Электронный каталог

74
А 57
Альменбетова, К. Ж.
    Нейрогимнастика – білім беру процесіндегі оқу қызметін оңтайландыру технологиясы [Текст] / К. Ж. Альменбетова, М. Т. Аяджан, Б. Тоқтасынова // БҚУ хабаршысы. - 2024. - №4. - Б. 13-21.
ББК 74

Рубрики: Педагогика

Кл.слова (ненормированные):
нейрогимнастика -- бастауыш сынып -- конгитивті даму -- есте сақтау қабілеті -- психологиякогнитивті гимнастика
Аннотация: Мақалада Пол И. Деннис 1970 жылдары Америкада жасаған нейрогимнастикалық жаттығулар кешенінің ғылыми зерттеу нәтижелері талқыланады. Бұл жаттығулар алғашында ақыл-ой дамуы тежелген, аутизммен ауыратын және басқа да психикалық ауытқулары бар балаларға, соның ішінде жарақаттар мен аурулар салдарынан зардап шеккен балаларға арналған. Зерттеу нәтижелері көрсеткендей, жаттығулар кешенін қолдану арқылы балалардың психикалық көрсеткіштерінің айтарлықтай жақсарғаны байқалған. Атап айтқанда, когнитивті қабілеттерді, зейін мен есте сақтау қабілетін, жалпы психофизикалық көрсеткіштерді жақсартуға ықпал еткені анықталды.Мақалада нейрогимнастика ұғымының теориялық негіздері оқушыларға әсері сипатталады. Зерттеу авторларының айтуынша, мұндай жаттығулардың жалпы білім беру ұйымдарында қолданылуы балалардың оқу үлгерімін арттыруға, назар аудару қабілетін дамытуға және сабақтағы белсенділігін арттыруға септігін тигізуі мүмкін. Зерттеушілер когнитивті қабілеттердің дамуы оқу процесіндегі қиындықтарды азайтып, баланың өзіне деген сенімін арттыратынын атап көрсетеді.Сондай-ақ, мақалада нейрогимнастиканы практикалық тұрғыдан енгізу тәсілдері мен әдістемелік ұсыныстар берілген. Әр түрлі жаттығулар мысалдары келтіріліп, олардың орындалу әдістері көрсетілген. Ұсынылған жаттығулар кешені оқушылардың зейінін шоғырландыруға, ойлау қабілетін арттыруға және жалпы психологиялық жағдайын жақсартуға бағытталған. Мақала жалпы білім беру саласында нейрогимнастиканы кеңінен қолдану арқылы балалардың оқу үдерісін жеңілдету мен олардың психологиялық денсаулығын нығайту қажеттілігін дәлелдейді.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Аяджан, М. Т.
Тоқтасынова, Б.

63
К 17
Калиева, Б. Т.
    Орыс шенеуніктерінің қазақ даласында тұтқында болған кезіндегі жазбаларынан (ХVIII ғ.аяғы мен XIX ғ. басы, архив құжаттары негізінде) [Текст] / Б. Т. Калиева, Ж. У. Калелова // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №3. - Б. 140-148.
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
қазақ даласы -- шаруашылық -- тұтқын -- орыс шенеуніктер -- жазба -- тұрмыс -- архив -- халық -- зерттеуші -- дерек
Аннотация: Мақалада қазақ даласында тұтқында болған кезіндегі орыс шенеуніктерінің жазбалары, қазақ өлкесіне қатысты қалдырған күнделікті өмір сүру дағдысына байланысты ақпараттары туралы. Берілген мәліметтер негізінде салыстырмалы талдау жасап, сараланды. ХVІІІ ғасырдың аяғы мен ХІХ ғасырдың бас кезіндегі қазақ халқы туралы жазылған көптеген еңбектер, жазбалар, естеліктер, күнделіктер бір сарында жазылды десе де болады. Орыс зерттеушілерінің күнделіктері мен естеліктеріндегі қазақ халқына берген сипатының мазмұны қаншалықты шынайы екендігіне көзімізді жеткізуіміз үшін оларды жан-жақты зерттеп, талданды. Зерттеу жұмысында орыс шенеуніктерінің қазақ даласында тұтқында болған кезеңіне қатысты жазбалар архивтік құжаттар негізінде қарастырылып, қазақ халқының тұтқынға түскен адамдарға деген көзқарасы мен қарым-қатынасы осы деректер арқылы талданады. Бұл бағытта экспедициялық есептер, саяхатшылардың күнделіктері мен естеліктері маңызды дереккөз ретінде пайдаланылды. Қазақ халқының тұрмыс-тіршілігіне қатысты мәліметтер сол жазбаларда кеңінен сипатталған. Аталған материалдар ғылыми жұмыс барысында әртүрлі архивтер мен сирек қорлардан зерттеу арқылы жинақталды. Сол құжаттардың бірі — орыс шенеуніктерінің қазақтар туралы қалдырған жазбалары. Әсіресе, қазақ даласына алғашқылардың бірі болып келіп, қазақтар тарапынан тұтқынға алынған дәрігер әрі орыс офицері Савва Большойдың жазбалары ерекше назарға алынған. Оның жазбаларында сол кезеңдегі қазақ қоғамының тыныс-тіршілігі, әлеуметтік қарым-қатынастары мен адамгершілік ұстанымдары жан-жақты сипатталады
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Калелова, Ж.У.

63
У 84
Утегенов, М. З.
    Ақмола облысы зеренді ауданындағы еңбекпен түзету лагерьлер тарихы (1930-1950 жж): ауызша деректер негізінде [Текст] / М. З. Утегенов, Т. Е. Сейфулин, А. Т. Жанисов // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №3. - Б. 213-227.
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
Еңбекпен түзеу лагерлері -- саяси қуғын-сүргін -- Ақмола облысы -- Зеренді ауданы -- архив құжаттары -- күшпен қоныстандыру -- жер аудару -- далалық экспедициялар -- немістер -- украиндар -- зиялы қауым
Аннотация: Мақалада Ақмола облысы Зеренді ауданы аумағындағы ХХ ғасырдың 30-50-ші жылдарындағы түзеу-еңбек лагерлерінің тарихын зерттеу болып табылады. Өткен ғасырдың 30-50-ші жылдарында Ақмола облысы аумағы сталиндік лагерлер, депортация, саяси жер аударудың негізгі орындарының біріне айналғаны белгілі. Зұлматты жылдары Қазақстан аумағында Карлаг, Степлаг жүйелері кең тарағаны мәлім, олардың тарихы өзіндік зерттеу тарихына ие: аталмыш лагерьлер Тәуелсіздік жылдарынан бастап зерттеушілер, тарихшылар, өлкетанушылар тарапынан зерттелуде. Соңғы жылдары архив құжаттары құпиясыздандарылып, бұрын жабық болған тақырып бойынша жаңа тың деректер жарияланып, бұл оқиғаларға жаңаша көзқарас қалыптасуына өз септігін тигізді. Алайда, Ақмола облысы, соның ішінде ХХ ғасырдың 30-шы-50-ші жылдары Зеренді аумағында құрылған еңбекпен-тузеу лагерьлерінің желісі жайлы мәліметтер өте тапшы болатын. Атап айтқанда, бұл лагерьлер желісі орны нақты қай жерде орналасқаны, бұл лагерьлерде кімдер тұтқында болғаны жайлы мәліметтер осы күнге дейін белгісіз болатын. ҚР Президенті Қ-Ж.К. Тоқаевтың 2020 жылдың 24-ші қарашасындағы «Саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөнінде мемлекеттік комиссия құру» жөніндегі Жарлығынан кейін, Зеренді аумағындағы лагерьлерге далалық экспедициялар сериясы ұйымдастырылды. Ғылыми зерттеу барысында архивтік құжаттар (Ақмола облысы мемлекеттік архиві), ауызша-нарративті деректер, және далалық экспедиция барысында табылған деректер пайдаланылды
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Сейфулин, Т.Е.
Жанисов, А.Т.

74.58
Ж 11
Жұмашева, К.
    Жасанды интеллект құралдарын ғылыми-зерттеу жұмыстарында қолдану: ChatGPT мысалындағы оқыту тәжірибесі [Текст] / К. Жұмашева // Өркен. - 2025. - 27 тамыз. - №7. - Б. 5.
ББК 74.58

Рубрики: Высшее образование

Кл.слова (ненормированные):
ChatGPT -- жасанды интеллект -- Цифрлық трансформация -- Large Language Models
Аннотация: Қазіргі заманда жасанды интеллект (ЖИ) технологиялары ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу үдерісінде жаңа серпін беріп отыр. Цифрлық трансформация дəуірінде зерттеушілер мен білім алушылар үшін ақпаратты іздеу, жүйелеу, талдау жəне оны ғылыми форматта ұсыну маңызды міндетке айналды. Осы орайда, жасанды интеллекттің, əсіресе, үлкен тілдік модельдердің (LLM – Large Language Models) мүмкіндіктерін тиімді пайдалану қажеттілігі туындайды. ЖИ негізіндегі құралдар, соның ішінде ChatGPT платформасы – ғылыми мəтіндерді құрастыруда, əдебиетке шолу жасауда, зерттеу құрылымын жоспарлауда жəне мəтіндік редакциялауда таптырмас интеллектуалды көмекшіге айналып отыр. Бұл мақалада «Ғылыми зерттеу жұмысын ұйымдастыру жəне жоспарлау» пəнін оқыту барысында магистранттарға жасанды интеллект құралдарын үйрету, олардың ғылыми мақала жазу барысында ChatGPT мүмкіндіктерін қолдану арқылы нақты нəтижеге қол жеткізгені сипатталады. Оқу процесінде студенттер зерттеудің əр кезеңінде осы технологияларды қолдана отырып, жеке мақалаларын дайындап шықты. Бұл тəжірибе тек пəн мазмұнын меңгеруге ғана емес, олардың зерттеушілік құзіретін дамытудың тиімді жолына айналды.
Держатели документа:
ЗКУ

81
Е 81
Есқалиева, Л. Ғ.
    Қазақ тіліндегі өсімдік атауларының семантикалық ерекшеліктері [Текст] / Л. Ғ. Есқалиева // Профессор Отарәлі Бүркіттің лингвистикалық мұрасы, қазіргі қазақ филологиясының парадигмалары: Қазақстан Республикасы білім беру ісінің Құрметті қызметкері, филология ғылымдарының докторы, профессор Бүркітов Отарәлі Бүркітұлының туғанына 70 жыл толуына арналған халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары. - Орал, 2024. - 13 желтоқсан. - Б. 80-84.
ББК 81

Рубрики: Языкознание

Кл.слова (ненормированные):
фитонимдер -- қазақ тілі -- өсімдіктердің жіктелуі -- лексикалық-семантикалық талдау -- Б. Қалиұлы -- халықтық медицина -- қарызға алынған лексика -- этнолингвистика
Аннотация: Мақала қазақ тіліндегі фитонимдерді, олардың семантикалық ерекшеліктері мен жіктелуін зерттеуге арналған. Автор қазақ халқының өміріндегі өсімдіктердің рөлін, олардың халықтық медицинада және тұрмыста қолданылуын қарастырады. Жұмыста 11 топтан тұратын өсімдіктердің әлемдік жіктемесі келтіріліп, қазақстандық зерттеушілердің, атап айтқанда, қазақ тіліндегі өсімдіктердің атауларын жүйелеген Б. Қалиұлының еңбектері талданады. Фитонимдердің қарызға алынған және алғашқы қазақ лексикасына, сондай-ақ олардың ұлттық дүниетанымдағы маңыздылығына ерекше назар аударылады.
Держатели документа:
ЗКУ

83
М 91
Мустафина, М. Ә.
    Айтыс – тәлім тәрбие мектебі [Текст] / М. Ә. Мустафина, Қ. Х. Смағұлова, Р. Ж. Каримбаева // Профессор Отарәлі Бүркіттің лингвистикалық мұрасы, қазіргі қазақ филологиясының парадигмалары: Қазақстан Республикасы білім беру ісінің Құрметті қызметкері, филология ғылымдарының докторы, профессор Бүркітов Отарәлі Бүркітұлының туғанына 70 жыл толуына арналған халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары. - Орал, 2024. - 13 желтоқсан. - Б. 134-137.
ББК 83

Рубрики: Литературоведение

Кл.слова (ненормированные):
айтыс жанры -- мұра -- айтыс өнері -- Қазақ ауыз әдебиеті -- Айтыс өнері -- ақындар
Аннотация: Қазақ халқында ежелгі заманнан бүгінгі күнге дейін қалыптасқан ауызша әдебиеттің поэтикалық жанры - айтыс өнерінің көптеген шеберлері бар. Айтыс жанры-қазақ өнерінің бай мұраларының бірі. Сондықтан айтыстар мен айтыскерлер туралы деректер мен мәліметтер зерттеушілердің назарынан тыс қалмады
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Смағұлова, Қ.Х.
Каримбаева, Р.Ж.