Электронный каталог

20.1
Т 93
Тынықұлов, М. Қ.
    Silene brahuica беткі бөлігінен экдистероидтарды бөліп алудың биотехнологиялық әдісі [Текст] / М. Қ. Тынықұлов, Ж. Жалғасбайқызы // Bulletin WKU. - 2024. - №3. - Р. 284-292.
ББК 20.1

Рубрики: Экология

Кл.слова (ненормированные):
Silene brahuica -- экдистероиды -- экстрактивные вещества -- экстракция -- очистка -- технология
Аннотация: Исследован процесс получения экдистерона из надземной части Silene brahuica с использованием 90% этанола в качестве экстрагента. В первую очередь определены оптимальные условия: размер частиц сырья — до 5 мм, температура процесса — 20-30 °C. Предложена 5-кратная экстракция. Для очистки экстракта используется последовательная жидкостная экстракция: после разбавления экстракта водой его трижды обрабатывают экстракционным бензином для удаления гидрофобных примесей, затем для удаления гидрофильных примесей экстракт шесть раз обрабатывают бутанолом. Для сушки вещества силекбин на сухой остаток водного раствора в соотношении 1:2 использовалась микрокристаллическая целлюлоза. Разработанная технология получения адаптогенного и иммуномодулирующего препарата «Силекбин» была протестирована на полупромышленных установках Института химии растительных веществ
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Жалғасбайқызы, Ж.

26.82
В 58

    Влияние инсоляции и альбедо на формирование лавинного риска в разных экспозициях склонов [Текст] / Н. Ф. Денисова, О. А. Петрова, М. А. Алпысбай, Д. В. Чепашев // Вестник ЗКУ. - 2025. - №2. - С. 394-409.
ББК 26.82

Рубрики: География

Кл.слова (ненормированные):
инсоляция -- альбедо -- лавинный риск -- экспозиция склонов -- снежный покров -- дистанционное зондирование -- уклон склонов -- температурные процессы
Аннотация: Формирование лавинного риска в горных регионах существенно зависит от комплекса природных факторов, включая инсоляцию и альбедо склонов. В данной работе исследуются влияние инсоляции, отражательной способности поверхности (альбедо) и их взаимосвязь с другими климатическими параметрами, такими как температура и снежный покров, на развитие лавинного риска в разных экспозициях склонов (северной, южной, восточной и западной). Используя данные дистанционного зондирования (MODIS, ERA5-Land, CHIRPS) и цифровую модель рельефа, проведен многолетний (2000–2024 гг.) анализ изменений снежного покрова, температуры и альбедо в зимний период. Результаты исследования показывают, что экспозиция склонов оказывает значительное влияние на уровень инсоляции, что, в свою очередь, определяет характер таяния снежного покрова и изменение лавинного риска. В работе представлены ключевые зависимости между инсоляцией, альбедо, снежным покровом и температурой, а также построена карта прогнозирования лавинного риска. Полученные результаты могут быть использованы для управления лавинной безопасностью и мониторинга склонов в условиях изменяющегося климата
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Денисова, Н.Ф.
Петрова, О.А.
Алпысбай, М.А.
Чепашев, Д.В.

20.1
Т 12

    Тағамдық май қалдықтары қоспасының реологиялық қасиеттерін зерттеу жолымен қоршаған ортаға антропогендік әсерін төмендету [Текст] / Г. С. Жумагулова, Б. Н. Корганбаев, Е. Н. Кочеров [и др.] // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №2. - Б. 444-463.
ББК 20.1

Рубрики: Экология

Кл.слова (ненормированные):
тағамдық май қалдықтары -- қажетке жарату -- сабынды-сілтілі ерітінді -- реологиялық қасиеттер -- тұтқырлық
Аннотация: Дайындау үрдісі мен сақтау шарттарына тәуелді қолданылған тағамдық май қалдықтары бос май қышқылдарының, ылғалдың, минералдардың, ішінара ацилглициридтердің, сонымен қатар көмірсутектердің, альдегидтердің, кетондардың, пероксидтердің, олигомерлердің, құрамында фосфор, күкірт және азот мазмұндайтын және т.б. қосылыстардан тұрады. Мұнан бөлек, қолданылған тағамдық майлардың негізгі бөлігі (95% дейін) тазартылған триацилглицердтерге сәйкес келгенімен, ондағы қоспалар май қалдықтарын азық-түлік немесе жемдік мақсаттарда қолдануға жарамсыз етіп қоймай, сонымен қатар кейінгі түрлендірулер үшін де күрделі мәселелі шикізатқа айналдырады. Осы аталған себептерге орай, қолданылған тағамдық май қалдықтарын ары қарай түрлендіруден бұрын оларды алдын ала өңдеуді талап етпейтін қажетке жарату әдісін жасау өзекті мәселе болып табылады. Қолданылған тағамдық май қалдықтарының тұрмыстық химиялық заттарды, санитарлық гигиеналық тазалық өнімдерін алуда қайталама шикізат ретінде қолданылу бойынша зерттеу нәтижелері ұсынылған. Сабынның шоғырына тәуелсіз 60-90°С температуралар аралығында псевдопластиналық қасиетті Ньютондық емес сұйықтықтар болып табылатын натрийлі сабын ерітіндісінің тұтқырлық модельі өңделді. Модельдік өңдеулер мицеллалардың геометриялық пішіні және өлшемімен, мицеллалардағы молекулалардың орналасу формаларымен және осы формалардың гексабұрышты және ламеллярлы құрылымдардың кристалдық торларында орналасуымен анықталатын сабынның фазалық құрамы мен құрылымын қарастыруға негізделген. Тұтқырлықты сипаттау үшін эмперикалық формулалар құрастырылды. Формулалардың дұрыстығы есептік және тәжірибелік мәліметтерді салыстыру жолымен тексерілді: орташа қате мәні салыстырмалы түрде 10%. Ұсынылған зерттеу нәтижелері тағамдық май қалдықтарын екіншілей шикізат ретінде қолданып, санитарлық гигиеналық сабын алу үрдісін жетілдіруде қолданбалы
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Жумагулова, Г.С.
Корганбаев, Б.Н.
Кочеров, Е.Н.
Раматуллаева, Л.И.
Колесников, А.С.

20.1
Д 20
Дарибаева, С. А.
    Метеорологиялық айнымалылар және атмосфералық ластағыштар, эмиссиялар арасындағы байланыс (Қостанай қаласының мысалында) [Текст] / С. А. Дарибаева, К. А. Казбекова // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №2. - Б. 538-549.
ББК 20.1

Рубрики: Экология

Кл.слова (ненормированные):
ауа ластағыштар -- жел жылдамдығы -- қалқыма бөлшектер -- азот оксидтері -- көміртек монооксиді -- озон -- корреляция -- регрессиялық талдау -- метеорологиялық айнымалылар -- мониторинг
Аннотация: Бұл жұмыста Қостанай қаласындағы метеорологиялық айнымалылар мен (температура, ылғалдылық, желдің жылдамдығы) мен атмосфералық ластаушы заттардың концентрациясы (NO₂, CO, O₃, SO₂, PM2.5) арасындағы байланыс зерттеледі. Корреляциялық және регрессиялық талдау арқылы ауа-райының ауаның ластану деңгейіне әсерін анықтайтын статистикалық тәуелділіктер анықталды. Температура озонмен (O₃) және азот оксидімен (NO) оң корреляцияланатыны анықталды, бұл олардың фотохимиялық реакцияларымен түсіндіріледі. Ылғалдылық CO және H₂S концентрациясының жоғарылауына ықпал етеді, бірақ NO және O3 кщнцентрацияларын төмендетеді. Желдің жылдамдығы ластаушы заттардың дисперсиясына әсер етеді: қатты желде NO₂ және NO концентрациясы жоғарылайды, бірақ SO₂ және O3 деңгейі төмендейді. Нәтижелер аймақтағы экологиялық жағдайды бағалауға көмектеседі және ауа сапасын жақсарту және ластануды бақылау стратегияларын әзірлеу үшін пайдаланылуы мүмкін
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Казбекова, К.А.

20.1
T24
Tauova, N.
    Atyrau and the global greenhouse effect: climate analysis and prospects [Текст] / N. Tauova, Zh. Kadyrgali // Bulletin WKU. - 2025. - №3. - Р. 492-502.
ББК 20.1

Рубрики: Экология

Кл.слова (ненормированные):
парниковый эффект -- изменение климата -- адаптация -- нефтегазовая промышленность -- сельское хозяйство -- глобальное потепление -- температура -- устойчивое развитие -- выбросы -- атмосферный воздух
Аннотация: В настоящем исследовании представлен всесторонний анализ воздействия глобального парникового эффекта на климат и социально-экономическое развитие Атырауской области — стратегически важного региона Казахстана, специализирующегося на добыче и переработке углеводородного сырья. Целью исследования являлось выявление долгосрочных климатических тенденций, оценка их влияния на ключевые отрасли экономики и условия жизни населения, а также определение приоритетных направлений для разработки и реализации стратегий адаптации и смягчения последствий изменения климата. На основе метеорологических данных за 2000–2022 годы был проведён статистический анализ, который показал устойчивый рост средней годовой температуры и снижение годового объёма осадков, что указывает на рост аридности климата. Эти изменения оказывают отрицательное влияние на сельское хозяйство, водные ресурсы и энергетику, проявляясь в снижении урожайности, дефиците воды и увеличении потребления электроэнергии на кондиционирование воздуха. В завершение работы представлены рекомендации по разработке комплексной стратегии адаптации и смягчения изменений климата с участием государственных органов, бизнеса, научных учреждений и общественности для обеспечения устойчивого развития региона в условиях глобального изменения климата
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Kadyrgali, Zh.

20.1
Ш 98

    Шығыс Қазақстанның биіктаулы экожүйелерінде ағаш тұқымдастарының климаттық өзгерістерге реакциясын дендрохронологиялық талдау [Текст] / К. Б. Алипина, Ш. Б. Абилова, Чоймаа Дуламсурен, Ж. Т. Тергенбаева // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №3. - Б. 548-561.
ББК 20.1

Рубрики: Экология

Кл.слова (ненормированные):
дендрохронология -- жылдық сақиналар -- климаттық өзгерістер -- ағаш өсімі -- корреляциялық талдау -- радиалды өсім
Аннотация: Бұл зерттеу климаттың өзгеруінің ағаш өсімдіктерінің өсуіне әсерін дендрохронологиялық әдістер арқылы талдауға бағытталған. Шығыс Қазақстанның табиғи-климаттық жағдайы – маусымдық ауытқуы күшті, биік таулы және континенталды сипаттағы аймақ – ағаштардың жылдық өсім динамикасын зерттеу үшін ерекше үлгілік өңір болып табылады. Тарихи метеодеректердің шектеулігі жағдайында ағаштың жылдық сақиналары климаттық жағдайларды қалпына келтірудің сенімді прокси-дереккөзі ретінде қолданылады. Зерттеу барысында 2013 және 2023 жылдары Катонқарағай мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің әртүрлі биіктік белдеулеріндегі орман екпелерінен 1610 керн алынып, Betula pendula, Larix sibirica, Pinus sibirica, Picea obovata және Abies sibirica түрлері бойынша өсу хронологиялары жасалды. Жылдық сақиналар ені LINTAB құрылғысы және TSAP-Win бағдарламасы арқылы өлшенді, ал уақыттық қатарларды кросс-дейтинг, детрендинг және индекстеу COFECHA, R (dplR, treeclim пакеттері) және STATISTICA 13.2 көмегімен өңделді. Нәтижелер ауа температурасы мен жылдық өсім арасында теріс, ал жауын-шашынмен және күн белсенділігімен оң корреляцияны көрсетті. Ең жоғары корреляциялық мәндер күн белсенділігімен (r = 0,53–0,86), жауын-шашынмен орташа (r = 0,04–0,46), ал температурамен теріс бағытта анықталды. Бұл ағаштардың радиалды өсімі ылғал және радиациялық жағдайларға сезімтал екенін, ал жоғары температурада кері әсер байқалатынын дәлелдейді. Жалпы алғанда, зерттеу нәтижелері ағаш түрлерінің өсуіне климаттық факторлардың (температура, жауын-шашын) әртүрлі ықпал ететінін көрсетті. Жиналған хронологиялар мен алынған корреляциялар аймақтық дендроклиматтық қайта құруды жүргізу үшін маңызды база болып табылады және климаттық өзгерістер жағдайында орман экожүйелерінің бейімделу әлеуетін бағалауға септігін тигізеді
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Алипина, К.Б.
Абилова, Ш.Б.
Чоймаа Дуламсурен
Тергенбаева, Ж.Т.