған лексикографиялық деректер алынды, атап айтқанда, этимологиялық және түсіндірме сөздіктер, синонимдер сөздігі, сондай- ақ зерттеліп отырған тілдердің ұлттық корпустарының деректері пайдаланылды. Эмпирикалық, лингвомәдени, салыстырмалы-салғастырмалы, синхрондық және диахрондық талдау әдістері арқылы жүргізілген зерттеу нәтижесінде «кедейлік/ярлылык» концептосферасы қазақ және татар тілдерінің тілдік әлем бейнесінде кеңінен көрініс табатыны анықталды. Алайда, «кедейлік» және «ярлылык» лексемаларының синонимдері қазақ тілінің синонимдер сөздігінде кеңінен қамтылғанымен, татар тілінің синонимдер сөздігінде азырақ берілген. Аталған концептосфера құрылымында адамзаттың базалық концептілерінің қатарына жататын, бағалау әлеуеті жоғары және репрезентацияның кең функционалдық мүмкіндіктеріне ие лексемалар бар. Бұл лексемалар қазақ және татар халықтарының шынайылықты қабылдау ерекшеліктерін бейнелейді және мәдени-тарихи факторлармен, осы тілдік қауымдастықтардың ұлттық ерекшеліктерімен тығыз байланысты.
Держатели документа:
ЗКУ

81
Г 94
Гумарова, Н. К.
    Тілдік құзыреттілікті қалыптастырудың лингвистикалық негіздері [Текст] / Н. К. Гумарова // Профессор Отарәлі Бүркіттің лингвистикалық мұрасы, қазіргі қазақ филологиясының парадигмалары: Қазақстан Республикасы білім беру ісінің Құрметті қызметкері, филология ғылымдарының докторы, профессор Бүркітов Отарәлі Бүркітұлының туғанына 70 жыл толуына арналған халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары. - Орал, 2024. - 13 желтоқсан. - Б. 121-124.
ББК 81

Рубрики: Языкознание

Кл.слова (ненормированные):
фонема -- дыбыс -- сөз тіркесі -- Құзыреттілік -- лингвистика -- Тілдік құзіреттілік -- Лингводидактикалық энциклопедиялық сөздікте -- фонетика -- морфема -- лексика
Аннотация: Білім беру саласындағы жағдайға әсер ететін қоғамдағы негізгі өзгеріс-қоғамның даму қарқынын жеделдету. Еңбек нарығындағы бәсекеге қабілеттілік көбінесе адамның өмірлік жағдайларға байланысты қолданылуы немесе өзгеруі мүмкін Дағдылар мен құзыреттерді игеру және дамыту қабілетіне байланысты. Тиісінше, білім беру мақсаттары да өзгереді. Отандық мектеп жүйесі мемлекеттік білім беру стандарттарының екінші буынында ұсынылған оқытудағы құзыреттілік тәсілге ерекше назар аударуды талап етеді
Держатели документа:
ЗКУ