База данных: Статьи ППС
Страница 1, Результатов: 6
Отмеченные записи: 0
1.
Подробнее
И 85
Исабек, Б. Қ.
Дулат Бабатайұлы шығармаларындағы тарихилық мәселе [Электронный ресурс] / Б. Қ. Исабек // "ХХ ғасырдын басындағы ұлттық интеллигенцияның тарихтағы рөлі" : Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - 2009. - 1 шілде. - Б. 178-179
ББК 66
Рубрики: Саясат
Кл.слова (ненормированные):
Дулат -- саяси -- Бабатайұлы -- интелигенция -- Патшалық империяның -- азаматтық қоғамы -- мемлекет -- ономастика
Аннотация: Дулат Бабатайұлы өлеңдерінде топонимикалық атаулармен қатар ономастикалық атаулар да жиі ұшырасады. Оның ел тарихына қатысты шығармаларында Ақсақ Темір, Абылай, Хан Кене, Еспембет, Ер Қосай, Ақтамберді,Қабанбай, Сасан, Әбілпейіз хан, Ақтайлақ, Құттыбай, Нарынбай, Байғара, Құлмамбет, Сәтімқұл би т.б. тарихи тұлға есімдері кездеседі.
Держатели документа:
БҚМУ
И 85
Исабек, Б. Қ.
Дулат Бабатайұлы шығармаларындағы тарихилық мәселе [Электронный ресурс] / Б. Қ. Исабек // "ХХ ғасырдын басындағы ұлттық интеллигенцияның тарихтағы рөлі" : Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - 2009. - 1 шілде. - Б. 178-179
Рубрики: Саясат
Кл.слова (ненормированные):
Дулат -- саяси -- Бабатайұлы -- интелигенция -- Патшалық империяның -- азаматтық қоғамы -- мемлекет -- ономастика
Аннотация: Дулат Бабатайұлы өлеңдерінде топонимикалық атаулармен қатар ономастикалық атаулар да жиі ұшырасады. Оның ел тарихына қатысты шығармаларында Ақсақ Темір, Абылай, Хан Кене, Еспембет, Ер Қосай, Ақтамберді,Қабанбай, Сасан, Әбілпейіз хан, Ақтайлақ, Құттыбай, Нарынбай, Байғара, Құлмамбет, Сәтімқұл би т.б. тарихи тұлға есімдері кездеседі.
Держатели документа:
БҚМУ
2.
Подробнее
А 13
Абдуллина, А. Г.
Ақтөбе облысы жер бедері ерекшеліктерінің ландшафттық топонимдердегі көрінісі [Текст] / А. Г. Абдуллина // БҚМУ хабаршысы. - Орал, 2020. - №3. - Б. 189-196
ББК 26.82
Рубрики: Ландшафтоведение
Кл.слова (ненормированные):
ландшафттық топоним -- ороним -- халықтық географиялық термин -- орографиялық терминдер. -- Ақтөбе облысы -- География -- географиялық терминдер -- топонимика -- комонимдер -- некронимдер -- гидронимдер
Аннотация: Мақалада Ақтөбе облысы аумағындағы географиялық атауларда кездесетін орографиялық терминдер мен олардың оронимдержасаудағы белсенділігі қарастырылған. Халықтық географиялық терминдерге табиғи-географиялық, лингвистикалық талдау жасау арқылы олардың аумақтың геоморфологиялық, ландшафттық ерекшеліктерімен байланысы анықталған. Зерттеу аумағында кездесетін оронимдер құрамындағы терминдер тобыдиаграмма түрінде берілді. Орографиялық терминдер топтамасы жіктеліп, кестеге жинақталды және олардың таралуы карта жүзінде көрсетілді
Держатели документа:
ЗКУ
А 13
Абдуллина, А. Г.
Ақтөбе облысы жер бедері ерекшеліктерінің ландшафттық топонимдердегі көрінісі [Текст] / А. Г. Абдуллина // БҚМУ хабаршысы. - Орал, 2020. - №3. - Б. 189-196
Рубрики: Ландшафтоведение
Кл.слова (ненормированные):
ландшафттық топоним -- ороним -- халықтық географиялық термин -- орографиялық терминдер. -- Ақтөбе облысы -- География -- географиялық терминдер -- топонимика -- комонимдер -- некронимдер -- гидронимдер
Аннотация: Мақалада Ақтөбе облысы аумағындағы географиялық атауларда кездесетін орографиялық терминдер мен олардың оронимдержасаудағы белсенділігі қарастырылған. Халықтық географиялық терминдерге табиғи-географиялық, лингвистикалық талдау жасау арқылы олардың аумақтың геоморфологиялық, ландшафттық ерекшеліктерімен байланысы анықталған. Зерттеу аумағында кездесетін оронимдер құрамындағы терминдер тобыдиаграмма түрінде берілді. Орографиялық терминдер топтамасы жіктеліп, кестеге жинақталды және олардың таралуы карта жүзінде көрсетілді
Держатели документа:
ЗКУ
3.
Подробнее
П 16
Пангереев, А. Ш.
Топонимдік фольклордың қалыптасуы және жанрлық ерекшеліктері [Текст] / А. Ш. Пангереев, Ю. Г. Пыхтина // БҚУ хабаршысы. - Орал, 2021. - №1. - Б. 142-151
ББК 82
Рубрики: Фольклор
Кл.слова (ненормированные):
фольклор -- топоним -- жанр -- сюжет -- таным -- поэтика -- функция
Аннотация: Мақалада фольклор мен топонимиканың тығыз байланысты екендігі дәлелденеді.Фольклор сюжеттерінен орын алған топонимдік атаулардың танымдық, деректілік, ақпараттық сипаты зерделеніп топонимдік фольклор жанрының қалыптасуы негізделеді. Сонымен бірге топонимдік фольклордың жанрлық түрлері сараланып көрсетіледі. Әрине, топонимика фольклортанудың қасында кенже дамыған сала. Жиналу, зерттелу жұмыстары кенжелеу болғанымен халық санасымен бірге туып, бірге жасасып келе жатырған фольклордың сюжеттерінен о бастан-ақ тұрақты орын алып, алайда ол ерекшелігі еленбей келе жатырған жер-су атауларының да тарихы әріде. Бұл жағынан алғанда ол фольклор құрамында қарастырылуы тиіс. Фольклорлық туындыларда топонимдік атаулардың мол кезігіп отыратындығы, олардың сюжетке әсері, қолданылу ерекшеліктері, кейіпкерлерге қатысы еріксіз назар аудартып, зерттеу нысанасына алуға сұранып тұрған факторлардың бірі болып табылады. Осылайша фольклор үлгілерінің бойынан табылып, өзі де халықтың шығармашылық өнімі түрінде поэтикалық сипатқа, танымдық мәнге ие жер-су атаулары топонимдік фольклор жанрының туып, қалыптасуына негіз бола алады.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Пыхтина, Ю.Г.
П 16
Пангереев, А. Ш.
Топонимдік фольклордың қалыптасуы және жанрлық ерекшеліктері [Текст] / А. Ш. Пангереев, Ю. Г. Пыхтина // БҚУ хабаршысы. - Орал, 2021. - №1. - Б. 142-151
Рубрики: Фольклор
Кл.слова (ненормированные):
фольклор -- топоним -- жанр -- сюжет -- таным -- поэтика -- функция
Аннотация: Мақалада фольклор мен топонимиканың тығыз байланысты екендігі дәлелденеді.Фольклор сюжеттерінен орын алған топонимдік атаулардың танымдық, деректілік, ақпараттық сипаты зерделеніп топонимдік фольклор жанрының қалыптасуы негізделеді. Сонымен бірге топонимдік фольклордың жанрлық түрлері сараланып көрсетіледі. Әрине, топонимика фольклортанудың қасында кенже дамыған сала. Жиналу, зерттелу жұмыстары кенжелеу болғанымен халық санасымен бірге туып, бірге жасасып келе жатырған фольклордың сюжеттерінен о бастан-ақ тұрақты орын алып, алайда ол ерекшелігі еленбей келе жатырған жер-су атауларының да тарихы әріде. Бұл жағынан алғанда ол фольклор құрамында қарастырылуы тиіс. Фольклорлық туындыларда топонимдік атаулардың мол кезігіп отыратындығы, олардың сюжетке әсері, қолданылу ерекшеліктері, кейіпкерлерге қатысы еріксіз назар аудартып, зерттеу нысанасына алуға сұранып тұрған факторлардың бірі болып табылады. Осылайша фольклор үлгілерінің бойынан табылып, өзі де халықтың шығармашылық өнімі түрінде поэтикалық сипатқа, танымдық мәнге ие жер-су атаулары топонимдік фольклор жанрының туып, қалыптасуына негіз бола алады.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Пыхтина, Ю.Г.
4.
Подробнее
М 12
Мақсотов, Д. Ж.
Бұрынғы Жалпақтал ауданы ауылдарының ономастикасы [Текст] / Д. Ж. Мақсотов // Махамбет Өтемісовтің 220 жылдығына арналған «Университет ғылымының жетістіктері мен болашағы» атты 80-ші республикалық ғылыми-тәжірибелі конференциясының материалдары. - Орал, 2023. - 12 сәуір. - Б. 150-153.
ББК 81.2
Рубрики: Языкознание
Кл.слова (ненормированные):
ономастика -- Жалпақтал ауданы -- Ақпәтер ауылы -- Казталов ауылы -- Қараөзен ауылы -- Батыс Қазақстан облысы -- Ержанова Ұлдай Рысқалиевна -- Түркітанушы-топонимистер -- Ақпәтер
Аннотация: Жалпақтал – 1928-1997 жылдары аудан орталығы. Аудан орталығы – Казталов ауылынан шығысқа қарай 60 км. жерде, Қараөзеннің сол жағалауындағы бетеге, боз, ақселеу және әртүрлі астық тұқымдас шөптесін өсімдіктер өсетін шалғынды, қоңыр топырақты дала белдемінде орналасқан. Тұрғыны 5,2 мың адам.Жалпақтал ауданы – 1928-1930 және 1935-1997 жылдары болған Қазақ КСР-нің (1936 ж. дейін – Қазақ АКСР, 1991 ж. бастап – Қазақстан Республикасы) Орал округі мен Батыс Қазақстан облысының (1962-1992 жж. – Орал) әкімшілік бөлінісі. Орталығы – Жалпақтал ауылы (1936 жылға дейін - Сламихино, 1936-1993 жылдары - Фурманово) [1].Аудан қазіргі таңда Казталов ауданы құрамындағы ең үлкен елді мекен. Аймақтың топонимикалық жүйесін зерттеу кезінде аудан құрамындағы бұрынғы Жалпақтал ауданы құрамындағы ауылдардың атаулары бір-біріне ұқсас екенін байқаймыз. Мысалы Қарасу, Қараөзен, Ақкөл, Қаракөл,Ақсуат, Сарықұдық сияқты өзен-көл мен түр-түске қатысты атаулар және Жалпақтал, Көктерек, Талдыапан, Талдықұдық, Қарақоға, т.б. ағашпен байланысты ойконимдер. Кез келген аймақтың топонимикалық жүйесі секілді Казталов ауданы ауылдарының атаулары бір-бірімен тығыз байланысты. Бұл атаулар жергілікті халықтың шаруашылығы, табиғатпен байланысы, әдет-ғұрпы мен салт-санасына қатысты туындайтыны анық. Атаулардың біріне-бірі өте жақын екенін терең зерттемей-ақ байқауға болады. Дегенмен кей жағдайда атаудың шығу тарихы мүлде бөлек болады. Сол себепті бұрынғы Жалпақтал ауданы құрамында болған Ақпәтер, Қараөзен және Көктерек ауылдары тарихына үңіліп көрейік.
Держатели документа:
ЗКУ
М 12
Мақсотов, Д. Ж.
Бұрынғы Жалпақтал ауданы ауылдарының ономастикасы [Текст] / Д. Ж. Мақсотов // Махамбет Өтемісовтің 220 жылдығына арналған «Университет ғылымының жетістіктері мен болашағы» атты 80-ші республикалық ғылыми-тәжірибелі конференциясының материалдары. - Орал, 2023. - 12 сәуір. - Б. 150-153.
Рубрики: Языкознание
Кл.слова (ненормированные):
ономастика -- Жалпақтал ауданы -- Ақпәтер ауылы -- Казталов ауылы -- Қараөзен ауылы -- Батыс Қазақстан облысы -- Ержанова Ұлдай Рысқалиевна -- Түркітанушы-топонимистер -- Ақпәтер
Аннотация: Жалпақтал – 1928-1997 жылдары аудан орталығы. Аудан орталығы – Казталов ауылынан шығысқа қарай 60 км. жерде, Қараөзеннің сол жағалауындағы бетеге, боз, ақселеу және әртүрлі астық тұқымдас шөптесін өсімдіктер өсетін шалғынды, қоңыр топырақты дала белдемінде орналасқан. Тұрғыны 5,2 мың адам.Жалпақтал ауданы – 1928-1930 және 1935-1997 жылдары болған Қазақ КСР-нің (1936 ж. дейін – Қазақ АКСР, 1991 ж. бастап – Қазақстан Республикасы) Орал округі мен Батыс Қазақстан облысының (1962-1992 жж. – Орал) әкімшілік бөлінісі. Орталығы – Жалпақтал ауылы (1936 жылға дейін - Сламихино, 1936-1993 жылдары - Фурманово) [1].Аудан қазіргі таңда Казталов ауданы құрамындағы ең үлкен елді мекен. Аймақтың топонимикалық жүйесін зерттеу кезінде аудан құрамындағы бұрынғы Жалпақтал ауданы құрамындағы ауылдардың атаулары бір-біріне ұқсас екенін байқаймыз. Мысалы Қарасу, Қараөзен, Ақкөл, Қаракөл,Ақсуат, Сарықұдық сияқты өзен-көл мен түр-түске қатысты атаулар және Жалпақтал, Көктерек, Талдыапан, Талдықұдық, Қарақоға, т.б. ағашпен байланысты ойконимдер. Кез келген аймақтың топонимикалық жүйесі секілді Казталов ауданы ауылдарының атаулары бір-бірімен тығыз байланысты. Бұл атаулар жергілікті халықтың шаруашылығы, табиғатпен байланысы, әдет-ғұрпы мен салт-санасына қатысты туындайтыны анық. Атаулардың біріне-бірі өте жақын екенін терең зерттемей-ақ байқауға болады. Дегенмен кей жағдайда атаудың шығу тарихы мүлде бөлек болады. Сол себепті бұрынғы Жалпақтал ауданы құрамында болған Ақпәтер, Қараөзен және Көктерек ауылдары тарихына үңіліп көрейік.
Держатели документа:
ЗКУ
5.
Подробнее
С 40
Сисенбаева, А. К.
Көне түркі жазба ескерткіштеріндегі ономастика: талдау және ерекшеліктері [Текст] / А. К. Сисенбаева // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.2. - 17 қараша. - Б. 249-254.
ББК 81.2
Рубрики: Языкознание
Кл.слова (ненормированные):
ономастика -- антропонимдер -- синхрония -- диахрония -- этимологиялық талдау -- қазіргі лингвистика -- лексикография -- топонимика
Аннотация: Түркия, Орталық Азия, Сібір және басқа да аумақтарды қоса алғанда, кең аймақта таралған түркі тілдеріндегі ономастиканы зерттеу ерекше қызығушылық тудыруда. Бұл зерттеу Еуразияның мәдени және лингвистикалық ландшафтының маңызды бөлігі болып табылатын түркі тілдеріндегі ономастиканы талдауға арналған. Түркі тілдерінің ономастикасы осы ұлттар тобының этникалық және мәдени тарихының байлығын көрсетеді.Бұл мақалада түркі тілдеріндегі атаулар жүйесініңқұрылымы зерттелді. Әр түрлі түркі диалектілеріндегі ономастиканың ерекшеліктері талдана отырып, оларды әртүрлі аспектілердеқарастырылды.Түркі тілдеріндегі ономастикалық жүйелердің қалыптасуына тарихи, мәдени және әлеуметтік факторлардың әсері талданды.Ономастиканың практикалық аспектілерін қарастыру, мысалы, қазіргі лингвистикалық ортаға атауларды бейімдеу, сондай-ақ ономастиканы лексикографияда, топонимикада және тарих пен мәдениетте зерттелді. Осы мақсаттарға жету үшін ономастика, компаративті лингвистика, тарихи лингвистика және этнолингвистиканы талдау әдістері қолданылды
Держатели документа:
ЗКУ
С 40
Сисенбаева, А. К.
Көне түркі жазба ескерткіштеріндегі ономастика: талдау және ерекшеліктері [Текст] / А. К. Сисенбаева // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.2. - 17 қараша. - Б. 249-254.
Рубрики: Языкознание
Кл.слова (ненормированные):
ономастика -- антропонимдер -- синхрония -- диахрония -- этимологиялық талдау -- қазіргі лингвистика -- лексикография -- топонимика
Аннотация: Түркия, Орталық Азия, Сібір және басқа да аумақтарды қоса алғанда, кең аймақта таралған түркі тілдеріндегі ономастиканы зерттеу ерекше қызығушылық тудыруда. Бұл зерттеу Еуразияның мәдени және лингвистикалық ландшафтының маңызды бөлігі болып табылатын түркі тілдеріндегі ономастиканы талдауға арналған. Түркі тілдерінің ономастикасы осы ұлттар тобының этникалық және мәдени тарихының байлығын көрсетеді.Бұл мақалада түркі тілдеріндегі атаулар жүйесініңқұрылымы зерттелді. Әр түрлі түркі диалектілеріндегі ономастиканың ерекшеліктері талдана отырып, оларды әртүрлі аспектілердеқарастырылды.Түркі тілдеріндегі ономастикалық жүйелердің қалыптасуына тарихи, мәдени және әлеуметтік факторлардың әсері талданды.Ономастиканың практикалық аспектілерін қарастыру, мысалы, қазіргі лингвистикалық ортаға атауларды бейімдеу, сондай-ақ ономастиканы лексикографияда, топонимикада және тарих пен мәдениетте зерттелді. Осы мақсаттарға жету үшін ономастика, компаративті лингвистика, тарихи лингвистика және этнолингвистиканы талдау әдістері қолданылды
Держатели документа:
ЗКУ
6.
Подробнее
К 19
Қанатова, Ш. Қ.
Ойыл бойы жер-су атауларының этимологиясы [Текст] / Ш. Қ. Қанатова // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.1. - 17 қараша. - Б. 129-132.
ББК 81
Рубрики: Языкознание
Кл.слова (ненормированные):
топонимика -- географиялық атаулары -- орман-тоғайына -- өзен-көліне -- тау-тасына -- этимология -- Ойыл атауы -- Қиыл -- Лау -- Қарасу -- Жекенді -- Самай -- Шәңке -- Байбике -- Жабасақ -- Барқын құмы
Аннотация: Адамдар көне замандардан бастап өздері өмір кешіп жатқан жердің тау-тасына, өзен-көліне, орман-тоғайына, түз-даласына, ой-қырына ат қойып, айдар таға бастады. Жер-су аттарын тіл білімінде гректің ( tonos-жер, opyma- есім, атауы) сөзінен пайда болған топонимика саласы қарастырады.Және «топонимика» термині белгілі бір территорияның географиялық атауларының жиынтығы деген мағынаға да ие.
Держатели документа:
ЗКУ
К 19
Қанатова, Ш. Қ.
Ойыл бойы жер-су атауларының этимологиясы [Текст] / Ш. Қ. Қанатова // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.1. - 17 қараша. - Б. 129-132.
Рубрики: Языкознание
Кл.слова (ненормированные):
топонимика -- географиялық атаулары -- орман-тоғайына -- өзен-көліне -- тау-тасына -- этимология -- Ойыл атауы -- Қиыл -- Лау -- Қарасу -- Жекенді -- Самай -- Шәңке -- Байбике -- Жабасақ -- Барқын құмы
Аннотация: Адамдар көне замандардан бастап өздері өмір кешіп жатқан жердің тау-тасына, өзен-көліне, орман-тоғайына, түз-даласына, ой-қырына ат қойып, айдар таға бастады. Жер-су аттарын тіл білімінде гректің ( tonos-жер, opyma- есім, атауы) сөзінен пайда болған топонимика саласы қарастырады.Және «топонимика» термині белгілі бір территорияның географиялық атауларының жиынтығы деген мағынаға да ие.
Держатели документа:
ЗКУ
Страница 1, Результатов: 6