Электронный каталог

63
Б 82
Боранбаева, Б.
    Көне шаһардың көнекөз ғимараттары [Текст] / Б. Боранбаева // Орал өңірі. - 2017. - №134. - 9 қараша. - Б. 12
ББК 63

Рубрики: Тарих

Кл.слова (ненормированные):
көне шаһар -- тарихи-мәдени сәулет -- орал шаһары
Аннотация: Орал - қазақ елінің байырғы қалаларының бірі. Шаһардың Шаған мен Жайық өзендерінің тоғысқан тұсындағы тарихи бөлігін ХIХ ғасырдың тарихи-мәдени сәулет ескерткіштері құрайды.
Держатели документа:
БҚМУ

74.
Г 15
Галижапарова , Э. Қ.
    Оңтүстік Американың өзендері мен көлдері [Текст] / Э. Қ. Галижапарова // География в школах и вузах Казахстана. - 2018. - №2. - Б. 34-35.
ББК 74.

Рубрики: Білім беру

Кл.слова (ненормированные):
сабақ мақсаты -- БжС технологиясы -- " Ауызша сабақ-2" картасы бойынша -- Оңтүстік Америка ішкі суларымен таныстыру -- түсіндіру -- сұрақ- жауап -- қайталау -- жазу -- бекіту
Аннотация: Оңтүстік Американың өзендері мен көлдері
Держатели документа:
М. Өтемісов атындағы БҚМУ.

20
М 22
Мамбетниязова , Ж. Қ.
    Ақтөбе қаласы өзендерінің экологиялық жағдайы [Текст] / Ж. Қ. Мамбетниязова // Соқпақ Тропинка. - 2018. - №4. - С. 31- 34
ББК 20

Рубрики: Экология

Кл.слова (ненормированные):
Ақтөбе қаласы -- өзендерінің -- экологиялық жағдайы -- өзендерді сипаттау -- су қоймаларын сипаттау -- Елек өзені -- Қарғалы өзені -- Сазды өзені
Аннотация: Ақтөбе қаласы өзендерінің экологиялық жағдайы
Держатели документа:
БҚМУ

66.3
С 33
Серікқызы, Э.
    Дала өркениетінің бастауындағы Ботай [Текст] / Э. Серікқызы // EGEMEN QAZAQSTAN. - 6 ақпан. - 2019. - №24. - Б. . 3.
ББК 66.3

Рубрики: Внутренняя политика

Кл.слова (ненормированные):
дала өркениетінің бастауындағы Ботай -- ұлы даланың жеті қыры -- Ертіс пен Жайық өзендері -- Ботай тайпалары -- СҚО Айыртау өңіріндегі Ботай ескерткіші -- Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ -- Археолгия және дала өркениеті -- Герман археологиялық институты -- ғалым, корреспондент-мүшесі Виктор Зайберт -- Еуразияда жылқын қолға үйретушілер
Аннотация: Ертіс пен Жайық өзендерінің аралығын мекендеген Ботай тайпаларының тарихы бүгінге дейін әлем ғалымдарының назарын аударып отыр. Солтүстік Қазақстан облысы Айыртау өңіріндегі Ботай ескерткішіне өткен ғасырдың 80-жылдарының алғашқы жартысында тарих ғылымдарының докторы, прфессор, әл-Фараби атындағы ҚазҰУ "Археология және дала өркениеті" ҒЗИ директоры, Герман археологиялық институтының корреспондент-мүшесі Виктор Зайберттің жетекшілігімен зерттеу жұмыстарының басталғаны белгілі. Міне, сол аралықтан бергі қырық жылға жуық уақыт ішінде энеолит дәуіріне тиесілі Ботай мәдениетінің жұмбақ әлемі ғалымдарды әр кез тың жаңалықтарымен таңдандырып келеді. Ғалым Виктор Зайберт дала өркениетінің бастамасына айналған әрі Еуразияда жылқыны қолға үйретушілердің алғашқы мекені болған Ботайда жатқан тарихи әлемнің құнды жәдіргерлеріне қатысты ойларымен бөліскен еді. Еліміздің солтүстік өңіріндегі энеолит дәуіріне тиесілі "Ботай" қонысында жүргізілген қазба жұмыстары жылқының тұңғыш рет қазіргі Қазақстан аумағында қолға үйретілгенін дәлелдеді.
Держатели документа:
БҚМУ

26.89
А 65
Андас, Қ.
    Жетісудың ежелгі қалалары [Текст] / Қ. Андас // Рухани жаңғыру. - Алматы, 2019. - №1-2. - Б. 32-37
ББК 26.89

Рубрики: Страноведение

Кл.слова (ненормированные):
Шу -- Талас -- Іле аңғары -- Көксу -- жетісу -- сақтар көшпенді халық болды -- юнеско -- жібек жолы -- Еуропа мен Азия -- елеусіз ескерткіштер -- ежелгі дәуір әдебиеті -- жаркент аймағы
Аннотация: Біздің ежелгі ата-бабаларымыз Шу, Талас, Іле, Көксу, Ақсу, Тектек, Қаратал, Бурақожыр, Үсек, Шежін...т.б. өзендер маңына қоныстанып ғұмыр кешкен. Ғұндар, қазақ даласындағы ежелгі Үйсіндер, одан бергі Түрік, Батыс Түрік, Түргеш, Қарлұқ қағанаттары, Шыңғыс ханның Еке Моғол ұлысының, оның баласы Шағатайдың ұрпағы Тоғылық Темір құрған Моғолстан мемлекетінің, сондай-ақ, Керей мен Жәнібек құрған Қазақ хандығының, қорыта айтсақ қазіргі Қазақ ұлтының ежелден бергі ата қонысы, қасиетті мекені. Сол мекенде, әсіресе, жерұйығы атанған Жетісу жерінде қалалық мәдениеттің сан түрлі белгісі сақталып қалды.
Держатели документа:
БҚМУ

63.3 (5Қаз)
Ж 11
Жұпбаев, Қ.
    Адамзаттың жер бетіне таралуы [Текст] / Қ. Жұпбаев // Қазақ тарихы . - 2019. - №3(170). - Б. 7-9
ББК 63.3 (5Қаз)

Рубрики: История Казахстана

Кл.слова (ненормированные):
ұлы жаратушы -- адамзат -- мұхит суы -- ғарыш технологиясы -- қасиетті діни кітаптар -- грек аңыздары -- ұлы топан су -- еуразия континенті -- тарихи оқиғалар -- түрік халқы
Аннотация: Осы тарихи оқиғаларды талдай келе мынадай бір қорытынды шығады: ежелгі Түрік халқының ата қонысы - өсіп-өнген, тарихын жасаған, өмір сүрген негізгі жерлері қазіргі Қазақстан мен Моңғолия жерлері. Оған Алтай-Саян өңірлері, Байқап маңы және Сары Арқадан Ыстық көлге дейінгі жерлер кіреді. Ыстық көлде түріктердің астанасы болғанын еске түсірейік. Бұларға алғаш тіршілік дами бастаған Еділ мен Жайық өзендерінің аралығын қосу қажет. Осыдан мынадай түйін шығады: бағзы замандарда адамзат ұрпағының Еуразия материгіне таралған екі таралу орталығының бірі, түрік халықтарының шыққан түпкі Отаны - Қазақстан жері
Держатели документа:
БҚМУ

74.262.8
А 40
Акпамбетова, К. М.
    Орталық қазақстан аумағындағы кіші өзендер алаптарының экологиялық-геоморфологиялық сипаттамасы [Текст] / К. М. Акпамбетова // География в школах и вузах Казахстана. - 2019. - №2. - Б. 3-6
ББК 74.262.8

Рубрики: Методика преподавания биологии

Держатели документа:
БҚМУ
Доп.точки доступа:
Абиева , Г.Б.

28.89
И 50
Иманқұл , Ж.
    Браконьерлермен күрес-жаңа серпін алуда [Текст] / Ж. Иманқұл // Жалын . - 2020. - №4. - Б. 76-93
ББК 28.89

Рубрики: Краеведение

Кл.слова (ненормированные):
мемлекет саясаты -- ұлттық қауіпсіздік -- табиғат -- айнала -- қор -- мұхит -- су -- жер -- күн энергиясы -- атмосфера -- таза ауа -- таза су -- құнарлы топырақ -- өсімдіктер әлемі -- жануарлар дүниесі -- байлық
Аннотация: Табиғаттың қандай қоры болсын адамзаттың игілігіне арналған, сан алуан қажетін қамтамасыз етеді. Табиғат бізді айналада қоршап тұрған барлық нәрсе: ауа, су, топырақ, тау, орман, қазба байлықтары, өсімдіктер әлемі, жануарлар дүниесі, т.б. Сан мыңдаған жылдар бабалар мұра етіп қалдырған табиғат пен оның шексіз байлығын қорғау, оларды тиімді пайдалану мәселесі бұл күндері дүниежүзілік аса маңызды мәселелердің біріне айналды. Адамзат қалауынша пайдаланып келе жатқан барлық табиғи қорлар сарқылмайтын және сарқылатындар екі топқа бөлінеді. Сарқылатын қорлар қайта қалпына келмейтіндер және қалпына келетіндер деп бөлінеді. Сарқылмайтын қорларға: Күн энергиясы, атмосфера ауасы, теңіздер мен мұхиттардың сулары, жер, т.б. жатады. Бұлардың кейбіреулері адам-ның теріс іс-әрекетінен бүлініп немесе ластанып, сарқылатын қорларға айналып кетуі мүмкін. Мысалы, Арал теңізін алайық. Теңіздің тартылып, тұзы аспанға көтеріліп, климат өзгеріп, экологиялық аймаққа айналуы – тікелей адам баласының әсерінен орын алды. Сарқылатын қорларға таза ауа, таза су, құнарлы топырақ, өсімдіктер әлемі мен жануарлар дүниесі, қазба байлықтар, т.б. жатады. Табиғат қорларының кейбіреулеріне тоқталып өтейік. Судың негізгі қорын Дүниежүзілік мұхиттар мен теңіздер құрап, айналымы заңдылығы бойынша құрлықтағы өзендер мен көлдер үнемі қоректеніп отыратындықтан, су сарқылмайтын қорға жатады. Арал теңізінің тартылуы сияқты басқа да өзендер мен көлдердің құрғауы, тікелей адамның әрекетінен болған және сол аймаққа ғана тән құбылыс болып табылады. Ауа құрамы мен сапасы да улы газдар мен түтіндер өзгерген. Ауаны лас-тайтын – миллиондаған автокөліктер, ұшақтар, өнеркәсіп, зауыт, жылу стансалары, полигондар, зымырандар т.б. Ауыр өнеркәсіп шоғырланған қалалар мен елдімекендер халқының денсаулығы да төмендеген. Өскемен, Риддер, Зырян, Қарағанды, Екібастұз сынды қалалар маңындағы ауа сапасы талай айтылып келе жатқан мәселе. Еліміздің топырақ қорлары да жылдан-жылға сапасы төмендеп немесе құнарсызданып барады. Соңғы деректер республика жерінің 60 пайызы жарамсыз жерлерге немесе шөлге айналып кеткен. Солтүстік облыстарда тың игеру науқанына байланысты топырақ қарашірігінің 25-30 пайызын жоғалтқан. Еліміздің батыс өңірінде мұнай-газ игеру қарқынды дамуы есебінен топырақ қорлары ластанып, бүлініп жатыр. Топырақтың мұнаймен ластануы, топырақтың техногендік бүлінуі 2,5 млн. га жер аумаққа жайылған. Сұмдық көрсеткіш! Сондай-ақ жайылым қоры да бұл аймақта жарамсызданып барады. Азғыр, Тайсойған сынақ полигондарының салдарынан 1,4 млн га жер бүлінген. Республиканың өзге аймақта-рындағы жер қорларының да күйі мәз емес. Егін егіп, көкөніс отырғызып, тез өнім ала салу үшін тыңайтқыштарды мөлшерден артық қосу топырақтың ластауына, тозуына әкелген. Адамның қамқорлығы азайған сайын, табиғаттың «өзді-гінен қалпына келу» құбылысы жүріп жатыр. Ұшы-қиыры жоқ даланың қойнауы қазба байлықтарының барлық дерлік түріне бай. Өкініштісі, байлық жеке компаниялар арқылы шет елдерге ағылып жатыр. Әлі күнге қазба байлықтарды игеру ысырыапшылдық, пайдақұмарлық есебінен, жоспарсыз жүргізілуде. Қазбаларды елімізде өңдеу технологияларын жабдықтай алмай, есепсіз шетке айдап, қазір сарқылтуға жақын қалдық. Табиғаттың өкпесі орман қоры елімізде тек 21,8 млн га жер қамтиды. Бұл өлкеміздің барлық жерінің 3,35 пайызын ғана құрайтын, өте аз көрсеткіш. Осы аз қордың өзі жыл сайын азайып жатыр. Басты себеп – қаскерлік жолмен орман ағаштарын отау, орманға демалысқа шығып, өрт шығару, жалынды дер кезінде тоқтата алмау, зиянды заттармен ластау, қоқыс тастау т.б. Орман – ауа сүзгісі, ауа жаңартқыш, дәрілік өсімдіктердің сан түрі өсетін асыл қойма, аң мен құстың мекені. Орманға қаскерлік – тіршілік тынысына қаскерлік болып табылады. Орманды қорғау әркімге міндет. Көшеттерді қала маңындағы елді мекендерге, қала саябақтарына, гүл-зарларына отырғызып, игі істер де атқарылып жатыр. Республикамызда өсімдіктердің 6 мыңға жуық түрі бар екен, Олардың 50 пайызы тікелей адамның қамқорлығын қажет етеді. Халқымыз ежелден-ақ мал шаруа-шылығымен айналысқан, табиғаттың төл баласы. Төрт түлік малдан бөлек жортқан жабайы аңдардың әрбірін халқымыз ерекше бағалаған. Сондықтан түз тағыларының өсіп-өнуі, сақталуы тоқталмаған. Сүтқоректілердің – 155, құстардың – 481, бауырымен жорғалаушылардың – 48, қосмекенділердің – 33, балықтардың – 140 түрі тіршілік етеді. Өкінішке орай, қаскерлік пен пайдақұмарлық осы ен байлықтың басты жауы болып отыр. Сәкен Сейфуллиннің «Киікті қазақ және дейді бөкен, мың-мыңдап баяғыда жүрген екен» деп сайын далада еркін жүрген бөкендерді суреттеген керемет жыры бары. Ақбөкендер, қарақұйрықтар, арқарлар, тау ешкілері, жолбарыстар, қабыландар мен құландар қатары қазір сиреп кеткен. Ал дала сұсы жолбарыстар біржола құрып кетті. Іле бойындағы соңғы жолбарысты 1947 жылы атылған деген дерек бар. Шексіз кеңістікте үздіксіз айналған алып ғаламшарлардың көпшілігінен кішкене болғанымен, жұмыр жеріміз де қайнаған тіршілікке толы алып шар. Бірақ адам баласының қарқынды өсуі мен, ғылым прогресі, жылдам көлік түрлері адам аяғы баспаған жер қалдырмады. Ауа, су, топырақ ластанып, өсімдік пен жануарлар дүниесі дабыл қаға бастады. ХХ ғасырдың бас кезінде жануарларды қорғау мәселелері туралы сөз қозғала бастайды. 1902 жылы Париж қаласында алғаш Құстарды қорғаудың Халықаралық Конвенциясына қол қойылды. 1948 жылы БҰҰ-ның білім беру, ғылым және мәдениет мәселелері жөніндегі ұйымы (ЮНЕСКО) Халықаралық табиғат қорғау одағын (IUCN) ұйымдастыру туралы арнайы шешім қабылдады. Бұдан жарты ғасыр уақыт бұрын, дәлірек 54 жыл бұрын, ғылымда «Қызыл кітап» деген ұғым қалыптасты. Кітаптың қызыл сөзімен тіркесі, кез-келген ұлт пен мемлекет үшін түсінікті еді. Қызыл – қауіп, ескерту, қан, соғыс сынды түсініктерді астарлап тұратын түс екені айтпаса да ұғынықты. Бұл кітапты шығару туралы пікірді алғаш рет ұсынған ағылшын ғалымы – Питер Скотт. «Қызыл кітаптарға» жер бетінде жойылу қаупі бар және бұрыннан өте аз кездесетін өсімдіктер мен жануарлардың түрлері тіркеледі. Оларды сақтап қалудың және қорғаудың қажеттігі айқындалып жазылады. Әр мемлекеттің «Қызыл кітабы» мемлекеттік заңдық күші бар құжат болып саналады. Халықаралық «Қызыл кітап» (Red Data Book) – Халықаралық Табиғат Қорғау Одағының (ХТҚО-МСОП-IUCN) – халықаралық деңгейдегі құжаты болып саналады. «Қызыл кітапқа» жойылып кету қаупі төнген, сирек кездесетін, ғылыми тұрғыдан әлі толық зерттелмеген, жылдан-жылға саны күрт азайып бара жатқан, қорғауды қажет ететін өсімдіктер мен жануарлардың түрлері тіркеледі. Қазіргі уақытта «Қызыл кітаптардың» түрлі нұсқалары бар: Халықаралық Табиғат Қорғау Одағының (IUCN) Қызыл кітабы, әр мемлекеттің (республикалық) «Қызыл кітаптары», аймақтың (облыстық) «Қызыл кітаптары» деп аталады. Жалпы ережеге сәйкес мемлекеттік «Қызыл кітаптар» әрбір 10 жылда өзгертіліп әрі толықтырылып отырылуы қажет. Қазақстанда алғашқы «Қызыл кітап» Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің 1978 жылғы 16 қаңтардағы №20 арнайы қаулысына сәйкес жарық көре бастады. Қазақстанда шыққан алғашқы «Қызыл кітаптың» 1-бөлімі омыртқалы жануарларға арналды және оған 87 түр (балықтардың – 4, қосмекенділердің – 1, жорғалаушылардың – 8, құстардың – 43 және сүтқоректілердің – 31 түрі) тіркелді. Өсімдіктерге арналған «Қызыл кітап» 1981 жылы жарық көріп, ондағы түрлер 1-ші жойылып кету қаупі төнген түрлер болса, 2-шісі сирек кездесетін түрлер. Қазақстанның өсімдіктерге арналған «Қызыл кітабына» (1981) еліміздің аумағында өсетін 307 түрі тіркелген. Онда жабық тұқымдылардың (гүлді өсімдіктердің) – 288 түрі, ашықтұқымдылардың – 2 түрі, қырықжапырақтардың – 3 түрі, саңырауқұлақтардың – 10 түрі және қыналардың – 1 түрі тіркелді. Олардың 20 түріне жойылып кету қаупі төнген, ал 287 түрі сирек кездесетін түрлерге жатады. Жоғарыда айтып өткендей, Қазақстанның омыртқалы жануарларға арналған «Қызыл кітаптары» (1978, 1991, 1996, 2010), омыртқасыз жануарларға арналған «Қызыл кітабы» (2006) және өсімдіктерге арналған «Қызыл кітабы» (1981) жарық көрді. Алматы облысының «Қызыл кітабы» 2006 жылы жарияланды. Бұл кітаптар – ел аумағында жоғалу қаупі жоғары табиғат байлықтарын сақтау мен қорғауға негіз болатын құжаттар. Қазақстанның омыртқасыз жануарларына арналған «Қызыл кітабын» даярлау өте қиынға соқты. Себебі, елімізде кездесетін омыртқасыз жануарлардың түрлерінің саны және олардың биологиялық әрі экологиялық ерекшеліктері толық зерттелмеген. Сондықтан да омыртқасыз жануарларға арналған Қазақстанның «Қызыл кітабының» алғашқы 1 және 2-басылымдарына тіркелген түрлер мұқият талдап саралауды қажет етті. Сонымен, 2006 жылы Қазақстанның омыртқасыз жануарларға арналған «Қызыл кітабының» нақтыланған 3-басылымы жарық көрді. Бұл басылымға омыртқасыз жануарлардың 96 түрі тіркелді. Олардың ішінде буылтық құрттардың – 2, ұлулардың (моллюскалар) – 6, шаянтектестердің – 1, өрмекшітектестердің – 2 және жәндіктердің – 85 түрі тіркелді. Қазақстанның омыртқалы жануарларға арналған «Қызыл кітабының» толықтырылған және өңделген 4-басылымы 2010 жылы жарық көрді. Онда омыртқалы жануарлардың 128 түрі тіркелген. Олардың бір түрі – дөңгелекауыздыларға, 17 түрі – сүйекті балықтарға, 3 түрі – қосмекенділерге, 10 түрі – жорғалаушыларға, 57 түрі – құстарға және 40 түрі – сүтқоректілерге жатады. Бұл «Қызыл кітапта» Халықаралық табиғат қорғау одағының (IUCN) «Қызыл кітабына» тіркелген 20 түр бар. Мұндай түрлерді сақтап қалу үшін Қазақстан бүкіл адамзат алдында аса зор жауапкершілікті сезінуі тиіс. Кітапқа тіркелген түрлердің таби-ғатта сақталу деңгейіне сәйкес 5 санатқа бөлініп берілген: 1.Жойылып кету қаупі төнген түрлер. Мұндай түрлерді сақтап қалу үшін міндетті түрде арнайы шаралар (табиғи қорықтар, ұлттық табиғи саябақтар, табиғи резерваттар және т.б.) ұйымдастыру қажет. 2. Саны күрт азайып бара жатқан түрлер. Ондай түрлердің саны әзірше мол, бірақ қарқынды түрде азаюына жол берілмеуі қажет. 3. Сирек кездесетін түрлер. Ондай түрлердің санының азаюын қадағалап отыру қажет. 4. Толық зерттелмеген түрлер. Ондай түрлер туралы ғылыми-зерттеу жұмыстары мұқият түрде жүргізілуі қажет 5. Қалпына келтірілген түрлер. Табиғатты қорғаудың басты шарты – оның ресурстарын тиімді пайдалану және сақтау. Жабайы жануардың біраз бөлігінің жер бетінен жойылып кету қаупі бар екенін ескертіп, жануарлар мен өсімдіктер дүниесін сақтап қалу үшін қанша дабыл қағылып, айтылып жатса да, жойылып кету қауіпі бар жабайы аңдарды қаскерлік жолмен аулау әрекеті тоқталар емес. Мемлекет тарапынан қаскерлікке тоқтау салу үшін әртүрлі іс-шаралар ұйымдастырылып келеді. 2004 жылы 9-шы шілдеде «Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану» туралы заң қабылданды. Осы заң киік аңын 2020 жылға дейін аулауға қатаң тиым салған. Аң аулауға қатысты талаптар мен ережелер жаңадан бекітілді. Бірақ бұған қарамастан қаскөйлер броконьерлікті жалғастыруда. Сол себепті ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі жануарлар дүниесін қорғау, сақтау, пайдалану, өсімін молайту және саласына келтірілген зиянды әрекеттің орнын толтыру мөлшерін бекіту туралы бұйрықтар мен заңдық күшке ие шешімдерді де шығарып, іске асырып жатыр. Маңғыстау өңірінің табиғатты қорғау инспекторы С.Байталасов: «Сөзіміз дәлелді болу үшін мысал келтіре кетейік. Жабайы аңдардың басым бөлігі қорық аумағы не ерекше қорғалатын аумақта болатындығын ескеріп, заңсыз аң аулау фактісі аталған аймақтардың бірінде болса деп алайық. 1 (бас арқар) х2405х1500 х1,5х3х3=48 701 250 теңге. 1 (бас қарақұйрық)х2405х400х1,5х3х3=12 987 000 теңге. 1 (бас қоян) х 2405х5 х1,5 х3 =54 112 теңге. 1 (бас үйрек) х2405 х5 х1,5 х 3 = 54 112 теңге. 1 (бас киік) х 2405 х500 х1,5 х3 х3= 16 233 750 теңге. Шығын мөлшерінің есептелуіне түсінік бере кетейік, 2405 (АЕК) айлық есептік көрсеткіш, 1,5 заңсыз ауланған аңға қосылатын коэффицент, 3 ерекше қорғалатын аймақта болған үшін қосылатын коэффицент, 3 жойылып кету қаупі бар не «Қызыл кітапқа» енген аң үшін қосылатын коэффицент. 1500, 400, 5, 500 сандары – әрбір дараққа АЕК ретінде салынатын шығын мөлшерінің сандық көрсеткіші. Мүмкін осыншама шығын мөлшерін халық арасында екінің-бірі біле бермеуі мүмкін. Жоғарыда көрсетілген қыруар соманы төлеу кез-келген адам қолынан келе бермейтіні белгілі, мүмкін қаскерлер осыдан сескеніп, қылмыстан аяғын тартар ма екен деген ойдамыз» деп, халықтың табиғатқа келтірілген зиян үшін қанша айыппұл салынатынын нақты сандар мөлшерімен таныстырып өткен. Естіген, оқыған жан тым болмаса, осындай көп мөлшердегі айыппұлдан сескенер.
Держатели документа:
БҚУ

63
Ж 11
Жұмабаева, Ж. К.
    Атырау облысындағы гидронимдератаулары: Тарихи-топономиялық талдау [Текст] / Ж. К. Жұмабаева, М. К. Өтепқалиева // Отан тарихы. - 2019. - №4. - Б. 191-203
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
Атырау тарихы -- гидронимдер ономастикасы және топономикасы -- тарихи талдау -- Каспи -- Жайық -- Жем -- Сағыз -- Ойыл өзендері
Аннотация: Мақалада "Рухани жаңғыру","Туған жер" бағдарламаларын жүзеге асыру аясындағы "Атырау облысының жер-су атауларына тарихи талдау" атты зерттеу бойынша аймақтың басты гидронимдерін тарихи-топонимиялық талдауға ұмтылыс жасалды. Зерттеуде пәнаралық әдістерді (тарих, этнология, тарихи география, лингвистика) қолдану арқылы Атырау аймағының басты гидроономастикасының (Каспи теңізінің әртүрлі атаулары және Жайық өзені)антропогендік сипаты негізделіп, түркі тілдес халықтардың таралу ареалы болған деген тұжырым бекітілді.
Держатели документа:
БҚМУ
Доп.точки доступа:
Өтепқалиева, М.К.

63
Б 76

    Бозақ қалашығы [Текст] // Мәдениет. - 2020. - №2. - ақпан. - Б. 56-56
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
бозоқ қалашығы -- шаруашылық -- иеліктерге -- әскери стратегиялық плацдармға -- сауда жолдарына -- жібек жолы
Аннотация: Бозоқ - YII-XYIII ғасырлардағы Сарыарқаның қақ ортасында солтүстік сібір бассейні өзендерінің (Ecіл, Сілеті, Шідерті) және Орта Азиялық (Нұра, Сарысу) қзендерінің салалары түйіскен жерінде, яғни Есіл өзенінің сол жағалауында орналасқан қалашық. Бозоқ қалашығының Қазақстан астанасы үшін оның ертедегі дерегі ретінде маңызы зор. Мыңдаған жылдар бұрын осы аймақта әскери бөлімшілердің пайда болуы геостратегиялық жағдайға байланысты. Ол далалы жібек жолының керуендерін бақылауға арналған болуы мүмкін. Бұл жер - шаруашылық иеліктерге, әскери стратегиялық плацдармға, сауда жолдарын бақылауға арналған бірегей орын
Держатели документа:
БҚМУ