База данных: Статьи ППС
Страница 4, Результатов: 39
Отмеченные записи: 0
31.
Подробнее
Б 82
Боранбаева, Б.
Жетісайға еріксіз көшірілгендер тағдыры [Текст] / Б. Боранбаева // Орал өңірі. - 2023. - 3 тамыз. - №62. - Б. 12-13.
ББК 63
Рубрики: тарих
Кл.слова (ненормированные):
Боранбаева Б.С -- отандық тарихшылар
Аннотация: Ел тəуелсіздігі арқасында отандық тарихшыларға шығармашылық еркіндік тиді. Еліміздегі жабық архив қорлары ашылып, ұлттық тарихымызды жаңа көзқарас тұрғысынан пайымдауға жол ашылды. Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2020 жылы 24 қарашадағы «Саяси-қуғын сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі мемлекеттік комиссия туралы» Жарлығы бұл мүмкіндіктің аясын одан əрі кеңейте түсті. Батыс Қазақстан облыстық архив қорындағы тың деректер негізінде осы жолдардың авторы «Капустин Яр» əскери полигоны: қазақ депортациясы» атты монографиялық ғылыми еңбек жариялады. (Боранбаева Б.С. «Капустин Яр» əскери полигоны: қазақ депортациясы» – Орал: «Полиграфсервис», 2022. – 268-б.). Бұл кітаптың негізінде «AQJAYIQ» телеарнасының белгілі жорналшысы Г. Тілеубаева «Ойрандалған Орда: қазақ депортациясы» атты тарихи-танымдық фильм түсірді. Сөйтіп, ұлт тарихының ақтаңдақ беттерін толықтыруға үлкен үлес қосылды.
Держатели документа:
ЗКУ
Б 82
Боранбаева, Б.
Жетісайға еріксіз көшірілгендер тағдыры [Текст] / Б. Боранбаева // Орал өңірі. - 2023. - 3 тамыз. - №62. - Б. 12-13.
Рубрики: тарих
Кл.слова (ненормированные):
Боранбаева Б.С -- отандық тарихшылар
Аннотация: Ел тəуелсіздігі арқасында отандық тарихшыларға шығармашылық еркіндік тиді. Еліміздегі жабық архив қорлары ашылып, ұлттық тарихымызды жаңа көзқарас тұрғысынан пайымдауға жол ашылды. Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2020 жылы 24 қарашадағы «Саяси-қуғын сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі мемлекеттік комиссия туралы» Жарлығы бұл мүмкіндіктің аясын одан əрі кеңейте түсті. Батыс Қазақстан облыстық архив қорындағы тың деректер негізінде осы жолдардың авторы «Капустин Яр» əскери полигоны: қазақ депортациясы» атты монографиялық ғылыми еңбек жариялады. (Боранбаева Б.С. «Капустин Яр» əскери полигоны: қазақ депортациясы» – Орал: «Полиграфсервис», 2022. – 268-б.). Бұл кітаптың негізінде «AQJAYIQ» телеарнасының белгілі жорналшысы Г. Тілеубаева «Ойрандалған Орда: қазақ депортациясы» атты тарихи-танымдық фильм түсірді. Сөйтіп, ұлт тарихының ақтаңдақ беттерін толықтыруға үлкен үлес қосылды.
Держатели документа:
ЗКУ
32.
Подробнее
К 11
Кәрібаева, Ж. Б.
Жетіген аспабында орындауды үйретудің тиімді әдіс– тәсілдері [Текст] / Ж. Б. Кәрібаева // Озық педагогикалық тәжірибе мектебі: материалдар жинағы. - Орал, 2023. - Б. 44-48.
ББК 85.31
Рубрики: Музыка
Кл.слова (ненормированные):
Қазақ халқы -- Жетіген аспабы -- музыка -- дәстүрлі музыка -- музыка зерттеушілері -- фольклор -- музыкалық-тарихи білімі -- музыкалық мәдениеті -- музыка тарихшылар -- Музыкалық білім беру -- музыка педагогтар -- Инновациялық технологиялар -- фортепиано -- гармония -- zipgrade программасы
Аннотация: Қазақ халқымыздың ғасырлар бойы қалыптасқан дәстүрлі музыка өнері аса бай әрі сан-салалы. Оны музыка зерттеушілері фольклорлық және кәсіби деп бөлсе, осылардың әрбірі өз ішінде тағы да жіктеле түседі. Мол музыкалық қазынамыздың ел тарихымен байланысын аңғартып, білім алушылардың музыкалық-тарихи білімін тереңдете түсу бүгінгі білім беру процесінде жүзеге асатын қажетті мәселелердің бірі
Держатели документа:
ЗКУ
К 11
Кәрібаева, Ж. Б.
Жетіген аспабында орындауды үйретудің тиімді әдіс– тәсілдері [Текст] / Ж. Б. Кәрібаева // Озық педагогикалық тәжірибе мектебі: материалдар жинағы. - Орал, 2023. - Б. 44-48.
Рубрики: Музыка
Кл.слова (ненормированные):
Қазақ халқы -- Жетіген аспабы -- музыка -- дәстүрлі музыка -- музыка зерттеушілері -- фольклор -- музыкалық-тарихи білімі -- музыкалық мәдениеті -- музыка тарихшылар -- Музыкалық білім беру -- музыка педагогтар -- Инновациялық технологиялар -- фортепиано -- гармония -- zipgrade программасы
Аннотация: Қазақ халқымыздың ғасырлар бойы қалыптасқан дәстүрлі музыка өнері аса бай әрі сан-салалы. Оны музыка зерттеушілері фольклорлық және кәсіби деп бөлсе, осылардың әрбірі өз ішінде тағы да жіктеле түседі. Мол музыкалық қазынамыздың ел тарихымен байланысын аңғартып, білім алушылардың музыкалық-тарихи білімін тереңдете түсу бүгінгі білім беру процесінде жүзеге асатын қажетті мәселелердің бірі
Держатели документа:
ЗКУ
33.
Подробнее
С 20
Сарсенбаева, Ф. Е.
Ашаршылық зардаптары (1921-1922ж.ж.) [Текст] / Ф. Е. Сарсенбаева // Кушаев оқулары ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы. - Орал, 2023. - Б. 80-83.
ББК 63
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Ашаршылық -- Азамат соғысы -- Кеңес халқы -- Батыс Қазақстан облысы -- Кеңестік аурухана -- Укомголод -- Орал губерниясы -- Доклад -- тарихшылар -- зерттеушілер
Аннотация: 1921-1922 жылдардағы ашаршылық-Азамат соғысы аяқталғаннан кейін, Кеңес халқына тиген тағы бір қиын сынақ. Зерттеушілердің пікірінше, бұл қарсыз қыстың және оның орнына алмастырған құрғақ жаздың салдары болды. Қарсыз қыс, жаңбырсыз көктем мен жаз құрғақшылықты тудырды. Бұл өз кезегінде аштық қаупін тудырды. 1921 жылдың жазында аштық елдің аймақтарына тарала бастады және әсіресе Еділ аймағын қамтыды. 1921 жылдың күзіне қарай бүкіл ел бойынша ашыққандар саны 20 000 000 адамға жетті.
Держатели документа:
ЗКУ
С 20
Сарсенбаева, Ф. Е.
Ашаршылық зардаптары (1921-1922ж.ж.) [Текст] / Ф. Е. Сарсенбаева // Кушаев оқулары ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы. - Орал, 2023. - Б. 80-83.
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Ашаршылық -- Азамат соғысы -- Кеңес халқы -- Батыс Қазақстан облысы -- Кеңестік аурухана -- Укомголод -- Орал губерниясы -- Доклад -- тарихшылар -- зерттеушілер
Аннотация: 1921-1922 жылдардағы ашаршылық-Азамат соғысы аяқталғаннан кейін, Кеңес халқына тиген тағы бір қиын сынақ. Зерттеушілердің пікірінше, бұл қарсыз қыстың және оның орнына алмастырған құрғақ жаздың салдары болды. Қарсыз қыс, жаңбырсыз көктем мен жаз құрғақшылықты тудырды. Бұл өз кезегінде аштық қаупін тудырды. 1921 жылдың жазында аштық елдің аймақтарына тарала бастады және әсіресе Еділ аймағын қамтыды. 1921 жылдың күзіне қарай бүкіл ел бойынша ашыққандар саны 20 000 000 адамға жетті.
Держатели документа:
ЗКУ
34.
Подробнее
Б 34
Баянтасова, М.
«Қазақстан» газетінде көтерілген әлеуметтік мәселелер [Текст] / М. Баянтасова // Кушаев оқулары ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы. - Орал, 2023. - Б. 110-113.
ББК 76.01
Рубрики: Журналистика
Кл.слова (ненормированные):
Алашорда -- тарихшылар -- Қазақстан газеті -- тарихи -- қазақ қоғамы -- Орал большевиктер -- Ғабдолла Көпжасаров -- Айқап -- Қазақ баспасөзі -- журналистика
Аннотация: Қазір Алашорда мәселесi көп қозғала бастады, тарихшылар зер салып, осы тақырыпта iзденiп, әр жердегi мұрағат құжаттарын ақтарып, еңбектенуде. Бірақ ғасырға жуық тарихы бар газеттер елеусіз қалып келді. «Қазақстан» газеті – қазақ топырағында жарық көрген тұңғыш ұлттық мерзімді басылым. Ұлт үшін қызмет еткен газеттің о заманда шығуы оңай болмағаны мәлім. «Қазақстан» жариялаған материалдар ел ішіндегі саяси мәселелерге арналды. Мысалы, 1912 жылы Ленадағы жұмысшылардың ереуілі жергілікті қарапайым шаруалар мен кедейлердің санасын терең талдау арқылы жазылған. Осылайша капиталистер мен жұмысшылар арасындағы өзара келіспеушіліктердің себебін көрсеткен.
Держатели документа:
ЗКУ
Б 34
Баянтасова, М.
«Қазақстан» газетінде көтерілген әлеуметтік мәселелер [Текст] / М. Баянтасова // Кушаев оқулары ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы. - Орал, 2023. - Б. 110-113.
Рубрики: Журналистика
Кл.слова (ненормированные):
Алашорда -- тарихшылар -- Қазақстан газеті -- тарихи -- қазақ қоғамы -- Орал большевиктер -- Ғабдолла Көпжасаров -- Айқап -- Қазақ баспасөзі -- журналистика
Аннотация: Қазір Алашорда мәселесi көп қозғала бастады, тарихшылар зер салып, осы тақырыпта iзденiп, әр жердегi мұрағат құжаттарын ақтарып, еңбектенуде. Бірақ ғасырға жуық тарихы бар газеттер елеусіз қалып келді. «Қазақстан» газеті – қазақ топырағында жарық көрген тұңғыш ұлттық мерзімді басылым. Ұлт үшін қызмет еткен газеттің о заманда шығуы оңай болмағаны мәлім. «Қазақстан» жариялаған материалдар ел ішіндегі саяси мәселелерге арналды. Мысалы, 1912 жылы Ленадағы жұмысшылардың ереуілі жергілікті қарапайым шаруалар мен кедейлердің санасын терең талдау арқылы жазылған. Осылайша капиталистер мен жұмысшылар арасындағы өзара келіспеушіліктердің себебін көрсеткен.
Держатели документа:
ЗКУ
35.
Подробнее
Ж 21
Жайманова, Ж. Е.
Орал өңіріндегі күштеп ұжымдастыру саясатының зерттелуі [Текст] / Ж. Е. Жайманова // Кушаев оқулары ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы. - Орал, 2023. - Б. 114-117.
ББК 63
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Орал өңірі -- қазақ даласы -- күштеп ұжымдастыру саясаты -- Халық Комиссарлар Кеңесі -- Орталық Атқару Комитеті -- Коммунистік партия -- Көрнекті тарихшылар -- тарихи
Аннотация: Кеңестік Қазақстанның алғашқы кезеңіндегі әлеуметтік-экономикалық мәселелері өте маңызды. Ғасыр басында қазақ даласы тұрғындарының негізі көшпелі мал шаруашылығымен айналысатын ауыл адамдары болған ел тек ғасыр соңында ғана қала халқы көпшілік болған мемлекетке айналды. ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2020 жылғы 24 қарашадағы «Саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі мемлекеттік комиссия құру туралы» Жарғысына сәйкес қазір елімізде 11 өңірлік комиссия жұмыс жасап жатыр. Осы Жарғыға сәйкес басты зерттеу нысандарының бірі ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы ұжымдастыру саясаты мен оның зардаптары туралы шынайы ақпараттарды анықтау. БК(б)П ұйымдарына 1928 жылғы ақпанда жазған нұсқау хатында И.Сталин өзіне тән үзілді-кесілді өсиеттік мәнерде: «Біздің жаңа экономикалық саясаттан бас тартатынымыз, азық-түлік салғыртын енгізетініміз және т.б. туралы әңгімелер контрреволюциялық сандырақ болып табылады, оған қарсы табанды түрде күресуіміз керек. ЖЭС біздің экономикалық саясатымыздың негізі және ол тарихи ұзақ мерзімге созылады» деп жазды
Держатели документа:
ЗКУ
Ж 21
Жайманова, Ж. Е.
Орал өңіріндегі күштеп ұжымдастыру саясатының зерттелуі [Текст] / Ж. Е. Жайманова // Кушаев оқулары ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы. - Орал, 2023. - Б. 114-117.
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Орал өңірі -- қазақ даласы -- күштеп ұжымдастыру саясаты -- Халық Комиссарлар Кеңесі -- Орталық Атқару Комитеті -- Коммунистік партия -- Көрнекті тарихшылар -- тарихи
Аннотация: Кеңестік Қазақстанның алғашқы кезеңіндегі әлеуметтік-экономикалық мәселелері өте маңызды. Ғасыр басында қазақ даласы тұрғындарының негізі көшпелі мал шаруашылығымен айналысатын ауыл адамдары болған ел тек ғасыр соңында ғана қала халқы көпшілік болған мемлекетке айналды. ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2020 жылғы 24 қарашадағы «Саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі мемлекеттік комиссия құру туралы» Жарғысына сәйкес қазір елімізде 11 өңірлік комиссия жұмыс жасап жатыр. Осы Жарғыға сәйкес басты зерттеу нысандарының бірі ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы ұжымдастыру саясаты мен оның зардаптары туралы шынайы ақпараттарды анықтау. БК(б)П ұйымдарына 1928 жылғы ақпанда жазған нұсқау хатында И.Сталин өзіне тән үзілді-кесілді өсиеттік мәнерде: «Біздің жаңа экономикалық саясаттан бас тартатынымыз, азық-түлік салғыртын енгізетініміз және т.б. туралы әңгімелер контрреволюциялық сандырақ болып табылады, оған қарсы табанды түрде күресуіміз керек. ЖЭС біздің экономикалық саясатымыздың негізі және ол тарихи ұзақ мерзімге созылады» деп жазды
Держатели документа:
ЗКУ
36.
Подробнее
К 17
Қалман, Қ. М.
Б.Б. Кәрібаевің өмір жолы мен ғылыми көзқарастарының қалыптасуы [Текст] / Қ. М. Қалман // Кушаев оқулары ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы. - Орал, 2023. - Б. 161-163.
ББК 63.3-8
Рубрики: Персоналии государственных и общественно-политических деятелей
Кл.слова (ненормированные):
Кәрібаев Берекет Бақытжанұлы -- өмір жолы -- ғылыми көзқарастарының қалыптасуы -- Қазақ хандығы -- тарих ғылымдарының докторы -- профессор -- Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым Академиясының академигі -- тарихшы -- қазақ халқы
Аннотация: Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігін алған тұста Қазақ хандығының құрылу мәселесіне байланысты зерттеулер жаңа қарқын алды. Бүгінде, Қазақ хандығының қалыптасу, даму тарихын ой елегінен өткізіп, ұлттық мүдде тұрғысынан зерделеген тарихшылардың көш-басында тарих ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым Академиясының академигі Кәрібаев Берекет Бақытжанұлы бастап тұр
Держатели документа:
ЗКУ
К 17
Қалман, Қ. М.
Б.Б. Кәрібаевің өмір жолы мен ғылыми көзқарастарының қалыптасуы [Текст] / Қ. М. Қалман // Кушаев оқулары ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы. - Орал, 2023. - Б. 161-163.
Рубрики: Персоналии государственных и общественно-политических деятелей
Кл.слова (ненормированные):
Кәрібаев Берекет Бақытжанұлы -- өмір жолы -- ғылыми көзқарастарының қалыптасуы -- Қазақ хандығы -- тарих ғылымдарының докторы -- профессор -- Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым Академиясының академигі -- тарихшы -- қазақ халқы
Аннотация: Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігін алған тұста Қазақ хандығының құрылу мәселесіне байланысты зерттеулер жаңа қарқын алды. Бүгінде, Қазақ хандығының қалыптасу, даму тарихын ой елегінен өткізіп, ұлттық мүдде тұрғысынан зерделеген тарихшылардың көш-басында тарих ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым Академиясының академигі Кәрібаев Берекет Бақытжанұлы бастап тұр
Держатели документа:
ЗКУ
37.
Подробнее
Д 40
Джангужиев , М.С.
Тарихи-мәдени мұра зерделеудің теориялық- әдіснамалық аспектілері [Текст] / М.С. Джангужиев , Г.К. Жапекова // Вестник ЗКГУ=БҚМУ хабаршысы. - 2019. - №1. - Б. 324-331
ББК 63.3(5КАЗ)
Рубрики: История Казахстана
Кл.слова (ненормированные):
зерттеудің әдіснамасы -- кезеңдік және өркениеттік тұрғыдан қарастыру -- жаңғырту -- дәстүрлі қоғам -- мәдени өмір -- Тарихи-мәдени мұра -- тарихи процес -- Жүйелік динамика -- Өркениет теориясының классиктері -- көшпелі өркениет -- номадизм -- қазақстандық тарихшылар -- тарихы -- тарихи ғылым
Аннотация: Мақалада тарихи ғылымның теориясы мен әдіснамасының негізгі аспектілері және зерттеудің жаңа бағыттары талқыланады. Қоғамдық қатынастардың қайшылықтарын тарихи ғылымның әртүрлі әдіс-тәсілдеріне сүйеніп шешуге болатын бағытары туралы ой қозғалады. Авторлар дәстүрлі қоғамдардың тарихына, жаңғырту үдерісіндегі олардың мәдени өміріне талдау жасауға баса назар аударған.
Держатели документа:
БҚМУ
Доп.точки доступа:
Жапекова , Г.К.
Д 40
Джангужиев , М.С.
Тарихи-мәдени мұра зерделеудің теориялық- әдіснамалық аспектілері [Текст] / М.С. Джангужиев , Г.К. Жапекова // Вестник ЗКГУ=БҚМУ хабаршысы. - 2019. - №1. - Б. 324-331
Рубрики: История Казахстана
Кл.слова (ненормированные):
зерттеудің әдіснамасы -- кезеңдік және өркениеттік тұрғыдан қарастыру -- жаңғырту -- дәстүрлі қоғам -- мәдени өмір -- Тарихи-мәдени мұра -- тарихи процес -- Жүйелік динамика -- Өркениет теориясының классиктері -- көшпелі өркениет -- номадизм -- қазақстандық тарихшылар -- тарихы -- тарихи ғылым
Аннотация: Мақалада тарихи ғылымның теориясы мен әдіснамасының негізгі аспектілері және зерттеудің жаңа бағыттары талқыланады. Қоғамдық қатынастардың қайшылықтарын тарихи ғылымның әртүрлі әдіс-тәсілдеріне сүйеніп шешуге болатын бағытары туралы ой қозғалады. Авторлар дәстүрлі қоғамдардың тарихына, жаңғырту үдерісіндегі олардың мәдени өміріне талдау жасауға баса назар аударған.
Держатели документа:
БҚМУ
Доп.точки доступа:
Жапекова , Г.К.
38.
Подробнее
А 90
Асанова, А. Б.
Тарихшы М.П. Вяткиннің қазақ тарихын зерттеуге қосқан үлесі [Текст] / А. Б. Асанова // «Тәуелсіздік тағылымы: келешек көкжиегі» атты республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы. - Орал, 2023. - 10 желтоқсан. - Б. 122-126.
ББК 63
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Қазақ тарихы -- Михаил Порфирьевич Вяткин -- Тарихшы -- революция -- эвакуация -- Тарих ғылымдарының докторы -- Қазақстан тарихын зерттеушілер -- Қазақ КСР тарихы туралы очерктер
Аннотация: Қазақ тарихының өткенін зерттеуде мол үлесін қосқан, артына ондаған іргелі ғылыми мұраларын қалдырған тарихшылар арасында Михаил Порфирьевич Вяткиннің орны ерекше. Ол ХХ ғасырдың 40-жылдарынан бастап қазақ тарихының зерттелуінде өз ізін қалдырды.
Держатели документа:
ЗКУ
А 90
Асанова, А. Б.
Тарихшы М.П. Вяткиннің қазақ тарихын зерттеуге қосқан үлесі [Текст] / А. Б. Асанова // «Тәуелсіздік тағылымы: келешек көкжиегі» атты республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы. - Орал, 2023. - 10 желтоқсан. - Б. 122-126.
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Қазақ тарихы -- Михаил Порфирьевич Вяткин -- Тарихшы -- революция -- эвакуация -- Тарих ғылымдарының докторы -- Қазақстан тарихын зерттеушілер -- Қазақ КСР тарихы туралы очерктер
Аннотация: Қазақ тарихының өткенін зерттеуде мол үлесін қосқан, артына ондаған іргелі ғылыми мұраларын қалдырған тарихшылар арасында Михаил Порфирьевич Вяткиннің орны ерекше. Ол ХХ ғасырдың 40-жылдарынан бастап қазақ тарихының зерттелуінде өз ізін қалдырды.
Держатели документа:
ЗКУ
39.
Подробнее
З-12
Заңәділұлы, Н.
Алтын орданың мемлекеттік идеологиясы ретінде ясауи ілімі (Қытай зерттеулері негізінде) [Текст] / Н. Заңәділұлы, Б. Сайфунов // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 285-302.
ББК 63
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Алтын Орда -- Ислам діні -- Берке хан -- Өзбек хан -- Кубравийа тариқаты -- Ясауи тариқаты -- Ұлы жосық (Ұлы заң)
Аннотация: Алтын Орда - Жошы ұлысы негізінде құрылған мемлекет. Алтын Орда мемлекетінің хандарынан алғашқы болып Берке хан Ислам дінін қабылдады. Өзбек хан тұсында Ислам діні мемлекеттік дінге айналды. Тарихи тұрғыдан қарасақ, Алтын Орда мемлекетінің исламдану үдерісі мемлекеттік деңгейде өте жүйелі түрде жүзеге асырылды. Бұл үдерісте сопылық бағытты ұстанатын Хорезм мұсылмандарының рөлі ерекше болған. Алайда Қожа Ахмет Ясауи (1041-1166) [1; 2; 3] негізін қалаған Ясауи тариқаты маңызды рөл атқарды. Алтын Орда хандары Ислам дінін мемлекеттік дін етіп, Ясауи мектебінің ұстанымдарын мемлекеттік идеологияға айналдыру арқылы тұтас Жошы ұлысының бірлігін қамтамасыз ете алды. Ясауи ілімін ұстану арқылы көшпелі тұрмыс-салт Исламмен үндесіп ұлыстың негізін құрайтын моңғол-қыпшақ руларының қолдауына ие болды. Алтын Орда мемлекетінің ұзақ уақыт өмір сүруінің және Жошы әулеті билігінің Алтын Ордадан тарған хандықтарда да Ясауи ілімі сәулесін шашып тұрды. Көркейген ислам мәдениетімен Ясауи жолын ұстануының арқасында Алтын Орда мемлекеті парсы, орыс және тағы басқа мәдениеттерге жұтылмай түркілік реңін сақтап қалды. Мақалада Берке хан мен Өзбек хан дәуіріндегі тарихи үдерістер кеңінен қарастырылып, олардың билігі тұсында қалыптасқан саяси, діни және мәдени жетістіктерге назар аударылады. Әсіресе, Ясауи ілімін ұстану Алтын Орда мемлекетінің дамуына тигізген ықпалы ерекше атап өтіледі. Мақалада тақырыбымызға қатысты қытай зерттеулеріне айрықша мән беріліп, осы тақырыпқа қатысты қытай тарихшыларының еңбектері егжей-тегжейлі талданған. Сонымен қатар, салыстырмалы талдау әдісі қолданылып, Берке хан мен Өзбек хан дәуіріндегі исламның таралуы, құқықтық жүйенің өзгеруі және мәдени алмасу үдерістері салыстырылып сипатталады. Бұл тәсіл тарихи деректердің объективтілігін қамтамасыз етіп, Алтын Орда тарихын тереңірек түсінуде жаңа ғылыми көзқарас қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Сайфунов, Б.
З-12
Заңәділұлы, Н.
Алтын орданың мемлекеттік идеологиясы ретінде ясауи ілімі (Қытай зерттеулері негізінде) [Текст] / Н. Заңәділұлы, Б. Сайфунов // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 285-302.
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Алтын Орда -- Ислам діні -- Берке хан -- Өзбек хан -- Кубравийа тариқаты -- Ясауи тариқаты -- Ұлы жосық (Ұлы заң)
Аннотация: Алтын Орда - Жошы ұлысы негізінде құрылған мемлекет. Алтын Орда мемлекетінің хандарынан алғашқы болып Берке хан Ислам дінін қабылдады. Өзбек хан тұсында Ислам діні мемлекеттік дінге айналды. Тарихи тұрғыдан қарасақ, Алтын Орда мемлекетінің исламдану үдерісі мемлекеттік деңгейде өте жүйелі түрде жүзеге асырылды. Бұл үдерісте сопылық бағытты ұстанатын Хорезм мұсылмандарының рөлі ерекше болған. Алайда Қожа Ахмет Ясауи (1041-1166) [1; 2; 3] негізін қалаған Ясауи тариқаты маңызды рөл атқарды. Алтын Орда хандары Ислам дінін мемлекеттік дін етіп, Ясауи мектебінің ұстанымдарын мемлекеттік идеологияға айналдыру арқылы тұтас Жошы ұлысының бірлігін қамтамасыз ете алды. Ясауи ілімін ұстану арқылы көшпелі тұрмыс-салт Исламмен үндесіп ұлыстың негізін құрайтын моңғол-қыпшақ руларының қолдауына ие болды. Алтын Орда мемлекетінің ұзақ уақыт өмір сүруінің және Жошы әулеті билігінің Алтын Ордадан тарған хандықтарда да Ясауи ілімі сәулесін шашып тұрды. Көркейген ислам мәдениетімен Ясауи жолын ұстануының арқасында Алтын Орда мемлекеті парсы, орыс және тағы басқа мәдениеттерге жұтылмай түркілік реңін сақтап қалды. Мақалада Берке хан мен Өзбек хан дәуіріндегі тарихи үдерістер кеңінен қарастырылып, олардың билігі тұсында қалыптасқан саяси, діни және мәдени жетістіктерге назар аударылады. Әсіресе, Ясауи ілімін ұстану Алтын Орда мемлекетінің дамуына тигізген ықпалы ерекше атап өтіледі. Мақалада тақырыбымызға қатысты қытай зерттеулеріне айрықша мән беріліп, осы тақырыпқа қатысты қытай тарихшыларының еңбектері егжей-тегжейлі талданған. Сонымен қатар, салыстырмалы талдау әдісі қолданылып, Берке хан мен Өзбек хан дәуіріндегі исламның таралуы, құқықтық жүйенің өзгеруі және мәдени алмасу үдерістері салыстырылып сипатталады. Бұл тәсіл тарихи деректердің объективтілігін қамтамасыз етіп, Алтын Орда тарихын тереңірек түсінуде жаңа ғылыми көзқарас қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Сайфунов, Б.
Страница 4, Результатов: 39