Электронный каталог

32.973
К 33
Кеңес, Б. Е.
    Информатика саласына қатысты мектеп оқулықтарында терминдердің қолданылуы [Текст] / Б. Е. Кеңес, М. Кочак, Ж. Е. Есполова // Білім. - 2024. - №1. - Б. 19-28.
ББК 32.973

Рубрики: Информатика

Кл.слова (ненормированные):
термин -- терминология -- оқулық -- білім сапасы -- информатика
Аннотация: Білім беру саласындағы мұғалімдердің негізгі құралы – оқулық. Оқу- лықтардың мазмұнына қойылатын талаптардың бірі – терминдердің жүйелі қолда- нылуы. Мақаланың мақсаты – мемлекеттік терминологиялық коммиссия бекіткен терминдердің оқулықтарда қолданылу деңгейін анықтау. Осы мақсатқа сәйкес мақалада «Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар» 4-сынып, «Информати- ка» 5-сынып, «Информатика» 6-сынып, «Информатика» 7-сынып (Алматыкітап бас- пасы), «Информатика» 7-сынып (Атамұра баспасы), «Информатика» 7-сынып (Арман – ПВ баспасы) мектеп оқулықтарының негізгі терминдері termincom.kz сайтын- дағы, терминдермен салыстырылды. Салыстыру нәтижесінде мынадай мәселелер анықталды: termincom.kz қорындағы информатика саласына қатысты бекітілген терминдердің оқулықтарда қолданылмай, басқа нұсқаларының қолданылуы, ин- форматика саласына қатысты оқулықтардағы кейбір терминдердің termincom.kz қорында қамтылмауы, оқулықтарда орыс тіліндегі терминдер бірінші жазылып, қа- зақ тіліндегі терминдердің жақша ішінде жазылуы, орыс тіліндегі әртүрлі ұғымды білдіретін екі терминнің орнына қазақ тілінде бір терминнің қолданылуы. Осындай мәселелер туындамас үшін терминолог мамандар мен сала мамандары бірлесіп жұмыстар атқарып терминдерді бекітуі керек. Оқулық жазу барысында авторлар бекітілген терминдерге назар аударып, соларды қолдану дағдысын қалыптастыру- лары қажет. Термин ұғым мен мағынаны толық сипаттай алмайтын жағдай болса, авторлар өздерінің ұсыныстарын мемлекеттік терминологиялық комиссияға ұсы- нулары қажет. Жазылған оқулықтарға сараптама жасалған кезде пән бойынша ба- залық ғылыми мазмұнның сақталуы үшін терминдерге баса назар аударылуы қажет
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Кочак, М.
Есполова, Ж. Е.

22.1
Ж 88
Жумагулова, З. А.
    Математикалық сауаттылықты қалыптастыруда контекст негізіндегі тапсырмалардың маңызы [Текст] / З. А. Жумагулова // Білім. - 2024. - №1. - Б. 29-37.
ББК 22.1

Рубрики: Математика

Кл.слова (ненормированные):
математика -- математикалық сауаттылық -- функционалдық сауаттылық -- жаттығулар жүйесі -- контекст негізіндегі тапсырмалар
Аннотация: Қазіргі білім беру жүйесінің алдына қойылған мақсаттары ретінде жас ұрпаққа үздіксіз және терең білім беруді, ұлттық және жалпыадамзаттық құн- дылықтар негізінде жан-жақты дамыған тұлға тәрбиелеуді атауға болады. Матема- тикалық білім берудің басым бағыттарының бірі – пәнді оқыту процесінде негізгі құзыреттіліктерді қалыптастыру: білім алушылардың практикалық есептерді шешу үшін нақты өмірде үйренген математикалық білімдері мен дағдыларын пайдала- нуға дайындығы, сондай-ақ қажетті ақпаратты өз бетінше алуға және оны пайдала- на білуге ұмтылуы, яғни математикалық сауаттылықты қалыптастыру және дамыту. Мақалада функционалдық сауаттылықтың бір бағыты болып табылатын математи- калық сауаттылықты қалыптастыруда білім алушылардың білімі мен тәжірибесіне байланысты нақты өмірлік жағдайды сипаттайтын контекст негізіндегі тапсырма- лардың маңызы туралы баяндалған. Оқу процесінде контекст негізіндегі тапсырма- ларды қолдану білім алушыларда берілген жағдайды талдау, түсіну және түсіндіру, шығару тәсілін таңдау дағдыларын қалыптастыруға, танымдық қызығушылығын арттыруға, оқушылардың математикалық, оқу, қаржылық және ақпараттық сауат- тылығын қалыптастыру мен дамытуға ықпал ететіні көрсетілген; мұндай тапсырма- лардың халықаралық зерттеулерінде, Ұлттық бірыңғай тестілеу тапсырмаларында қолданылуы туралы жазылған. Сонымен қатар, контекст негізіндегі тапсырмалар- дың оқу процесінде қолдану аясын анықтау мақсатында «Контекст негізіндегі тапсырмалар» атты жүргізілген сауалнаманың талдау нәтижесі келтірілген.
Держатели документа:
ЗКУ

74
К 12
Қайырбекова, Г. М.
    Психикалық дамуы тежелген бастауыш сынып оқушыларының эмоционалды-ерік саласының ерекшеліктері [Текст] / Г. М. Қайырбекова, К. С. Тебенова // Білім. - 2024. - №1. - Б. 71-81.
ББК 74

Рубрики: Образование

Кл.слова (ненормированные):
психикалық дамудың тежелуі -- эмоционалды-ерік сала -- әлеуметтену -- арт-технологиялар -- әлеуметтік бейімделу -- әдіс-тәсілдер
Аннотация: Бұл мақалада психикалық дамуы тежелген бастауыш сынып оқушыла- рының эмоционалды-ерік саласының ерекшеліктері және оның оқудағы жетістік- теріне әсері қаралады. Әлеуметтендірудің маңыздылығына және эмоционалдық дамудың осы үдеріске әсеріне назар аударылады. Психикалық дамуы тежелген балалардың эмоционалды-ерік саласының негізгі тенденциялары мен типтік ерекшеліктерін, эмоционалды реакциялары мен ерікті қасиеттері сипатталды. Олардың мақсат қою, жоспарлау және шешім қабылдау сияқты ерікті қабілеттері жиі нашарлауы тапсырмаларды өз бетінше орындау және жауапкершілікті орын- дау қабілетіне әсері сипатталған. Проблеманың әртүрлі аспектілері, оның ішінде эмоционалдық бұзылуларды түсінудің теориялық тәсілдері, диагностика және түзету әдістері, сондай-ақ осы балалардың қоғамға кірігу стратегиялары баян- далады. Психикалық дамуы тежелген балаларда эмоционалды реакциялар мен ерікті процестерді қалыптастыру механизмдерін, олардың әлеуметтік өзара әре- кеттесудегі ерекшеліктерін, сондай-ақ түзету және психологиялық-педагогикалық қолдау әдістерін зерттеу маңызды болып табылады. Психикалық дамуы тежелген бастауыш сынып оқушыларының эмоционалды және ерікті дамуын қолдау үшін ерте және мақсатты араласудың, жеке ерекшеліктері мен қажеттіліктерін ескере отырып, оларды оқыту мен дамытуға кешенді тәсілдің маңыздылығы атап өтіледі. Психикалық дамуы тежелген бастауыш сынып оқушыларының эмоционалды-ерік саласының қалыптасу және мектептегі мазасыздық деңгейі анықталды. Сонымен қатар балалардың эмоционалды-ерік саласын арт-технологияларды пайдалану арқылы дамытуға арналған «Өмір бояулары» түзету бағдарламасына шолу жасалды
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Тебенова, К.С.

83
Б 90
Булатбаева, Д. Н.
    Қазақ әдебиеті сабағының сапасы мен мұғалімнің құзыреттілігі: талдау негізіндегі ұсыныстар [Текст] / Д. Н. Булатбаева // Білім. - 2024. - №1. - Б. 98-110.
ББК 83

Рубрики: Литературоведение

Кл.слова (ненормированные):
қазақ әдебиеті мұғалімінің құзыреттілігі -- әдебиеттанушылық құзыреттілік -- әдебиеттік құзыреттілік -- әдістемелік құзыреттілік -- педагогикалық құзыреттілік -- психологиялық құзыреттілік -- әдебиет сабағының сапасы
Аннотация: Мақалада қазақ әдебиеті мұғаліміне қойылатын талаптар мен оның тәжірибедегі көрінісі, қажетті кәсіби құзыреттілікті дамытудағы кедергілер қарасты- рылады. Әдебиет пәні мұғалімінің кешенді көпкомпонентті құзыреттілігі мазмұны Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясында анықталып жазылған. Осы мазмұн негізінде бүгінгі күні толыққанды іске асырылмай жатқан мектепте сапалы әдебиеттік білім беру мәселесі бойынша мұғалімнің әрекеті қандай болу керек? Ол тек қана пәнді оқыту емес, соның негізінде оқушыларды ұлттық құндылыққа баулу, олардың эмоционалдық интеллектісін қалыптастыру, ақпараттық техноло- гияларды оқушыларға пайдалы қолдануға үйрету, уақытты үнемдеу және тиімді қолдану сияқты оқушылардың метапәндік құзыреттілігін дамыта білуі қажет. Осы орайда әдебиет сабақтарына бақылау жүргізу негізінде, жас әдебиет мұғалімнің кәсіби жұмысындағы олқылықтар анықталған. Сонымен қатар, білім беру саласын- дағы кез келген пән сияқты қазақ әдебиеті бойынша да пәндік-мазмұндық, педаго- гикалық, дидактикалық, психологиялық, әдістемелік және пәнаралық компонент, сонымен қатар, пәннің өзіндік ерекшелігіне сай этика-философиялық, тарихи-мә- дени компонент қамтылатыны мәлімделеді. Сол компоненттер негізінде көркем шығарманы кешенді түрде оқыту тетігі әзірленіп, ұсынылып отыр, оның тиімділігі де мұғалім мен студенттердің арасында талқыланған. Мақалада осы бағытта пер- спективалық жұмыстардың да мазмұны белгіленген.
Держатели документа:
ЗКУ

74
А 61
Аманжолов, Д. А.
    Алматы облысындағы «50 табысты мектеп» жобасының тиімділігін бағалау: зерттеудің аралық нәтижелері [Текст] / Д. А. Аманжолов, А. Р. Саулембеков, Е. Б. Аубакиров // Білім. - 2024. - №2. - Б. 10-22.
ББК 74

Рубрики: Образование

Кл.слова (ненормированные):
орта білім -- Білім-инновация лицей -- педагогтерді қолдау -- білім сапасы -- Алматы облысы
Аннотация: Бұл мақалада Алматы облысында білім сапасын арттыру және педагог- тердің шығармашылығын жетілдіру бағытында «Білім-инновация» лицейлерінің көмегімен іске асып жатқан «50 сәтті мектеп» жобасының тиімділігін зерттеудің аралық нәтижелері талқыланды. Мақала бес бөлімнен тұрады. Екінші бөлімде зерттеудің әдіснамасы туралы ақпарат берілді. Үшінші бөлімде зерттеу нәтиже- сі талқыланды және жоба туралы академиялық тұжырымдар әзірленді. Төртінші бөлімде зерттеудің нәтижесінде алынған тұжырымдардың маңызы мен өзектілі- гі ашылып, олардың қазіргі академиялық білімдегі орны мен ықпалы түсіндіріл- ді. Соңғы бөлімде негізгі түйіндер жазылды және ұсыныстар берілді. Жобаның тиімділігін бағалау үшін ғылыми зерттеудің сапалық (тереңдетілген сұхбат) және сандық (сауалнама) тәсілімен ақпарат жиналды. Аралас тәсіл жоба туралы сенімді тұжырымдар жасауға және жалпылауға болатын қорытындылар әзірлеуге септігін тигізді. Аралық зерттеу нәтижесінде «50 сәтті мектеп» жобасы педагогтер үшін пай- далы болғандығы анықталды. Сонымен қатар, зерттеу нәтижесінде жобаның одан әрі тиімділігін арттыру бойынша респонденттердің ұсыныстары талданып, тұжы- рымдар әзірленді. Жалпы, педагогтерді қолдаудың білім жүйесіне ықпалы туралы дәйекті ғылыми негіз қалыптастыру үшін жоба аяқталғаннан кейін білім сапасын- дағы өзгерістерге ұзақмерзімді әсерін бағалау қажет.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Саулембеков, А.Р.
Аубакиров, Е.Б.

74
Н 90
Нурмаганбетова, Г. А.
    Биология сабақтарында оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру арқылы білім сапасын арттыру [Текст] / Г. А. Нурмаганбетова // Білім. - 2024. - №2. - Б. 33-42.
ББК 74

Рубрики: Образование

Кл.слова (ненормированные):
функционалдық сауаттылық -- мәтіндік жұмыс -- мәтіндегі түйін сөздер -- зерттеу жұмыстары
Аннотация: Аталған жұмыстың мақсаты – оқушылардың функционалдық сауат- тылығын қалыптастыру арқылы білім сапасын арттыру болып табылады. Зерттеу жұмысының өзектілігі оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту жол- дарын анықтау, әдістері мен формаларын әзірлеу қажеттілігі болып табылады. Зерттеу Павлодар қаласындағы дарынды балаларға арналған Абай атындағы гимназиясында жүргізілді. Биология сабақтарында оқушылардың функционалдық сауаттылығын анықтау үшін 6, 8, 9 сыныптардағы 67 оқушыдан сауалнама алын- ды. Сауалнама нәтижелері бойынша мектеп оқушылары мәтінмен жұмыс істеу кезінде негізгі кілтті сөздерді бөліп көрсетуде, тақырыптың негізгі идеясын табуда қиындықтар туатыны және зерттеушілік дағдыларын дамытуға көбірек көңіл бөл- генді қалайтындары белгілі болды. Жоғарыда аталған қиындықтарды шешу үшін биология сабақтaрында білім алушылардың функционaлдық сaуaттылығын артты- руғa бағытталған тапсырмaлар әзірленіп, сaбақ жоспaрлары құрастырылды және оқушылардың жобалау іс-әрекеті арқылы өз бетінше зерттеу жұмысын жүргізу дaғ- дыларын жетілдіру, сонымен қатар, сыни ойлау қабілетін арттыру, өмірдегі түрлі жағдаяттарда дұрыс шешім қабылдай алу әрекеттерін қалыптастыруға арналған сабақтар өткізілді. Зерттеу жұмысының нәтижесінде оқу үрдісіндегі жобалық іс-әр- кеттер оқушылардың тәжірибелік дағдылары, талдау, пайымдау, орындалған жұ- мысты көрсете алу дағдылары қалыптасты. Жұмыстың жаңалығы – білім алушылар- дың жас ерекшеліктері ескеріліп, функционалдық сауаттылығын қалыптастырудың тиімді жолдары қарастырылды және жобалау іс-әрекеті кезеңдерін іске асыратын сабақ жоспарлары құрастырылып, ғылыми негізделген дәлелді ұсыныстар берілді.
Держатели документа:
ЗКУ

74
S12
Sadvakasova, K.
    Using of virtual reality and artificial intelligence in education: literature review [Текст] / K. Sadvakasova, A. I. Kydyrbekova, Oguz Chetin // Білім=Образование. - 2024. - №3. - Р. 10-18.
ББК 74

Рубрики: Образование

Кл.слова (ненормированные):
виртуалды шынайылық -- жасанды интеллект -- білім беру ресурстары -- оқу үдерісі -- білім беру технологиясы
Аннотация: Көпшілік жаңа технологиялар білім беруді өзгертуші күшке айналды деп санайды. Оқушылардың оқу тәжірибесін жақсарту мүмкіндіктерін анықтау мақсатында оқу процесіне әртүрлі технологиялар кіріктірілді. Соңғы зерттеулер- ге сәйкес, жасанды интеллект (AI) және виртуалды шындық (VR) сияқты жаңадан әзірленген кейбір технологиялар оқыту мен оқу процестерін айтарлықтай жақсар- туға мүмкіндік береді. Мақалада білім беруде виртуалды шындық пен жасанды ин- теллект ресурстарын пайдаланудың өзектілігі талқыланады. Жүйелі әдебиеттерді шолуды пайдалана отырып, бұл мақалада VR және AI қосымшаларының студент- тердің оқу тәжірибесіне әсерін зерттеген бірқатар ғалымдардың жұмысының жи- нақталған мета-талдауы ұсынылған. Авторлар бұл технологияларды оқу үдерісіне енгізудің артықшылықтары оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыруға, күрделі тақырыптарды тиімді түсіндіруге, жаңа технологияларға ашықтық мәде- ниетін қалыптастыруға негізделгенін анықтады. Мақаланың қорытындылары осы тақырып бойынша жергілікті академиялық түсінікті кеңейтуге ықпал етеді және сонымен қатар білім беру технологияларын біріктіретін орта білім мен жоғары оқу орындарындағы шешім қабылдаушылар үшін пайдалы.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Kydyrbekova, A. I.
Oguz Chetin

74
Г 35

    География пәнінде диверсификация ұғымын оқытудың әдіснамалық негізі [Текст] / А. Б. Сералиев, О. Б. Мазбаев, Д. Т. Алиаскаров, Эмин Атасой // Білім=Образование. - 2024. - №3. - Б. 84-97.
ББК 74

Рубрики: Образование

Кл.слова (ненормированные):
оқыту әдістемесі -- жаңартылған білім -- әртараптандыру -- экономикалық аудандар -- шаруашылық -- бәсекеге қабілеттілік
Аннотация: Мақаланың басты мақсаты аймақтардың экономикалық жағдайына сай әртараптандыру ұғымын сабақта қалыптастыру,жетілдіру. Экономикалық тұрғыда (әртараптандыру) диверсификация ұғымы жайлы көптеген ақпараттар берілген. Әртараптандыру ұғымының аясы кең болғандықтан, мақалада қарастыруды жөн көрдік. Әртараптандыру экономиканың даму барысында, өндірісті,шаруашылық саласын қайта құруда қолданылатын әдіс. Шетелдік басылымдар негізінде мысал- дар келтіріп, шаруашылықтың нарыққа сай жаңаруы жайлы ғалымдардың еңбек- тері қарастырылды. Қазіргі заман талабына сай шаруашылық салалары,оның жеке секторлары жаңарып, мамандандырылуға бейімделген. Қалыптасып түрленуі – өз кезегінде әртараптандырудың көрінісі болғандықтан география сабақтарында осы ұғымды түсіну бағдарлама мақсаттарын ескере отырып қарастырылды. Қазақстан- ның экономикалық аудандарының құрылуы жайлы тарихи деректер негізінде экономикалық аудандастыру мен экономикалық әртараптандыру ұғымдарын байланыстырып, ерекшеліктеріне ғылыми мазмұнда дәлелдемелер келтіріледі. Мақалада Қазақстан экономикалық дамуында қолданылатын әртараптандыру ұғымын оқытудың оқу әдістемелік негіздері қарастырылды. Зерттеу барысында алдыға қойған мақсатымыз – экономиканы әртараптандыру ұғымын талдап, орта мектептерде білім беру барысында кеңінен насихаттау,педагогикалық тұрғыда оқушылардың функционалды сауаттылығын арттыру. Экономикадағы әртарап- тандыру үдерісін жаңартылған білім мазмұнындағы мектеп бағдарламаларында қолданудың әдіснамалық негізіне тоқталып, талдаулар жүргіздік. Мазмұнды талдау барысында әртүрлі әдістер қолданылды, соны ішінде диахронды салыстыру әдісі- не назар аударылды.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Сералиев, А. Б.
Мазбаев, О. Б.
Алиаскаров, Д. Т.
Эмин Атасой

Қойшибаева, А. Т.
    "Тілім менің - тірлігімнің айғағы " атты элективті курс бағдарламасы 8- сынып [Текст] / А. Т. Қойшибаева // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2024. - №5-6. - Б. 18-23
ББК 81

Рубрики: Тіл білімі

Кл.слова (ненормированные):
мемлекеттік тіл -- қазақ тілі -- элективті курс -- функционалдық сауаттылық -- қоғамдық - гуманитарлық пәндер -- тілдік дағдыларды дамыту -- коммуникативтік бағыттылық -- курстың мазмұны мен құрылымы -- лексика -- өзектілігі -- күтілетін нәтиже
Аннотация: Мақалада мемлекеттік тіл ретінде оқытылатын қазақ тілі бойынша оқушылардың функционалдық сауаттылын қалыптастыру туралы мағлүмат берілген.Мұғалімнің 8- сыныпқа арналған "Тілім менің - тірлігімнің айғағы" авторлық курсы құрылымы мен мазмұны оқушылардың жас ерекшеліктеріне сай жасақталған. Басты мақсаты - қоғамдық ортада қазақ тілінде қарым - қатынас жасау, мүмкіндіктерін қамтамасыз ететін коммуникативтік дағдылардың негізін қалыптастыруда мәтінмен жұмыс істеудің әр түрлі формасы берілген.
Держатели документа:
БҚУ

67
С 14
Садуақастегі, Н.
    Құқықтық сананы қалыптастыру-маңызды мәселе [Текст] / Н. Садуақастегі // Ақиқат. - 2025. - №2. - Б. 29-31.
ББК 67

Рубрики: Құқық.

Кл.слова (ненормированные):
құқықтық сана -- қалыптастыру -- ҚР -- Конституция -- мемлекет -- бостандық -- қоғам -- бап
Аннотация: Мақала құқықтық сананы қалыптастыру-маңызды мәселе туралы.
Держатели документа:
БҚУ.