Электронный каталог

63.3(5 Каз)
С 28
Сейдахан , Ә. Н.
    Сталиндік қуғын-сүргіннің зияткерлік элита тағдырына әсері [Текст] / Ә.Н. Сейдахан // "Қазақстан тарихы мәселелері және академик Т.З.Рысбековтың ғылыми мектебі" атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары, 29 қыркүйек. - Орал : М. Өтемісов атындағы БҚМУ РБО, 2017. - Б. 113-116

ББК 63.3(5 Каз)

Рубрики: Қазақстан тарихы

Кл.слова (ненормированные):
Сталиндік қуғын-сүргін -- зияткерлік элита -- қазақ интеллигенциясы -- контрреволюциялық ұйым
Аннотация: 1930-шы жылдардағы осы бір жантүршігерлік жаппай қуғын-сүргінніңмақсатының бірі – ұлттықинтеллектуалдық элитаны жою еді. Бүгінгі отандық зерттеушілердің атап көрсеткеніндей, ғалымдарды қудалау 1920 жылдардың аяғынан-ақ басталып кеткен болатын. «1928-1929 жылдары «пантюркизм», «Сұлтанғалиевщина», «Сәдуақасовщина» және де басқа «буржуазиялық ұлтшылдыққа» қарсы күрес өріс алды. Басқа республикалардағы сияқты қазақстандағы араб жазуын жақтаушылар жазалауға ұшырады. Латын жазуына көшіру міндеті қойылып, сол «лениндік ұлт саясатының құралы», «түркілер арасындағы мәдени революцияның бастамасы» деп жарияланды. 20 миллионға жуық түркі-мұсылман халықтары латын жазуына көшірілді»
Держатели документа:
БҚМУ

63
Ж 21
Жайманова, Ж. Е.
    Орал өңіріндегі күштеп ұжымдастыру саясатының зерттелуі [Текст] / Ж. Е. Жайманова // Кушаев оқулары ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы. - Орал, 2023. - Б. 114-117.

ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
Орал өңірі -- қазақ даласы -- күштеп ұжымдастыру саясаты -- Халық Комиссарлар Кеңесі -- Орталық Атқару Комитеті -- Коммунистік партия -- Көрнекті тарихшылар -- тарихи
Аннотация: Кеңестік Қазақстанның алғашқы кезеңіндегі әлеуметтік-экономикалық мәселелері өте маңызды. Ғасыр басында қазақ даласы тұрғындарының негізі көшпелі мал шаруашылығымен айналысатын ауыл адамдары болған ел тек ғасыр соңында ғана қала халқы көпшілік болған мемлекетке айналды. ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2020 жылғы 24 қарашадағы «Саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі мемлекеттік комиссия құру туралы» Жарғысына сәйкес қазір елімізде 11 өңірлік комиссия жұмыс жасап жатыр. Осы Жарғыға сәйкес басты зерттеу нысандарының бірі ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы ұжымдастыру саясаты мен оның зардаптары туралы шынайы ақпараттарды анықтау. БК(б)П ұйымдарына 1928 жылғы ақпанда жазған нұсқау хатында И.Сталин өзіне тән үзілді-кесілді өсиеттік мәнерде: «Біздің жаңа экономикалық саясаттан бас тартатынымыз, азық-түлік салғыртын енгізетініміз және т.б. туралы әңгімелер контрреволюциялық сандырақ болып табылады, оған қарсы табанды түрде күресуіміз керек. ЖЭС біздің экономикалық саясатымыздың негізі және ол тарихи ұзақ мерзімге созылады» деп жазды
Держатели документа:
ЗКУ

63
Е 81
Есқайрова, С. Б.
    Алаш қайраткері, Хазірет Хасан Нұрмұхамедов [Текст] / С. Б. Есқайрова // Кушаев оқулары ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы. - Орал, 2023. - Б. 120-123.

ББК 63

Рубрики: история

Кл.слова (ненормированные):
Алаш қайраткері -- Хазірет Хасан Нұрмұхамедов -- Алаш қозғалысы -- қазақ халқы -- Большевик -- қоғам қайраткері -- Батыс Қазақстан облысы -- Алаш автономиясы -- Совет үкіметі
Аннотация: Алаш қозғалысы қазақ халқының рухани жаңғыруы, мемлекеттік дербестігі және атамекен жерінің тұтастығы үшін жүргізген күресі, яғни қазақ елінің ұлт-азаттық қозғалысы. Ол екі кезеңнен тұрады. Алғашқы кезең (1905-17 жж.) патшалық биліктің соңғы жылдарымен тұстас келді. Бар болғаны он екі жылда ол үлкен жолдан өтті, қазақ халкының табиғи ұлттық мүддесі бар екендігін, ең алдымен, қазақ халқының өзіне танытты, сондай-ақ оны империялық күштерге мойындатты, оларды қазақтың талап-тілегімен есептесуге мәжбүр етті. Азаттық қозғалыстың екінші кезеңі советтік биліктің кұрылған, қалыптасқан және ауқымды реформалық шараларды іске асырған жылдарына сәйкес келді (1917-32 жж.). Большевиктік билік жүргізген өзгерістер бұрынғы империялык әдіс, құралдар аркылы іске асырылды. Советтік билік орнағанға дейін азаттық қозғалыстың басында болған ұлт зиялылары бұл өзгерістерден шеттетілді, тіптен контрреволюциялык, сепаратистік элементтер ретінде қуғын-сүргінге ұшыратылып, жойылды. Екінші кітап алаш зиялыларының осы соңғы тарихи кезеңдегі өмірі мен қызметіне арналған. Автор алаш зиялыларын екі буыннан тұратын тарихи құбылыс ретінде қарастырады. Екі буынды да, олардың түрлі ерекшеліктеріне қарамастан, біріктіріп тұрған қызыл жіп - ұлт тағдыры. Тергеу ісіне тартылған тек алаштық зиялылар емес-тін, олардың қатарында ұлт-азаттық қозғалыска жанашырлык танытқан ауқаттылар, советтік идеологияға қырын қараған дін кызметкерлері де болды. ЧК-ОГПУ-НКВД жүргізген перманентті репрессиялық шаралар қазақ қоғамындағы осы үш әлеуметтік күшке - ұлт зиялыларына, ауқаттыларға, дін кызметкерлеріне қарсы бағытталды. Бұл, әрине, дербес талдауды қажет ететін ауқымды тақырыптар [1, 3б]. Біз зерттеуімізде аталған ауқымды кеңестік саясаттың жүргізген бұл шараларының арасында күллі мұсылман әлеміне танымал діни хазірет, мемлекет және қоғам қайраткері Хасан Нұрмұхамедов туралы зерттеуді қолға алдық.
Держатели документа:
ЗКУ