База данных: Статьи ППС
Страница 1, Результатов: 7
Отмеченные записи: 0
1.
Подробнее
К 15
Қайрекеева, Г. Ә.
Математиканы оқытуда өздік жұмысты ұйымдастырудағы оқулықтың рөлі [Электронный ресурс] / Г. Ә. Қайрекеева // М. Өтемісов атындағы БҚМУ-дың 80 жылдығына,физика-математика ғылымдарының докторы, академик А.Т.Таймановтың 95 жылдығына арналған "Тайманов оқулары-2012" халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары 20-21 сәуір 2012 ж.=Материалы международной научно-практической конференции "Таймановские чтения-2012", посвященной 80-летию ЗКГУ им.М.Утемисова и 95-летию доктора физико-математических наук, академика А.Д.Тайманова.20-21 апреля 2012 г. - 2012. - Б. 160-162
Рубрики: Білім беру
Кл.слова (ненормированные):
Математика -- жұмыс -- ұйымдастыру -- оқулық -- роль
Аннотация: 1914 жылы ең алғаш математика оқулығын «Есеп құралы» деген атпен Міржақып Дулатов Троиц қаласында жазып шығарды. Осыдан бастап Қазақстанда Кәрім Жәлеловтың, Елдес Омаровтың, Қаныш Сәтбаевтың т.б. азаматтардың авторлығымен математикадан, геометриядан бірнеше оқулықтар жарық көрген және оларды Қырғызстан, Өзбекстан мектептері де қолданып оқыған.
Держатели документа:
БҚМУ
К 15
Қайрекеева, Г. Ә.
Математиканы оқытуда өздік жұмысты ұйымдастырудағы оқулықтың рөлі [Электронный ресурс] / Г. Ә. Қайрекеева // М. Өтемісов атындағы БҚМУ-дың 80 жылдығына,физика-математика ғылымдарының докторы, академик А.Т.Таймановтың 95 жылдығына арналған "Тайманов оқулары-2012" халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары 20-21 сәуір 2012 ж.=Материалы международной научно-практической конференции "Таймановские чтения-2012", посвященной 80-летию ЗКГУ им.М.Утемисова и 95-летию доктора физико-математических наук, академика А.Д.Тайманова.20-21 апреля 2012 г. - 2012. - Б. 160-162
| УДК |
Рубрики: Білім беру
Кл.слова (ненормированные):
Математика -- жұмыс -- ұйымдастыру -- оқулық -- роль
Аннотация: 1914 жылы ең алғаш математика оқулығын «Есеп құралы» деген атпен Міржақып Дулатов Троиц қаласында жазып шығарды. Осыдан бастап Қазақстанда Кәрім Жәлеловтың, Елдес Омаровтың, Қаныш Сәтбаевтың т.б. азаматтардың авторлығымен математикадан, геометриядан бірнеше оқулықтар жарық көрген және оларды Қырғызстан, Өзбекстан мектептері де қолданып оқыған.
Держатели документа:
БҚМУ
2.
Подробнее
С 20
Сариева, Р. С.
Батыс Қазақстанға қоныстанған халықтар [Текст] / Р. С. Сариева // Кушаев оқулары халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы . - Орал, 2021. - Б. 140-146
ББК 63
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Батыс Қазақстан -- халықтар -- Қиыр Шығыстағы -- Жапония -- жапон шпионының -- Ақтөбе облысы -- өзгерісі -- Маңғыстау облысы -- Атырау облысы -- Батыс Қазақстан облысы -- депортация -- Гурьев
Аннотация: Кеңес өкіметінің күштеп қоныс аудару саясатына алдымен Қиыр Шығысты мекендейтін кәрістер ілікті. 1937 жылы 21 тамызда КСРО Халық Комиссарлары Кеңесі мен БКП (б) ОК-ның аса құпия №1428-326 «Қиыр Шығыс өлкесіндегі шекаралық аудандардан корей тұрғындарын көшіру туралы» қаулы қабылдануы еді. Қиыр Шығыс өлкесіне жапон барлаушыларының енуін алдын-алу мақсатында деген желеумен корейлер күштеп Өзбекстан мен Қазақстанға көшіріліп әкелінді
Держатели документа:
ЗКУ
С 20
Сариева, Р. С.
Батыс Қазақстанға қоныстанған халықтар [Текст] / Р. С. Сариева // Кушаев оқулары халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы . - Орал, 2021. - Б. 140-146
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Батыс Қазақстан -- халықтар -- Қиыр Шығыстағы -- Жапония -- жапон шпионының -- Ақтөбе облысы -- өзгерісі -- Маңғыстау облысы -- Атырау облысы -- Батыс Қазақстан облысы -- депортация -- Гурьев
Аннотация: Кеңес өкіметінің күштеп қоныс аудару саясатына алдымен Қиыр Шығысты мекендейтін кәрістер ілікті. 1937 жылы 21 тамызда КСРО Халық Комиссарлары Кеңесі мен БКП (б) ОК-ның аса құпия №1428-326 «Қиыр Шығыс өлкесіндегі шекаралық аудандардан корей тұрғындарын көшіру туралы» қаулы қабылдануы еді. Қиыр Шығыс өлкесіне жапон барлаушыларының енуін алдын-алу мақсатында деген желеумен корейлер күштеп Өзбекстан мен Қазақстанға көшіріліп әкелінді
Держатели документа:
ЗКУ
3.
Подробнее
Т 93
Тыныкулов, М. Қ.
Иістішөп (ajuga l.) өсімдігінің эндемикалық түрлерінің экологиялық-биологиялық ерекшеліктері [Текст] / М. Қ. Тыныкулов // БҚУ хабаршысы. - 2022. - №2. - Б. 201-212
ББК 28.5
Рубрики: Ботаника
Кл.слова (ненормированные):
Түркістандық иістішөп (Ajuga turkestanica) -- Жатаған иістішөп (Ajuga reptans) -- өсімдік -- эндемик -- биологиялық белсенді заттар -- in vitro -- жасуша культурасы -- әдіс
Аннотация: Иістішөп (Ajuga L.) - көпжылдық, сирек бір жылдық жабайы өсетін және Еуразия аумағының кейбір елдерінде (Өзбекстан, Тәжікстан) дақылға енгізілген эндемикалық өсімдігі. Ол көгалдар мен аула плантацияларының сәндік өсімдіктері ретінде қолданылады. Иістішөп өсімдігінің кейбір түрлерінде туркестерон (Ajuga pyramidalis) және экдистерон (Ajuga reptans) сияқты құнды биологиялық белсенді заттар бар. Өсімдіктен биологиялық белсенді заттардың бөлінуі адам өміріндегі көптеген өзекті мәселелерді шешеді. Ұсынылған шолуда иістішөп өсімдіктерінің өсу аймағын, морфологиялық және биологиялық қасиеттерін зерттеуге арналған жұмыстардың негізгі нәтижелеріне талдау жасалды. Иістішөптің негізгі түрлері мен түршелері, өсуі мен дамуы, өсімдіктерге күтім жасау ұсынылған. Өсімдіктің медицина мен тамақ өнеркәсібіне қажеттілік үшін қолданудың негізгі әдістері көрсетілген. Оларға өсімдіктің вегетативті және генеративті мүшелерінен дәрілік өсімдік шикізатын алу; өсімдіктерден биологиялық белсенді заттарды оқшаулау әдістері; in vitro жасуша культурасын алу әдістері (суспензиялық және каллустық) жатады.
Держатели документа:
ЗКУ
Т 93
Тыныкулов, М. Қ.
Иістішөп (ajuga l.) өсімдігінің эндемикалық түрлерінің экологиялық-биологиялық ерекшеліктері [Текст] / М. Қ. Тыныкулов // БҚУ хабаршысы. - 2022. - №2. - Б. 201-212
Рубрики: Ботаника
Кл.слова (ненормированные):
Түркістандық иістішөп (Ajuga turkestanica) -- Жатаған иістішөп (Ajuga reptans) -- өсімдік -- эндемик -- биологиялық белсенді заттар -- in vitro -- жасуша культурасы -- әдіс
Аннотация: Иістішөп (Ajuga L.) - көпжылдық, сирек бір жылдық жабайы өсетін және Еуразия аумағының кейбір елдерінде (Өзбекстан, Тәжікстан) дақылға енгізілген эндемикалық өсімдігі. Ол көгалдар мен аула плантацияларының сәндік өсімдіктері ретінде қолданылады. Иістішөп өсімдігінің кейбір түрлерінде туркестерон (Ajuga pyramidalis) және экдистерон (Ajuga reptans) сияқты құнды биологиялық белсенді заттар бар. Өсімдіктен биологиялық белсенді заттардың бөлінуі адам өміріндегі көптеген өзекті мәселелерді шешеді. Ұсынылған шолуда иістішөп өсімдіктерінің өсу аймағын, морфологиялық және биологиялық қасиеттерін зерттеуге арналған жұмыстардың негізгі нәтижелеріне талдау жасалды. Иістішөптің негізгі түрлері мен түршелері, өсуі мен дамуы, өсімдіктерге күтім жасау ұсынылған. Өсімдіктің медицина мен тамақ өнеркәсібіне қажеттілік үшін қолданудың негізгі әдістері көрсетілген. Оларға өсімдіктің вегетативті және генеративті мүшелерінен дәрілік өсімдік шикізатын алу; өсімдіктерден биологиялық белсенді заттарды оқшаулау әдістері; in vitro жасуша культурасын алу әдістері (суспензиялық және каллустық) жатады.
Держатели документа:
ЗКУ
4.
Подробнее
А 35
Азия чемпионатының чемпиондары [Текст] // Өркен. - 2024. - 29 мамыр. - №5. - Б. 16
ББК 75
Рубрики: Физическая культура и спорт
Кл.слова (ненормированные):
Азия чемпионат -- Азия чемпионы -- спорт -- дене шынықтыру -- 18-26 мамыр -- Өзбекстан -- Ташкент қаласы -- күрес -- жастар -- М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университеті -- студенттер -- ФКС/У-29 тобы -- Асанова Дана -- Құрашева Аяулым -- Гадилхан Нурболатович -- ФКС-11 тобы -- Сырым Көркем -- Әлжан Айдана -- магистрант
Аннотация: 18-26 мамыр күндері аралығында Өзбекстан елі Ташкент қаласында қол күресінен жастар, жасөспірімдер арасында Азия чемпионаты өткен болатын. Осы жарыста М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университетінің студенттері өте жақсы жетістіктерге қол жеткізді. Атап айтар болсақ, ФКС/У-29 тобының студенті Асанова Дана жеңімпаз атанып, алтын жүлдеге ие болды. Ал Құрашева Аяулым күміс жүлде иегері атанды. Кураторы: Гадилхан Нурболатович. Сондай-ақ, ФКС-11 тобының студенттері Сырым Көркем, Әлжан Айдана да жеңіс тұғырынан көрініп, алтынды қоржынға салды. 1-курс магистранты М. Байниязова да көш бастап, жеңіс тұғырынан көрінді
Держатели документа:
ЗКУ
А 35
Азия чемпионатының чемпиондары [Текст] // Өркен. - 2024. - 29 мамыр. - №5. - Б. 16
Рубрики: Физическая культура и спорт
Кл.слова (ненормированные):
Азия чемпионат -- Азия чемпионы -- спорт -- дене шынықтыру -- 18-26 мамыр -- Өзбекстан -- Ташкент қаласы -- күрес -- жастар -- М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университеті -- студенттер -- ФКС/У-29 тобы -- Асанова Дана -- Құрашева Аяулым -- Гадилхан Нурболатович -- ФКС-11 тобы -- Сырым Көркем -- Әлжан Айдана -- магистрант
Аннотация: 18-26 мамыр күндері аралығында Өзбекстан елі Ташкент қаласында қол күресінен жастар, жасөспірімдер арасында Азия чемпионаты өткен болатын. Осы жарыста М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университетінің студенттері өте жақсы жетістіктерге қол жеткізді. Атап айтар болсақ, ФКС/У-29 тобының студенті Асанова Дана жеңімпаз атанып, алтын жүлдеге ие болды. Ал Құрашева Аяулым күміс жүлде иегері атанды. Кураторы: Гадилхан Нурболатович. Сондай-ақ, ФКС-11 тобының студенттері Сырым Көркем, Әлжан Айдана да жеңіс тұғырынан көрініп, алтынды қоржынға салды. 1-курс магистранты М. Байниязова да көш бастап, жеңіс тұғырынан көрінді
Держатели документа:
ЗКУ
5.
Подробнее
К 11
Қыдыршаев, А. С.
Жыраулар жырын зерделеуші [Текст] / А. С. Қыдыршаев // Өркен. - 2024. - 30 қыркүйек. - №8. - Б. 15.
ББК 83
Рубрики: Литературоведение
Кл.слова (ненормированные):
Əдебиеттанушы -- ғалым -- Қабиболла Сыдиықұлы Сыдиықов -- сөз өнері -- ауыз əдебиеті -- зерттеушілер -- Əдебиет -- ақын-жырау
Аннотация: Əдебиеттанушы ғалым Қабиболла Сыдиықұлы Сыдиықов бар саналы ғұмырын қазақтың сөз өнерін зерделеуге, ғасырлар шаңы жапқан ауыз əдебиеті үлгілерін іздеуге, жинауға, жариялауға, Батыс Қазақстан өлкесінің əдеби-мəдени мұраларын зерттеуге бағыштаған. Қабиболла Сыдиықұлы - ғылыми-əдеби еңбегі, азаматтық өмір жолы өзінен кейінгілерге өнеге, халық қазынасының даналық тағылымдарын ел игілігіне айналдыру мұратына алдыңғы аға буын зерттеушілер əулетіне шын мəнінде ізбасар-сүйеніш бола білген, тып-тыныш тындырған ісі замандастарын қуантар ырысты қалам иелерінің бірі. М.О.Əуезов атындағы Əдебиет жəне өнер институты қабырғасында, мұрағат қорларында өткізген берекелі ізденістер Қабиболла Сыдиықұлының қаламына қуат дарытқан, мұраттас талай əріптестеріне нар жүгін көтертер көмбе көзін о бастан біржола тиянақтап ашып берген. Əдебиеттанушы ғалым ел аузынан халқымыздың əдеби, мəдени мұраларын жинастырушы мақсатымен зерттеуші ретінде əлсін-əлсін қайталап ат ізін салған Орал, Ақтөбе, Маңғыстау, Тарбағатай, Зайсан, Қарақалпақ өңірлері сапарларының игілігі өз алдына, Ғылым академиясының ғалым жетекшілік еткен арнаулы экспедициялары - Өзбекстан, Тəжікстан, Түрікменстан, Атырау, Маңғыстау аймағы сыйлаған қисапсыз əдеби һəм өнер қазынасы ауыз əдебиетінің бұған дейін көпшілігімізге ортақ рухани ордаларға беймағлұм қыруар нұсқалары, шежірелер мен тарихи деректер, əн-күйлер, жыраулар əуендері, ақындық үлгілер ұлттық мəдениет тарихына қатысты деректерге қол жеткізеді.
Держатели документа:
ЗКУ
К 11
Қыдыршаев, А. С.
Жыраулар жырын зерделеуші [Текст] / А. С. Қыдыршаев // Өркен. - 2024. - 30 қыркүйек. - №8. - Б. 15.
Рубрики: Литературоведение
Кл.слова (ненормированные):
Əдебиеттанушы -- ғалым -- Қабиболла Сыдиықұлы Сыдиықов -- сөз өнері -- ауыз əдебиеті -- зерттеушілер -- Əдебиет -- ақын-жырау
Аннотация: Əдебиеттанушы ғалым Қабиболла Сыдиықұлы Сыдиықов бар саналы ғұмырын қазақтың сөз өнерін зерделеуге, ғасырлар шаңы жапқан ауыз əдебиеті үлгілерін іздеуге, жинауға, жариялауға, Батыс Қазақстан өлкесінің əдеби-мəдени мұраларын зерттеуге бағыштаған. Қабиболла Сыдиықұлы - ғылыми-əдеби еңбегі, азаматтық өмір жолы өзінен кейінгілерге өнеге, халық қазынасының даналық тағылымдарын ел игілігіне айналдыру мұратына алдыңғы аға буын зерттеушілер əулетіне шын мəнінде ізбасар-сүйеніш бола білген, тып-тыныш тындырған ісі замандастарын қуантар ырысты қалам иелерінің бірі. М.О.Əуезов атындағы Əдебиет жəне өнер институты қабырғасында, мұрағат қорларында өткізген берекелі ізденістер Қабиболла Сыдиықұлының қаламына қуат дарытқан, мұраттас талай əріптестеріне нар жүгін көтертер көмбе көзін о бастан біржола тиянақтап ашып берген. Əдебиеттанушы ғалым ел аузынан халқымыздың əдеби, мəдени мұраларын жинастырушы мақсатымен зерттеуші ретінде əлсін-əлсін қайталап ат ізін салған Орал, Ақтөбе, Маңғыстау, Тарбағатай, Зайсан, Қарақалпақ өңірлері сапарларының игілігі өз алдына, Ғылым академиясының ғалым жетекшілік еткен арнаулы экспедициялары - Өзбекстан, Тəжікстан, Түрікменстан, Атырау, Маңғыстау аймағы сыйлаған қисапсыз əдеби һəм өнер қазынасы ауыз əдебиетінің бұған дейін көпшілігімізге ортақ рухани ордаларға беймағлұм қыруар нұсқалары, шежірелер мен тарихи деректер, əн-күйлер, жыраулар əуендері, ақындық үлгілер ұлттық мəдениет тарихына қатысты деректерге қол жеткізеді.
Держатели документа:
ЗКУ
6.
Подробнее
М 12
Маңғыстау облысында үстірт арқарының (Ovis Vignei Arkal) таралуы мен экологиялық жағдайы [Текст] / Ж. М. Карагойшин, С. А. Бекеева, Д. Т. Утеулиева [и др.] // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 521-533.
ББК 28.088л6
Рубрики: Заповедники. Заказники. Национальные парки
Кл.слова (ненормированные):
фауна -- табиғи қаумал -- популяция -- уриал -- муфлон -- құлжа -- саулық -- қозықа -- көкпек
Аннотация: Мақалада Маңғыстау облысында мекендейтін Үстірт арқарының таралуы мен саны және тіршілік ортасында жүргізілген экологиялық зерттеулердің нәтижелері келтірілген. Үстірт арқары Қазақстанда тек Маңғыстау облысының аумағында, соның ішінде тау ойпаттарында, тау жоталарының тік беткейлерінде, аласа таулар мен тау бастарында мекендейді. Үстірт арқары немесе Маңғыстау облысындағы Үстірт уриалы Үстірттің шыңдарында; Маңғышлақ түбегінің, сондай-ақ таулы ландшафт сақталған Каспий теңізінің бірқатар жағалау учаскелерінде кең таралған. Жыл сайын Маңғыстау облысы аумағында мекендейтін Үстірт арқарының есебі алынып, мониторинг жүргізілді. 2022 жылғы зерттеулер бойынша тау жоталарында 3019 дарақ Үстірт арқары есепке алынса, 2021 жылмен салыстырғанда бұл жұптұяқтылардың саны 25,17% - ға өскендігін көрсетеді. Үстірт пен Маңғышлақта, оның ішінде Үстірт қорығының аумағында 607, «Қызылсай» өлкелік паркі аумағында және іргелес жатқан жерлерде – 1836, қалған аумақта 576 Үстірт арқары мекендейді. Үстірт арқары Қазақстан, Түркіменстан және Өзбекстан аумағында саны жыл сайын азайып бара жатырған 3 санаттағы сирек кездесетін түр ретінде 3 елдің де Қызыл кітабына енгізілген. Үстірт арқары санының жыл сайынғы өсуі, мекендейтін жерлерінде тиісті қорғауды ұйымдастырумен байланысты: тіршілік ету ортасының көп бөлігі республикалық, жергілікті маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтар құрамына кіреді. Оларды қорғау мақсатында таралатын аумақтарын қорғауға алып кеңейту және экологиялық жағдайы бұзылған аймақтарды қайтадан қалпына келтіру шараларды жүргізу.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Карагойшин, Ж.М.
Бекеева, С.А.
Утеулиева, Д.Т.
Акимжанов, Д.Ш.
Акоев, М.Т.
М 12
Маңғыстау облысында үстірт арқарының (Ovis Vignei Arkal) таралуы мен экологиялық жағдайы [Текст] / Ж. М. Карагойшин, С. А. Бекеева, Д. Т. Утеулиева [и др.] // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 521-533.
Рубрики: Заповедники. Заказники. Национальные парки
Кл.слова (ненормированные):
фауна -- табиғи қаумал -- популяция -- уриал -- муфлон -- құлжа -- саулық -- қозықа -- көкпек
Аннотация: Мақалада Маңғыстау облысында мекендейтін Үстірт арқарының таралуы мен саны және тіршілік ортасында жүргізілген экологиялық зерттеулердің нәтижелері келтірілген. Үстірт арқары Қазақстанда тек Маңғыстау облысының аумағында, соның ішінде тау ойпаттарында, тау жоталарының тік беткейлерінде, аласа таулар мен тау бастарында мекендейді. Үстірт арқары немесе Маңғыстау облысындағы Үстірт уриалы Үстірттің шыңдарында; Маңғышлақ түбегінің, сондай-ақ таулы ландшафт сақталған Каспий теңізінің бірқатар жағалау учаскелерінде кең таралған. Жыл сайын Маңғыстау облысы аумағында мекендейтін Үстірт арқарының есебі алынып, мониторинг жүргізілді. 2022 жылғы зерттеулер бойынша тау жоталарында 3019 дарақ Үстірт арқары есепке алынса, 2021 жылмен салыстырғанда бұл жұптұяқтылардың саны 25,17% - ға өскендігін көрсетеді. Үстірт пен Маңғышлақта, оның ішінде Үстірт қорығының аумағында 607, «Қызылсай» өлкелік паркі аумағында және іргелес жатқан жерлерде – 1836, қалған аумақта 576 Үстірт арқары мекендейді. Үстірт арқары Қазақстан, Түркіменстан және Өзбекстан аумағында саны жыл сайын азайып бара жатырған 3 санаттағы сирек кездесетін түр ретінде 3 елдің де Қызыл кітабына енгізілген. Үстірт арқары санының жыл сайынғы өсуі, мекендейтін жерлерінде тиісті қорғауды ұйымдастырумен байланысты: тіршілік ету ортасының көп бөлігі республикалық, жергілікті маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтар құрамына кіреді. Оларды қорғау мақсатында таралатын аумақтарын қорғауға алып кеңейту және экологиялық жағдайы бұзылған аймақтарды қайтадан қалпына келтіру шараларды жүргізу.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Карагойшин, Ж.М.
Бекеева, С.А.
Утеулиева, Д.Т.
Акимжанов, Д.Ш.
Акоев, М.Т.
7.
Подробнее
Х 69
Ходжанова, Б. Х.
Сырдария өзенінің геоэкологиялық проблемалалары [Текст] / Б. Х. Ходжанова, Ж. Ә. Тойғанбай, А. М. Мамбетова // «Иванов оқулары – 2024» республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдары жинағы. - Орал, 2024. - 10-11 қазан. - Б. 93-96.
ББК 26.82
Рубрики: География
Кл.слова (ненормированные):
Сырдария -- Орта Азия -- өзендер -- геоэкология -- гидрологиялық режимі -- Климат -- Флора -- фауна -- Гидроэнергетика -- Жағалаулардың эрозиясы
Аннотация: Сырдария – Орта Азиядағы ең ірі және ең ұзын өзендердің бірі. Оның ұзындығы шамамен 2212 км, ал су жинау алабы 462 000 шаршы шақырымды құрайды. Бұл өзен төрт мемлекет аумағын: Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан және Қазақстанды басып өтеді. Сырдария Орталық Азия аймағындағы экономикалық, экологиялық және географиялық маңызды өзендердің бірі саналады. Сырдария өзені Қырғызстандағы Тянь-Шань тауларындағы мұздықтардан бастау алатын Нарын және Қарадария өзендерінің қосылуынан қалыптасады. Нарын өзені бастауын Тәңіртау (Тянь-Шань) тауларынан алып, шамамен 800 км қашықтықта ағады, ал Қарадария өзені Ферғана жазығының оңтүстік бөлігінде орналасқан. Екі өзеннің қосылуынан кейін, Сырдария Ферғана жазығының ортасынан өтіп, батысқа қарай бағытталады. Өзбекстан, Тәжікстан және Қазақстан аумағынан өткен соң, Арал теңізіне құяды. Алайда, Арал теңізінің соңғы жылдардағы тартылуы Сырдария өзенінің төменгі ағысындағы гидрологиялық режимге үлкен әсер етті
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Тойғанбай, Ж. Ә.
Мамбетова, А. М.
Х 69
Ходжанова, Б. Х.
Сырдария өзенінің геоэкологиялық проблемалалары [Текст] / Б. Х. Ходжанова, Ж. Ә. Тойғанбай, А. М. Мамбетова // «Иванов оқулары – 2024» республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдары жинағы. - Орал, 2024. - 10-11 қазан. - Б. 93-96.
Рубрики: География
Кл.слова (ненормированные):
Сырдария -- Орта Азия -- өзендер -- геоэкология -- гидрологиялық режимі -- Климат -- Флора -- фауна -- Гидроэнергетика -- Жағалаулардың эрозиясы
Аннотация: Сырдария – Орта Азиядағы ең ірі және ең ұзын өзендердің бірі. Оның ұзындығы шамамен 2212 км, ал су жинау алабы 462 000 шаршы шақырымды құрайды. Бұл өзен төрт мемлекет аумағын: Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан және Қазақстанды басып өтеді. Сырдария Орталық Азия аймағындағы экономикалық, экологиялық және географиялық маңызды өзендердің бірі саналады. Сырдария өзені Қырғызстандағы Тянь-Шань тауларындағы мұздықтардан бастау алатын Нарын және Қарадария өзендерінің қосылуынан қалыптасады. Нарын өзені бастауын Тәңіртау (Тянь-Шань) тауларынан алып, шамамен 800 км қашықтықта ағады, ал Қарадария өзені Ферғана жазығының оңтүстік бөлігінде орналасқан. Екі өзеннің қосылуынан кейін, Сырдария Ферғана жазығының ортасынан өтіп, батысқа қарай бағытталады. Өзбекстан, Тәжікстан және Қазақстан аумағынан өткен соң, Арал теңізіне құяды. Алайда, Арал теңізінің соңғы жылдардағы тартылуы Сырдария өзенінің төменгі ағысындағы гидрологиялық режимге үлкен әсер етті
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Тойғанбай, Ж. Ә.
Мамбетова, А. М.
Страница 1, Результатов: 7