Электронный каталог

28
К 58
Кожагалиева, Р. Ж.
    Шежін жайылмасы табиғи көлтабандарындағы бидайық қауымдастығының биологиялық өнімділігін зерттеу әдіснамасы және оқу процесінде пайдалану [Текст] / Р. Ж. Кожагалиева, Г. Н. Нұрәділова // БҚМУ хабаршысы. - Орал, 2020. - №3. - Б. 243-248
ББК 28

Рубрики: Биологические науки

Кл.слова (ненормированные):
Шежін жайылмасы -- табиғи көлтабандар -- биологиялық өнімділік -- бидайық қауымдастығы -- әдіснама -- оқу процесі -- қолданбалы биология -- далалық зерттеу -- зертханалық жұмыс -- биомасса
Аннотация: Биология ғылымдар саласының негізгі зерттеу әдістері: бақылау эксперимент жүргізу және жинақталған фактілерді теориялық тұрғыдан қорытындылау болып табылады. Бақылау және эксперимент жолмен жинақталған материалдарды салыстыру, қорытындылау зерделеу оқушылардың логикалық шығармашылық ойлауын дамытады.Бидайық қауымдастығының биологиялық өнімділігін анықтау әдіснамасы қолданбалы биология курсы бойынша білім алатын студенттерге зерттеу тақырыптары бойынша жұмыстану барысында қажет болады. Қазақстанда қоғамдық мал шаруашылығын дамыту ең алдымен қолда бар шабындықтар мен жайылымдардың өнімділігін арттыру және оларды тиімді пайдалану есебінен жемшөп базасын нығайтуды талап етеді.Шежін-Дерін жайылымдарының ең құнды өсімдіктері – көпжылдық астық тұқымдас жоғары өнімді шөптер- бидайық, арпабас және т. б.Бидайық (Agropyron) - шөп шабуға, сондай-ақ жаюға арналған құнды және өнімді жем-шөп дақылдарының бірі. Бидайық (Agropyron) тұзды және қатты сілтілі топырақтарда, сазды және сазды топырақтарда өсіп, дамуы мүмкін, сондықтан бүлінген жерлерді биологиялық қалпына келтіру үшін табысты. Су басудың төменгі деңгейінде (іс жүзінде, бүкіл вегетациялық кезең) және жер асты суларының жоғары деңгейін, топырақтың жайылуы мен нығыздалуына (жайылымдық учаскелерде) жақсы бейімделген.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Нұрәділова, Г.Н.

40.3
А 56
Альжанова, Б. С.
    Пирогенді факторлардың құрғақ дала аймағының күңгірт қара қоңыр топырақтарының кейбір қасиеттеріне әсері [Текст] / Б. С. Альжанова, С. С. Джубатырова, А. А. Беркалиева // БҚУ хабаршысы. - Орал, 2021. - №1. - Б. 437-447
ББК 40.3

Рубрики: Почвоведение

Кл.слова (ненормированные):
пирогенді фактор -- күңгірт қызыл топырақ -- құрғақ дала аймағы -- экологиялық жағдай -- дала өрттері -- постпирогенді сукцессия -- топырақ қасиеттері -- топырақ құнарлығы -- органикалық зат -- деградация
Аннотация: Мақалада пирогенді факторлардың құрғақ дала аймағының қара қоңыр топырақтарының кейбір қасиеттеріне әсері қарастырылады. Дала өрттері орман өрттеріне қарағанда жиі кездеседі, үлкен аумақты қамтиды және тез таралуымен сипатталады. Құрғақ дала аймағында жауын-шашынның төмен мөлшері, жазғы маусымдарда жоғары температура, қатты жел, аңызақ, бірнеше жыл қатарынан құрғақшылық болуы дала өрттерінің пайда болуы мен таралуына қолайлы жағдай жасайды. Өрттен кейінгі алғашқы жылдары өсімдік жамылғысы біртіндеп қалпына келе бастайды, алдымен қоршаған ортаның қолайсыз жағдайларына бейімделген бір жылдықтар пайда болады, олар біртіндеп, көпжылдық түрлермен алмастырылады. Зерттеулер астықты-ақ жусанды және әр түрлі шөпті – астықты – ақ жусанды өсімдіктері бар қара қоңыр топырақтары бар ұзақ жылдар бойы игерілмеген тыңайған танаптарда жүргізілді. Өрттен 3 жыл өткен соң қайта зерттеу жүргізілді. 3 жыл өткеннен кейінгі өртенген топырақтың морфологиялық сипаттамасы топырақ қабатының жоғарғы бөлігіне және дала киізіне ғана өрт әсері байқалғанын көрсетті. Қара қоңыр топырақтардың физикалық және химиялық қасиеттерін талдау нәтижелері өрттің әсерінен топырақтың негізгі қасиеттері өзгеретінін көрсетеді. Өрттен кейінгі бірінші жылы топырақ ерітіндісінің реакциясының жоғарылауы және қара қоңыр топырақтың жоғарғы қабаттарының құрылымдық жағдайының нашарлауы байқалды. 3 жыл өткеннен кейін осы көрсеткіштердің жақсару үрдісі байқалады.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Джубатырова, С.С.
Беркалиева, А.А.

20.1
Ж 12
Жақыпова, Ж.
    Атырау облысының экологиялық-географиялық мəселелерінің кеңістіктік саралануының физикалық-географиялық факторлары [Текст] / Ж. Жақыпова // Қазақтың рухани көсемі, Алаш ардақтысы, Ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлының туғанына 150 жыл толуына орай «А.Байтұрсынұлы мұрасы: зерттеу, жүйелеу жəне насихаттау» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференциясының материалдары. - Орал, 2022. - Б. 224-229.
ББК 20.1

Рубрики: Экология

Кл.слова (ненормированные):
Топырақ жамылғысы -- мұнай өндірісі -- антропогендік факторлар -- экожүйелер -- экология
Аннотация: Соңғы 2-3 онжылдықта бүкіл əлем бойынша, əсіресе құрғақ аймақтардағы табиғи жүйелердің экологиялық жағдайы күрт нашарлады. Оның 87%-ы антропогендік себептерден, ал 13% -ы табиғи-климаттық себептерден болатындығы анықталды. Атырау облысында экожүйелер жағдайының нашарлауы барлық жерде байқалады. Ғасырлар бойы дамыған экологиялық тепе-теңдік бұзылып, бұл адамның қоршаған ортаға кері əсерін тигізеді. Экологиялық жағдай ландшафт компоненттерінің, ең алдымен өсімдік жамылғысы мен топырақ жамылғысының бұзылу дəрежесіне қарай бағаланады. Атырау облысының аумағы əр түрлі табиғи-климаттық, геологиялық, геоморфологиялық, гидрогеологиялық, топырақ жағдайымен жəне өсімдіктердің ерекше қауымдастықтарымен сипатталады. Аймақ құрғақ жəне сусыз. Ауданның топырақ жамылғысына əсер ету шектеулері аумақтың топырақ жамылғысына жүктеменің төмендеуімен, оның ішінде мұнай өңдеу мен өндіру кезінде технологияның əсерінің төмендеуімен байланысты. Облыс аумағындағы таңдалған топырақтар топырақтардың, кешендердің жəне тіркесімдердің құрамы бойынша ұқсас алты аймаққа (ауданға) біріктірілген
Держатели документа:
ЗКУ