База данных: Статьи ППС
Страница 3, Результатов: 37
Отмеченные записи: 0
21.
Подробнее
А 93
Аульбек, А. Қ.
Батыс Қазақстан облысында паллас тарбақасының, pelobates vespertinus (pallas, 1771) таралуын зерттеу [Текст] / А. Қ. Аульбек // Махамбет Өтемісовтің 220 жылдығына арналған «Университет ғылымының жетістіктері мен болашағы» атты 80-ші республикалық ғылыми-тәжірибелі конференциясының материалдары. - Орал, 2023. - 12 сәуір. - Б. 165-168.
ББК 26.8
Рубрики: География
Кл.слова (ненормированные):
Батыс Қазақстан облысы -- паллас тарбақасының -- Pelobates vespertinus -- зерттеу география -- биология -- биогеографиялық зерттеулер -- генетикалық көрсеткіштер -- зоогеография
Аннотация: Батыс Қазақстан облысында кездесетін Паллас тарбақасын зерттеу география мен биологияның қиылысындағы пәнаралық зерттеу болып табылады, биогеографиялық зерттеулерге жатады. Жұмыстың өзектілігі Батыс Қазақстан облысындағы Pelobates vespertinus (Pallas, 1771) Паллас тарбақасыныңтаралу аймағы мен географиялық өзгергіштігі туралы онда алынған деректердің маңызды іргелі және қолданбалы мәнімен айқындалатын болады. Олардың қазіргі ауқымына, сондай-ақ осы жануарлардың морфологиялық және генетикалық көрсеткіштерін өзгертетін табиғи және антропогендік жағдайларға байланысты кез-келген мәселелерді шешу тек теориялық ғана емес, сонымен қатар практикалық зоогеография үшін де үлкен маңызға ие.
Держатели документа:
ЗКУ
А 93
Аульбек, А. Қ.
Батыс Қазақстан облысында паллас тарбақасының, pelobates vespertinus (pallas, 1771) таралуын зерттеу [Текст] / А. Қ. Аульбек // Махамбет Өтемісовтің 220 жылдығына арналған «Университет ғылымының жетістіктері мен болашағы» атты 80-ші республикалық ғылыми-тәжірибелі конференциясының материалдары. - Орал, 2023. - 12 сәуір. - Б. 165-168.
Рубрики: География
Кл.слова (ненормированные):
Батыс Қазақстан облысы -- паллас тарбақасының -- Pelobates vespertinus -- зерттеу география -- биология -- биогеографиялық зерттеулер -- генетикалық көрсеткіштер -- зоогеография
Аннотация: Батыс Қазақстан облысында кездесетін Паллас тарбақасын зерттеу география мен биологияның қиылысындағы пәнаралық зерттеу болып табылады, биогеографиялық зерттеулерге жатады. Жұмыстың өзектілігі Батыс Қазақстан облысындағы Pelobates vespertinus (Pallas, 1771) Паллас тарбақасыныңтаралу аймағы мен географиялық өзгергіштігі туралы онда алынған деректердің маңызды іргелі және қолданбалы мәнімен айқындалатын болады. Олардың қазіргі ауқымына, сондай-ақ осы жануарлардың морфологиялық және генетикалық көрсеткіштерін өзгертетін табиғи және антропогендік жағдайларға байланысты кез-келген мәселелерді шешу тек теориялық ғана емес, сонымен қатар практикалық зоогеография үшін де үлкен маңызға ие.
Держатели документа:
ЗКУ
22.
Подробнее
К 64
Қоңырова, А. А.
Көл бақасының (rana ridibunda pallas, 1771) Батыс Қазақстан облысында таралуының зерттелу тарихы және таралу ерекшеліктері [Текст] / А. А. Қоңырова // Махамбет Өтемісовтің 220 жылдығына арналған «Университет ғылымының жетістіктері мен болашағы» атты 80-ші республикалық ғылыми-тәжірибелі конференциясының материалдары. - Орал, 2023. - 12 сәуір. - Б. 172-176.
ББК 28.6
Рубрики: Зоология
Кл.слова (ненормированные):
Көл бақасы -- таксономия -- биологиялық систематика -- құйрықсыз қосмекенділер отрядына -- Pelophylax ridibundus -- зоология -- зоологиялық мұражайы -- Жайық өзені -- Земноводные Казахстана
Аннотация: Көл бақасы (Rana ridibunda Pallas, 1771) - таксономия немесе биологиялық систематика бойынша қосмекенділер класына, құйрықсыз қосмекенділер отрядына, нағыз бақалар тұқымдасына жатады[1]. Көл бақаның (Pelophylax ridibundus) дене ұзындығы 9 см-ден 17 см, дене салмағы 700 гр-ға дейін жетеді. Тұмсығы орташа сүйір келген. Егер төменгі аяқтар дененің бойлық осіне перпендикуляр орналасса, тобық буындары қабаттасады. Ішкі өкше артқы аяқтың 1-ші саусағынан 1,36 – 4,72 есе қысқа орналасқан. Дене түсі сұр түстен жасыл түске дейінгі әр түрлі түстерде бола алады. Арқасында ұзын жасыл жолақ сонымен қатар үлкен қара дақтар орналасқан. Бірақ көл бақаның (Rana ridibunda Pallas, 1771) дене пішініне байланысты жолақ пен дақтар әр түрлі орналасады. Жеңіл дорсомедиялық жиілік диапазоны бар.Аналығы аталығынан әр уақытта ірі. Аталықтарының езуінде ірі дыбыс күшейткіштері орналасқан
Держатели документа:
ЗКУ
К 64
Қоңырова, А. А.
Көл бақасының (rana ridibunda pallas, 1771) Батыс Қазақстан облысында таралуының зерттелу тарихы және таралу ерекшеліктері [Текст] / А. А. Қоңырова // Махамбет Өтемісовтің 220 жылдығына арналған «Университет ғылымының жетістіктері мен болашағы» атты 80-ші республикалық ғылыми-тәжірибелі конференциясының материалдары. - Орал, 2023. - 12 сәуір. - Б. 172-176.
Рубрики: Зоология
Кл.слова (ненормированные):
Көл бақасы -- таксономия -- биологиялық систематика -- құйрықсыз қосмекенділер отрядына -- Pelophylax ridibundus -- зоология -- зоологиялық мұражайы -- Жайық өзені -- Земноводные Казахстана
Аннотация: Көл бақасы (Rana ridibunda Pallas, 1771) - таксономия немесе биологиялық систематика бойынша қосмекенділер класына, құйрықсыз қосмекенділер отрядына, нағыз бақалар тұқымдасына жатады[1]. Көл бақаның (Pelophylax ridibundus) дене ұзындығы 9 см-ден 17 см, дене салмағы 700 гр-ға дейін жетеді. Тұмсығы орташа сүйір келген. Егер төменгі аяқтар дененің бойлық осіне перпендикуляр орналасса, тобық буындары қабаттасады. Ішкі өкше артқы аяқтың 1-ші саусағынан 1,36 – 4,72 есе қысқа орналасқан. Дене түсі сұр түстен жасыл түске дейінгі әр түрлі түстерде бола алады. Арқасында ұзын жасыл жолақ сонымен қатар үлкен қара дақтар орналасқан. Бірақ көл бақаның (Rana ridibunda Pallas, 1771) дене пішініне байланысты жолақ пен дақтар әр түрлі орналасады. Жеңіл дорсомедиялық жиілік диапазоны бар.Аналығы аталығынан әр уақытта ірі. Аталықтарының езуінде ірі дыбыс күшейткіштері орналасқан
Держатели документа:
ЗКУ
23.
Подробнее
Т 13
Тажкенова, Л. А.
Батыс Қазақстан облысында bombina bombina (linnaeus, 1761) қызыл бауыр бақаның таралуын зерттеу [Текст] / Л. А. Тажкенова // Махамбет Өтемісовтің 220 жылдығына арналған «Университет ғылымының жетістіктері мен болашағы» атты 80-ші республикалық ғылыми-тәжірибелі конференциясының материалдары. - Орал, 2023. - 12 сәуір. - Б. 211-216.
ББК 28.693.33
Рубрики: Земноводные. Батрахиология
Кл.слова (ненормированные):
Қызыл бауыр бақа -- Батыс Қазақстан облысы -- bombina bombina -- Жайық өзендер -- Шалқар көлі -- Көшім өзені -- Деркул өзені -- суқоймасы -- Ахмеденов Қ.М -- экспедиция -- Герпетология -- Герпетофауна -- Қызыл кітап
Аннотация: Қызыл бауыр бақа -үстінде ашық сұр, қоңыр немесе қара түсті, қара, сирек жасыл дақтары бар. Іші ашық-сарғыш. Саусақтарының ұштары жоғарыдан қараған кезде қара түсті болады. Еркектерде ішкі резонаторлар бар. Қызыл іш қуысының мөлшері 41 мм-ден (Румынияда) 60 мм-ге дейін (Курск облысында) өзгереді [1]. Олар көбінесе батпақтарда, көлдерде, арықтарда және өзен жайылмаларының шалшықтарында өмір сүреді. Судағы қоңыздармен қоректенеді. Дала және су егеуқұйрықтарының індерінде құрлықта қыстайды
Держатели документа:
ЗКУ
Т 13
Тажкенова, Л. А.
Батыс Қазақстан облысында bombina bombina (linnaeus, 1761) қызыл бауыр бақаның таралуын зерттеу [Текст] / Л. А. Тажкенова // Махамбет Өтемісовтің 220 жылдығына арналған «Университет ғылымының жетістіктері мен болашағы» атты 80-ші республикалық ғылыми-тәжірибелі конференциясының материалдары. - Орал, 2023. - 12 сәуір. - Б. 211-216.
Рубрики: Земноводные. Батрахиология
Кл.слова (ненормированные):
Қызыл бауыр бақа -- Батыс Қазақстан облысы -- bombina bombina -- Жайық өзендер -- Шалқар көлі -- Көшім өзені -- Деркул өзені -- суқоймасы -- Ахмеденов Қ.М -- экспедиция -- Герпетология -- Герпетофауна -- Қызыл кітап
Аннотация: Қызыл бауыр бақа -үстінде ашық сұр, қоңыр немесе қара түсті, қара, сирек жасыл дақтары бар. Іші ашық-сарғыш. Саусақтарының ұштары жоғарыдан қараған кезде қара түсті болады. Еркектерде ішкі резонаторлар бар. Қызыл іш қуысының мөлшері 41 мм-ден (Румынияда) 60 мм-ге дейін (Курск облысында) өзгереді [1]. Олар көбінесе батпақтарда, көлдерде, арықтарда және өзен жайылмаларының шалшықтарында өмір сүреді. Судағы қоңыздармен қоректенеді. Дала және су егеуқұйрықтарының індерінде құрлықта қыстайды
Держатели документа:
ЗКУ
24.
Подробнее
У 84
Утебалиева, Б. Е.
Батыс Қазақстан облысы Жайық өзенінің маңындағы стационарлы көздер бойынша атмосфераны ластануын бағалау [Текст] / Б. Е. Утебалиева, Ж. М. Ихласова // «Иванов оқулары – 2023» республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдары жинағы. - Орал, 2023. - 12 қазан. - Б. 119-124.
ББК 20.1
Рубрики: Экология
Кл.слова (ненормированные):
Батыс Қазақстан облысы -- Жайық өзені -- атмосфера -- ластану -- Бөрлі -- Теректі -- Бәйтерек -- Ақжайық
Аннотация: Белгілі бір аумақтағы қолайлы экологиялық жағдайдың негізгі құрамдас бөліктерінің бірі табиғи және антропогендік шығу тегі қатты, сұйық және газ тәрізді заттардың минималды және рұқсат етілген концентрациясында көрінетін атмосфералық ауаның ластану деңгейі болып табылады. Атмосфералық ауаның ерекшелігі - ол ластаушы заттардың үлкен массаларының ұзақ қашықтыққа таралуына ықпал ете отырып, табиғи ортаның барлық басқа объектілерінің ластануының бір түрі ретінде әрекет етеді. Мысалы, ауа арқылы тасымалданатын өнеркәсіптік шығарындылар Дүниежүзілік мұхитты ластап, топырақ пен суды қышқылдандырады
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Ихласова, Ж.М.
У 84
Утебалиева, Б. Е.
Батыс Қазақстан облысы Жайық өзенінің маңындағы стационарлы көздер бойынша атмосфераны ластануын бағалау [Текст] / Б. Е. Утебалиева, Ж. М. Ихласова // «Иванов оқулары – 2023» республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдары жинағы. - Орал, 2023. - 12 қазан. - Б. 119-124.
Рубрики: Экология
Кл.слова (ненормированные):
Батыс Қазақстан облысы -- Жайық өзені -- атмосфера -- ластану -- Бөрлі -- Теректі -- Бәйтерек -- Ақжайық
Аннотация: Белгілі бір аумақтағы қолайлы экологиялық жағдайдың негізгі құрамдас бөліктерінің бірі табиғи және антропогендік шығу тегі қатты, сұйық және газ тәрізді заттардың минималды және рұқсат етілген концентрациясында көрінетін атмосфералық ауаның ластану деңгейі болып табылады. Атмосфералық ауаның ерекшелігі - ол ластаушы заттардың үлкен массаларының ұзақ қашықтыққа таралуына ықпал ете отырып, табиғи ортаның барлық басқа объектілерінің ластануының бір түрі ретінде әрекет етеді. Мысалы, ауа арқылы тасымалданатын өнеркәсіптік шығарындылар Дүниежүзілік мұхитты ластап, топырақ пен суды қышқылдандырады
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Ихласова, Ж.М.
25.
Подробнее
Б 28
"Батыс Қазақстан жылындары" атты еңбектің таныстырылымы өтті [Текст] // Өркен. - 2024. - 28 ақпан. - №2. - Б. 8.
ББК 74.58
Рубрики: Высшее образование
Кл.слова (ненормированные):
14 ақпан -- ғылыми кітапхана -- халықаралық кітап сыйлау күні -- Батыс Қазақстандағы жыландардың таралуы, генетикалық әртүрлілігі және сақталуы -- профессор -- Ахмеденов Қажымұрат Мақсотұлы -- Батыс Қазақстан жыландары
Аннотация: 14 ақпан халықаралық кітап сый- лау күніне орай университетіміздің ғылыми кітапханасында ҚР ҒЖБМ- ің Ғылым Комитетінің АР 19675960 «Батыс Қазақстандағы жыландардың таралуы, генетикалық әртүрлілігі және сақталуы» ғылыми жобасы бойынша дайындалған профессор Ахмеденов Қажымұрат Мақсотұлының «Батыс Қазақстан жыландары» атты еңбегінің таныстырылымы өтті.
Держатели документа:
ЗКУ
Б 28
"Батыс Қазақстан жылындары" атты еңбектің таныстырылымы өтті [Текст] // Өркен. - 2024. - 28 ақпан. - №2. - Б. 8.
Рубрики: Высшее образование
Кл.слова (ненормированные):
14 ақпан -- ғылыми кітапхана -- халықаралық кітап сыйлау күні -- Батыс Қазақстандағы жыландардың таралуы, генетикалық әртүрлілігі және сақталуы -- профессор -- Ахмеденов Қажымұрат Мақсотұлы -- Батыс Қазақстан жыландары
Аннотация: 14 ақпан халықаралық кітап сый- лау күніне орай университетіміздің ғылыми кітапханасында ҚР ҒЖБМ- ің Ғылым Комитетінің АР 19675960 «Батыс Қазақстандағы жыландардың таралуы, генетикалық әртүрлілігі және сақталуы» ғылыми жобасы бойынша дайындалған профессор Ахмеденов Қажымұрат Мақсотұлының «Батыс Қазақстан жыландары» атты еңбегінің таныстырылымы өтті.
Держатели документа:
ЗКУ
26.
Подробнее
Ж 24
Жалмуханбетова, А. Н.
Батыс Қазақстанда Vipera renardi (Christoph, 1861) Шығыс дала сұр жыланының таралуы [Текст] / А. Н. Жалмуханбетова // Қаныш Сәтбаевтың 125 жылдық мерейтойына арналған 81-ші халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдары. - Орал, 2024. - 12 сәуір . - Б. 10-15.
ББК 28.693.34
Рубрики: Пресмыкающиеся. Герпетология
Кл.слова (ненормированные):
Батыс Қазақстан -- Vipera renardi -- сұр жыланы -- Ғылыми маңызы -- Шығыс дала -- география
Аннотация: Шығыс дала сұр жыланы Vipera renardi (Christoph, 1861) – сұр жыландар тұқымдасынан шыққан улы жыландардың бір түрі. Бұрын Оңтүстік Еуропада тұратын Батыс дала сұр жыланымен бірге vipera ursinii бірыңғай түрінің кіші түрі болып саналды. Сирек, қорғауды қажет ететін түрлер. Жылан улы, бірақ адамға қауіп төндірмейді. Ғылыми маңызы зор.
Держатели документа:
ЗКУ
Ж 24
Жалмуханбетова, А. Н.
Батыс Қазақстанда Vipera renardi (Christoph, 1861) Шығыс дала сұр жыланының таралуы [Текст] / А. Н. Жалмуханбетова // Қаныш Сәтбаевтың 125 жылдық мерейтойына арналған 81-ші халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдары. - Орал, 2024. - 12 сәуір . - Б. 10-15.
Рубрики: Пресмыкающиеся. Герпетология
Кл.слова (ненормированные):
Батыс Қазақстан -- Vipera renardi -- сұр жыланы -- Ғылыми маңызы -- Шығыс дала -- география
Аннотация: Шығыс дала сұр жыланы Vipera renardi (Christoph, 1861) – сұр жыландар тұқымдасынан шыққан улы жыландардың бір түрі. Бұрын Оңтүстік Еуропада тұратын Батыс дала сұр жыланымен бірге vipera ursinii бірыңғай түрінің кіші түрі болып саналды. Сирек, қорғауды қажет ететін түрлер. Жылан улы, бірақ адамға қауіп төндірмейді. Ғылыми маңызы зор.
Держатели документа:
ЗКУ
27.
Подробнее
О-71
Орынғалиева, Д. Е.
Батыс Қазақстанда Natrix natrix (Linnaues, 1758) кәдімгі сары бас жыланының таралуын зерттеу [Текст] / Д. Е. Орынғалиева // Қаныш Сәтбаевтың 125 жылдық мерейтойына арналған 81-ші халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдары. - Орал, 2024. - 12 сәуір . - Б. 28-32.
ББК 28.693.34
Рубрики: Пресмыкающиеся. Герпетология
Кл.слова (ненормированные):
Батыс Қазақстан облысы -- Natrix natrix -- жыланы -- кәдімгі сары бас жыланы -- жолақ пішінді -- су жыланы -- жолбарыс жылан -- жапон жыланы -- қосмекенділер мен бауырымен жорғалаушылар
Аннотация: Бұл зерттеу жұмысы Батыс Қазақстанда Natrix natrix (Linnaeus, 1758) кәдімгі сары бас жыланының таралуы туралы жазған зерттеушілердің еңбегіне талдау жасау. Жылан Еуропада кеңінен таралған және батыс-орталық палеарктикалық таралу аймағы бар түр. Бұл түрдің қазіргі таралу аймағы Солтүстік Африка мен Кіші Азиядан Шығыс Сібірге дейінгі аумақты қамтиды, оның ішінде солтүстіктен басқа Еуропаның барлығы дерлік, ал оңтүстік Сібірден Байкал өзеніне дейін. Түрдің ауқымы Еуропаның көп бөлігін, Африканың солтүстік-батысын, Батыс Азияны, Кавказды, Қазақстан мен Оңтүстік Сібірдің едәуір бөлігін, Моңғолия мен Қытайдың солтүстік-батысына дейін (еуропалық фауналық кешен) қамтиды.
Держатели документа:
ЗКУ
О-71
Орынғалиева, Д. Е.
Батыс Қазақстанда Natrix natrix (Linnaues, 1758) кәдімгі сары бас жыланының таралуын зерттеу [Текст] / Д. Е. Орынғалиева // Қаныш Сәтбаевтың 125 жылдық мерейтойына арналған 81-ші халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдары. - Орал, 2024. - 12 сәуір . - Б. 28-32.
Рубрики: Пресмыкающиеся. Герпетология
Кл.слова (ненормированные):
Батыс Қазақстан облысы -- Natrix natrix -- жыланы -- кәдімгі сары бас жыланы -- жолақ пішінді -- су жыланы -- жолбарыс жылан -- жапон жыланы -- қосмекенділер мен бауырымен жорғалаушылар
Аннотация: Бұл зерттеу жұмысы Батыс Қазақстанда Natrix natrix (Linnaeus, 1758) кәдімгі сары бас жыланының таралуы туралы жазған зерттеушілердің еңбегіне талдау жасау. Жылан Еуропада кеңінен таралған және батыс-орталық палеарктикалық таралу аймағы бар түр. Бұл түрдің қазіргі таралу аймағы Солтүстік Африка мен Кіші Азиядан Шығыс Сібірге дейінгі аумақты қамтиды, оның ішінде солтүстіктен басқа Еуропаның барлығы дерлік, ал оңтүстік Сібірден Байкал өзеніне дейін. Түрдің ауқымы Еуропаның көп бөлігін, Африканың солтүстік-батысын, Батыс Азияны, Кавказды, Қазақстан мен Оңтүстік Сібірдің едәуір бөлігін, Моңғолия мен Қытайдың солтүстік-батысына дейін (еуропалық фауналық кешен) қамтиды.
Держатели документа:
ЗКУ
28.
Подробнее
О-71
Орынова, А. К.
Денсаулық сақтау мекемелерінің аумақтық желісінің ерекшеліктері [Текст] / А. К. Орынова // Қаныш Сәтбаевтың 125 жылдық мерейтойына арналған 81-ші халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдары. - Орал, 2024. - 12 сәуір . - Б. 95-99.
ББК 5
Рубрики: Здравоохранение
Кл.слова (ненормированные):
Денсаулық сақтау -- медицина -- Батыс Қазақстан облысы -- Орал қаласы -- Статистика
Аннотация: Денсаулық сақтау ұйымдарының желісі азаматтарға медициналық көмектің қандай да бір түрін көрсету үшін медициналық ұйымның барлық түрлері көзделетін денсаулық сақтаудың ажырамас бөлігі болып табылады. 2023 жылғы статистикалық мәліметтерге сүйенсек [1] Батыс Қазақстан облысында медициналық ұйымдардың жалпы саны 373-ті құрап отыр. Аудандар көлеміндегі таралуын келесі 1-суреттен көре аламыз.
Держатели документа:
ЗКУ
О-71
Орынова, А. К.
Денсаулық сақтау мекемелерінің аумақтық желісінің ерекшеліктері [Текст] / А. К. Орынова // Қаныш Сәтбаевтың 125 жылдық мерейтойына арналған 81-ші халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдары. - Орал, 2024. - 12 сәуір . - Б. 95-99.
Рубрики: Здравоохранение
Кл.слова (ненормированные):
Денсаулық сақтау -- медицина -- Батыс Қазақстан облысы -- Орал қаласы -- Статистика
Аннотация: Денсаулық сақтау ұйымдарының желісі азаматтарға медициналық көмектің қандай да бір түрін көрсету үшін медициналық ұйымның барлық түрлері көзделетін денсаулық сақтаудың ажырамас бөлігі болып табылады. 2023 жылғы статистикалық мәліметтерге сүйенсек [1] Батыс Қазақстан облысында медициналық ұйымдардың жалпы саны 373-ті құрап отыр. Аудандар көлеміндегі таралуын келесі 1-суреттен көре аламыз.
Держатели документа:
ЗКУ
29.
Подробнее
К 21
Карагойшин, Ж. М.
Қазақстан аумағында қазақстан аумағында құндыздың (Castor Fiber) қазіргі кездегі таралуы мен саны [Текст] / Ж. М. Карагойшин, Р. Қ. Анатолий // «Иванов оқулары – 2024» республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдары жинағы . - Орал, 2024. - 10-11 қазан. - Б. 6-8.
ББК 28.6
Рубрики: Зоология
Кл.слова (ненормированные):
құндыз -- Шағын өзендер -- Жайық өзені -- Батыс Қазақстан облысы
Аннотация: Құндыз-жартылай суда тіршілік етуге бейімделген кеміргіш. Олардың мекендейтін қоныстарының типтері мен жүйесі Хопер қорығында [1], Коми АССР-да [2], Жоғары Печеро бассейнінде [3], Белоруссияда [4] жан-жақты зерттелген. Жайық өзені жағдайында алғаш рет 1997-2000 жылдары жан-жақты зерттеліп, нәтижелері баспа беттерінде жарық көрген. Құндызлардың бір жерде ұзақ тіршілік етуі су режимі мен азық қорына байланысты. Жағасы жайпақ, суы тайыз, қорегі аз мекендерді олар қоныстана бермейді. Көктемгі су тасуы кезінде өзеннің жайылмасындағы ескі арналар мен көлдер суға толған кезде олар уақытша мекендерін орман ішіндегі немесе биіктеу жердегі суларға қоныстанған ауыстырады. Су көп болған жылдары құндызды әртүрлі сулы ойпаттан, тіпті далалық жерлердегі көздерден де кездестіруге болады. Мәселен, Жылбасы селосы маңындағы ескі арна толып, қоныстары тарылған кезде кәмшат ауыл маңындағы үйілген шөп үстіне келіп қоныстанған (қорықшалардың ауызша мәліметі). Алысқа ұзап таралу уақыты да осы көктемгі су тасу уақытына сәйкес келеді. Жазда су тартылған мезгілде құндыз бұрынғы қоныстарына қайтып оралады немесе жаңа қолайлы жерлерде қалып қояды. Мысалы, Қарашығанақ газ кешені маңындағы Тұңғыш елді-мекеніндегі Қоншыбай сайын (Березовка өзенінің саласы) құндыз 1993 жылдан қоныстана бастаған. Су деңгейі өте төмен, әрі Елек өзенінен (40 шақырым) алыста орналасқан. Қазір бұл жерде құндыздың бір қонысы ғана бар. Сол жердегі тұрғындардың айтуы бойынша, бұрын болмаған, тек 1993-94 жылдары су тасуы кезінде келіп қоныстанған. Бұл жерде құндыздың қоректері-терек, ақтал, ақ терек, бұталы талдардың түрлері және шөптесін өсімдіктер мол. Кирсанов қорықшасындағы құндыз мекендері жағалауы ін қазуға өте ыңғайлы жайылма көлдер, өзен салалары және ескі арналар бойы.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Анатолий, Р.Қ.
К 21
Карагойшин, Ж. М.
Қазақстан аумағында қазақстан аумағында құндыздың (Castor Fiber) қазіргі кездегі таралуы мен саны [Текст] / Ж. М. Карагойшин, Р. Қ. Анатолий // «Иванов оқулары – 2024» республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдары жинағы . - Орал, 2024. - 10-11 қазан. - Б. 6-8.
Рубрики: Зоология
Кл.слова (ненормированные):
құндыз -- Шағын өзендер -- Жайық өзені -- Батыс Қазақстан облысы
Аннотация: Құндыз-жартылай суда тіршілік етуге бейімделген кеміргіш. Олардың мекендейтін қоныстарының типтері мен жүйесі Хопер қорығында [1], Коми АССР-да [2], Жоғары Печеро бассейнінде [3], Белоруссияда [4] жан-жақты зерттелген. Жайық өзені жағдайында алғаш рет 1997-2000 жылдары жан-жақты зерттеліп, нәтижелері баспа беттерінде жарық көрген. Құндызлардың бір жерде ұзақ тіршілік етуі су режимі мен азық қорына байланысты. Жағасы жайпақ, суы тайыз, қорегі аз мекендерді олар қоныстана бермейді. Көктемгі су тасуы кезінде өзеннің жайылмасындағы ескі арналар мен көлдер суға толған кезде олар уақытша мекендерін орман ішіндегі немесе биіктеу жердегі суларға қоныстанған ауыстырады. Су көп болған жылдары құндызды әртүрлі сулы ойпаттан, тіпті далалық жерлердегі көздерден де кездестіруге болады. Мәселен, Жылбасы селосы маңындағы ескі арна толып, қоныстары тарылған кезде кәмшат ауыл маңындағы үйілген шөп үстіне келіп қоныстанған (қорықшалардың ауызша мәліметі). Алысқа ұзап таралу уақыты да осы көктемгі су тасу уақытына сәйкес келеді. Жазда су тартылған мезгілде құндыз бұрынғы қоныстарына қайтып оралады немесе жаңа қолайлы жерлерде қалып қояды. Мысалы, Қарашығанақ газ кешені маңындағы Тұңғыш елді-мекеніндегі Қоншыбай сайын (Березовка өзенінің саласы) құндыз 1993 жылдан қоныстана бастаған. Су деңгейі өте төмен, әрі Елек өзенінен (40 шақырым) алыста орналасқан. Қазір бұл жерде құндыздың бір қонысы ғана бар. Сол жердегі тұрғындардың айтуы бойынша, бұрын болмаған, тек 1993-94 жылдары су тасуы кезінде келіп қоныстанған. Бұл жерде құндыздың қоректері-терек, ақтал, ақ терек, бұталы талдардың түрлері және шөптесін өсімдіктер мол. Кирсанов қорықшасындағы құндыз мекендері жағалауы ін қазуға өте ыңғайлы жайылма көлдер, өзен салалары және ескі арналар бойы.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Анатолий, Р.Қ.
30.
Подробнее
З-12
Заңәділұлы, Н.
Алтын орданың мемлекеттік идеологиясы ретінде ясауи ілімі (Қытай зерттеулері негізінде) [Текст] / Н. Заңәділұлы, Б. Сайфунов // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 285-302.
ББК 63
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Алтын Орда -- Ислам діні -- Берке хан -- Өзбек хан -- Кубравийа тариқаты -- Ясауи тариқаты -- Ұлы жосық (Ұлы заң)
Аннотация: Алтын Орда - Жошы ұлысы негізінде құрылған мемлекет. Алтын Орда мемлекетінің хандарынан алғашқы болып Берке хан Ислам дінін қабылдады. Өзбек хан тұсында Ислам діні мемлекеттік дінге айналды. Тарихи тұрғыдан қарасақ, Алтын Орда мемлекетінің исламдану үдерісі мемлекеттік деңгейде өте жүйелі түрде жүзеге асырылды. Бұл үдерісте сопылық бағытты ұстанатын Хорезм мұсылмандарының рөлі ерекше болған. Алайда Қожа Ахмет Ясауи (1041-1166) [1; 2; 3] негізін қалаған Ясауи тариқаты маңызды рөл атқарды. Алтын Орда хандары Ислам дінін мемлекеттік дін етіп, Ясауи мектебінің ұстанымдарын мемлекеттік идеологияға айналдыру арқылы тұтас Жошы ұлысының бірлігін қамтамасыз ете алды. Ясауи ілімін ұстану арқылы көшпелі тұрмыс-салт Исламмен үндесіп ұлыстың негізін құрайтын моңғол-қыпшақ руларының қолдауына ие болды. Алтын Орда мемлекетінің ұзақ уақыт өмір сүруінің және Жошы әулеті билігінің Алтын Ордадан тарған хандықтарда да Ясауи ілімі сәулесін шашып тұрды. Көркейген ислам мәдениетімен Ясауи жолын ұстануының арқасында Алтын Орда мемлекеті парсы, орыс және тағы басқа мәдениеттерге жұтылмай түркілік реңін сақтап қалды. Мақалада Берке хан мен Өзбек хан дәуіріндегі тарихи үдерістер кеңінен қарастырылып, олардың билігі тұсында қалыптасқан саяси, діни және мәдени жетістіктерге назар аударылады. Әсіресе, Ясауи ілімін ұстану Алтын Орда мемлекетінің дамуына тигізген ықпалы ерекше атап өтіледі. Мақалада тақырыбымызға қатысты қытай зерттеулеріне айрықша мән беріліп, осы тақырыпқа қатысты қытай тарихшыларының еңбектері егжей-тегжейлі талданған. Сонымен қатар, салыстырмалы талдау әдісі қолданылып, Берке хан мен Өзбек хан дәуіріндегі исламның таралуы, құқықтық жүйенің өзгеруі және мәдени алмасу үдерістері салыстырылып сипатталады. Бұл тәсіл тарихи деректердің объективтілігін қамтамасыз етіп, Алтын Орда тарихын тереңірек түсінуде жаңа ғылыми көзқарас қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Сайфунов, Б.
З-12
Заңәділұлы, Н.
Алтын орданың мемлекеттік идеологиясы ретінде ясауи ілімі (Қытай зерттеулері негізінде) [Текст] / Н. Заңәділұлы, Б. Сайфунов // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 285-302.
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Алтын Орда -- Ислам діні -- Берке хан -- Өзбек хан -- Кубравийа тариқаты -- Ясауи тариқаты -- Ұлы жосық (Ұлы заң)
Аннотация: Алтын Орда - Жошы ұлысы негізінде құрылған мемлекет. Алтын Орда мемлекетінің хандарынан алғашқы болып Берке хан Ислам дінін қабылдады. Өзбек хан тұсында Ислам діні мемлекеттік дінге айналды. Тарихи тұрғыдан қарасақ, Алтын Орда мемлекетінің исламдану үдерісі мемлекеттік деңгейде өте жүйелі түрде жүзеге асырылды. Бұл үдерісте сопылық бағытты ұстанатын Хорезм мұсылмандарының рөлі ерекше болған. Алайда Қожа Ахмет Ясауи (1041-1166) [1; 2; 3] негізін қалаған Ясауи тариқаты маңызды рөл атқарды. Алтын Орда хандары Ислам дінін мемлекеттік дін етіп, Ясауи мектебінің ұстанымдарын мемлекеттік идеологияға айналдыру арқылы тұтас Жошы ұлысының бірлігін қамтамасыз ете алды. Ясауи ілімін ұстану арқылы көшпелі тұрмыс-салт Исламмен үндесіп ұлыстың негізін құрайтын моңғол-қыпшақ руларының қолдауына ие болды. Алтын Орда мемлекетінің ұзақ уақыт өмір сүруінің және Жошы әулеті билігінің Алтын Ордадан тарған хандықтарда да Ясауи ілімі сәулесін шашып тұрды. Көркейген ислам мәдениетімен Ясауи жолын ұстануының арқасында Алтын Орда мемлекеті парсы, орыс және тағы басқа мәдениеттерге жұтылмай түркілік реңін сақтап қалды. Мақалада Берке хан мен Өзбек хан дәуіріндегі тарихи үдерістер кеңінен қарастырылып, олардың билігі тұсында қалыптасқан саяси, діни және мәдени жетістіктерге назар аударылады. Әсіресе, Ясауи ілімін ұстану Алтын Орда мемлекетінің дамуына тигізген ықпалы ерекше атап өтіледі. Мақалада тақырыбымызға қатысты қытай зерттеулеріне айрықша мән беріліп, осы тақырыпқа қатысты қытай тарихшыларының еңбектері егжей-тегжейлі талданған. Сонымен қатар, салыстырмалы талдау әдісі қолданылып, Берке хан мен Өзбек хан дәуіріндегі исламның таралуы, құқықтық жүйенің өзгеруі және мәдени алмасу үдерістері салыстырылып сипатталады. Бұл тәсіл тарихи деректердің объективтілігін қамтамасыз етіп, Алтын Орда тарихын тереңірек түсінуде жаңа ғылыми көзқарас қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Сайфунов, Б.
Страница 3, Результатов: 37