Электронный каталог

83.7
К 11
Қыдыршаев, А. С.
    Абай сөзі - ұлт бойтұмары [Текст] / А. С. Қыдыршаев // Өркен. - 2025. - 27 тамыз. - №7. - Б. 15.
ББК 83.7

Рубрики: Риторика

Кл.слова (ненормированные):
риторика -- Абай -- Абай Құнанбайұлы -- Абай мұрасы -- Абай ілімі
Аннотация: Өз тұсында Қазақстан Республикасы Президенті Қасым- Жомарт Тоқаев “Абай жəне XXI ғасырдағы Қазақстан” атты мақаласында халқымыздың біртуар ұлы перзенті Абай Құнанбайұлының мерейтойын лайықты атап өтудің той тойлау үшін емес, ой-өрісімізді кеңейтіп, рухани тұрғыдан дамуымыз үшін аса қажеттілігін баса айтқанды. Мемлекет басшысы Абайға құрметті бүгінгі жаңа ұрпақты тəрбиелеудің тиімді тəсілі тұрғысында таниды. Абай мұрасы, Абай ілімі, Абайдың өзіндік болмысы, Абайдың сана-сезімі, Абайдың имандылық сырлары туралы тереңнен ой толғау оңай шаруа болып па? Жайдақ қалыпта үстірт айта салуға болар. Онда қайталауға ұрынарың анық. Ақиқаты, Абай тағылымы терең. Əркімнің өз Абайы бар десек те, Абай əлемін тұтас кейіпте, біртұтас дүние қалпында тану оңай олжа емес. Абай сыры тереңде, Абай құпиясы таңғажайып. Анығы, көзіміздің жеткені - Абайдың рухани əлемі тылсым, тұңғиық. Бүгінгі ұлттық құндылықтарды саралау тұсында Абай сынды ойшылдың рухани əлеміне кең тұрғыда үңілу қажет-ақ. Баршаға түсінікті тілмен жеңілдеп айтсақ, Абайдың бізге жеткен рухани мұрасы, яғни, өлеңдері мен қара сөздері көкірегі сезімді, тілі орамды жастарға үлгі, өнеге бермек үшін жазылған. Бұл ретте Абайдың рухани əлемі – жаңа ұрпаққа айқын да басым бағдаршам, бағдар-бағыт сілтеуші. Ойлантатыны - бүгінгі жаңа ұрпақтың сұрағының көптігі, сауалының сансыздығы. Сананың рухани жаңғыруы дейміз, қалай рухани жаңғыруға болады? Нені, нендей қағидаларды басшылыққа алуымыз керек? Жастар жағы философиядан гөрі көбіне нақтылықты қалайды. Ал үлкендер қауымы нақтылықтан гөрі жалпылылыққа, философияға түсіп кеткендерін байқамай қалады. Жасыратыны жоқ, жігерлі жастардың жоғарғыдай нақтылы сауалдарына «өйту керек, бүйту керек, түйе үстінде сирақ үйту керек» деп жатады. Шынында да, алақандарына салып бермесек те, нақты не айтуға болады? Кімді, нендей іс-əрекетті өнеге етуге болар еді? Біздің ұсынбағымыз - Абай болмысы, Абай тағылымы, Абайдың рухани өнегесі.
Держатели документа:
ЗКУ

83
Т 49
Тлеубердина, Г. Т.
    Қазақ тарихи жырларының көркемдік ерекшелігі («Жанқожа батыр» жыры негізінде) [Текст] / Г. Т. Тлеубердина // Профессор Отарәлі Бүркіттің лингвистикалық мұрасы, қазіргі қазақ филологиясының парадигмалары: Қазақстан Республикасы білім беру ісінің Құрметті қызметкері, филология ғылымдарының докторы, профессор Бүркітов Отарәлі Бүркітұлының туғанына 70 жыл толуына арналған халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары. - Орал, 2024. - 13 желтоқсан. - Б. 69-72.
ББК 83

Рубрики: Литературоведение

Кл.слова (ненормированные):
Қазақ халқы -- тарихи жырлары -- қазақ батырлар -- Жанқожа батыр жыры -- Жанқожа Нұрмұхаммедұлы -- ауыз әдебиеті
Аннотация: Қазақ халқының тарихи жырлары – елдің өткенін, батырлық мұрасын, ұлттық рухын сақтаған маңызды әдеби-мәдени қазыналардың бірі. Олар ұлттың тарихи санасын қалыптастыруда, жастарға патриоттық тәрбие беруде, сондай-ақ ел бірлігін нығайтуда ерекше рөл атқарады. Тарихи жырларда қазақ батырларының ерліктері, жаугершілік заманда ел қорғаудағы ерлік әрекеттері, халқына қызмет ету жолындағы қажыр-қайраты мен қайтпас қайсарлығы сипатталады. Бұл жырлар ұлттық идеяны дәріптеп, халықтың бірегей болмысын көрсетеді. Қазақтың ауызша мұраларында сақталған тарихи жырлар көркемдік жағынан да құнды, себебі олар бейнелі тіл, терең мағыналы эпитеттер, метафоралар, теңеулер арқылы халықтың ұғымын көркем түрде жеткізеді. Бұл жырлар қазақ халқының тарихындағы ерлікке толы кезеңдер мен батырлардың тұлғасын дәріптеуге арналған. Батырлар жырының ерекшелігі – олар еркіндік пен азаттық үшін күресті, отанға деген адалдықты, батырлық пен қайсарлықты арқау етеді. Мұндай жырлар ұлттың рухын көтеріп, келер ұрпаққа үлгі боларлық қасиеттерді насихаттайды.
Держатели документа:
ЗКУ