База данных: Статьи ППС
Страница 28, Результатов: 310
Отмеченные записи: 0
271.
Подробнее
А 92
Атаева, Г. М.
Фитоценоздың динамикасы және өнімділігі [Текст] / Г. М. Атаева // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 365-368.
ББК 28.58
Кл.слова (ненормированные):
Фитоценоздар -- өсімдіктер -- фитоценоздардың эволюциясы -- сукцессия -- катаклизмдер -- флорогенез -- экология -- Катаклизмдер -- гетеротрофтар -- Автотрофты популяциялар -- фитомасса
Аннотация: Фитоценоздар және олардан құралатын өсімдіктер жабыны бүтіндей еш уақытта біркелкі болып қалмайды. Фитоценоздар структурасының кері дамымайтын, қайталамайтын ішкі және сыртқы себептерге байланысты өзгеруін фитоценоздардың динамикасы деп атайды. Фитоценоздардың динамикасы әр алуан. Көптеген қарапайым алмасулар фитоценоздар динамикасына себепкер болады. Әрине қарапайым алмасу таза аналитикалық ұғым, өйткені табиғатта әртүрлі факторлар бір уақытта әсер етіп күрделі алмасудың болуына әкеліп соқтырады. Алмасуларды топтастырғанда оның ең ірі бөлігі ретінде алмасу класы қабылданған. Оның маңызды белгісі - өзгеру сатысының бір ізбен жүретіндігімен бөлінеді
Держатели документа:
ЗКУ
А 92
Атаева, Г. М.
Фитоценоздың динамикасы және өнімділігі [Текст] / Г. М. Атаева // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 365-368.
Кл.слова (ненормированные):
Фитоценоздар -- өсімдіктер -- фитоценоздардың эволюциясы -- сукцессия -- катаклизмдер -- флорогенез -- экология -- Катаклизмдер -- гетеротрофтар -- Автотрофты популяциялар -- фитомасса
Аннотация: Фитоценоздар және олардан құралатын өсімдіктер жабыны бүтіндей еш уақытта біркелкі болып қалмайды. Фитоценоздар структурасының кері дамымайтын, қайталамайтын ішкі және сыртқы себептерге байланысты өзгеруін фитоценоздардың динамикасы деп атайды. Фитоценоздардың динамикасы әр алуан. Көптеген қарапайым алмасулар фитоценоздар динамикасына себепкер болады. Әрине қарапайым алмасу таза аналитикалық ұғым, өйткені табиғатта әртүрлі факторлар бір уақытта әсер етіп күрделі алмасудың болуына әкеліп соқтырады. Алмасуларды топтастырғанда оның ең ірі бөлігі ретінде алмасу класы қабылданған. Оның маңызды белгісі - өзгеру сатысының бір ізбен жүретіндігімен бөлінеді
Держатели документа:
ЗКУ
272.
Подробнее
Б 12
Бақбергенова, А. С.
Балалар мен жасөспірімдердің өсуі мен дамуына өмір сүру жағдайларының әсерлері [Текст] / А. С. Бақбергенова // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 368-372.
ББК 28.707.3
Рубрики: Физиология человека
Кл.слова (ненормированные):
Балалар -- жасөспірімдердің өсуі -- өмір сүру -- Организмнің дамуы -- физикалық және функциялық дамуы -- өсіп даму -- жетілу -- кемелдену -- қартаю -- Адам өмірі -- Жас ерекшеліктер физиологиясы
Аннотация: Өсу мен даму заңдылықтарын, оның жас кезеңдеріне байланысты гетерохрондылығын және де оған әсер етуші факторлармен танысу, оқып, білу; акселерация ұғымын физиологиялық тұрғыдан түсіну, оның болу себептеріне жан- жақты ғылыми және тәжірибелік мысалдар келтіріп,түсініктеме жасауға бағыттау
Держатели документа:
ЗКУ
Б 12
Бақбергенова, А. С.
Балалар мен жасөспірімдердің өсуі мен дамуына өмір сүру жағдайларының әсерлері [Текст] / А. С. Бақбергенова // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 368-372.
Рубрики: Физиология человека
Кл.слова (ненормированные):
Балалар -- жасөспірімдердің өсуі -- өмір сүру -- Организмнің дамуы -- физикалық және функциялық дамуы -- өсіп даму -- жетілу -- кемелдену -- қартаю -- Адам өмірі -- Жас ерекшеліктер физиологиясы
Аннотация: Өсу мен даму заңдылықтарын, оның жас кезеңдеріне байланысты гетерохрондылығын және де оған әсер етуші факторлармен танысу, оқып, білу; акселерация ұғымын физиологиялық тұрғыдан түсіну, оның болу себептеріне жан- жақты ғылыми және тәжірибелік мысалдар келтіріп,түсініктеме жасауға бағыттау
Держатели документа:
ЗКУ
273.
Подробнее
И 95
Ихласова, Ж. М.
Зоология пәнінен зертханалық сабақтарды өткізуде қолданылатын инновациялық әдістер [Текст] / Ж. М. Ихласова // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 393-396.
ББК 28.6
Рубрики: Зоология
Кл.слова (ненормированные):
Зоология -- инновациялық әдістер -- зертханалық сабақтар -- жануарлар -- биология -- Ақпараттық технологиялар -- Mozaik3D технологиялар -- білім беру ресурстары -- Quizizz сервисі -- Омыртқасыздар зоологиясы
Аннотация: Зоология – жануарлар дүниесін жан-жақты зерттейтін ғылым саласы. «Зоология» курсында: жануарлардың құрылысы, тіршілік әрекеті, дамуы және тіршілік тәсілі, қоршаған ортамен байланысы, жануарлар дүниесінің эволюциялық даму заңдылықтары зерттеледі. Жануарлардың әр түрлі топтарының құрылыс ерекшелігі филогенетикалық даму заңдары негізінде қарастырылады.
Держатели документа:
ЗКУ
И 95
Ихласова, Ж. М.
Зоология пәнінен зертханалық сабақтарды өткізуде қолданылатын инновациялық әдістер [Текст] / Ж. М. Ихласова // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 393-396.
Рубрики: Зоология
Кл.слова (ненормированные):
Зоология -- инновациялық әдістер -- зертханалық сабақтар -- жануарлар -- биология -- Ақпараттық технологиялар -- Mozaik3D технологиялар -- білім беру ресурстары -- Quizizz сервисі -- Омыртқасыздар зоологиясы
Аннотация: Зоология – жануарлар дүниесін жан-жақты зерттейтін ғылым саласы. «Зоология» курсында: жануарлардың құрылысы, тіршілік әрекеті, дамуы және тіршілік тәсілі, қоршаған ортамен байланысы, жануарлар дүниесінің эволюциялық даму заңдылықтары зерттеледі. Жануарлардың әр түрлі топтарының құрылыс ерекшелігі филогенетикалық даму заңдары негізінде қарастырылады.
Держатели документа:
ЗКУ
274.
Подробнее
У 13
Уалиахметова, Ж. Н.
Зәр шығару жүйесі бойынша виртуалды лабораториялық жұмыс 3D моделі негізінде [Текст] / Ж. Н. Уалиахметова // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 456-458.
ББК 28
Рубрики: Биология
Кл.слова (ненормированные):
виртуалды лабораториялық жұмыс -- Зәр шығару жүйесі -- жоғары технологиялар -- 3D технологиялар -- білім беру -- Бүйрек -- Random программасы -- Joyteka платформасы
Аннотация: Қазіргі заманғы қоғам жоғары технологиялардың пайда болуымен және адам өмірінің барлық салаларын қарқынды компьютерлендірумен сипатталады. Елбасының «Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жахандық бәсекеге қабілеттілік» атты жолдауында цифрлы технологияны қолдану арқылы құрылатын жаңа индустрияларды өркендетуге тиіс екеніміз айтылған. Білім беру саласындағы 3D технологиялары бізге көрнекі оқу құралдарын алуға, студенттердің шығармашылық қабілеттерін дамытуға мүмкіндік береді. Бүгінгі таңда білім беру саласында студенттерге тақырыпқа терең енуге мүмкіндік беретін 3D моделі кеңінен қолданылады
Держатели документа:
ЗКУ
У 13
Уалиахметова, Ж. Н.
Зәр шығару жүйесі бойынша виртуалды лабораториялық жұмыс 3D моделі негізінде [Текст] / Ж. Н. Уалиахметова // «Педагогтің кәсіби шеберлігі» Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының арасында өткізілген республикалық байқаудың жинағы. - Орал, 2024. - Б. 456-458.
Рубрики: Биология
Кл.слова (ненормированные):
виртуалды лабораториялық жұмыс -- Зәр шығару жүйесі -- жоғары технологиялар -- 3D технологиялар -- білім беру -- Бүйрек -- Random программасы -- Joyteka платформасы
Аннотация: Қазіргі заманғы қоғам жоғары технологиялардың пайда болуымен және адам өмірінің барлық салаларын қарқынды компьютерлендірумен сипатталады. Елбасының «Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жахандық бәсекеге қабілеттілік» атты жолдауында цифрлы технологияны қолдану арқылы құрылатын жаңа индустрияларды өркендетуге тиіс екеніміз айтылған. Білім беру саласындағы 3D технологиялары бізге көрнекі оқу құралдарын алуға, студенттердің шығармашылық қабілеттерін дамытуға мүмкіндік береді. Бүгінгі таңда білім беру саласында студенттерге тақырыпқа терең енуге мүмкіндік беретін 3D моделі кеңінен қолданылады
Держатели документа:
ЗКУ
275.
Подробнее
З-85
Зоологиялық мұражайға 85 жыл [Текст] // Өркен. - 2024. - 25 желтоқсан. - №11. - Б. 3.
ББК 28.6
Рубрики: Зоология
Кл.слова (ненормированные):
Зоологиялық мұражай -- Арнольд Робертович Штамм -- Авдей Алексеевич Цыганков -- Табиғат әлемі -- Жануарлар дүниесі -- Қазақстанның Қызыл кітабы -- Сирек, жойылып кету қаупі бар түрлер -- Білім беру және тәрбиелік қызмет -- Ғылыми-зерттеу міндеті -- К.М. Ахмеденов -- БҚУ (М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университеті) -- Г.А. Донскова -- 85 жылдық тарих
Аннотация: «М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университетінің зоологиялық мұражайына 85 жыл» атты ғылыми-əдістемелік семинардың кеңейтілген отырысы оздырылды.
Держатели документа:
БҚУ
З-85
Зоологиялық мұражайға 85 жыл [Текст] // Өркен. - 2024. - 25 желтоқсан. - №11. - Б. 3.
Рубрики: Зоология
Кл.слова (ненормированные):
Зоологиялық мұражай -- Арнольд Робертович Штамм -- Авдей Алексеевич Цыганков -- Табиғат әлемі -- Жануарлар дүниесі -- Қазақстанның Қызыл кітабы -- Сирек, жойылып кету қаупі бар түрлер -- Білім беру және тәрбиелік қызмет -- Ғылыми-зерттеу міндеті -- К.М. Ахмеденов -- БҚУ (М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университеті) -- Г.А. Донскова -- 85 жылдық тарих
Аннотация: «М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университетінің зоологиялық мұражайына 85 жыл» атты ғылыми-əдістемелік семинардың кеңейтілген отырысы оздырылды.
Держатели документа:
БҚУ
276.
Подробнее
Ш 17
Шаймерден, Қ. С.
Интерактивные методы обучения по дисциплине анатомия человека [Текст] / Қ. С. Шаймерден // Профессиональное мастерство педагога: сборник материалов. - Уральск, 2024. - С. 127-129.
ББК 28.706
Рубрики: Анатомия и гистология человека
Кл.слова (ненормированные):
анатомия человека -- физиология человека -- учебный процесс -- смаостоятельная работа студента
Аннотация: Статья посвящена вопросам усовершенствования учебного процесса по дисцилине Анатомия и физиология при помощи интерактивных методов обучения. Описаны методы, включающие использование интерактивных технологий, визуальных моделей и проектной деятельности, которые способствуют глубокому пониманию анатомии и физиологии. Подчёркивается важность интеграции теоретических знаний и практических навыков для формирования у учащихся целостного представления о строении и функционировании организма человека
Держатели документа:
ЗКУ
Ш 17
Шаймерден, Қ. С.
Интерактивные методы обучения по дисциплине анатомия человека [Текст] / Қ. С. Шаймерден // Профессиональное мастерство педагога: сборник материалов. - Уральск, 2024. - С. 127-129.
Рубрики: Анатомия и гистология человека
Кл.слова (ненормированные):
анатомия человека -- физиология человека -- учебный процесс -- смаостоятельная работа студента
Аннотация: Статья посвящена вопросам усовершенствования учебного процесса по дисцилине Анатомия и физиология при помощи интерактивных методов обучения. Описаны методы, включающие использование интерактивных технологий, визуальных моделей и проектной деятельности, которые способствуют глубокому пониманию анатомии и физиологии. Подчёркивается важность интеграции теоретических знаний и практических навыков для формирования у учащихся целостного представления о строении и функционировании организма человека
Держатели документа:
ЗКУ
277.
Подробнее
К 21
Карагойшин, Ж. М.
Қазақстан аумағында қазақстан аумағында құндыздың (Castor Fiber) қазіргі кездегі таралуы мен саны [Текст] / Ж. М. Карагойшин, Р. Қ. Анатолий // «Иванов оқулары – 2024» республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдары жинағы . - Орал, 2024. - 10-11 қазан. - Б. 6-8.
ББК 28.6
Рубрики: Зоология
Кл.слова (ненормированные):
құндыз -- Шағын өзендер -- Жайық өзені -- Батыс Қазақстан облысы
Аннотация: Құндыз-жартылай суда тіршілік етуге бейімделген кеміргіш. Олардың мекендейтін қоныстарының типтері мен жүйесі Хопер қорығында [1], Коми АССР-да [2], Жоғары Печеро бассейнінде [3], Белоруссияда [4] жан-жақты зерттелген. Жайық өзені жағдайында алғаш рет 1997-2000 жылдары жан-жақты зерттеліп, нәтижелері баспа беттерінде жарық көрген. Құндызлардың бір жерде ұзақ тіршілік етуі су режимі мен азық қорына байланысты. Жағасы жайпақ, суы тайыз, қорегі аз мекендерді олар қоныстана бермейді. Көктемгі су тасуы кезінде өзеннің жайылмасындағы ескі арналар мен көлдер суға толған кезде олар уақытша мекендерін орман ішіндегі немесе биіктеу жердегі суларға қоныстанған ауыстырады. Су көп болған жылдары құндызды әртүрлі сулы ойпаттан, тіпті далалық жерлердегі көздерден де кездестіруге болады. Мәселен, Жылбасы селосы маңындағы ескі арна толып, қоныстары тарылған кезде кәмшат ауыл маңындағы үйілген шөп үстіне келіп қоныстанған (қорықшалардың ауызша мәліметі). Алысқа ұзап таралу уақыты да осы көктемгі су тасу уақытына сәйкес келеді. Жазда су тартылған мезгілде құндыз бұрынғы қоныстарына қайтып оралады немесе жаңа қолайлы жерлерде қалып қояды. Мысалы, Қарашығанақ газ кешені маңындағы Тұңғыш елді-мекеніндегі Қоншыбай сайын (Березовка өзенінің саласы) құндыз 1993 жылдан қоныстана бастаған. Су деңгейі өте төмен, әрі Елек өзенінен (40 шақырым) алыста орналасқан. Қазір бұл жерде құндыздың бір қонысы ғана бар. Сол жердегі тұрғындардың айтуы бойынша, бұрын болмаған, тек 1993-94 жылдары су тасуы кезінде келіп қоныстанған. Бұл жерде құндыздың қоректері-терек, ақтал, ақ терек, бұталы талдардың түрлері және шөптесін өсімдіктер мол. Кирсанов қорықшасындағы құндыз мекендері жағалауы ін қазуға өте ыңғайлы жайылма көлдер, өзен салалары және ескі арналар бойы.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Анатолий, Р.Қ.
К 21
Карагойшин, Ж. М.
Қазақстан аумағында қазақстан аумағында құндыздың (Castor Fiber) қазіргі кездегі таралуы мен саны [Текст] / Ж. М. Карагойшин, Р. Қ. Анатолий // «Иванов оқулары – 2024» республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдары жинағы . - Орал, 2024. - 10-11 қазан. - Б. 6-8.
Рубрики: Зоология
Кл.слова (ненормированные):
құндыз -- Шағын өзендер -- Жайық өзені -- Батыс Қазақстан облысы
Аннотация: Құндыз-жартылай суда тіршілік етуге бейімделген кеміргіш. Олардың мекендейтін қоныстарының типтері мен жүйесі Хопер қорығында [1], Коми АССР-да [2], Жоғары Печеро бассейнінде [3], Белоруссияда [4] жан-жақты зерттелген. Жайық өзені жағдайында алғаш рет 1997-2000 жылдары жан-жақты зерттеліп, нәтижелері баспа беттерінде жарық көрген. Құндызлардың бір жерде ұзақ тіршілік етуі су режимі мен азық қорына байланысты. Жағасы жайпақ, суы тайыз, қорегі аз мекендерді олар қоныстана бермейді. Көктемгі су тасуы кезінде өзеннің жайылмасындағы ескі арналар мен көлдер суға толған кезде олар уақытша мекендерін орман ішіндегі немесе биіктеу жердегі суларға қоныстанған ауыстырады. Су көп болған жылдары құндызды әртүрлі сулы ойпаттан, тіпті далалық жерлердегі көздерден де кездестіруге болады. Мәселен, Жылбасы селосы маңындағы ескі арна толып, қоныстары тарылған кезде кәмшат ауыл маңындағы үйілген шөп үстіне келіп қоныстанған (қорықшалардың ауызша мәліметі). Алысқа ұзап таралу уақыты да осы көктемгі су тасу уақытына сәйкес келеді. Жазда су тартылған мезгілде құндыз бұрынғы қоныстарына қайтып оралады немесе жаңа қолайлы жерлерде қалып қояды. Мысалы, Қарашығанақ газ кешені маңындағы Тұңғыш елді-мекеніндегі Қоншыбай сайын (Березовка өзенінің саласы) құндыз 1993 жылдан қоныстана бастаған. Су деңгейі өте төмен, әрі Елек өзенінен (40 шақырым) алыста орналасқан. Қазір бұл жерде құндыздың бір қонысы ғана бар. Сол жердегі тұрғындардың айтуы бойынша, бұрын болмаған, тек 1993-94 жылдары су тасуы кезінде келіп қоныстанған. Бұл жерде құндыздың қоректері-терек, ақтал, ақ терек, бұталы талдардың түрлері және шөптесін өсімдіктер мол. Кирсанов қорықшасындағы құндыз мекендері жағалауы ін қазуға өте ыңғайлы жайылма көлдер, өзен салалары және ескі арналар бойы.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Анатолий, Р.Қ.
278.
Подробнее
Б 19
Бакиев, С. С.
Особенности биоморфометрических показателей шиповника майского байрачных лесов Теректинского района Западно-Казахстанской области [Текст] / С. С. Бакиев // Вестник ЗКУ. - 2025. - №1. - С. 437-444.
ББК 28.5
Рубрики: Ботаника
Кл.слова (ненормированные):
шиповник -- биоморфометрические показатели -- байрачные леса -- балка Ахмади -- Теректинский район -- Ботаника -- западно-казахстанский регион -- экология -- лесоводство
Аннотация: Статья посвящена исследованию биоморфометрических показателей шиповника (Rosa sp.), произрастающего в байрачных лесах Теректинского района. В ходе работы были проведены полевые наблюдения и отбор проб листьев и плодов шиповника. В результате анализа определено среднее значение высоты стебля которое составило 63,3 см при среднем линейном и квадратическом отклонении равном 15,45 и 20,81 см соответственно, коэффициент вариации по показателю составил 32,87%. Среднее значение длины и ширины листа составило 8,38 и 5,28 см соответственно. В ходе исследований было определено наличие шипов в основании листовых черешков при этом шипы на цветоносных побегах отсутствовали. Результаты исследования показали, что шиповник в данном регионе характеризуется высоким уровнем вариативности, что может быть объяснено как генетическими, так и экологическими аспектами. Выявленные биоморфометрические показатели способствуют пониманию экологии шиповника и его роли в местных экосистемах. Данные результаты представляют интерес для специалистов в области ботаники, экологии и лесоводства, а также могут быть полезны для разработки мероприятий по охране и воспроизводству природных ресурсов Западно-Казахстанского региона
Держатели документа:
ЗКУ
Б 19
Бакиев, С. С.
Особенности биоморфометрических показателей шиповника майского байрачных лесов Теректинского района Западно-Казахстанской области [Текст] / С. С. Бакиев // Вестник ЗКУ. - 2025. - №1. - С. 437-444.
Рубрики: Ботаника
Кл.слова (ненормированные):
шиповник -- биоморфометрические показатели -- байрачные леса -- балка Ахмади -- Теректинский район -- Ботаника -- западно-казахстанский регион -- экология -- лесоводство
Аннотация: Статья посвящена исследованию биоморфометрических показателей шиповника (Rosa sp.), произрастающего в байрачных лесах Теректинского района. В ходе работы были проведены полевые наблюдения и отбор проб листьев и плодов шиповника. В результате анализа определено среднее значение высоты стебля которое составило 63,3 см при среднем линейном и квадратическом отклонении равном 15,45 и 20,81 см соответственно, коэффициент вариации по показателю составил 32,87%. Среднее значение длины и ширины листа составило 8,38 и 5,28 см соответственно. В ходе исследований было определено наличие шипов в основании листовых черешков при этом шипы на цветоносных побегах отсутствовали. Результаты исследования показали, что шиповник в данном регионе характеризуется высоким уровнем вариативности, что может быть объяснено как генетическими, так и экологическими аспектами. Выявленные биоморфометрические показатели способствуют пониманию экологии шиповника и его роли в местных экосистемах. Данные результаты представляют интерес для специалистов в области ботаники, экологии и лесоводства, а также могут быть полезны для разработки мероприятий по охране и воспроизводству природных ресурсов Западно-Казахстанского региона
Держатели документа:
ЗКУ
279.
Подробнее
С 17
Самбаев, Н. С.
Кіші Арал теңізіндегі қазіргі экологиялық өзгерістер жағдайында кәсіптік тұқы балықтарының (cyprinoidei) биологиялық ерекшеліктері мен ауланым динамикасы [Текст] / Н. С. Самбаев, С. Е. Шарахметов, С. Бердіахметқызы // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 445-461.
ББК 28
Рубрики: Биология
Кл.слова (ненормированные):
Кіші Арал теңізі -- кәсіптік тұқы балықтары -- биотоп -- гидроэкология -- ауланым
Аннотация: Кіші Арал теңізінің 2006 жылдан бастап гидроэкологиялық жағдайының қалпына келуіне байланысты, көптеген балық түрлеріне өмір сүру мүмкіндігі жоғарылады. Судың тұздылығы 10 промиллеге дейін түсіп, қоректік базасы қалпына келе бастады. Алайда он жыл өте теңіздің гидрологиялық жағдайы біртіндеп нашарлап, қалыпты қолайлы деңгейі 42 БЖм ауданы 330000 га дан, қазіргі кезеңде деңгейі 40,8 БЖм, ауданы 285000 га дейін төмендеді. Кіші Арал теңізінде басым бөлігін тұқы (Cyprinoidei) балық түрлері құрайды, яғни барлық 22 түрдің 13 түрі тұқы балықтарына тиесілі. Олар теңізде біркелкі таралмаған, себебі теңіз үш түрлі биотопқа – тұзды, тұздылау және тұщы аудандарға бөлініп, мекен ету ортасының су құрамы, қоректік қоры өзгеше болып келеді. Кіші Арал теңізінде зерттеу жұмыстары салыстырмалы түрде биотоптарда құрма аулармен жүргізіліп, кәсіптік балықтардың биологиялық өлшемдері талданды. Мақалада Кіші Арал теңізіндегі тұқы балық түрлерінің соңғы жылдардағы жағдайы, ұзындық-жастық құрылымы және биотоптар бойынша мекен ету ерекшелігі жазылған. Келешекте тұқы (Cyprinoidei) балық түрлерінің теңізде қолайлы жағдайда өсіп-өну үшін ұсыныстар келтірілген
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Шарахметов, С.Е.
Бердіахметқызы, С.
С 17
Самбаев, Н. С.
Кіші Арал теңізіндегі қазіргі экологиялық өзгерістер жағдайында кәсіптік тұқы балықтарының (cyprinoidei) биологиялық ерекшеліктері мен ауланым динамикасы [Текст] / Н. С. Самбаев, С. Е. Шарахметов, С. Бердіахметқызы // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 445-461.
Рубрики: Биология
Кл.слова (ненормированные):
Кіші Арал теңізі -- кәсіптік тұқы балықтары -- биотоп -- гидроэкология -- ауланым
Аннотация: Кіші Арал теңізінің 2006 жылдан бастап гидроэкологиялық жағдайының қалпына келуіне байланысты, көптеген балық түрлеріне өмір сүру мүмкіндігі жоғарылады. Судың тұздылығы 10 промиллеге дейін түсіп, қоректік базасы қалпына келе бастады. Алайда он жыл өте теңіздің гидрологиялық жағдайы біртіндеп нашарлап, қалыпты қолайлы деңгейі 42 БЖм ауданы 330000 га дан, қазіргі кезеңде деңгейі 40,8 БЖм, ауданы 285000 га дейін төмендеді. Кіші Арал теңізінде басым бөлігін тұқы (Cyprinoidei) балық түрлері құрайды, яғни барлық 22 түрдің 13 түрі тұқы балықтарына тиесілі. Олар теңізде біркелкі таралмаған, себебі теңіз үш түрлі биотопқа – тұзды, тұздылау және тұщы аудандарға бөлініп, мекен ету ортасының су құрамы, қоректік қоры өзгеше болып келеді. Кіші Арал теңізінде зерттеу жұмыстары салыстырмалы түрде биотоптарда құрма аулармен жүргізіліп, кәсіптік балықтардың биологиялық өлшемдері талданды. Мақалада Кіші Арал теңізіндегі тұқы балық түрлерінің соңғы жылдардағы жағдайы, ұзындық-жастық құрылымы және биотоптар бойынша мекен ету ерекшелігі жазылған. Келешекте тұқы (Cyprinoidei) балық түрлерінің теңізде қолайлы жағдайда өсіп-өну үшін ұсыныстар келтірілген
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Шарахметов, С.Е.
Бердіахметқызы, С.
280.
Подробнее
М 12
Маңғыстау облысында үстірт арқарының (Ovis Vignei Arkal) таралуы мен экологиялық жағдайы [Текст] / Ж. М. Карагойшин, С. А. Бекеева, Д. Т. Утеулиева [и др.] // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 521-533.
ББК 28.088л6
Рубрики: Заповедники. Заказники. Национальные парки
Кл.слова (ненормированные):
фауна -- табиғи қаумал -- популяция -- уриал -- муфлон -- құлжа -- саулық -- қозықа -- көкпек
Аннотация: Мақалада Маңғыстау облысында мекендейтін Үстірт арқарының таралуы мен саны және тіршілік ортасында жүргізілген экологиялық зерттеулердің нәтижелері келтірілген. Үстірт арқары Қазақстанда тек Маңғыстау облысының аумағында, соның ішінде тау ойпаттарында, тау жоталарының тік беткейлерінде, аласа таулар мен тау бастарында мекендейді. Үстірт арқары немесе Маңғыстау облысындағы Үстірт уриалы Үстірттің шыңдарында; Маңғышлақ түбегінің, сондай-ақ таулы ландшафт сақталған Каспий теңізінің бірқатар жағалау учаскелерінде кең таралған. Жыл сайын Маңғыстау облысы аумағында мекендейтін Үстірт арқарының есебі алынып, мониторинг жүргізілді. 2022 жылғы зерттеулер бойынша тау жоталарында 3019 дарақ Үстірт арқары есепке алынса, 2021 жылмен салыстырғанда бұл жұптұяқтылардың саны 25,17% - ға өскендігін көрсетеді. Үстірт пен Маңғышлақта, оның ішінде Үстірт қорығының аумағында 607, «Қызылсай» өлкелік паркі аумағында және іргелес жатқан жерлерде – 1836, қалған аумақта 576 Үстірт арқары мекендейді. Үстірт арқары Қазақстан, Түркіменстан және Өзбекстан аумағында саны жыл сайын азайып бара жатырған 3 санаттағы сирек кездесетін түр ретінде 3 елдің де Қызыл кітабына енгізілген. Үстірт арқары санының жыл сайынғы өсуі, мекендейтін жерлерінде тиісті қорғауды ұйымдастырумен байланысты: тіршілік ету ортасының көп бөлігі республикалық, жергілікті маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтар құрамына кіреді. Оларды қорғау мақсатында таралатын аумақтарын қорғауға алып кеңейту және экологиялық жағдайы бұзылған аймақтарды қайтадан қалпына келтіру шараларды жүргізу.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Карагойшин, Ж.М.
Бекеева, С.А.
Утеулиева, Д.Т.
Акимжанов, Д.Ш.
Акоев, М.Т.
М 12
Маңғыстау облысында үстірт арқарының (Ovis Vignei Arkal) таралуы мен экологиялық жағдайы [Текст] / Ж. М. Карагойшин, С. А. Бекеева, Д. Т. Утеулиева [и др.] // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 521-533.
Рубрики: Заповедники. Заказники. Национальные парки
Кл.слова (ненормированные):
фауна -- табиғи қаумал -- популяция -- уриал -- муфлон -- құлжа -- саулық -- қозықа -- көкпек
Аннотация: Мақалада Маңғыстау облысында мекендейтін Үстірт арқарының таралуы мен саны және тіршілік ортасында жүргізілген экологиялық зерттеулердің нәтижелері келтірілген. Үстірт арқары Қазақстанда тек Маңғыстау облысының аумағында, соның ішінде тау ойпаттарында, тау жоталарының тік беткейлерінде, аласа таулар мен тау бастарында мекендейді. Үстірт арқары немесе Маңғыстау облысындағы Үстірт уриалы Үстірттің шыңдарында; Маңғышлақ түбегінің, сондай-ақ таулы ландшафт сақталған Каспий теңізінің бірқатар жағалау учаскелерінде кең таралған. Жыл сайын Маңғыстау облысы аумағында мекендейтін Үстірт арқарының есебі алынып, мониторинг жүргізілді. 2022 жылғы зерттеулер бойынша тау жоталарында 3019 дарақ Үстірт арқары есепке алынса, 2021 жылмен салыстырғанда бұл жұптұяқтылардың саны 25,17% - ға өскендігін көрсетеді. Үстірт пен Маңғышлақта, оның ішінде Үстірт қорығының аумағында 607, «Қызылсай» өлкелік паркі аумағында және іргелес жатқан жерлерде – 1836, қалған аумақта 576 Үстірт арқары мекендейді. Үстірт арқары Қазақстан, Түркіменстан және Өзбекстан аумағында саны жыл сайын азайып бара жатырған 3 санаттағы сирек кездесетін түр ретінде 3 елдің де Қызыл кітабына енгізілген. Үстірт арқары санының жыл сайынғы өсуі, мекендейтін жерлерінде тиісті қорғауды ұйымдастырумен байланысты: тіршілік ету ортасының көп бөлігі республикалық, жергілікті маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтар құрамына кіреді. Оларды қорғау мақсатында таралатын аумақтарын қорғауға алып кеңейту және экологиялық жағдайы бұзылған аймақтарды қайтадан қалпына келтіру шараларды жүргізу.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Карагойшин, Ж.М.
Бекеева, С.А.
Утеулиева, Д.Т.
Акимжанов, Д.Ш.
Акоев, М.Т.
Страница 28, Результатов: 310