Электронный каталог

74
Ж 88
Жумашева, К. Б.
    Поэтикалық мәтіндегі концептілік жүйенің қалыптасуы [Электронный ресурс] / К.Б. Жумашева // V Махамбет оқулары: Махамбет Өтемісұлының 210 жылдығына арналған дәстүрлі республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары. - 2013. - Б. 111-113
ББК 74

Рубрики: Педагогика

Кл.слова (ненормированные):
поэтика -- концепция
Аннотация: Мақалада санада танылған объектінің табиғи белгілері мен қасиеттерін топтастыру, категориялау, концептілеу, ұқсату әрекетінің нәтижесінде авторлық танымын моделдеп көрсетеді. Поэтикалық мәтінде дүниенің концептілік бейнесін айқындау автордың білім репрезентациясын тануға негіздейді.
Держатели документа:
БҚМУ

83
У 84
Утегенова, К. Т.
    Репрезентация концепта счастье в русской, казахской и английской лингвокультурах [Текст] / К. Т. Утегенова, А. Ерболат // Махамбет оқулары-7 атты дәстүрлі республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдарының жинағы, 23 қазан. - 2015. - І том. - С. 56-60.
ББК 83

Рубрики: Литературоведение.

Кл.слова (ненормированные):
репрезентация -- концепт счастья -- русская, казахская и английская лингвокультура -- современная лингвистика -- концепты -- концептосфера -- лингвокультурный концепт
Аннотация: Статья о репрезентации концепта счастье в русской, казахской и английской лингвокультурах.
Держатели документа:
РИЦ ЗКГУ им.М.Утемисова.
Доп.точки доступа:
Ерболат, А.

83
С 20
Саркулова, М. С.
    Репрезентация концепта "Қазақ қызы" в отечественной прозе [Текст] / М. С. Саркулова // Махамбет оқулары-7 атты дәстүрлі республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдарының жинағы, 23 қазан. - 2015. - І том. - С. 97-99.
ББК 83

Рубрики: Литературоведение.

Кл.слова (ненормированные):
репрезентация -- концепт "Қазақ өызы" -- отечественная проза -- концепт -- смысловой центр -- языковой феномен -- ментальное образование -- казахская картина мира
Аннотация: Статья о репрезентации концепта "Қазақ қызы" в отечественной прозе.
Держатели документа:
РИЦ ЗКГУ им.М.Утемисова.

63
С 16
Салқынбай, А. Б.
    Көне түркі жазба ескерткіштеріндегі «өмір» концептісі [Текст] / А. Б. Салқынбай, Б. К. Каспихан // БҚУ хабаршысы. - 2021. - №3. - Б. 83-92
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
көне түркі ескерткіштері -- Өмір ағашы -- концепт -- өмір -- өлім
Аннотация: Мақалада көне түркі жазба ескерткіштеріндегі «Өмір» концептісі талданады. Жазба ескерткіштердегі «Өмір», «Өлім»концептілерінің репрезентациялануы, көне түркі жазба ескерткіштерінің танымдық тұрғыда зерттелуі сөз болады. Адамзат танымындағы «Өмір ағашы» ұғымының түркі халықтарының когнитивтік әлемінде «Өмір» концептісінің, қасиетті күштер мен құдайлар пантеонының, түркі танымындағы үш түрлі әлемнің моделі болатындығы баяндалады. Көне түркі жазба мұраларында Жерасты әлемін Еркілік басқарса, Ортаңғы әлемде Ұмай ана мен қасиетті Жер-Судың болатынын, Жоғары әлемде көк Тәңірінің басқаратынын көруге болады. Ескерткіш мәтіндерінде «Өлім» концептісін öltig, adïrïltïm, kärgäk bol, uča bar сияқты тілдік бірліктер құрайды. Көне түркі жазба ескерткіштері материалдары негізінде түркілердің өлім туралы философиялық ойлары жүйеленіп, түркі халықтарының дүниетанымы этнолингвистикалық тұрғыда зерделенеді.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Каспихан, Б.К.

82
О-95
Очирова, В. С.
    Репрезентация гендерно-маркированных паремий в калмыцком языке [Текст] / В. С. Очирова, Ж. Д. Чеджиева, В. Н. Мушаев // Вестник ЗКУ. - 2024. - №2. - С. 114-123.
ББК 82

Рубрики: Филология

Кл.слова (ненормированные):
гендерно-маркированные паремии -- гендерно-ориентированные лексемы -- пословицы и поговорки -- гендер -- семантика «мужское» и «женское» -- термины родства -- калмыцкий язык -- калмыцкая лингвокультура -- фольклор
Аннотация: Калмыцкая культура в значительной степени сохранила «руди¬менты» родового строя, а для общества, находящемся на данном этапе чрезвычайно важно противопоставление по полу и возрасту - это пер¬вое естественное разделение внутри общества, повлекшее за собой социальную дифференциацию. В данной статье ставится задача выявить характер проявления гендерного признака «маскулинности» и «фемининности» в калмыцкой лингвокультуре на материале пословично-поговорочного фонда. Среди средств лексического маркирования семантики «мужское» и «женское» ключевую роль играют термины родства, под которыми мы имеем в виду группу слов, объединенную общей темой родства, гендерно маркирующую статус отношений в семье и в роде. На материале калмыцких пословичных паремий выявляется система основных лексических номинаций человека, актуализирующих ключевые гендерные оппозиции в сфере родственных отношений калмыков.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Чеджиева, Ж.Д.
Мушаев, В.Н.

81
М 94
Мырзағалиева, А. С.
    Қазақ және татар тілдеріндегі «Кедейлік» концептісі: лингвомәдени шолу [Текст] / А. С. Мырзағалиева // Профессор Отарәлі Бүркіттің лингвистикалық мұрасы, қазіргі қазақ филологиясының парадигмалары: Қазақстан Республикасы білім беру ісінің Құрметті қызметкері, филология ғылымдарының докторы, профессор Бүркітов Отарәлі Бүркітұлының туғанына 70 жыл толуына арналған халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары. - Орал, 2024. - 13 желтоқсан. - Б. 78-80.
ББК 81

Рубрики: Языкознание

Кл.слова (ненормированные):
концепт -- концептосфера -- тілдік әлем бейнесі -- лингвистика -- этномәдениет
Аннотация: Тілдің мәдениетпен және халықтың дүниетанымымен өзара байланысы тілде ұлттық мінез бен мәдениеттің, қоршаған әлемді танудың ерекше тәсілінің көрініс табуына ықпал етеді. Бұл құбылыс концепт деп аталатын мәдени бірліктер арқылы тілде бейнеленеді. Осы зерттеуде қазақ және татар тілдеріндегі «кедейлік/ярлылык» («кедейлік») концептосферасына енетін лексемалардың түрлі сөздіктердегі концептуалдық мәндерінің көрініс беру ерекшеліктері қарастырылады. Зерттеудің негізгі мақсаты – туыстас қазақ және татар тілдеріндегі «кедейлік/ярлылык» концептосферасын құрайтын лексемалардың этимологиясы мен түсіндірмесін салыстырмалы- салғастырмалы талдау және осы лексемалардың синонимдік қатарын анықтау. Тақырыптың өзектілігі – қазақ және татар этносоциолексемаларын антропоцентрлік парадигма аясында зерттеу қажеттілігімен байланысты, бұл тілдік бірліктер ұлттық менталитеттің айқын көрсеткіштері болып табылады. Осындай этносоциолексемалар қатарында «кедейлік/ярлылык» концептосферасын құрайтын лексемалар ерекше орын алады. Зерттеудің материалдары ретінде қазақ және татар тіл білімінде жинақталған лексикографиялық деректер алынды, атап айтқанда, этимологиялық және түсіндірме сөздіктер, синонимдер сөздігі, сондай- ақ зерттеліп отырған тілдердің ұлттық корпустарының деректері пайдаланылды. Эмпирикалық, лингвомәдени, салыстырмалы-салғастырмалы, синхрондық және диахрондық талдау әдістері арқылы жүргізілген зерттеу нәтижесінде «кедейлік/ярлылык» концептосферасы қазақ және татар тілдерінің тілдік әлем бейнесінде кеңінен көрініс табатыны анықталды. Алайда, «кедейлік» және «ярлылык» лексемаларының синонимдері қазақ тілінің синонимдер сөздігінде кеңінен қамтылғанымен, татар тілінің синонимдер сөздігінде азырақ берілген. Аталған концептосфера құрылымында адамзаттың базалық концептілерінің қатарына жататын, бағалау әлеуеті жоғары және репрезентацияның кең функционалдық мүмкіндіктеріне ие лексемалар бар. Бұл лексемалар қазақ және татар халықтарының шынайылықты қабылдау ерекшеліктерін бейнелейді және мәдени-тарихи факторлармен, осы тілдік қауымдастықтардың ұлттық ерекшеліктерімен тығыз байланысты.
Держатели документа:
ЗКУ