База данных: Статьи ППС
Страница 5, Результатов: 48
Отмеченные записи: 0
41.
Подробнее
Б 30
Бахтыгереева, А. А.
Жас маман, алға бас қадам! (жас мамандармен тренинг) [Текст] / А. А. Бахтыгереева // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 42-45.
ББК 74
Рубрики: Педагогика
Кл.слова (ненормированные):
Тренинг -- педагогика -- психологиялық тренингтер -- Ойын жаттығу -- психология
Аннотация: Қазіргі қоғамда қарым-қатынас сауаттылығы маңызды сипат алып отыр. Күнделікті өмірде әріптестермен қарым-қатынас барысында келеңсіздіктер, келіспеушіліктер орын алып жатады. Әрине мұның бәрі көбінде адамдардың өз іс- әрекетін дұрыс басқара алмаудан, сонымен қатар өзін-өзі ретке келтірудің әдіс тәсілдерін білмеуден болады. Күнделікті күйбең тіршілік, жұмысбастылық, стресс т.б қызметкерлердің жүйке жүйесіне өз әсерін қалдырмай қоймайды. Осыған орай, Л.Қылышев атындағы жалпы орта білім беретін мектебі негізінде аудандық жас мамандарға арналған «жас маман, алға бас қадам» тақырыбында тренинг жүргізілді. Тренинг барысында қызметкерлер өз ойларын ашық айтып, күнделікті өмірде дұрыс қарым-қатынас орнатудың маңыздылығын сезініп және де бір біріне алдағы күндеріне сәттілік тіледі. Нәтижесінде қызметкерлердің көңіл күйлері көтеріліп, сергіп жеңілдену сезімдері байқалды. Жалпы тренингке барлығы 56 қызметкер қатысты. Мұндай психологиялық тренингтердің маңыздылығы – ұжымдағы қарым-қатынас үрдісінің сапалық өзгеруі, ұжымдық қалыптасу нәтижесі болатын механизм алғы шарттардың бірі болып табылады.
Держатели документа:
ЗКУ
Б 30
Бахтыгереева, А. А.
Жас маман, алға бас қадам! (жас мамандармен тренинг) [Текст] / А. А. Бахтыгереева // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 42-45.
Рубрики: Педагогика
Кл.слова (ненормированные):
Тренинг -- педагогика -- психологиялық тренингтер -- Ойын жаттығу -- психология
Аннотация: Қазіргі қоғамда қарым-қатынас сауаттылығы маңызды сипат алып отыр. Күнделікті өмірде әріптестермен қарым-қатынас барысында келеңсіздіктер, келіспеушіліктер орын алып жатады. Әрине мұның бәрі көбінде адамдардың өз іс- әрекетін дұрыс басқара алмаудан, сонымен қатар өзін-өзі ретке келтірудің әдіс тәсілдерін білмеуден болады. Күнделікті күйбең тіршілік, жұмысбастылық, стресс т.б қызметкерлердің жүйке жүйесіне өз әсерін қалдырмай қоймайды. Осыған орай, Л.Қылышев атындағы жалпы орта білім беретін мектебі негізінде аудандық жас мамандарға арналған «жас маман, алға бас қадам» тақырыбында тренинг жүргізілді. Тренинг барысында қызметкерлер өз ойларын ашық айтып, күнделікті өмірде дұрыс қарым-қатынас орнатудың маңыздылығын сезініп және де бір біріне алдағы күндеріне сәттілік тіледі. Нәтижесінде қызметкерлердің көңіл күйлері көтеріліп, сергіп жеңілдену сезімдері байқалды. Жалпы тренингке барлығы 56 қызметкер қатысты. Мұндай психологиялық тренингтердің маңыздылығы – ұжымдағы қарым-қатынас үрдісінің сапалық өзгеруі, ұжымдық қалыптасу нәтижесі болатын механизм алғы шарттардың бірі болып табылады.
Держатели документа:
ЗКУ
42.
Подробнее
И 50
Иманбаева, Ж. К.
Ойын арқылы баланың ойлау қабілетін жетілдіру [Текст] / Ж. К. Иманбаева // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 110-114.
ББК 74
Рубрики: Педагогика
Кл.слова (ненормированные):
педагогика -- Ойын -- Мәдениет -- Педагогикалық ойын технологиясы -- логикалық ойындар -- дидактикалық ойыны -- дыбыс -- әріп -- сөз -- буын -- сөйлем
Аннотация: Адам баласы жер бетінде пайда болған күннен бастап, тіршілік етіп, табиғаттың түрлі мүмкіндіктерін пайдаланған. Мектепке дейінгі балалардың жан-жақты дамуы үшін ойынның рөлі ерекше. Ойын - жалпы адамзат мәдениетінің бірегей феномені, оның қайнар көзі мен шыңы. Мәдениет феномені ретінде ойын оқытады, дамытады, тәрбиелейді, әлеуметтендіреді, көңіл көтертеді, демалдырады, сонымен қатар, ол сықақтап, күлдіріп, кез-келген әлеуметтік мәртебенің шартты екендігін көрсетеді. «Ойын баланың алдынан өмір есігін ашып оның шығармашылық қабілетін дамытады. Ойынсыз ақыл ойдың қалыптасуы мүмкін емес».
Держатели документа:
ЗКУ
И 50
Иманбаева, Ж. К.
Ойын арқылы баланың ойлау қабілетін жетілдіру [Текст] / Ж. К. Иманбаева // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 110-114.
Рубрики: Педагогика
Кл.слова (ненормированные):
педагогика -- Ойын -- Мәдениет -- Педагогикалық ойын технологиясы -- логикалық ойындар -- дидактикалық ойыны -- дыбыс -- әріп -- сөз -- буын -- сөйлем
Аннотация: Адам баласы жер бетінде пайда болған күннен бастап, тіршілік етіп, табиғаттың түрлі мүмкіндіктерін пайдаланған. Мектепке дейінгі балалардың жан-жақты дамуы үшін ойынның рөлі ерекше. Ойын - жалпы адамзат мәдениетінің бірегей феномені, оның қайнар көзі мен шыңы. Мәдениет феномені ретінде ойын оқытады, дамытады, тәрбиелейді, әлеуметтендіреді, көңіл көтертеді, демалдырады, сонымен қатар, ол сықақтап, күлдіріп, кез-келген әлеуметтік мәртебенің шартты екендігін көрсетеді. «Ойын баланың алдынан өмір есігін ашып оның шығармашылық қабілетін дамытады. Ойынсыз ақыл ойдың қалыптасуы мүмкін емес».
Держатели документа:
ЗКУ
43.
Подробнее
Р 27
Рахметова, Н. Т.
Ауасыз тіршілік жоқ [Текст] / Н. Т. Рахметова // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 168-172.
ББК 74
Рубрики: Образование
Кл.слова (ненормированные):
Талдау -- Оқушылар -- Қазақ тілі -- Бір тілек әдісі -- Мұғалім -- Мектеп оқушылар
Держатели документа:
ЗКУ
Р 27
Рахметова, Н. Т.
Ауасыз тіршілік жоқ [Текст] / Н. Т. Рахметова // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 168-172.
Рубрики: Образование
Кл.слова (ненормированные):
Талдау -- Оқушылар -- Қазақ тілі -- Бір тілек әдісі -- Мұғалім -- Мектеп оқушылар
Держатели документа:
ЗКУ
44.
Подробнее
И 95
Ихласова, Ж. М.
Зоология пәнінен зертханалық сабақтарды өткізуде қолданылатын инновациялық әдістер [Текст] / Ж. М. Ихласова // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 393-396.
ББК 28.6
Рубрики: Зоология
Кл.слова (ненормированные):
Зоология -- инновациялық әдістер -- зертханалық сабақтар -- жануарлар -- биология -- Ақпараттық технологиялар -- Mozaik3D технологиялар -- білім беру ресурстары -- Quizizz сервисі -- Омыртқасыздар зоологиясы
Аннотация: Зоология – жануарлар дүниесін жан-жақты зерттейтін ғылым саласы. «Зоология» курсында: жануарлардың құрылысы, тіршілік әрекеті, дамуы және тіршілік тәсілі, қоршаған ортамен байланысы, жануарлар дүниесінің эволюциялық даму заңдылықтары зерттеледі. Жануарлардың әр түрлі топтарының құрылыс ерекшелігі филогенетикалық даму заңдары негізінде қарастырылады.
Держатели документа:
ЗКУ
И 95
Ихласова, Ж. М.
Зоология пәнінен зертханалық сабақтарды өткізуде қолданылатын инновациялық әдістер [Текст] / Ж. М. Ихласова // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 393-396.
Рубрики: Зоология
Кл.слова (ненормированные):
Зоология -- инновациялық әдістер -- зертханалық сабақтар -- жануарлар -- биология -- Ақпараттық технологиялар -- Mozaik3D технологиялар -- білім беру ресурстары -- Quizizz сервисі -- Омыртқасыздар зоологиясы
Аннотация: Зоология – жануарлар дүниесін жан-жақты зерттейтін ғылым саласы. «Зоология» курсында: жануарлардың құрылысы, тіршілік әрекеті, дамуы және тіршілік тәсілі, қоршаған ортамен байланысы, жануарлар дүниесінің эволюциялық даму заңдылықтары зерттеледі. Жануарлардың әр түрлі топтарының құрылыс ерекшелігі филогенетикалық даму заңдары негізінде қарастырылады.
Держатели документа:
ЗКУ
45.
Подробнее
Б 20
Балтабаева, Н. С.
Түркі халықтарына ортақ эпикалық шығармаларында полигамиялық некенің көркем бейнеленуі [Текст] / Н. С. Балтабаева, Н. А. Мажиева // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.2. - 17 қараша. - Б. 62-66.
ББК 82
Рубрики: Фольклор. Фольклористика
Кл.слова (ненормированные):
эпостық жырлар -- қазақ эпостар -- Полигамиялық неке -- Полигамия -- Эпос -- көркемдеу тәсілдері -- наным-сенім -- салт-дәстүр -- Қазақ халқы
Аннотация: Түркі халықтарының фольклорындағы елеулі жанрдың бірі – эпостық жырлар. Әйтсе де қазақ эпостарының сан алуан сипаттары мен кейбір қырлары әлі де түбегейлі зерттеле қоймағаны белгілі. Мақала қазақ эпостарында кездесетін полигамиялық неке түріне жан-жақты барлау жасалды. Қазақ және әлем эпостарындағы полигамиялық неке түрінің ерекшеліктері туралы толыққанды тың пайымдаулар жасалған. Осы мәселенің қазақ тарихындағы түп- тамырын тереңдей қарастыру, дәстүр жалғастығын анықтау, қазақ эпостарында көріну жағдайларын талдау, қазақы тұрмыс-тіршіліктің тағы бір қырын түбегейлі танып, өзіндік ерекшеліктері туралы айтылады.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Мажиева, Н.А.
Б 20
Балтабаева, Н. С.
Түркі халықтарына ортақ эпикалық шығармаларында полигамиялық некенің көркем бейнеленуі [Текст] / Н. С. Балтабаева, Н. А. Мажиева // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.2. - 17 қараша. - Б. 62-66.
Рубрики: Фольклор. Фольклористика
Кл.слова (ненормированные):
эпостық жырлар -- қазақ эпостар -- Полигамиялық неке -- Полигамия -- Эпос -- көркемдеу тәсілдері -- наным-сенім -- салт-дәстүр -- Қазақ халқы
Аннотация: Түркі халықтарының фольклорындағы елеулі жанрдың бірі – эпостық жырлар. Әйтсе де қазақ эпостарының сан алуан сипаттары мен кейбір қырлары әлі де түбегейлі зерттеле қоймағаны белгілі. Мақала қазақ эпостарында кездесетін полигамиялық неке түріне жан-жақты барлау жасалды. Қазақ және әлем эпостарындағы полигамиялық неке түрінің ерекшеліктері туралы толыққанды тың пайымдаулар жасалған. Осы мәселенің қазақ тарихындағы түп- тамырын тереңдей қарастыру, дәстүр жалғастығын анықтау, қазақ эпостарында көріну жағдайларын талдау, қазақы тұрмыс-тіршіліктің тағы бір қырын түбегейлі танып, өзіндік ерекшеліктері туралы айтылады.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Мажиева, Н.А.
46.
Подробнее
К 21
Карагойшин, Ж. М.
Қазақстан аумағында қазақстан аумағында құндыздың (Castor Fiber) қазіргі кездегі таралуы мен саны [Текст] / Ж. М. Карагойшин, Р. Қ. Анатолий // «Иванов оқулары – 2024» республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдары жинағы . - Орал, 2024. - 10-11 қазан. - Б. 6-8.
ББК 28.6
Рубрики: Зоология
Кл.слова (ненормированные):
құндыз -- Шағын өзендер -- Жайық өзені -- Батыс Қазақстан облысы
Аннотация: Құндыз-жартылай суда тіршілік етуге бейімделген кеміргіш. Олардың мекендейтін қоныстарының типтері мен жүйесі Хопер қорығында [1], Коми АССР-да [2], Жоғары Печеро бассейнінде [3], Белоруссияда [4] жан-жақты зерттелген. Жайық өзені жағдайында алғаш рет 1997-2000 жылдары жан-жақты зерттеліп, нәтижелері баспа беттерінде жарық көрген. Құндызлардың бір жерде ұзақ тіршілік етуі су режимі мен азық қорына байланысты. Жағасы жайпақ, суы тайыз, қорегі аз мекендерді олар қоныстана бермейді. Көктемгі су тасуы кезінде өзеннің жайылмасындағы ескі арналар мен көлдер суға толған кезде олар уақытша мекендерін орман ішіндегі немесе биіктеу жердегі суларға қоныстанған ауыстырады. Су көп болған жылдары құндызды әртүрлі сулы ойпаттан, тіпті далалық жерлердегі көздерден де кездестіруге болады. Мәселен, Жылбасы селосы маңындағы ескі арна толып, қоныстары тарылған кезде кәмшат ауыл маңындағы үйілген шөп үстіне келіп қоныстанған (қорықшалардың ауызша мәліметі). Алысқа ұзап таралу уақыты да осы көктемгі су тасу уақытына сәйкес келеді. Жазда су тартылған мезгілде құндыз бұрынғы қоныстарына қайтып оралады немесе жаңа қолайлы жерлерде қалып қояды. Мысалы, Қарашығанақ газ кешені маңындағы Тұңғыш елді-мекеніндегі Қоншыбай сайын (Березовка өзенінің саласы) құндыз 1993 жылдан қоныстана бастаған. Су деңгейі өте төмен, әрі Елек өзенінен (40 шақырым) алыста орналасқан. Қазір бұл жерде құндыздың бір қонысы ғана бар. Сол жердегі тұрғындардың айтуы бойынша, бұрын болмаған, тек 1993-94 жылдары су тасуы кезінде келіп қоныстанған. Бұл жерде құндыздың қоректері-терек, ақтал, ақ терек, бұталы талдардың түрлері және шөптесін өсімдіктер мол. Кирсанов қорықшасындағы құндыз мекендері жағалауы ін қазуға өте ыңғайлы жайылма көлдер, өзен салалары және ескі арналар бойы.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Анатолий, Р.Қ.
К 21
Карагойшин, Ж. М.
Қазақстан аумағында қазақстан аумағында құндыздың (Castor Fiber) қазіргі кездегі таралуы мен саны [Текст] / Ж. М. Карагойшин, Р. Қ. Анатолий // «Иванов оқулары – 2024» республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдары жинағы . - Орал, 2024. - 10-11 қазан. - Б. 6-8.
Рубрики: Зоология
Кл.слова (ненормированные):
құндыз -- Шағын өзендер -- Жайық өзені -- Батыс Қазақстан облысы
Аннотация: Құндыз-жартылай суда тіршілік етуге бейімделген кеміргіш. Олардың мекендейтін қоныстарының типтері мен жүйесі Хопер қорығында [1], Коми АССР-да [2], Жоғары Печеро бассейнінде [3], Белоруссияда [4] жан-жақты зерттелген. Жайық өзені жағдайында алғаш рет 1997-2000 жылдары жан-жақты зерттеліп, нәтижелері баспа беттерінде жарық көрген. Құндызлардың бір жерде ұзақ тіршілік етуі су режимі мен азық қорына байланысты. Жағасы жайпақ, суы тайыз, қорегі аз мекендерді олар қоныстана бермейді. Көктемгі су тасуы кезінде өзеннің жайылмасындағы ескі арналар мен көлдер суға толған кезде олар уақытша мекендерін орман ішіндегі немесе биіктеу жердегі суларға қоныстанған ауыстырады. Су көп болған жылдары құндызды әртүрлі сулы ойпаттан, тіпті далалық жерлердегі көздерден де кездестіруге болады. Мәселен, Жылбасы селосы маңындағы ескі арна толып, қоныстары тарылған кезде кәмшат ауыл маңындағы үйілген шөп үстіне келіп қоныстанған (қорықшалардың ауызша мәліметі). Алысқа ұзап таралу уақыты да осы көктемгі су тасу уақытына сәйкес келеді. Жазда су тартылған мезгілде құндыз бұрынғы қоныстарына қайтып оралады немесе жаңа қолайлы жерлерде қалып қояды. Мысалы, Қарашығанақ газ кешені маңындағы Тұңғыш елді-мекеніндегі Қоншыбай сайын (Березовка өзенінің саласы) құндыз 1993 жылдан қоныстана бастаған. Су деңгейі өте төмен, әрі Елек өзенінен (40 шақырым) алыста орналасқан. Қазір бұл жерде құндыздың бір қонысы ғана бар. Сол жердегі тұрғындардың айтуы бойынша, бұрын болмаған, тек 1993-94 жылдары су тасуы кезінде келіп қоныстанған. Бұл жерде құндыздың қоректері-терек, ақтал, ақ терек, бұталы талдардың түрлері және шөптесін өсімдіктер мол. Кирсанов қорықшасындағы құндыз мекендері жағалауы ін қазуға өте ыңғайлы жайылма көлдер, өзен салалары және ескі арналар бойы.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Анатолий, Р.Қ.
47.
Подробнее
М 12
Маңғыстау облысында үстірт арқарының (Ovis Vignei Arkal) таралуы мен экологиялық жағдайы [Текст] / Ж. М. Карагойшин, С. А. Бекеева, Д. Т. Утеулиева [и др.] // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 521-533.
ББК 28.088л6
Рубрики: Заповедники. Заказники. Национальные парки
Кл.слова (ненормированные):
фауна -- табиғи қаумал -- популяция -- уриал -- муфлон -- құлжа -- саулық -- қозықа -- көкпек
Аннотация: Мақалада Маңғыстау облысында мекендейтін Үстірт арқарының таралуы мен саны және тіршілік ортасында жүргізілген экологиялық зерттеулердің нәтижелері келтірілген. Үстірт арқары Қазақстанда тек Маңғыстау облысының аумағында, соның ішінде тау ойпаттарында, тау жоталарының тік беткейлерінде, аласа таулар мен тау бастарында мекендейді. Үстірт арқары немесе Маңғыстау облысындағы Үстірт уриалы Үстірттің шыңдарында; Маңғышлақ түбегінің, сондай-ақ таулы ландшафт сақталған Каспий теңізінің бірқатар жағалау учаскелерінде кең таралған. Жыл сайын Маңғыстау облысы аумағында мекендейтін Үстірт арқарының есебі алынып, мониторинг жүргізілді. 2022 жылғы зерттеулер бойынша тау жоталарында 3019 дарақ Үстірт арқары есепке алынса, 2021 жылмен салыстырғанда бұл жұптұяқтылардың саны 25,17% - ға өскендігін көрсетеді. Үстірт пен Маңғышлақта, оның ішінде Үстірт қорығының аумағында 607, «Қызылсай» өлкелік паркі аумағында және іргелес жатқан жерлерде – 1836, қалған аумақта 576 Үстірт арқары мекендейді. Үстірт арқары Қазақстан, Түркіменстан және Өзбекстан аумағында саны жыл сайын азайып бара жатырған 3 санаттағы сирек кездесетін түр ретінде 3 елдің де Қызыл кітабына енгізілген. Үстірт арқары санының жыл сайынғы өсуі, мекендейтін жерлерінде тиісті қорғауды ұйымдастырумен байланысты: тіршілік ету ортасының көп бөлігі республикалық, жергілікті маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтар құрамына кіреді. Оларды қорғау мақсатында таралатын аумақтарын қорғауға алып кеңейту және экологиялық жағдайы бұзылған аймақтарды қайтадан қалпына келтіру шараларды жүргізу.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Карагойшин, Ж.М.
Бекеева, С.А.
Утеулиева, Д.Т.
Акимжанов, Д.Ш.
Акоев, М.Т.
М 12
Маңғыстау облысында үстірт арқарының (Ovis Vignei Arkal) таралуы мен экологиялық жағдайы [Текст] / Ж. М. Карагойшин, С. А. Бекеева, Д. Т. Утеулиева [и др.] // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 521-533.
Рубрики: Заповедники. Заказники. Национальные парки
Кл.слова (ненормированные):
фауна -- табиғи қаумал -- популяция -- уриал -- муфлон -- құлжа -- саулық -- қозықа -- көкпек
Аннотация: Мақалада Маңғыстау облысында мекендейтін Үстірт арқарының таралуы мен саны және тіршілік ортасында жүргізілген экологиялық зерттеулердің нәтижелері келтірілген. Үстірт арқары Қазақстанда тек Маңғыстау облысының аумағында, соның ішінде тау ойпаттарында, тау жоталарының тік беткейлерінде, аласа таулар мен тау бастарында мекендейді. Үстірт арқары немесе Маңғыстау облысындағы Үстірт уриалы Үстірттің шыңдарында; Маңғышлақ түбегінің, сондай-ақ таулы ландшафт сақталған Каспий теңізінің бірқатар жағалау учаскелерінде кең таралған. Жыл сайын Маңғыстау облысы аумағында мекендейтін Үстірт арқарының есебі алынып, мониторинг жүргізілді. 2022 жылғы зерттеулер бойынша тау жоталарында 3019 дарақ Үстірт арқары есепке алынса, 2021 жылмен салыстырғанда бұл жұптұяқтылардың саны 25,17% - ға өскендігін көрсетеді. Үстірт пен Маңғышлақта, оның ішінде Үстірт қорығының аумағында 607, «Қызылсай» өлкелік паркі аумағында және іргелес жатқан жерлерде – 1836, қалған аумақта 576 Үстірт арқары мекендейді. Үстірт арқары Қазақстан, Түркіменстан және Өзбекстан аумағында саны жыл сайын азайып бара жатырған 3 санаттағы сирек кездесетін түр ретінде 3 елдің де Қызыл кітабына енгізілген. Үстірт арқары санының жыл сайынғы өсуі, мекендейтін жерлерінде тиісті қорғауды ұйымдастырумен байланысты: тіршілік ету ортасының көп бөлігі республикалық, жергілікті маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтар құрамына кіреді. Оларды қорғау мақсатында таралатын аумақтарын қорғауға алып кеңейту және экологиялық жағдайы бұзылған аймақтарды қайтадан қалпына келтіру шараларды жүргізу.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Карагойшин, Ж.М.
Бекеева, С.А.
Утеулиева, Д.Т.
Акимжанов, Д.Ш.
Акоев, М.Т.
48.
Подробнее
К 21
Карагойшин, Ж. М.
Қазақстан аумағында Қазақстан аумағында құндыздың (Castor Fiber) қазіргі кездегі таралуы мен саны [Текст] / Ж. М. Карагойшин, Р. Қ. Анатолий // «Иванов оқулары – 2024» республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдары . - Орал, 2024. - 10-11 қазан. - Б. 6-8.
ББК 28.6
Рубрики: Зоология
Кл.слова (ненормированные):
Зоология -- құндыз -- су режимі -- Өзен құндызы
Аннотация: Құндыз-жартылай суда тіршілік етуге бейімделген кеміргіш. Олардың мекендейтін қоныстарының типтері мен жүйесі Хопер қорығында [1], Коми АССР-да [2], Жоғары Печеро бассейнінде [3], Белоруссияда [4] жан-жақты зерттелген. Жайық өзені жағдайында алғаш рет 1997-2000 жылдары жан-жақты зерттеліп, нәтижелері баспа беттерінде жарық көрген. Құндызлардың бір жерде ұзақ тіршілік етуі су режимі мен азық қорына байланысты. Жағасы жайпақ, суы тайыз, қорегі аз мекендерді олар қоныстана бермейді. Көктемгі су тасуы кезінде өзеннің жайылмасындағы ескі арналар мен көлдер суға толған кезде олар уақытша мекендерін орман ішіндегі немесе биіктеу жердегі суларға қоныстанған ауыстырады. Су көп болған жылдары құндызды әртүрлі сулы ойпаттан, тіпті далалық жерлердегі көздерден де кездестіруге болады. Мәселен, Жылбасы селосы маңындағы ескі арна толып, қоныстары тарылған кезде кәмшат ауыл маңындағы үйілген шөп үстіне келіп қоныстанған (қорықшалардың ауызша мәліметі). Алысқа ұзап таралу уақыты да осы көктемгі су тасу уақытына сәйкес келеді. Жазда су тартылған мезгілде құндыз бұрынғы қоныстарына қайтып оралады немесе жаңа қолайлы жерлерде қалып қояды. Мысалы, Қарашығанақ газ кешені маңындағы Тұңғыш елді-мекеніндегі Қоншыбай сайын (Березовка өзенінің саласы) құндыз 1993 жылдан қоныстана бастаған. Су деңгейі өте төмен, әрі Елек өзенінен (40 шақырым) алыста орналасқан. Қазір бұл жерде құндыздың бір қонысы ғана бар. Сол жердегі тұрғындардың айтуы бойынша, бұрын болмаған, тек 1993-94 жылдары су тасуы кезінде келіп қоныстанған. Бұл жерде құндыздың қоректері-терек, ақтал, ақ терек, бұталы талдардың түрлері және шөптесін өсімдіктер мол. Кирсанов қорықшасындағы құндыз мекендері жағалауы ін қазуға өте ыңғайлы жайылма көлдер, өзен салалары және ескі арналар бойы
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Анатолий, Р.Қ.
К 21
Карагойшин, Ж. М.
Қазақстан аумағында Қазақстан аумағында құндыздың (Castor Fiber) қазіргі кездегі таралуы мен саны [Текст] / Ж. М. Карагойшин, Р. Қ. Анатолий // «Иванов оқулары – 2024» республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдары . - Орал, 2024. - 10-11 қазан. - Б. 6-8.
Рубрики: Зоология
Кл.слова (ненормированные):
Зоология -- құндыз -- су режимі -- Өзен құндызы
Аннотация: Құндыз-жартылай суда тіршілік етуге бейімделген кеміргіш. Олардың мекендейтін қоныстарының типтері мен жүйесі Хопер қорығында [1], Коми АССР-да [2], Жоғары Печеро бассейнінде [3], Белоруссияда [4] жан-жақты зерттелген. Жайық өзені жағдайында алғаш рет 1997-2000 жылдары жан-жақты зерттеліп, нәтижелері баспа беттерінде жарық көрген. Құндызлардың бір жерде ұзақ тіршілік етуі су режимі мен азық қорына байланысты. Жағасы жайпақ, суы тайыз, қорегі аз мекендерді олар қоныстана бермейді. Көктемгі су тасуы кезінде өзеннің жайылмасындағы ескі арналар мен көлдер суға толған кезде олар уақытша мекендерін орман ішіндегі немесе биіктеу жердегі суларға қоныстанған ауыстырады. Су көп болған жылдары құндызды әртүрлі сулы ойпаттан, тіпті далалық жерлердегі көздерден де кездестіруге болады. Мәселен, Жылбасы селосы маңындағы ескі арна толып, қоныстары тарылған кезде кәмшат ауыл маңындағы үйілген шөп үстіне келіп қоныстанған (қорықшалардың ауызша мәліметі). Алысқа ұзап таралу уақыты да осы көктемгі су тасу уақытына сәйкес келеді. Жазда су тартылған мезгілде құндыз бұрынғы қоныстарына қайтып оралады немесе жаңа қолайлы жерлерде қалып қояды. Мысалы, Қарашығанақ газ кешені маңындағы Тұңғыш елді-мекеніндегі Қоншыбай сайын (Березовка өзенінің саласы) құндыз 1993 жылдан қоныстана бастаған. Су деңгейі өте төмен, әрі Елек өзенінен (40 шақырым) алыста орналасқан. Қазір бұл жерде құндыздың бір қонысы ғана бар. Сол жердегі тұрғындардың айтуы бойынша, бұрын болмаған, тек 1993-94 жылдары су тасуы кезінде келіп қоныстанған. Бұл жерде құндыздың қоректері-терек, ақтал, ақ терек, бұталы талдардың түрлері және шөптесін өсімдіктер мол. Кирсанов қорықшасындағы құндыз мекендері жағалауы ін қазуға өте ыңғайлы жайылма көлдер, өзен салалары және ескі арналар бойы
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Анатолий, Р.Қ.
Страница 5, Результатов: 48