Электронный каталог

83
Х 12
Хабиева, А.
    "Түлейді түнде жортқан жолбарыстай..." дауылпаз ақын Махамбет өлеңдеріндегі теңеулер [Текст] / А. Хабиева // Ана тілі. - 2015. - №38. - Б. 5.-24-30 қыркүйек.
ББК 83

Рубрики: Әдебиеттану

Кл.слова (ненормированные):
махамбет -- өлеңдер -- исатай -- поэзия
Аннотация: Мақала Махамбет Өтемісұлы туралы.
Держатели документа:
М.Өтемісов атындағы БҚМУ

81.2 Қаз.
Т 11
Төлебаев, Д.
    Тана [Текст] / Д. Төлебаев // Ана тілі. - 2016. - №35. - Б. 5.
ББК 81.2 Қаз.

Рубрики: Қазақ әдеби тілі

Кл.слова (ненормированные):
төрт түліктің төл атаулары -- қазақ тілі -- көне атаулар -- теңеу -- тұрақты тіркестер -- метафора
Аннотация: Сиыр малына байланысты қалыптасқан ұғымдар, тұрақты тікестер мен теңеулер. Автор "Қазақ әдеби тілінің сөздігі" негізінде дайындаған.
Держатели документа:
БҚМУ

80/84(5каз)
Ж 12
Жұмабекова , Г.
    Қ.Мырзалиевтің табиғат лирикасындағы лирикалық қаһарман тұлғасы [Текст] / Г. Жұмабекова // AQIQAT. - Ақпан. - 2019. - №2. - Б. . 109-115
ББК 80/84(5каз)

Рубрики: Филологические науки. Художественная литература

Кл.слова (ненормированные):
қ.мырзалиевтің табиғат лирикасындағы лирикалық қаһарман тұлғасы -- боз бала деп аталатын өлеңі -- лирикалық кейіпкеркердің дидары -- көкжиекте көзім де, айналада құлағым -- ой арманы -- лирикалық образ -- ақиқат журналы -- Жұмабекова.Г
Аннотация: Бұл мақалада өзінің астарлы философиялық өлеңдерімен танымал, белгілі, қадірлі ақындарымыздың бірі – Қ.Мырзалиев табиғат лирикасын жырлауда нендей үлес қосты, өзіндік үні қандай ақын екенін дәлелдей отырып, стиль ерекшелігін, лирикадағы қаһарман бейнесін қарастырамыз. Қазіргі қазақ поэзиясындағы табиғат лирикасы дегенде, Қ.Мырзалиев өлеңдеріндегі лирикалық қаһарман өзгеше орынға ие. «Бүгінгі Қ.Мырзалиев – қазақ поэзиясындағы философиялық тенденцияның белді өкіліне айналған, ел үмітін, халық сенімін арқалаған үлкен санаткер. Бір-бірімен байланысып, үндесе жалғасып жатқан кітаптарындағы ортақ лирикалық кейіпкер бойынан адамзат баласының мәңгілік мұратынан саналатын асыл қасиеттердің жарқырай көрінуі оның тұлғасын одан сайын толықтырып, шын мәніндегі уақыт перзенті екенін дәлелдейді. Ақынның қазақ поэзиясына әкелген үлкен жаңалығы деп жасқанбай айтуға болатын жетістігі, ұзақ уақыт бойы ізденудің, оқу мен жазуды ойдағыдай ұштастырудың нәтижесінде қолы жеткен табысы – толыққанды өлең кітаптарын жасап, олардың формасын түбегейлі орнықтыруы. «Ой орманы» кітабының екінші бөлімінде «Көкжиекте көзім де, айналада құлағым». Лирикалық кейіпкер бұл бөлімде туған жер табиғатын тамашалайды. Мұнда тарқатыла келіп түйінделетін философия жоқ, нақтылы көрініс, дәл теңеулер арқылы жасалған көркем де тартымды картиналармен ұшырасамыз. Жаңалығы да, артықшылығы да сол – ақын дала сұлулығын заман тілімен бейнелейді. «Сен алып пластина дөңгеленген, инең боп тұрады ылғи ән салғым кеп». Бұл – сурет, сонымен бірге, поэтикалық ұшқыр ой да сыйғызылған толғам. Лирикалық кейіпкердің дидарын айқындайтын факторлардың бірі – оның көру, қабылдау, түйсінудегі даралығы болса, ақынның «мартен» пештің ауызындай боп көкжиекке батты күн, «күйзелген шөп – даланың төбе шашы тік тұрған», «планерлер тәрізді ұшып-қонған шегіртке», «төрт түліктің нанындай төрт бұрышты маялар», «түтіні жер ошақтың – бейбіт күннің жалауы», «төніп тұрған ақ жаңбыр – дір-дір еткен экран» – деген тіркестердегі теңеулері өзіне лайық жүгі бар, тапқырлықпен қолданылған бояулар»
Держатели документа:
БҚМУ

85(5каз)
С 14
Садық, А. С.
    Қазақ ән өлеңіндегі еуропалық үлгілердің қалыптасуы [Текст] / А. С. Садық // Қазақстан жоғары мектебі. - 2019. - №2. - Б. 154-158
ББК 85(5каз)

Рубрики: Искусствоведение

Кл.слова (ненормированные):
ХХ ғасыр -- қазақ төңкерісі -- совет үкіметі -- стилдік жаңару -- жаңа теңеулер -- жаңа сөздер
Аннотация: ХХ ғасыр басына дейін, дәлірек айтқанда Қазақ төңкерісіне дейін қазақ ән өлеңдерінің тұмса табиғаты бұзылмай сақталды. Бірақ, сал-серілер шығармалышылығымен тоқтап қалған жоқ. Совет үкіметінің алғашқы жылдарының өзінде-ақ өнердің басқа салаларына қарағанда халықтық жайсаң жанр - ән шығармашылығы жедел өркендеді. Революциялық, советтік қазақ ән өлеңдерінің тарихына көз жіберсек, ол кездегі шығармашылық серпіннің түрліше үдерісін байқауға болады. Көп ұзамай қазақтың советтік әндеріне типтік жаңа екпін, жекеленген әуендік жаңа интонация ырғақтары және революциялық жұмысшы әндерінің марштық , сергек ырғақ ерекшеліктеріне ене бастайды. Стильдік жаңару, екшелену үдерістерімен қатар советтік қазақ елінің жаңарған өмірін жырлайтын әндердің тақырыбы да баий түсті. Ал, біздің мақсатсол әндердің сөзіндегі олқылықтарға жол бермей, ол әндерге кәсіби деңгейде өлең жаза алатын ақындарды тәрбиелеу.
Держатели документа:
БҚМУ
Доп.точки доступа:
Әбдиманұлы, Ө.

83(5каз)
О-53
Олжабай , С.
    Күй тілімен сөйлеген… [Текст] / С. Олжабай // Qazaq adebieti. - 2021. - Ст. №7.- 19- ақпан. - Б. 3
ББК 83(5каз)

Рубрики: Әдебиеттану

Кл.слова (ненормированные):
Күй тілімен сөйлеген… -- Тәкен Әлімқұлов -- Шығармашылық жолы -- Сапар -- Жазғы жаңбыр -- Боз жорға -- Жұмбақ жанда -- Көк қаршыға -- Замана екпіні
Аннотация: Қазақ әдебиетінде әңгіме жанры сөз болғанда әуелі есімізге Мұхтар Әуезов, Жүсіпбек Аймауытов, Ғабит Мүсірепов, Сәбит Мұқанов, Ғабиден Мұстафин, Бейімбет Майлин, Ыбырай Алтынсарин, тағы басқалары түседі. Сөз жоқ, олар әңгіме жанрының ұсталары һәм алғашқы қарлығаштары. Ал олардан соң бұл жанрға қалам тербегендер, әңгіменің әрін келтіргендер болды ма? Болғанда қандай? Тәкен Әлімқұлов, Сайын Мұратбеков, Тынымбай Нұрмағанбетов, Қалихан Ысқақов, Дулат Исабеков, Қарауылбек Қазиев, тағысын тағылар болып жалғасып кете береді. Сол толқынның арасында таңғажайып теңеулерімен, тапқыр ойларымен, сөз ойнатудағы ерекше мәнерімен Тәкен Әлімқұлов топтан суырылып алға шыққандай көрінеді маған.
Держатели документа:
БҚУ

71.
Т 93
Тымболова, А. О.
    Әлемнің тілдік бейнесіндегі ұлттық-мәдени архетиптер мен стереотиптер [Текст] / А. О. Тымболова, А. С. Мурзинова, А. С. Әлметова // әл-Фараби атындығы Қазақ ұлттық университеті хабаршы = Вестник КазНУ им. аль-Фараби. - Алматы, 2017. - №2. - С. 246-253. - (Филология серия = Cерия филологическая)
ББК 71.

Рубрики: Мәдениеттану

Кл.слова (ненормированные):
лингвомәдениеттану -- әлемнің концептуалдық бейнесі -- архетип -- стереотип -- мәдени семантикалық код -- ұлттық таным -- ұлттық діл
Аннотация: Бұл мақала қазақ, орыс, ағылшын халлықтарының дәстүрлі танымында ұлттық тілі арқылы жүйеленген "қонақжайлылық" ұғымын білдіретін архетиптер мен стереотиптерге арналады. Осыған байланысты, мақалада қазақ, орыс, ағылшын тілдері бойынша жинақталған тұрақты теңеулер мен фразеологизмдерге, мақал-мәтелдерге лингвомәдениеттанулық және когнитивті-дискурсивтік салғастырмалы талдау жүргізіледі. Әлемнің тілдік бейнесіндегі архетиптер мен стереотиптердің ұлттық мәдени мазмұнына айырықша мән беріледі
Держатели документа:
БҚМУ
Доп.точки доступа:
Мурзинова, А.С.
Әлметова, А.С.

80
Х 18
Хамзина , Г. С.
    А.Сейдімбеков повестеріндегі теңеулердің стильдік қызметі [Текст] / Г. С. Хамзина , М. Т. Есматова , Ж. С. Кулибекова // БҚМУ Хабаршысы. - 2019. - №3. - Б. 262-269
ББК 80

Рубрики: Филологические науки

Кл.слова (ненормированные):
теңеу -- троп -- эпитет -- метафора -- метонимия -- синекдоха -- авторлық теңеу -- көру теңелері -- сезім теңеулері
Аннотация: Мақала көркем әдебиетте, оның ішінде А.Сейдімбеков повестерінде актив қолданылатын троптардың бірі – теңеудің стильдік қызметін қарастыруға арналады. Автор теңеудің жасалу жолдарына, түрлеріне жан-жақты тоқталады. Тіл білімінде және әдебиеттануда теңеуге берілген анықтамалар келтіріледі. Жазушы повестерінен жиналған теңеулік қолданыстар жүйеленіп талданады. Бұл мысалдар арқылы теңеудің көркем шығарма тілінде маңызды стильдік қызметімен қатар ана тіліміздің баюына, толысуына өз үлесін қосатыны анықталады.
Держатели документа:
БҚМУ
Доп.точки доступа:
Есматова , М.Т.
Кулибекова, Ж.С.

80
Х 24
Хасанов , Ғ.Қ.
    М.Есламғалиев прозасының тілдік ерекшеліктері [Текст] / Ғ.Қ. Хасанов , Г. Ж. Нұрғалиева // БҚМУ Хабаршысы. - 2019. - №2. - Б. 257-264
ББК 80

Рубрики: Филологические науки

Кл.слова (ненормированные):
жазушы -- диалектілік лексика -- говорлар -- кірме лексика -- арабизм -- русизм -- теңеу -- ерекшеліктер
Аннотация: Мақалада М.Есламғалиев шығармаларындағы диалект сөздердің қолданылу ерекшеліктері қарастырылады. Сонымен қатар, кірме сөздердің, атап айтқанда, араб-парсы тілдерінен және орыс тілінен енген сөздердің тілдік қызметі талданады. Мақалада теңеулер ерекшеліктері жазушы М.Есламғалиев прозасынан алынған мысалдар бойынша талданады.
Держатели документа:
БҚМУ
Доп.точки доступа:
Нұрғалиева, Г.Ж.

63.3
Н 24
Нәлібаев, Б
    Төле би-қазақ халқының ұлы биі [Текст] / Б Нәлібаев // Мәдениет. - 2023. - №2. - Б. 2-5
ББК 63.3

Рубрики: Тарих

Кл.слова (ненормированные):
төле би,қазақ хандығы,көркем теңеулер
Аннотация: Мақалада Төле Әлібекұлы қазақтың қоғам қайраткері,шешен,Ұлы жүздің бас биі,Қазыбек,Айтеке бидің қолдауымен үш жүзге би болып сайланған,артында"бүтін билікке Төле би жеткен" деген сөз қалған тарихи тұлға екені баяндалады
Держатели документа:
БҚУ

83(5каз)
Е 46
Елтай, Н.
    Күміс күлкінің көкесі [Текст] / Н. Елтай // Qazaq adebieti. - 2023. - №17.-28 сәуір. - Б. 8-9
ББК 83(5каз)

Рубрики: Әдебиеттану

Кл.слова (ненормированные):
Оспанхан Әубәкіров -- сықақшы -- Көктайғақ -- ҢӨҢ ертегі өлеңі -- Мимырт Әусек Кәуікбай -- Қожанасыр чемпионы қуыршақ театры
Аннотация: Оспанхан Әубәкіровтің аты аталса, жұрт­тың езуіне күлкі үйіріледі. Өйткені қаламгер шындықты тосын теңеулермен астарлап, әзілмен айтады. Кейде ыржалақтап отырған адамның өзі де әңгіменің төркіні айналып келіп, өзіне соғып жатарын аңғармай да қалуы мүмкін. Өйткені сықақшы әр шығармасын су төгілмес жорға үстінде ән салғандай сезімталдықпен жеткізеді. Ол – соңына мол мұра қалдырған әзілкеш. Қоғамдағы келеңсіз жәйт­тер, тіршіліктің күйкі көріністері, адамдар мінезіндегі оғаштықтар, басқа да күлкілі сәт­тер оның назарынан әсте тыс қалған емес. Атақты сықақшының қай туындысын оқысаңыз да тосын теңеуге, оқыс оқиғаларға тап болып, күлкіге қарқ болғаныңызды сезбей де қаласыз.
Держатели документа:
БҚУ