База данных: Статьи
Страница 1, Результатов: 11
Отмеченные записи: 0
1.

Подробнее
28.08
Б 17
Базарбаева, Т. А.
Қоршаған ортаның экологиялық жағдайына автокөлік жолдарының әсерін бағалау [Текст] / Т. А. Базарбаева // Әль - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінің хабаршысы. - 2014. - №2. - Б. 3-7. Экология сериясы.
ББК 28.08
Рубрики: Жалпы экология.
Кл.слова (ненормированные):
автомобиль жолы -- қоршаған орта -- автокөлік -- экология -- талаптар -- экономика -- жер төсемі
Аннотация: Мақалада автокөлік жолдарының жағдайы, жолдарды салу және қайта салу жұмыстары барысында қоршаған ортаға тигізетін әсерін оның салдарын анықтау жолдары қарастырылады.
Держатели документа:
БҚМУ
Доп.точки доступа:
Беген , Ж.Ә.
Б 17
Базарбаева, Т. А.
Қоршаған ортаның экологиялық жағдайына автокөлік жолдарының әсерін бағалау [Текст] / Т. А. Базарбаева // Әль - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінің хабаршысы. - 2014. - №2. - Б. 3-7. Экология сериясы.
Рубрики: Жалпы экология.
Кл.слова (ненормированные):
автомобиль жолы -- қоршаған орта -- автокөлік -- экология -- талаптар -- экономика -- жер төсемі
Аннотация: Мақалада автокөлік жолдарының жағдайы, жолдарды салу және қайта салу жұмыстары барысында қоршаған ортаға тигізетін әсерін оның салдарын анықтау жолдары қарастырылады.
Держатели документа:
БҚМУ
Доп.точки доступа:
Беген , Ж.Ә.
2.

Подробнее
20.1
Е 55
Елшібай, Ғ
Туризм Оңтүстікке ту тігеді [Текст] / Ғ Елшібай // Егемен Қазақстан. - 2017. - №59. - 28 наурыз. - Б. 8
ББК 20.1
Рубрики: Адам және қоршаған орта.
Кл.слова (ненормированные):
оңтүстік -- туризм -- экономика -- экспорт -- мұнай -- автокөлік -- мәдени ескерткіш
Аннотация: Қазақстан 2020 жылы жаздың күні Таяу Шығыс елдері үшін, ал қыс айларында еуропалықтар үшін туристік мемлекетке айналатыны осыдан бел жыл бұрын айтылған болатын. Үкіметте. Бұл жоспарды жүзеге асыру мақсатында жобаларда жасалды. Таяу Шығыс елдерінен келетін туристер үшін өте тартымды болғандықтан, Оңтүстік Қазақстан облысында жазғы туризмді дамыту керектігі де күн тәртібіне шығарылған еді. Бес жыл бұрын көтерілген мәселені еске салып отыруымызлың себебі де жоқ шығар
Держатели документа:
М.Өтемісов атындағы БҚМУ.
Е 55
Елшібай, Ғ
Туризм Оңтүстікке ту тігеді [Текст] / Ғ Елшібай // Егемен Қазақстан. - 2017. - №59. - 28 наурыз. - Б. 8
Рубрики: Адам және қоршаған орта.
Кл.слова (ненормированные):
оңтүстік -- туризм -- экономика -- экспорт -- мұнай -- автокөлік -- мәдени ескерткіш
Аннотация: Қазақстан 2020 жылы жаздың күні Таяу Шығыс елдері үшін, ал қыс айларында еуропалықтар үшін туристік мемлекетке айналатыны осыдан бел жыл бұрын айтылған болатын. Үкіметте. Бұл жоспарды жүзеге асыру мақсатында жобаларда жасалды. Таяу Шығыс елдерінен келетін туристер үшін өте тартымды болғандықтан, Оңтүстік Қазақстан облысында жазғы туризмді дамыту керектігі де күн тәртібіне шығарылған еді. Бес жыл бұрын көтерілген мәселені еске салып отыруымызлың себебі де жоқ шығар
Держатели документа:
М.Өтемісов атындағы БҚМУ.
3.

Подробнее
28.89
И 50
Иманқұл , Ж.
Браконьерлермен күрес-жаңа серпін алуда [Текст] / Ж. Иманқұл // Жалын . - 2020. - №4. - Б. 76-93
ББК 28.89
Рубрики: Краеведение
Кл.слова (ненормированные):
мемлекет саясаты -- ұлттық қауіпсіздік -- табиғат -- айнала -- қор -- мұхит -- су -- жер -- күн энергиясы -- атмосфера -- таза ауа -- таза су -- құнарлы топырақ -- өсімдіктер әлемі -- жануарлар дүниесі -- байлық
Аннотация: Табиғаттың қандай қоры болсын адамзаттың игілігіне арналған, сан алуан қажетін қамтамасыз етеді. Табиғат бізді айналада қоршап тұрған барлық нәрсе: ауа, су, топырақ, тау, орман, қазба байлықтары, өсімдіктер әлемі, жануарлар дүниесі, т.б. Сан мыңдаған жылдар бабалар мұра етіп қалдырған табиғат пен оның шексіз байлығын қорғау, оларды тиімді пайдалану мәселесі бұл күндері дүниежүзілік аса маңызды мәселелердің біріне айналды. Адамзат қалауынша пайдаланып келе жатқан барлық табиғи қорлар сарқылмайтын және сарқылатындар екі топқа бөлінеді. Сарқылатын қорлар қайта қалпына келмейтіндер және қалпына келетіндер деп бөлінеді. Сарқылмайтын қорларға: Күн энергиясы, атмосфера ауасы, теңіздер мен мұхиттардың сулары, жер, т.б. жатады. Бұлардың кейбіреулері адам-ның теріс іс-әрекетінен бүлініп немесе ластанып, сарқылатын қорларға айналып кетуі мүмкін. Мысалы, Арал теңізін алайық. Теңіздің тартылып, тұзы аспанға көтеріліп, климат өзгеріп, экологиялық аймаққа айналуы – тікелей адам баласының әсерінен орын алды. Сарқылатын қорларға таза ауа, таза су, құнарлы топырақ, өсімдіктер әлемі мен жануарлар дүниесі, қазба байлықтар, т.б. жатады. Табиғат қорларының кейбіреулеріне тоқталып өтейік. Судың негізгі қорын Дүниежүзілік мұхиттар мен теңіздер құрап, айналымы заңдылығы бойынша құрлықтағы өзендер мен көлдер үнемі қоректеніп отыратындықтан, су сарқылмайтын қорға жатады. Арал теңізінің тартылуы сияқты басқа да өзендер мен көлдердің құрғауы, тікелей адамның әрекетінен болған және сол аймаққа ғана тән құбылыс болып табылады. Ауа құрамы мен сапасы да улы газдар мен түтіндер өзгерген. Ауаны лас-тайтын – миллиондаған автокөліктер, ұшақтар, өнеркәсіп, зауыт, жылу стансалары, полигондар, зымырандар т.б. Ауыр өнеркәсіп шоғырланған қалалар мен елдімекендер халқының денсаулығы да төмендеген. Өскемен, Риддер, Зырян, Қарағанды, Екібастұз сынды қалалар маңындағы ауа сапасы талай айтылып келе жатқан мәселе. Еліміздің топырақ қорлары да жылдан-жылға сапасы төмендеп немесе құнарсызданып барады. Соңғы деректер республика жерінің 60 пайызы жарамсыз жерлерге немесе шөлге айналып кеткен. Солтүстік облыстарда тың игеру науқанына байланысты топырақ қарашірігінің 25-30 пайызын жоғалтқан. Еліміздің батыс өңірінде мұнай-газ игеру қарқынды дамуы есебінен топырақ қорлары ластанып, бүлініп жатыр. Топырақтың мұнаймен ластануы, топырақтың техногендік бүлінуі 2,5 млн. га жер аумаққа жайылған. Сұмдық көрсеткіш! Сондай-ақ жайылым қоры да бұл аймақта жарамсызданып барады. Азғыр, Тайсойған сынақ полигондарының салдарынан 1,4 млн га жер бүлінген. Республиканың өзге аймақта-рындағы жер қорларының да күйі мәз емес. Егін егіп, көкөніс отырғызып, тез өнім ала салу үшін тыңайтқыштарды мөлшерден артық қосу топырақтың ластауына, тозуына әкелген. Адамның қамқорлығы азайған сайын, табиғаттың «өзді-гінен қалпына келу» құбылысы жүріп жатыр. Ұшы-қиыры жоқ даланың қойнауы қазба байлықтарының барлық дерлік түріне бай. Өкініштісі, байлық жеке компаниялар арқылы шет елдерге ағылып жатыр. Әлі күнге қазба байлықтарды игеру ысырыапшылдық, пайдақұмарлық есебінен, жоспарсыз жүргізілуде. Қазбаларды елімізде өңдеу технологияларын жабдықтай алмай, есепсіз шетке айдап, қазір сарқылтуға жақын қалдық. Табиғаттың өкпесі орман қоры елімізде тек 21,8 млн га жер қамтиды. Бұл өлкеміздің барлық жерінің 3,35 пайызын ғана құрайтын, өте аз көрсеткіш. Осы аз қордың өзі жыл сайын азайып жатыр. Басты себеп – қаскерлік жолмен орман ағаштарын отау, орманға демалысқа шығып, өрт шығару, жалынды дер кезінде тоқтата алмау, зиянды заттармен ластау, қоқыс тастау т.б. Орман – ауа сүзгісі, ауа жаңартқыш, дәрілік өсімдіктердің сан түрі өсетін асыл қойма, аң мен құстың мекені. Орманға қаскерлік – тіршілік тынысына қаскерлік болып табылады. Орманды қорғау әркімге міндет. Көшеттерді қала маңындағы елді мекендерге, қала саябақтарына, гүл-зарларына отырғызып, игі істер де атқарылып жатыр. Республикамызда өсімдіктердің 6 мыңға жуық түрі бар екен, Олардың 50 пайызы тікелей адамның қамқорлығын қажет етеді. Халқымыз ежелден-ақ мал шаруа-шылығымен айналысқан, табиғаттың төл баласы. Төрт түлік малдан бөлек жортқан жабайы аңдардың әрбірін халқымыз ерекше бағалаған. Сондықтан түз тағыларының өсіп-өнуі, сақталуы тоқталмаған. Сүтқоректілердің – 155, құстардың – 481, бауырымен жорғалаушылардың – 48, қосмекенділердің – 33, балықтардың – 140 түрі тіршілік етеді. Өкінішке орай, қаскерлік пен пайдақұмарлық осы ен байлықтың басты жауы болып отыр. Сәкен Сейфуллиннің «Киікті қазақ және дейді бөкен, мың-мыңдап баяғыда жүрген екен» деп сайын далада еркін жүрген бөкендерді суреттеген керемет жыры бары. Ақбөкендер, қарақұйрықтар, арқарлар, тау ешкілері, жолбарыстар, қабыландар мен құландар қатары қазір сиреп кеткен. Ал дала сұсы жолбарыстар біржола құрып кетті. Іле бойындағы соңғы жолбарысты 1947 жылы атылған деген дерек бар. Шексіз кеңістікте үздіксіз айналған алып ғаламшарлардың көпшілігінен кішкене болғанымен, жұмыр жеріміз де қайнаған тіршілікке толы алып шар. Бірақ адам баласының қарқынды өсуі мен, ғылым прогресі, жылдам көлік түрлері адам аяғы баспаған жер қалдырмады. Ауа, су, топырақ ластанып, өсімдік пен жануарлар дүниесі дабыл қаға бастады. ХХ ғасырдың бас кезінде жануарларды қорғау мәселелері туралы сөз қозғала бастайды. 1902 жылы Париж қаласында алғаш Құстарды қорғаудың Халықаралық Конвенциясына қол қойылды. 1948 жылы БҰҰ-ның білім беру, ғылым және мәдениет мәселелері жөніндегі ұйымы (ЮНЕСКО) Халықаралық табиғат қорғау одағын (IUCN) ұйымдастыру туралы арнайы шешім қабылдады. Бұдан жарты ғасыр уақыт бұрын, дәлірек 54 жыл бұрын, ғылымда «Қызыл кітап» деген ұғым қалыптасты. Кітаптың қызыл сөзімен тіркесі, кез-келген ұлт пен мемлекет үшін түсінікті еді. Қызыл – қауіп, ескерту, қан, соғыс сынды түсініктерді астарлап тұратын түс екені айтпаса да ұғынықты. Бұл кітапты шығару туралы пікірді алғаш рет ұсынған ағылшын ғалымы – Питер Скотт. «Қызыл кітаптарға» жер бетінде жойылу қаупі бар және бұрыннан өте аз кездесетін өсімдіктер мен жануарлардың түрлері тіркеледі. Оларды сақтап қалудың және қорғаудың қажеттігі айқындалып жазылады. Әр мемлекеттің «Қызыл кітабы» мемлекеттік заңдық күші бар құжат болып саналады. Халықаралық «Қызыл кітап» (Red Data Book) – Халықаралық Табиғат Қорғау Одағының (ХТҚО-МСОП-IUCN) – халықаралық деңгейдегі құжаты болып саналады. «Қызыл кітапқа» жойылып кету қаупі төнген, сирек кездесетін, ғылыми тұрғыдан әлі толық зерттелмеген, жылдан-жылға саны күрт азайып бара жатқан, қорғауды қажет ететін өсімдіктер мен жануарлардың түрлері тіркеледі. Қазіргі уақытта «Қызыл кітаптардың» түрлі нұсқалары бар: Халықаралық Табиғат Қорғау Одағының (IUCN) Қызыл кітабы, әр мемлекеттің (республикалық) «Қызыл кітаптары», аймақтың (облыстық) «Қызыл кітаптары» деп аталады. Жалпы ережеге сәйкес мемлекеттік «Қызыл кітаптар» әрбір 10 жылда өзгертіліп әрі толықтырылып отырылуы қажет. Қазақстанда алғашқы «Қызыл кітап» Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің 1978 жылғы 16 қаңтардағы №20 арнайы қаулысына сәйкес жарық көре бастады. Қазақстанда шыққан алғашқы «Қызыл кітаптың» 1-бөлімі омыртқалы жануарларға арналды және оған 87 түр (балықтардың – 4, қосмекенділердің – 1, жорғалаушылардың – 8, құстардың – 43 және сүтқоректілердің – 31 түрі) тіркелді. Өсімдіктерге арналған «Қызыл кітап» 1981 жылы жарық көріп, ондағы түрлер 1-ші жойылып кету қаупі төнген түрлер болса, 2-шісі сирек кездесетін түрлер. Қазақстанның өсімдіктерге арналған «Қызыл кітабына» (1981) еліміздің аумағында өсетін 307 түрі тіркелген. Онда жабық тұқымдылардың (гүлді өсімдіктердің) – 288 түрі, ашықтұқымдылардың – 2 түрі, қырықжапырақтардың – 3 түрі, саңырауқұлақтардың – 10 түрі және қыналардың – 1 түрі тіркелді. Олардың 20 түріне жойылып кету қаупі төнген, ал 287 түрі сирек кездесетін түрлерге жатады. Жоғарыда айтып өткендей, Қазақстанның омыртқалы жануарларға арналған «Қызыл кітаптары» (1978, 1991, 1996, 2010), омыртқасыз жануарларға арналған «Қызыл кітабы» (2006) және өсімдіктерге арналған «Қызыл кітабы» (1981) жарық көрді. Алматы облысының «Қызыл кітабы» 2006 жылы жарияланды. Бұл кітаптар – ел аумағында жоғалу қаупі жоғары табиғат байлықтарын сақтау мен қорғауға негіз болатын құжаттар. Қазақстанның омыртқасыз жануарларына арналған «Қызыл кітабын» даярлау өте қиынға соқты. Себебі, елімізде кездесетін омыртқасыз жануарлардың түрлерінің саны және олардың биологиялық әрі экологиялық ерекшеліктері толық зерттелмеген. Сондықтан да омыртқасыз жануарларға арналған Қазақстанның «Қызыл кітабының» алғашқы 1 және 2-басылымдарына тіркелген түрлер мұқият талдап саралауды қажет етті. Сонымен, 2006 жылы Қазақстанның омыртқасыз жануарларға арналған «Қызыл кітабының» нақтыланған 3-басылымы жарық көрді. Бұл басылымға омыртқасыз жануарлардың 96 түрі тіркелді. Олардың ішінде буылтық құрттардың – 2, ұлулардың (моллюскалар) – 6, шаянтектестердің – 1, өрмекшітектестердің – 2 және жәндіктердің – 85 түрі тіркелді. Қазақстанның омыртқалы жануарларға арналған «Қызыл кітабының» толықтырылған және өңделген 4-басылымы 2010 жылы жарық көрді. Онда омыртқалы жануарлардың 128 түрі тіркелген. Олардың бір түрі – дөңгелекауыздыларға, 17 түрі – сүйекті балықтарға, 3 түрі – қосмекенділерге, 10 түрі – жорғалаушыларға, 57 түрі – құстарға және 40 түрі – сүтқоректілерге жатады. Бұл «Қызыл кітапта» Халықаралық табиғат қорғау одағының (IUCN) «Қызыл кітабына» тіркелген 20 түр бар. Мұндай түрлерді сақтап қалу үшін Қазақстан бүкіл адамзат алдында аса зор жауапкершілікті сезінуі тиіс. Кітапқа тіркелген түрлердің таби-ғатта сақталу деңгейіне сәйкес 5 санатқа бөлініп берілген: 1.Жойылып кету қаупі төнген түрлер. Мұндай түрлерді сақтап қалу үшін міндетті түрде арнайы шаралар (табиғи қорықтар, ұлттық табиғи саябақтар, табиғи резерваттар және т.б.) ұйымдастыру қажет. 2. Саны күрт азайып бара жатқан түрлер. Ондай түрлердің саны әзірше мол, бірақ қарқынды түрде азаюына жол берілмеуі қажет. 3. Сирек кездесетін түрлер. Ондай түрлердің санының азаюын қадағалап отыру қажет. 4. Толық зерттелмеген түрлер. Ондай түрлер туралы ғылыми-зерттеу жұмыстары мұқият түрде жүргізілуі қажет 5. Қалпына келтірілген түрлер. Табиғатты қорғаудың басты шарты – оның ресурстарын тиімді пайдалану және сақтау. Жабайы жануардың біраз бөлігінің жер бетінен жойылып кету қаупі бар екенін ескертіп, жануарлар мен өсімдіктер дүниесін сақтап қалу үшін қанша дабыл қағылып, айтылып жатса да, жойылып кету қауіпі бар жабайы аңдарды қаскерлік жолмен аулау әрекеті тоқталар емес. Мемлекет тарапынан қаскерлікке тоқтау салу үшін әртүрлі іс-шаралар ұйымдастырылып келеді. 2004 жылы 9-шы шілдеде «Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану» туралы заң қабылданды. Осы заң киік аңын 2020 жылға дейін аулауға қатаң тиым салған. Аң аулауға қатысты талаптар мен ережелер жаңадан бекітілді. Бірақ бұған қарамастан қаскөйлер броконьерлікті жалғастыруда. Сол себепті ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі жануарлар дүниесін қорғау, сақтау, пайдалану, өсімін молайту және саласына келтірілген зиянды әрекеттің орнын толтыру мөлшерін бекіту туралы бұйрықтар мен заңдық күшке ие шешімдерді де шығарып, іске асырып жатыр. Маңғыстау өңірінің табиғатты қорғау инспекторы С.Байталасов: «Сөзіміз дәлелді болу үшін мысал келтіре кетейік. Жабайы аңдардың басым бөлігі қорық аумағы не ерекше қорғалатын аумақта болатындығын ескеріп, заңсыз аң аулау фактісі аталған аймақтардың бірінде болса деп алайық. 1 (бас арқар) х2405х1500 х1,5х3х3=48 701 250 теңге. 1 (бас қарақұйрық)х2405х400х1,5х3х3=12 987 000 теңге. 1 (бас қоян) х 2405х5 х1,5 х3 =54 112 теңге. 1 (бас үйрек) х2405 х5 х1,5 х 3 = 54 112 теңге. 1 (бас киік) х 2405 х500 х1,5 х3 х3= 16 233 750 теңге. Шығын мөлшерінің есептелуіне түсінік бере кетейік, 2405 (АЕК) айлық есептік көрсеткіш, 1,5 заңсыз ауланған аңға қосылатын коэффицент, 3 ерекше қорғалатын аймақта болған үшін қосылатын коэффицент, 3 жойылып кету қаупі бар не «Қызыл кітапқа» енген аң үшін қосылатын коэффицент. 1500, 400, 5, 500 сандары – әрбір дараққа АЕК ретінде салынатын шығын мөлшерінің сандық көрсеткіші. Мүмкін осыншама шығын мөлшерін халық арасында екінің-бірі біле бермеуі мүмкін. Жоғарыда көрсетілген қыруар соманы төлеу кез-келген адам қолынан келе бермейтіні белгілі, мүмкін қаскерлер осыдан сескеніп, қылмыстан аяғын тартар ма екен деген ойдамыз» деп, халықтың табиғатқа келтірілген зиян үшін қанша айыппұл салынатынын нақты сандар мөлшерімен таныстырып өткен. Естіген, оқыған жан тым болмаса, осындай көп мөлшердегі айыппұлдан сескенер.
Держатели документа:
БҚУ
И 50
Иманқұл , Ж.
Браконьерлермен күрес-жаңа серпін алуда [Текст] / Ж. Иманқұл // Жалын . - 2020. - №4. - Б. 76-93
Рубрики: Краеведение
Кл.слова (ненормированные):
мемлекет саясаты -- ұлттық қауіпсіздік -- табиғат -- айнала -- қор -- мұхит -- су -- жер -- күн энергиясы -- атмосфера -- таза ауа -- таза су -- құнарлы топырақ -- өсімдіктер әлемі -- жануарлар дүниесі -- байлық
Аннотация: Табиғаттың қандай қоры болсын адамзаттың игілігіне арналған, сан алуан қажетін қамтамасыз етеді. Табиғат бізді айналада қоршап тұрған барлық нәрсе: ауа, су, топырақ, тау, орман, қазба байлықтары, өсімдіктер әлемі, жануарлар дүниесі, т.б. Сан мыңдаған жылдар бабалар мұра етіп қалдырған табиғат пен оның шексіз байлығын қорғау, оларды тиімді пайдалану мәселесі бұл күндері дүниежүзілік аса маңызды мәселелердің біріне айналды. Адамзат қалауынша пайдаланып келе жатқан барлық табиғи қорлар сарқылмайтын және сарқылатындар екі топқа бөлінеді. Сарқылатын қорлар қайта қалпына келмейтіндер және қалпына келетіндер деп бөлінеді. Сарқылмайтын қорларға: Күн энергиясы, атмосфера ауасы, теңіздер мен мұхиттардың сулары, жер, т.б. жатады. Бұлардың кейбіреулері адам-ның теріс іс-әрекетінен бүлініп немесе ластанып, сарқылатын қорларға айналып кетуі мүмкін. Мысалы, Арал теңізін алайық. Теңіздің тартылып, тұзы аспанға көтеріліп, климат өзгеріп, экологиялық аймаққа айналуы – тікелей адам баласының әсерінен орын алды. Сарқылатын қорларға таза ауа, таза су, құнарлы топырақ, өсімдіктер әлемі мен жануарлар дүниесі, қазба байлықтар, т.б. жатады. Табиғат қорларының кейбіреулеріне тоқталып өтейік. Судың негізгі қорын Дүниежүзілік мұхиттар мен теңіздер құрап, айналымы заңдылығы бойынша құрлықтағы өзендер мен көлдер үнемі қоректеніп отыратындықтан, су сарқылмайтын қорға жатады. Арал теңізінің тартылуы сияқты басқа да өзендер мен көлдердің құрғауы, тікелей адамның әрекетінен болған және сол аймаққа ғана тән құбылыс болып табылады. Ауа құрамы мен сапасы да улы газдар мен түтіндер өзгерген. Ауаны лас-тайтын – миллиондаған автокөліктер, ұшақтар, өнеркәсіп, зауыт, жылу стансалары, полигондар, зымырандар т.б. Ауыр өнеркәсіп шоғырланған қалалар мен елдімекендер халқының денсаулығы да төмендеген. Өскемен, Риддер, Зырян, Қарағанды, Екібастұз сынды қалалар маңындағы ауа сапасы талай айтылып келе жатқан мәселе. Еліміздің топырақ қорлары да жылдан-жылға сапасы төмендеп немесе құнарсызданып барады. Соңғы деректер республика жерінің 60 пайызы жарамсыз жерлерге немесе шөлге айналып кеткен. Солтүстік облыстарда тың игеру науқанына байланысты топырақ қарашірігінің 25-30 пайызын жоғалтқан. Еліміздің батыс өңірінде мұнай-газ игеру қарқынды дамуы есебінен топырақ қорлары ластанып, бүлініп жатыр. Топырақтың мұнаймен ластануы, топырақтың техногендік бүлінуі 2,5 млн. га жер аумаққа жайылған. Сұмдық көрсеткіш! Сондай-ақ жайылым қоры да бұл аймақта жарамсызданып барады. Азғыр, Тайсойған сынақ полигондарының салдарынан 1,4 млн га жер бүлінген. Республиканың өзге аймақта-рындағы жер қорларының да күйі мәз емес. Егін егіп, көкөніс отырғызып, тез өнім ала салу үшін тыңайтқыштарды мөлшерден артық қосу топырақтың ластауына, тозуына әкелген. Адамның қамқорлығы азайған сайын, табиғаттың «өзді-гінен қалпына келу» құбылысы жүріп жатыр. Ұшы-қиыры жоқ даланың қойнауы қазба байлықтарының барлық дерлік түріне бай. Өкініштісі, байлық жеке компаниялар арқылы шет елдерге ағылып жатыр. Әлі күнге қазба байлықтарды игеру ысырыапшылдық, пайдақұмарлық есебінен, жоспарсыз жүргізілуде. Қазбаларды елімізде өңдеу технологияларын жабдықтай алмай, есепсіз шетке айдап, қазір сарқылтуға жақын қалдық. Табиғаттың өкпесі орман қоры елімізде тек 21,8 млн га жер қамтиды. Бұл өлкеміздің барлық жерінің 3,35 пайызын ғана құрайтын, өте аз көрсеткіш. Осы аз қордың өзі жыл сайын азайып жатыр. Басты себеп – қаскерлік жолмен орман ағаштарын отау, орманға демалысқа шығып, өрт шығару, жалынды дер кезінде тоқтата алмау, зиянды заттармен ластау, қоқыс тастау т.б. Орман – ауа сүзгісі, ауа жаңартқыш, дәрілік өсімдіктердің сан түрі өсетін асыл қойма, аң мен құстың мекені. Орманға қаскерлік – тіршілік тынысына қаскерлік болып табылады. Орманды қорғау әркімге міндет. Көшеттерді қала маңындағы елді мекендерге, қала саябақтарына, гүл-зарларына отырғызып, игі істер де атқарылып жатыр. Республикамызда өсімдіктердің 6 мыңға жуық түрі бар екен, Олардың 50 пайызы тікелей адамның қамқорлығын қажет етеді. Халқымыз ежелден-ақ мал шаруа-шылығымен айналысқан, табиғаттың төл баласы. Төрт түлік малдан бөлек жортқан жабайы аңдардың әрбірін халқымыз ерекше бағалаған. Сондықтан түз тағыларының өсіп-өнуі, сақталуы тоқталмаған. Сүтқоректілердің – 155, құстардың – 481, бауырымен жорғалаушылардың – 48, қосмекенділердің – 33, балықтардың – 140 түрі тіршілік етеді. Өкінішке орай, қаскерлік пен пайдақұмарлық осы ен байлықтың басты жауы болып отыр. Сәкен Сейфуллиннің «Киікті қазақ және дейді бөкен, мың-мыңдап баяғыда жүрген екен» деп сайын далада еркін жүрген бөкендерді суреттеген керемет жыры бары. Ақбөкендер, қарақұйрықтар, арқарлар, тау ешкілері, жолбарыстар, қабыландар мен құландар қатары қазір сиреп кеткен. Ал дала сұсы жолбарыстар біржола құрып кетті. Іле бойындағы соңғы жолбарысты 1947 жылы атылған деген дерек бар. Шексіз кеңістікте үздіксіз айналған алып ғаламшарлардың көпшілігінен кішкене болғанымен, жұмыр жеріміз де қайнаған тіршілікке толы алып шар. Бірақ адам баласының қарқынды өсуі мен, ғылым прогресі, жылдам көлік түрлері адам аяғы баспаған жер қалдырмады. Ауа, су, топырақ ластанып, өсімдік пен жануарлар дүниесі дабыл қаға бастады. ХХ ғасырдың бас кезінде жануарларды қорғау мәселелері туралы сөз қозғала бастайды. 1902 жылы Париж қаласында алғаш Құстарды қорғаудың Халықаралық Конвенциясына қол қойылды. 1948 жылы БҰҰ-ның білім беру, ғылым және мәдениет мәселелері жөніндегі ұйымы (ЮНЕСКО) Халықаралық табиғат қорғау одағын (IUCN) ұйымдастыру туралы арнайы шешім қабылдады. Бұдан жарты ғасыр уақыт бұрын, дәлірек 54 жыл бұрын, ғылымда «Қызыл кітап» деген ұғым қалыптасты. Кітаптың қызыл сөзімен тіркесі, кез-келген ұлт пен мемлекет үшін түсінікті еді. Қызыл – қауіп, ескерту, қан, соғыс сынды түсініктерді астарлап тұратын түс екені айтпаса да ұғынықты. Бұл кітапты шығару туралы пікірді алғаш рет ұсынған ағылшын ғалымы – Питер Скотт. «Қызыл кітаптарға» жер бетінде жойылу қаупі бар және бұрыннан өте аз кездесетін өсімдіктер мен жануарлардың түрлері тіркеледі. Оларды сақтап қалудың және қорғаудың қажеттігі айқындалып жазылады. Әр мемлекеттің «Қызыл кітабы» мемлекеттік заңдық күші бар құжат болып саналады. Халықаралық «Қызыл кітап» (Red Data Book) – Халықаралық Табиғат Қорғау Одағының (ХТҚО-МСОП-IUCN) – халықаралық деңгейдегі құжаты болып саналады. «Қызыл кітапқа» жойылып кету қаупі төнген, сирек кездесетін, ғылыми тұрғыдан әлі толық зерттелмеген, жылдан-жылға саны күрт азайып бара жатқан, қорғауды қажет ететін өсімдіктер мен жануарлардың түрлері тіркеледі. Қазіргі уақытта «Қызыл кітаптардың» түрлі нұсқалары бар: Халықаралық Табиғат Қорғау Одағының (IUCN) Қызыл кітабы, әр мемлекеттің (республикалық) «Қызыл кітаптары», аймақтың (облыстық) «Қызыл кітаптары» деп аталады. Жалпы ережеге сәйкес мемлекеттік «Қызыл кітаптар» әрбір 10 жылда өзгертіліп әрі толықтырылып отырылуы қажет. Қазақстанда алғашқы «Қызыл кітап» Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің 1978 жылғы 16 қаңтардағы №20 арнайы қаулысына сәйкес жарық көре бастады. Қазақстанда шыққан алғашқы «Қызыл кітаптың» 1-бөлімі омыртқалы жануарларға арналды және оған 87 түр (балықтардың – 4, қосмекенділердің – 1, жорғалаушылардың – 8, құстардың – 43 және сүтқоректілердің – 31 түрі) тіркелді. Өсімдіктерге арналған «Қызыл кітап» 1981 жылы жарық көріп, ондағы түрлер 1-ші жойылып кету қаупі төнген түрлер болса, 2-шісі сирек кездесетін түрлер. Қазақстанның өсімдіктерге арналған «Қызыл кітабына» (1981) еліміздің аумағында өсетін 307 түрі тіркелген. Онда жабық тұқымдылардың (гүлді өсімдіктердің) – 288 түрі, ашықтұқымдылардың – 2 түрі, қырықжапырақтардың – 3 түрі, саңырауқұлақтардың – 10 түрі және қыналардың – 1 түрі тіркелді. Олардың 20 түріне жойылып кету қаупі төнген, ал 287 түрі сирек кездесетін түрлерге жатады. Жоғарыда айтып өткендей, Қазақстанның омыртқалы жануарларға арналған «Қызыл кітаптары» (1978, 1991, 1996, 2010), омыртқасыз жануарларға арналған «Қызыл кітабы» (2006) және өсімдіктерге арналған «Қызыл кітабы» (1981) жарық көрді. Алматы облысының «Қызыл кітабы» 2006 жылы жарияланды. Бұл кітаптар – ел аумағында жоғалу қаупі жоғары табиғат байлықтарын сақтау мен қорғауға негіз болатын құжаттар. Қазақстанның омыртқасыз жануарларына арналған «Қызыл кітабын» даярлау өте қиынға соқты. Себебі, елімізде кездесетін омыртқасыз жануарлардың түрлерінің саны және олардың биологиялық әрі экологиялық ерекшеліктері толық зерттелмеген. Сондықтан да омыртқасыз жануарларға арналған Қазақстанның «Қызыл кітабының» алғашқы 1 және 2-басылымдарына тіркелген түрлер мұқият талдап саралауды қажет етті. Сонымен, 2006 жылы Қазақстанның омыртқасыз жануарларға арналған «Қызыл кітабының» нақтыланған 3-басылымы жарық көрді. Бұл басылымға омыртқасыз жануарлардың 96 түрі тіркелді. Олардың ішінде буылтық құрттардың – 2, ұлулардың (моллюскалар) – 6, шаянтектестердің – 1, өрмекшітектестердің – 2 және жәндіктердің – 85 түрі тіркелді. Қазақстанның омыртқалы жануарларға арналған «Қызыл кітабының» толықтырылған және өңделген 4-басылымы 2010 жылы жарық көрді. Онда омыртқалы жануарлардың 128 түрі тіркелген. Олардың бір түрі – дөңгелекауыздыларға, 17 түрі – сүйекті балықтарға, 3 түрі – қосмекенділерге, 10 түрі – жорғалаушыларға, 57 түрі – құстарға және 40 түрі – сүтқоректілерге жатады. Бұл «Қызыл кітапта» Халықаралық табиғат қорғау одағының (IUCN) «Қызыл кітабына» тіркелген 20 түр бар. Мұндай түрлерді сақтап қалу үшін Қазақстан бүкіл адамзат алдында аса зор жауапкершілікті сезінуі тиіс. Кітапқа тіркелген түрлердің таби-ғатта сақталу деңгейіне сәйкес 5 санатқа бөлініп берілген: 1.Жойылып кету қаупі төнген түрлер. Мұндай түрлерді сақтап қалу үшін міндетті түрде арнайы шаралар (табиғи қорықтар, ұлттық табиғи саябақтар, табиғи резерваттар және т.б.) ұйымдастыру қажет. 2. Саны күрт азайып бара жатқан түрлер. Ондай түрлердің саны әзірше мол, бірақ қарқынды түрде азаюына жол берілмеуі қажет. 3. Сирек кездесетін түрлер. Ондай түрлердің санының азаюын қадағалап отыру қажет. 4. Толық зерттелмеген түрлер. Ондай түрлер туралы ғылыми-зерттеу жұмыстары мұқият түрде жүргізілуі қажет 5. Қалпына келтірілген түрлер. Табиғатты қорғаудың басты шарты – оның ресурстарын тиімді пайдалану және сақтау. Жабайы жануардың біраз бөлігінің жер бетінен жойылып кету қаупі бар екенін ескертіп, жануарлар мен өсімдіктер дүниесін сақтап қалу үшін қанша дабыл қағылып, айтылып жатса да, жойылып кету қауіпі бар жабайы аңдарды қаскерлік жолмен аулау әрекеті тоқталар емес. Мемлекет тарапынан қаскерлікке тоқтау салу үшін әртүрлі іс-шаралар ұйымдастырылып келеді. 2004 жылы 9-шы шілдеде «Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану» туралы заң қабылданды. Осы заң киік аңын 2020 жылға дейін аулауға қатаң тиым салған. Аң аулауға қатысты талаптар мен ережелер жаңадан бекітілді. Бірақ бұған қарамастан қаскөйлер броконьерлікті жалғастыруда. Сол себепті ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі жануарлар дүниесін қорғау, сақтау, пайдалану, өсімін молайту және саласына келтірілген зиянды әрекеттің орнын толтыру мөлшерін бекіту туралы бұйрықтар мен заңдық күшке ие шешімдерді де шығарып, іске асырып жатыр. Маңғыстау өңірінің табиғатты қорғау инспекторы С.Байталасов: «Сөзіміз дәлелді болу үшін мысал келтіре кетейік. Жабайы аңдардың басым бөлігі қорық аумағы не ерекше қорғалатын аумақта болатындығын ескеріп, заңсыз аң аулау фактісі аталған аймақтардың бірінде болса деп алайық. 1 (бас арқар) х2405х1500 х1,5х3х3=48 701 250 теңге. 1 (бас қарақұйрық)х2405х400х1,5х3х3=12 987 000 теңге. 1 (бас қоян) х 2405х5 х1,5 х3 =54 112 теңге. 1 (бас үйрек) х2405 х5 х1,5 х 3 = 54 112 теңге. 1 (бас киік) х 2405 х500 х1,5 х3 х3= 16 233 750 теңге. Шығын мөлшерінің есептелуіне түсінік бере кетейік, 2405 (АЕК) айлық есептік көрсеткіш, 1,5 заңсыз ауланған аңға қосылатын коэффицент, 3 ерекше қорғалатын аймақта болған үшін қосылатын коэффицент, 3 жойылып кету қаупі бар не «Қызыл кітапқа» енген аң үшін қосылатын коэффицент. 1500, 400, 5, 500 сандары – әрбір дараққа АЕК ретінде салынатын шығын мөлшерінің сандық көрсеткіші. Мүмкін осыншама шығын мөлшерін халық арасында екінің-бірі біле бермеуі мүмкін. Жоғарыда көрсетілген қыруар соманы төлеу кез-келген адам қолынан келе бермейтіні белгілі, мүмкін қаскерлер осыдан сескеніп, қылмыстан аяғын тартар ма екен деген ойдамыз» деп, халықтың табиғатқа келтірілген зиян үшін қанша айыппұл салынатынын нақты сандар мөлшерімен таныстырып өткен. Естіген, оқыған жан тым болмаса, осындай көп мөлшердегі айыппұлдан сескенер.
Держатели документа:
БҚУ
4.

Подробнее
65.37
М 76
Момынкулова, С.
Өңірдің автокөлік инфрақұрылымын дамыту тиімділігін бағалаудың теориялық - әдістемелік аспектілері [Текст] / С. Момынкулова, М. Сауранова, М. Абдреев // Транзитная экономика. - 2021. - №2. - б. 63-69
ББК 65.37
Рубрики: Көлік экономикасы
Кл.слова (ненормированные):
көлік инфрақұрылымы -- өңірлік орта -- экономикалық байланыстар -- тиімділік -- резервтер
Аннотация: Мақалада көлік инфрақұрылымы жағдайының аймақтардың әлеуметтік - экономикалық дамуына әсерін анықтау үшін отандық және шетелдік ғалымдардың түрлі тәсілдері қарастырылған. Көлік басқа инфрақұрылымдық салалармен бірге адам мен қоғам өміріне негіз жасайды, ссонымен қатар экономикалық, әлеуметтік, саяси және сыртқы экономикалық мақсаттарға қол жеткізуге ықпал етеді. Сондықтан қолданыстағы көлік инфрақұрылымын дамыту және оңтайландыру федералды және аймақтық органдардың басым міндеттерінің бірі болып табылады.
Держатели документа:
М. Өтемісов атындағы БҚУ
Доп.точки доступа:
Сауранова, М.
Абдреев, М.
М 76
Момынкулова, С.
Өңірдің автокөлік инфрақұрылымын дамыту тиімділігін бағалаудың теориялық - әдістемелік аспектілері [Текст] / С. Момынкулова, М. Сауранова, М. Абдреев // Транзитная экономика. - 2021. - №2. - б. 63-69
Рубрики: Көлік экономикасы
Кл.слова (ненормированные):
көлік инфрақұрылымы -- өңірлік орта -- экономикалық байланыстар -- тиімділік -- резервтер
Аннотация: Мақалада көлік инфрақұрылымы жағдайының аймақтардың әлеуметтік - экономикалық дамуына әсерін анықтау үшін отандық және шетелдік ғалымдардың түрлі тәсілдері қарастырылған. Көлік басқа инфрақұрылымдық салалармен бірге адам мен қоғам өміріне негіз жасайды, ссонымен қатар экономикалық, әлеуметтік, саяси және сыртқы экономикалық мақсаттарға қол жеткізуге ықпал етеді. Сондықтан қолданыстағы көлік инфрақұрылымын дамыту және оңтайландыру федералды және аймақтық органдардың басым міндеттерінің бірі болып табылады.
Держатели документа:
М. Өтемісов атындағы БҚУ
Доп.точки доступа:
Сауранова, М.
Абдреев, М.
5.

Подробнее
66
К 12
Қайранбаев, Қ.
Дулат Тастекеев:Мақсатымыз-нарықтағы өз орнымызды айқындау [Текст] / Қ. Қайранбаев // Juldyz. - 2021. - №11.-қараша. - Б. 144-148
ББК 66
Рубрики: саясат
Кл.слова (ненормированные):
болашақ -- бала шақ -- бизнес қауымдастығы -- алматы қаласы -- дарынды балалар -- жеңіл көліктер -- автокөлік несиесі -- патриоттық -- болашақ -- құқық университеті -- қаржылық құрылымдары -- алтын белгі
Аннотация: Мақалада Қазақстанның жаңа бизнес қауымдастығының өкілі-Дулат Тастекеевтен өмірі мен қызметіне қатысты сұхбат көрініс табады.
Держатели документа:
БҚУ
К 12
Қайранбаев, Қ.
Дулат Тастекеев:Мақсатымыз-нарықтағы өз орнымызды айқындау [Текст] / Қ. Қайранбаев // Juldyz. - 2021. - №11.-қараша. - Б. 144-148
Рубрики: саясат
Кл.слова (ненормированные):
болашақ -- бала шақ -- бизнес қауымдастығы -- алматы қаласы -- дарынды балалар -- жеңіл көліктер -- автокөлік несиесі -- патриоттық -- болашақ -- құқық университеті -- қаржылық құрылымдары -- алтын белгі
Аннотация: Мақалада Қазақстанның жаңа бизнес қауымдастығының өкілі-Дулат Тастекеевтен өмірі мен қызметіне қатысты сұхбат көрініс табады.
Держатели документа:
БҚУ
6.

Подробнее
34
А 85
Арстаналиев, Е. Ө.
Техникалық қызмет көрсету орталығында автокөліктердің техникалық жай-күйін анықтаудың қажеттілігін негіздеу. [Текст] / Е. Ө. Арстаналиев, А. Ж. Бектеміров // Қазақстан жоғары мектебі. - 2022. - №3. - Б. 298-303
ББК 34
Рубрики: Металлдар технологиясы. Машина жасау.
Кл.слова (ненормированные):
көлік -- жобалау -- техникалық қызмет көрсету -- жөндеу -- диагностикалау
Аннотация: Жұмыста автокөліктерге техникалық қызмет көрсету станцияларын жобалаудың теориялық негізі және техникалық жай-күй анықтау әсерлері қаралған.
Держатели документа:
БҚУ
Доп.точки доступа:
Бектеміров, А.Ж.
А 85
Арстаналиев, Е. Ө.
Техникалық қызмет көрсету орталығында автокөліктердің техникалық жай-күйін анықтаудың қажеттілігін негіздеу. [Текст] / Е. Ө. Арстаналиев, А. Ж. Бектеміров // Қазақстан жоғары мектебі. - 2022. - №3. - Б. 298-303
Рубрики: Металлдар технологиясы. Машина жасау.
Кл.слова (ненормированные):
көлік -- жобалау -- техникалық қызмет көрсету -- жөндеу -- диагностикалау
Аннотация: Жұмыста автокөліктерге техникалық қызмет көрсету станцияларын жобалаудың теориялық негізі және техникалық жай-күй анықтау әсерлері қаралған.
Держатели документа:
БҚУ
Доп.точки доступа:
Бектеміров, А.Ж.
7.

Подробнее
65
С 89
Сугурова, А. Ж.
Көлік инфрақұрылымының бәсекелестік мүмкіндіктер қарқынына маркетингтік талдау [Текст] / А. Ж. Сугурова, Б. Д. Дуйсенбаева, Н. С. Көшкінбай // Саясат-Policy. - 2022. - №1. - Б. 4-7.
ББК 65
Рубрики: Экономика.
Кл.слова (ненормированные):
көлік -- инфрақұрылым -- талдау -- автокөліктік -- нарық -- қызмет -- шаруашылық -- даму
Аннотация: Мақалада көлік инфрақұрылымандағы белсенді қызметтері шаруашылықтың барлық салаларынң экономикалық даму шарты болып табылатын.
Держатели документа:
БҚУ
Доп.точки доступа:
Дуйсенбаева, Б.Д.
Көшкінбай, Н.С.
С 89
Сугурова, А. Ж.
Көлік инфрақұрылымының бәсекелестік мүмкіндіктер қарқынына маркетингтік талдау [Текст] / А. Ж. Сугурова, Б. Д. Дуйсенбаева, Н. С. Көшкінбай // Саясат-Policy. - 2022. - №1. - Б. 4-7.
Рубрики: Экономика.
Кл.слова (ненормированные):
көлік -- инфрақұрылым -- талдау -- автокөліктік -- нарық -- қызмет -- шаруашылық -- даму
Аннотация: Мақалада көлік инфрақұрылымандағы белсенді қызметтері шаруашылықтың барлық салаларынң экономикалық даму шарты болып табылатын.
Держатели документа:
БҚУ
Доп.точки доступа:
Дуйсенбаева, Б.Д.
Көшкінбай, Н.С.
8.

Подробнее
3
И 50
Имамбай , Д.
Жасанды интеллект:төңкеріске мең технология [Текст] / Д. Имамбай // Aqiqat . - 2023. - №4. - Б. 16-21.
ББК 3
Рубрики: Техника.
Кл.слова (ненормированные):
жасанды интеллект -- төңкеріс -- технология -- автокөлік -- ұшақтар -- қызмет -- робот -- интеллект
Аннотация: Мақала жасанды интеллект:төңкеріске мең технология туралы.
Держатели документа:
БҚУ.
И 50
Имамбай , Д.
Жасанды интеллект:төңкеріске мең технология [Текст] / Д. Имамбай // Aqiqat . - 2023. - №4. - Б. 16-21.
Рубрики: Техника.
Кл.слова (ненормированные):
жасанды интеллект -- төңкеріс -- технология -- автокөлік -- ұшақтар -- қызмет -- робот -- интеллект
Аннотация: Мақала жасанды интеллект:төңкеріске мең технология туралы.
Держатели документа:
БҚУ.
9.

Подробнее
26.89
Ф 17
Файзолла, Б.
Миржан Сатқанов: "Кейбір мамандық иелерінің тұрғын үй сертификатын алуға мүмкіндігі бар" [Текст] / Б. Файзолла // Орал өңірі. - 2023. - 10 қазан. - №81. - Б. 10-11.
ББК 26.89
Рубрики: Краеведение
Кл.слова (ненормированные):
Миржан Мұнайдарұлы Сатқанов -- Орал қаласы -- тұрғын үй сертификаты -- автокөлік жолдар -- Жайық өзені -- Жол жөндеу жұмыстары -- УральскВодСтрой -- ДСК Приоритет
Держатели документа:
ЗКУ
Ф 17
Файзолла, Б.
Миржан Сатқанов: "Кейбір мамандық иелерінің тұрғын үй сертификатын алуға мүмкіндігі бар" [Текст] / Б. Файзолла // Орал өңірі. - 2023. - 10 қазан. - №81. - Б. 10-11.
Рубрики: Краеведение
Кл.слова (ненормированные):
Миржан Мұнайдарұлы Сатқанов -- Орал қаласы -- тұрғын үй сертификаты -- автокөлік жолдар -- Жайық өзені -- Жол жөндеу жұмыстары -- УральскВодСтрой -- ДСК Приоритет
Держатели документа:
ЗКУ
10.

Подробнее
39
Ж 11
Жүсіпов, К.
Тұңғыш теміржол инженері [Текст] / К. Жүсіпов // Егемен Қазақстан. - 2024. - 30 сәуір. - №84. - Б. 5.
ББК 39
Рубрики: Транспорт
Кл.слова (ненормированные):
Логистика және көлік академиясы -- Мұхаметжан Тынышбаев -- 145 жыл -- теміржол -- автокөліктері -- көлік-коммуникациялық кешені -- жоғары мектеп -- Қазақстан темір жолы -- Қазақтелеком -- AstanaMotоrs -- Қазпошта -- Қазавтожол -- КЕГОК -- Трансстроймост -- MegaMotors
Аннотация: Еліміздің Логистика және көлік академиясына есімі берілген Алаштың асыл ұлдарының бірі Мұхаметжан Тынышбаевтың туғанына биыл – 145 жыл. 90 жылдан астам тарихы бар (іргетасы 1931 жылы қаланған) оқу ордасы – еліміздің көлік-коммуникациялық кешеніне, оның ішінде теміржол және автокөліктері, сондай-ақ телекоммуникация саласы бойынша жоғары мамандар даярлайтын арнайы маманданған жетекші жоғары мектеп.
Держатели документа:
ЗКУ
Ж 11
Жүсіпов, К.
Тұңғыш теміржол инженері [Текст] / К. Жүсіпов // Егемен Қазақстан. - 2024. - 30 сәуір. - №84. - Б. 5.
Рубрики: Транспорт
Кл.слова (ненормированные):
Логистика және көлік академиясы -- Мұхаметжан Тынышбаев -- 145 жыл -- теміржол -- автокөліктері -- көлік-коммуникациялық кешені -- жоғары мектеп -- Қазақстан темір жолы -- Қазақтелеком -- AstanaMotоrs -- Қазпошта -- Қазавтожол -- КЕГОК -- Трансстроймост -- MegaMotors
Аннотация: Еліміздің Логистика және көлік академиясына есімі берілген Алаштың асыл ұлдарының бірі Мұхаметжан Тынышбаевтың туғанына биыл – 145 жыл. 90 жылдан астам тарихы бар (іргетасы 1931 жылы қаланған) оқу ордасы – еліміздің көлік-коммуникациялық кешеніне, оның ішінде теміржол және автокөліктері, сондай-ақ телекоммуникация саласы бойынша жоғары мамандар даярлайтын арнайы маманданған жетекші жоғары мектеп.
Держатели документа:
ЗКУ
Страница 1, Результатов: 11