Электронный каталог

63.3(2)л6
Г 47
Ғилымхан, М.
    Жайық қалашығын аспан асты музейге айналдыру жұмыстары жанданбақ [Текст] / М. Ғилымхан // Орал өңірі. - 2023. - 2 қараша. - №88. - Б. 9.
ББК 63.3(2)л6

Рубрики: Исторические музеи. Исторические памятники и памятная места.Охрана исторических памятников

Кл.слова (ненормированные):
Тарихи-мәдени ескерткіштер -- құнды жәдігерлер -- Батыс Қазақстан облысы -- тарих және мәдениет ескерткіштер -- архив ісі -- Сайран Дүйсенов -- Жайық қалашығы -- Хан ордасы музей-қорығы -- Хан ордасы музей-қорығы, Жұмағазы хазірет -- Дәдем ата -- Ғұмар Қараш -- Дәулеткерей кесенелері -- Дәулеткерей кесенелері, Алашорда музейі -- Тақсай
Аннотация: Тарихи-мәдени ескерткіштер – құнды жәдігерлер. Бүгінде Батыс Қазақстан облысындағы тарих және мәдениет ескерткіштерінің жалпы саны 2143-ті құрайды. Оларды сақтаудың, күтіп-ұстаудың өзіндік заңдылықтары бар. Облыстық мәдениет, тілдерді дамыту және архив ісі басқармасының басшысы Сайран Дүйсенов өңірлік коммуникациялар алаңында өткен брифингте сол заңдылықтар мен тарихи-мәдени мұра нысандарын қорғау жөнінде кеңінен әңгімеледі. Оның мәлімдеуінше, Жайық қалашығы, Хан ордасы музей-қорығы, Жұмағазы хазірет (Дәдем ата), Ғұмар Қараш, Дәулеткерей кесенелері, Алашорда музейі, Тақсай, Сегізсай және Қырықоба қорғандар кешені Қазақстанның жалпыұлттық киелі нысандар тізіміне енгізілген.
Держатели документа:
ЗКУ

63.5
К 88
Қуандыққызы, Б.
    Абат - Байтақ эпиграфиялық ескерткіштері [Текст] / Б. Қуандыққызы // EGEMEN QAZAQSTAN. - 2024. - 14 ақпан. - №31. - Б. 10.
ББК 63.5

Рубрики: Этнология

Кл.слова (ненормированные):
эпиграфиялық ескерткіштері -- араб жазуындағы эпиграфиялық ескерткіштері -- тастан қашалған құлпытастар -- тарихи-өлкетану музейі -- Абат-Байтақ -- Абат-Байтақ
Аннотация: Қазақ мәдениетінің әлемдік өркениетке қосқан зор үлесі – араб жазуындағы эпиграфиялық ескерткіштері немесе тастан қашалған құлпытастар. Бабалар қолының табы қалған тас қашау өнерінің артында ізі жоғалған медреселер жүйесі, ұсталық дәстүр және халықтық сәулет мектебі тұр. Алайда көп жұртта кездесе бермейтін құнды жәдігерлер табиғат құбылысы әсерінен жойылып, өрістегі мал тұяғының астында тапталып барады. Осы мәселелер Ақтөбе облыстық тарихи-өлкетану музейінде өткен «Абат-Байтақ» қорымының арабжазулы эпиграфиялық ескерткіштері» кітап-альбомының тұсаукесерінде талқыланды. Кітап-альбом авторлары – тарих ғылымдарының докторы, профессор Әшірбек Мүминов пен PhD Бағдат Дүйсенов. Араб жазуындағы мәтіндерді аудару жұмыстарына әріптесіміз Қазбек Құттымұратұлы да қатысты.
Держатели документа:
ЗКУ

86
М 42
Бәйдібеков, Ә.
    Таластың Үшарал мешіті [Текст] / Ә. Бәйдібеков // Егемен Қазақстан. - 2024. - 19 шілде. - №138. - Б. 11.
ББК 86

Рубрики: дін

Кл.слова (ненормированные):
Тараз Қаратау -- Билікөл, Ақкөл, Тұздыкөл -- тарихи ескерткіштер -- Ежелгі Тараз ескерткіштері -- Уфадағы Мұсылман -- мешіт -- Әбдіқадыр мешіті -- Жүнісбай мешіті -- Үшарал мешіті
Аннотация: Еліміздің тарихқа бай өңірінің бірі – әйгілі Тараз Қаратауы. Бұл аймақтың тау-қыраттарының (Найзағызыл, Қыскөпір, Ақтөбе, т.б.) өзі шежіреге толы. Мұның сыртында Билікөл, Ақкөл, Тұздыкөл секілді аңызға тиек болған көлдері де бар. Өсімдіктері, жеміс-жидектері де ерекше. Дейтұрғанмен, тарихи ескерткіштерінің жөні бөлек. Сондай мұраның бірегейі – «Ежелгі Тараз ескерткіштері» қорық-музейінің қарауына тиісті Талас ауданындағы Үшарал мешіті.
Держатели документа:
ЗКУ

26
С 12
Сагидуллин, У. Е.
    Вавилино 1 тұрағындағы жүргізілген қазба-жұмыстары хақында. [Текст] / У. Е. Сагидуллин // Соқпақ - Тропинка. - 2024. - №5. - Б. 24-28
ББК 26

Рубрики: Географиялық ғылымдар

Кл.слова (ненормированные):
қазбалар -- пластиналар -- фрагменттер -- ретуш -- чиптер
Аннотация: Бұл мақалада Тасқала ауданының тас ғасыры дәуіріндегі тарихы тезистік түрде сипатталған. Тасқала ауданы Каспий маңы ойпаты мен Жалпы Сырттың түйіскен жерінде орналасып, орта палеолиттен бастап адамдардың қоныстануы үшін қолайлы жағдайларға ие болды. Ауданның бірегей ерекшелігі -шөгінділері бұзылмаған қабаттарды анықтауға мүмкіндік беретін стратификацияланған ескерткіштердің болуы , оларға Вавилино 1 ескерткіштерін жатқызуға болады.
Держатели документа:
БҚУ

83(5каз)
Т 51
Тоқтабай , А.
    Өзгеше Өзбекәлі [Текст] / А. Тоқтабай // Ana tili . - 2025. - №8.- 20 ақпан. - Б. 9
ББК 83(5каз)

Рубрики: Әдебиеттану

Кл.слова (ненормированные):
ҚазМУ-дің тарих факультеті -- Өзбекәлі Жәнібеков -- Ахмет Ясауи­ -- Тұрсын Жұртбай -- Жәнібек Кәрменов -- Айша бибі -- Түркістан реставрация­сы
Аннотация: 1974 жылы ҚазМУ-дің тарих факультетін бітіріп, Мәдениет министрлігіне қарасты тарихи-сәулет ескерткіштерін зерттеу және реставрациялау мекемесіне жолдамамен жұмысқа орналастым. Бір күні бас архитектор Алмас Ордабаев ОК-ның бөлім меңгерушісі Өзбекәлі Жәнібековпен бірге оңтүстік облыстарды аралап, Арыстан баб, Қожа Ахмет Ясауи, Айша бибі, Бабаджа қатын т.б. ескерткіштерін көрген сапарын әңгімелеп, «сәулет мұраларының тарихын терең білетін, өзі фотоға түсіретін, өзі туристік мар­шруттарға қосудың жай-жапсарын мамандармен ақылдасатын шенеунікті алғаш көргенім осы» деп аузының суы құрып айтып отырды. 1977 жылы Өзекең Мәдениет министрінің орынбасары болып қызметке келді. Мәдениет министрлігінен республикадағы музейлерді қадағалап отыратын төрт нұсқаушысы бар бөлім ашты, бұрын бүкіл республикаға жалғыз-ақ нұсқаушы еді. Қожа Ахмет Ясауи сәулет кешенінде бұрын-соңды болмаған ғылыми-зерттеу, ізденіс, жөндеу, реставрация жұмыстары басталды. Алдымен ғимараттың дәлізінде бір жерге үйіліп қалған құлпытастарды алып, аты-жөндерін арабистер оқыған соң, жуып-тазалап, сынған, кетілген жерлерін реставрация­лап, көрнек­ті орындарға қойды. Келушілер Абылай ханның, Қаз дауысты Қазыбек бидің, Жолбарыс ханның т.б. тарихи қайраткерлердің қабіртастарын алғаш рет көріп, тамашалауға мүмкіндік алды. Кітапханада сақталған 30-ға жуық ескі кітап пен қолжазбаны мамандар оқып, экспозицияға қойды. Ахмет Ясауи­дің қабіртасын жапқан кілемді не Орталық музей қорынан алып, не Алматы кілем тоқу фабрикасында қалпына келтіруге, не қайтадан тура сондай кілем тоқуға келісім жасалды.
Держатели документа:
БҚУ

83
К 15
Кайрлиева, А. Ж.
    Көне түркі жазба ескерткіштеріндегі ел бірлігі, мемлекет тұтастығы идеясы [Текст] / А. Ж. Кайрлиева // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2024. - Б. 14- 20
ББК 83

Рубрики: Әдебиеттану

Кл.слова (ненормированные):
көне түркі жазба ескерткіштері -- күлтегін -- білге қаған -- тоныкөк жырлары -- жүсіп баласағұнның -- құтты білік дастаны -- түркі халқы
Аннотация: Көне түркі жазба ескерткіштері - түркі халықтарының рухани, мәдени және саяси тарихының баға жетпес мұрасы. Бұл ескерткіштерде түркі халықтарының ерлігі, мемлекетті құру жолындағы күрестері, саяси - әлеуметтік өмірі кеңінен суреттілген. Мақалада көне түркі жазба ескерткіштері туралы айтылған.
Держатели документа:
БҚУ

63
Қ 18
Қамбар , Г.Ү.
    Ортағасырлық Тараздың архитектуралық ескерткіштері: олардың зерттелу тарихы мен мəдениеттегі орны [Текст] / Г.Ү. Қамбар // ULY DALA MURASY. - 2025. - №1. - Б. 64-70
ББК 63

Рубрики: тарих

Кл.слова (ненормированные):
Тараз -- монш -- мəдениет -- архитектура -- қыш құбырлар
Аннотация: Тараз ертеден келе жатқан отырықшы мəдениеттің ірі орындарының бірі. Оның тіршілігі Ұлы Жібек жолымен байланысты болып, орта ғасырда ірі мəдени орталыққа айналған. Жəне Қарахан династиясы дəуірінде кемеліне келген. Қарахан дəуірінен қалған қала орындары, ғасыр ескерткіштеріне жататын архитектуралық ескерткіштер мен қоғамдық орындар соның айқын дəлелі. Бүгінгі таңға дейін археологиялық қазба жұмыстары барысында екі ортағасырлық монша табылды. Олардың құрылысы XI–XII ғасырлармен мерзімделеді. Моншалар тек гигиеналық қызмет атқарумен ғана шектелмей, қоғамдық өмірдің маңызды орталығы болған.
Держатели документа:
БҚУ

63
Қ 18
Қамбар, Г. Ү.
    Ортағасырлық тараздың архитектуралық ескерткіштері: олардың зерттелу тарихы мен мәдениеттегі орны [Текст] / Г. Ү. Қамбар // ULY DALA MURASY: қолжазбалар және сирек кітаптар ұлттық орталығы. - 2025. - №1. - б. 64-70
ББК 63

Рубрики: Тарих. Тарих ғылымдары

Кл.слова (ненормированные):
Тараз -- монша -- мәдениет -- архитектура -- қыш -- құбырлар -- цитадель -- шахристан -- орта ғасыр -- археология
Аннотация: Тараз ертеден келе жатқан отырықшы мәдениеттің ірі орындарының бірі. Оның тіршілігі Ұлы Жібек жолымен байланысты болып, орта ғасырда ірі мәдени орталыққа айналған. Және Қарахан династиясы дәуірінде кемеліне келген. Қарахан дәуірінен қалған қала орындары, ғасыр ескерткіштеріне жататын архитектуралық ескерткіштер мен қоғамдық орындар соның айқын дәлелі. Бүгінгі таңға дейін археологиялық қазба жұмыстары барысында екі ортағасырлық монша табылды. Олардың құрылысы ХІ - ХІІ ғасырлармен мерзімделеді. Моншалар тек гигиеналық қызмет атқарумен ғана шектелмей, қоғамдық өмірдің маңызды орталығы болған.

79
G10
Gvazava, A.
    Biological threats and prevention methods in the preservation of manuscripts and museum exhibits [Текст] / A. Gvazava, R. Kldiashvili // ULY DALA MURASY: қолжазбалар және сирек кітаптар ұлттық орталығы. - 2025. - №3оз. - б. 83-92
ББК 79

Рубрики: Табиғат, тарих ескерткіштерін қорғау және мәдениеттер. Мұражай ісі. Мұрағат ісі

Кл.слова (ненормированные):
Preservation -- biological threats -- chemical damage -- modern technologies -- conservation science
Аннотация: The article focuses on the preservation and protection methods of manuscript documents and museum exhibits from biological threats such as mold fungi, bacteria and insects. It examines the key factors affecting the aging and deterioration of paper and parchment, including environmental influences, chemical, and mechanical damage.
Доп.точки доступа:
Kldiashvili, R.