База данных: Статьи ППС
Страница 310, Результатов: 3228
Сортировка недоступна
Кол-во результатов более 1000
Отмеченные записи: 0
3091.
Подробнее
Б 19
Бакиев, С. С.
Особенности биоморфометрических показателей шиповника майского байрачных лесов Теректинского района Западно-Казахстанской области [Текст] / С. С. Бакиев // Вестник ЗКУ. - 2025. - №1. - С. 437-444.
ББК 28.5
Рубрики: Ботаника
Кл.слова (ненормированные):
шиповник -- биоморфометрические показатели -- байрачные леса -- балка Ахмади -- Теректинский район -- Ботаника -- западно-казахстанский регион -- экология -- лесоводство
Аннотация: Статья посвящена исследованию биоморфометрических показателей шиповника (Rosa sp.), произрастающего в байрачных лесах Теректинского района. В ходе работы были проведены полевые наблюдения и отбор проб листьев и плодов шиповника. В результате анализа определено среднее значение высоты стебля которое составило 63,3 см при среднем линейном и квадратическом отклонении равном 15,45 и 20,81 см соответственно, коэффициент вариации по показателю составил 32,87%. Среднее значение длины и ширины листа составило 8,38 и 5,28 см соответственно. В ходе исследований было определено наличие шипов в основании листовых черешков при этом шипы на цветоносных побегах отсутствовали. Результаты исследования показали, что шиповник в данном регионе характеризуется высоким уровнем вариативности, что может быть объяснено как генетическими, так и экологическими аспектами. Выявленные биоморфометрические показатели способствуют пониманию экологии шиповника и его роли в местных экосистемах. Данные результаты представляют интерес для специалистов в области ботаники, экологии и лесоводства, а также могут быть полезны для разработки мероприятий по охране и воспроизводству природных ресурсов Западно-Казахстанского региона
Держатели документа:
ЗКУ
Б 19
Бакиев, С. С.
Особенности биоморфометрических показателей шиповника майского байрачных лесов Теректинского района Западно-Казахстанской области [Текст] / С. С. Бакиев // Вестник ЗКУ. - 2025. - №1. - С. 437-444.
Рубрики: Ботаника
Кл.слова (ненормированные):
шиповник -- биоморфометрические показатели -- байрачные леса -- балка Ахмади -- Теректинский район -- Ботаника -- западно-казахстанский регион -- экология -- лесоводство
Аннотация: Статья посвящена исследованию биоморфометрических показателей шиповника (Rosa sp.), произрастающего в байрачных лесах Теректинского района. В ходе работы были проведены полевые наблюдения и отбор проб листьев и плодов шиповника. В результате анализа определено среднее значение высоты стебля которое составило 63,3 см при среднем линейном и квадратическом отклонении равном 15,45 и 20,81 см соответственно, коэффициент вариации по показателю составил 32,87%. Среднее значение длины и ширины листа составило 8,38 и 5,28 см соответственно. В ходе исследований было определено наличие шипов в основании листовых черешков при этом шипы на цветоносных побегах отсутствовали. Результаты исследования показали, что шиповник в данном регионе характеризуется высоким уровнем вариативности, что может быть объяснено как генетическими, так и экологическими аспектами. Выявленные биоморфометрические показатели способствуют пониманию экологии шиповника и его роли в местных экосистемах. Данные результаты представляют интерес для специалистов в области ботаники, экологии и лесоводства, а также могут быть полезны для разработки мероприятий по охране и воспроизводству природных ресурсов Западно-Казахстанского региона
Держатели документа:
ЗКУ
3092.
Подробнее
С 17
Самбаев, Н. С.
Кіші Арал теңізіндегі қазіргі экологиялық өзгерістер жағдайында кәсіптік тұқы балықтарының (cyprinoidei) биологиялық ерекшеліктері мен ауланым динамикасы [Текст] / Н. С. Самбаев, С. Е. Шарахметов, С. Бердіахметқызы // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 445-461.
ББК 28
Рубрики: Биология
Кл.слова (ненормированные):
Кіші Арал теңізі -- кәсіптік тұқы балықтары -- биотоп -- гидроэкология -- ауланым
Аннотация: Кіші Арал теңізінің 2006 жылдан бастап гидроэкологиялық жағдайының қалпына келуіне байланысты, көптеген балық түрлеріне өмір сүру мүмкіндігі жоғарылады. Судың тұздылығы 10 промиллеге дейін түсіп, қоректік базасы қалпына келе бастады. Алайда он жыл өте теңіздің гидрологиялық жағдайы біртіндеп нашарлап, қалыпты қолайлы деңгейі 42 БЖм ауданы 330000 га дан, қазіргі кезеңде деңгейі 40,8 БЖм, ауданы 285000 га дейін төмендеді. Кіші Арал теңізінде басым бөлігін тұқы (Cyprinoidei) балық түрлері құрайды, яғни барлық 22 түрдің 13 түрі тұқы балықтарына тиесілі. Олар теңізде біркелкі таралмаған, себебі теңіз үш түрлі биотопқа – тұзды, тұздылау және тұщы аудандарға бөлініп, мекен ету ортасының су құрамы, қоректік қоры өзгеше болып келеді. Кіші Арал теңізінде зерттеу жұмыстары салыстырмалы түрде биотоптарда құрма аулармен жүргізіліп, кәсіптік балықтардың биологиялық өлшемдері талданды. Мақалада Кіші Арал теңізіндегі тұқы балық түрлерінің соңғы жылдардағы жағдайы, ұзындық-жастық құрылымы және биотоптар бойынша мекен ету ерекшелігі жазылған. Келешекте тұқы (Cyprinoidei) балық түрлерінің теңізде қолайлы жағдайда өсіп-өну үшін ұсыныстар келтірілген
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Шарахметов, С.Е.
Бердіахметқызы, С.
С 17
Самбаев, Н. С.
Кіші Арал теңізіндегі қазіргі экологиялық өзгерістер жағдайында кәсіптік тұқы балықтарының (cyprinoidei) биологиялық ерекшеліктері мен ауланым динамикасы [Текст] / Н. С. Самбаев, С. Е. Шарахметов, С. Бердіахметқызы // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 445-461.
Рубрики: Биология
Кл.слова (ненормированные):
Кіші Арал теңізі -- кәсіптік тұқы балықтары -- биотоп -- гидроэкология -- ауланым
Аннотация: Кіші Арал теңізінің 2006 жылдан бастап гидроэкологиялық жағдайының қалпына келуіне байланысты, көптеген балық түрлеріне өмір сүру мүмкіндігі жоғарылады. Судың тұздылығы 10 промиллеге дейін түсіп, қоректік базасы қалпына келе бастады. Алайда он жыл өте теңіздің гидрологиялық жағдайы біртіндеп нашарлап, қалыпты қолайлы деңгейі 42 БЖм ауданы 330000 га дан, қазіргі кезеңде деңгейі 40,8 БЖм, ауданы 285000 га дейін төмендеді. Кіші Арал теңізінде басым бөлігін тұқы (Cyprinoidei) балық түрлері құрайды, яғни барлық 22 түрдің 13 түрі тұқы балықтарына тиесілі. Олар теңізде біркелкі таралмаған, себебі теңіз үш түрлі биотопқа – тұзды, тұздылау және тұщы аудандарға бөлініп, мекен ету ортасының су құрамы, қоректік қоры өзгеше болып келеді. Кіші Арал теңізінде зерттеу жұмыстары салыстырмалы түрде биотоптарда құрма аулармен жүргізіліп, кәсіптік балықтардың биологиялық өлшемдері талданды. Мақалада Кіші Арал теңізіндегі тұқы балық түрлерінің соңғы жылдардағы жағдайы, ұзындық-жастық құрылымы және биотоптар бойынша мекен ету ерекшелігі жазылған. Келешекте тұқы (Cyprinoidei) балық түрлерінің теңізде қолайлы жағдайда өсіп-өну үшін ұсыныстар келтірілген
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Шарахметов, С.Е.
Бердіахметқызы, С.
3093.
Подробнее
К 60
Қолданылған тағамдық май қалдықтарын олеохимиялық шикізат ретінде қолдану жолымен қоршаған ортаға антропогендік әсерін шектеу [Текст] / Г. С. Жумагулова, Б. Н. Корганбаев, Е. Н. Кочеров [и др.] // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 462-483.
ББК 30.69
Рубрики: Отходы и их использование
Кл.слова (ненормированные):
тағамдық май қалдықтары -- қоршаған орта -- улы ластағыш заттар -- ағынды сулар -- олеохимиялық шикізат
Аннотация: Қолданылған тағамдық май қалдықтарын құнды өнімдер алудағы екіншілей шикізат ретінде қажетке жаратудың қиындықтары мен болашақ мүмкіндіктерін айқындау үшін, қайта өңдеуде қолданылатын үрдістерді терең зерттеу қажеттілігі туындайды және өзекті мәселе болып табылады. Мақалада қолданылған тағамдық май қалдықтарының қоршаған орта компоненттеріне кері әсері, су бұру кәріз жүйелерінің кептеліп, ағынды сулардың уытты заттармен ластану сипаттамасы келтірілген. Қолданылған тағамдық май қалдықтарының тұрмыстық химиялық заттарды синтездеуде, санитарлық гигиеналық тазалық өнімдерін алуда қайталама шикізат ретінде қолданылу мүмкіндігі сипатталған. Қолданылған тағамдық май қылдықтарының олеохимиялық шикізат ретінде қолданылу әлеуетін бағалау нәтижелері келтірілген. Тағамдық май қалдықтарынан санитарлық гигиеналық сабын алу үрдісін кинетикалық зерттеу нәтижелері ұсынылған. Бейтараптандыру, сабындану және күрделі май қышқылдарының сабындану реакциялары сипатталған. Бейтараптандыру және сабындану реакцияларының, күрделі май қышқылдарының сабындану реакциясының жылдамдық кинетикасы есептелген. Температураға тәуелді реакция жылдамдығының константасы Аррениус теңдеуімен сипатталды. Белсендіру энергиясының және экспоненциалды көбейткіш факторының мәндері анықталды. Кинетикалық модельдердің сәйкестігі мен дұрыстығы есептік және тәжірибелік мәліметтерді салыстыру жолымен тексерілді: орташа қателік мәні салыстырмалы түрде 5-10% аралығында болды. Ұсынылған зерттеу нәтижелері орасан көлемде түзілетін тағамдық май қалдықтарын екіншілей шикізат ретінде қолданып, санитарлық гигиеналық сабын алу өндірісінде практикалық қолданбалы келешегі бар.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Жумагулова, Г.С.
Корганбаев, Б.Н.
Кочеров, Е.Н.
Раматуллаева, Л.И.
Колесников, А.С.
К 60
Қолданылған тағамдық май қалдықтарын олеохимиялық шикізат ретінде қолдану жолымен қоршаған ортаға антропогендік әсерін шектеу [Текст] / Г. С. Жумагулова, Б. Н. Корганбаев, Е. Н. Кочеров [и др.] // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 462-483.
Рубрики: Отходы и их использование
Кл.слова (ненормированные):
тағамдық май қалдықтары -- қоршаған орта -- улы ластағыш заттар -- ағынды сулар -- олеохимиялық шикізат
Аннотация: Қолданылған тағамдық май қалдықтарын құнды өнімдер алудағы екіншілей шикізат ретінде қажетке жаратудың қиындықтары мен болашақ мүмкіндіктерін айқындау үшін, қайта өңдеуде қолданылатын үрдістерді терең зерттеу қажеттілігі туындайды және өзекті мәселе болып табылады. Мақалада қолданылған тағамдық май қалдықтарының қоршаған орта компоненттеріне кері әсері, су бұру кәріз жүйелерінің кептеліп, ағынды сулардың уытты заттармен ластану сипаттамасы келтірілген. Қолданылған тағамдық май қалдықтарының тұрмыстық химиялық заттарды синтездеуде, санитарлық гигиеналық тазалық өнімдерін алуда қайталама шикізат ретінде қолданылу мүмкіндігі сипатталған. Қолданылған тағамдық май қылдықтарының олеохимиялық шикізат ретінде қолданылу әлеуетін бағалау нәтижелері келтірілген. Тағамдық май қалдықтарынан санитарлық гигиеналық сабын алу үрдісін кинетикалық зерттеу нәтижелері ұсынылған. Бейтараптандыру, сабындану және күрделі май қышқылдарының сабындану реакциялары сипатталған. Бейтараптандыру және сабындану реакцияларының, күрделі май қышқылдарының сабындану реакциясының жылдамдық кинетикасы есептелген. Температураға тәуелді реакция жылдамдығының константасы Аррениус теңдеуімен сипатталды. Белсендіру энергиясының және экспоненциалды көбейткіш факторының мәндері анықталды. Кинетикалық модельдердің сәйкестігі мен дұрыстығы есептік және тәжірибелік мәліметтерді салыстыру жолымен тексерілді: орташа қателік мәні салыстырмалы түрде 5-10% аралығында болды. Ұсынылған зерттеу нәтижелері орасан көлемде түзілетін тағамдық май қалдықтарын екіншілей шикізат ретінде қолданып, санитарлық гигиеналық сабын алу өндірісінде практикалық қолданбалы келешегі бар.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Жумагулова, Г.С.
Корганбаев, Б.Н.
Кочеров, Е.Н.
Раматуллаева, Л.И.
Колесников, А.С.
3094.
Подробнее
T44
The level of soil contamination with heavy metals in the territory of the Balkhash mining and metallurgical combine [Текст] / А. Rakhisheva, Zh. Rakhymzhan, R. Beisenova, R. Tazitdinova // Bulletin WKU. - 2025. - №1. - Р. 484-498.
ББК 34.3
Рубрики: Металлургия
Кл.слова (ненормированные):
Балхашский горно-металлургический комбинат -- загрязнение почв -- тяжелые металлы -- почвенный покров -- черная и цветная металлургия -- атомно-адсорбционный метод -- экосистема
Аннотация: Загрязнение почвенных покровов тяжелыми металлами в местах сосредоточения промышленных центров является актуальной проблемой для многих стран мира, в том числе и Казахстана. Основными источниками элементов тяжелых металлов в почве являются металлургические производства, а загрязнение тяжелыми металлами почвы вокруг металлургического предприятия угрожает здоровью человека и вызывает различные патологии в развитии живых организмов. В результате миграционных процессов токсиканты, находящиеся в почве, попадают в поверхностные и подземные воды. В данном исследовании оценено экологическое состояние почвы, загрязненной тяжелыми металлами, на территории металлургического предприятия Центрально-Казахстанского производственного объединения «Казахмыс» (Балкашский горно-металлургический комбинат, или БГМК). Установлено, что почвенный покров на промышленной территории Центрального Казахстана загрязнен различными концентрациями тяжелых металлов. В пробах почвы обнаружено 11 тяжелых металлов, а в растворенном состоянии обнаружены следующие тяжелые металлы: TiO2, MnO и Fe2O3. Известно, что концентрация этих тяжелых металлов Pb, Zn, Cu и Sr в полученных образцах почвы значительно выше. Установлено, что концентрация тяжелых металлов увеличивается в ряду Pb>Zn>Cu>Sr>Cr>As>V>Ni>Cd>Co>Hg. Три точки №1, №2, №5 были выявлены с наибольшим уровнем загрязнения. Наибольшая концентрация свинца 901,1±0,05 мг/кг (р<0,05 ), а наибольшая концентрация цинка составила 647,3±0,05 мг/кг (р<0,05), высокие концентрации 376,3±0,05 мг/кг (р<0,05) и установлено, что наибольшая концентрация стронция составила 432,6±0,05 мг/кг (р<0,05). Данное исследование дает комплексную оценку загрязнения почвенного покрова тяжелыми металлами в районах сосредоточения промышленных центров, а также предлагает актуальные решения по снижению загрязнения и рациональному природопользованию.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Rakhisheva, А.
Rakhymzhan, Zh.
Beisenova, R.
Tazitdinova, R.
T44
The level of soil contamination with heavy metals in the territory of the Balkhash mining and metallurgical combine [Текст] / А. Rakhisheva, Zh. Rakhymzhan, R. Beisenova, R. Tazitdinova // Bulletin WKU. - 2025. - №1. - Р. 484-498.
Рубрики: Металлургия
Кл.слова (ненормированные):
Балхашский горно-металлургический комбинат -- загрязнение почв -- тяжелые металлы -- почвенный покров -- черная и цветная металлургия -- атомно-адсорбционный метод -- экосистема
Аннотация: Загрязнение почвенных покровов тяжелыми металлами в местах сосредоточения промышленных центров является актуальной проблемой для многих стран мира, в том числе и Казахстана. Основными источниками элементов тяжелых металлов в почве являются металлургические производства, а загрязнение тяжелыми металлами почвы вокруг металлургического предприятия угрожает здоровью человека и вызывает различные патологии в развитии живых организмов. В результате миграционных процессов токсиканты, находящиеся в почве, попадают в поверхностные и подземные воды. В данном исследовании оценено экологическое состояние почвы, загрязненной тяжелыми металлами, на территории металлургического предприятия Центрально-Казахстанского производственного объединения «Казахмыс» (Балкашский горно-металлургический комбинат, или БГМК). Установлено, что почвенный покров на промышленной территории Центрального Казахстана загрязнен различными концентрациями тяжелых металлов. В пробах почвы обнаружено 11 тяжелых металлов, а в растворенном состоянии обнаружены следующие тяжелые металлы: TiO2, MnO и Fe2O3. Известно, что концентрация этих тяжелых металлов Pb, Zn, Cu и Sr в полученных образцах почвы значительно выше. Установлено, что концентрация тяжелых металлов увеличивается в ряду Pb>Zn>Cu>Sr>Cr>As>V>Ni>Cd>Co>Hg. Три точки №1, №2, №5 были выявлены с наибольшим уровнем загрязнения. Наибольшая концентрация свинца 901,1±0,05 мг/кг (р<0,05 ), а наибольшая концентрация цинка составила 647,3±0,05 мг/кг (р<0,05), высокие концентрации 376,3±0,05 мг/кг (р<0,05) и установлено, что наибольшая концентрация стронция составила 432,6±0,05 мг/кг (р<0,05). Данное исследование дает комплексную оценку загрязнения почвенного покрова тяжелыми металлами в районах сосредоточения промышленных центров, а также предлагает актуальные решения по снижению загрязнения и рациональному природопользованию.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Rakhisheva, А.
Rakhymzhan, Zh.
Beisenova, R.
Tazitdinova, R.
3095.
Подробнее
А 92
Атырау мұнай өңдеу зауытының техногендік әсер ету аймағындағы топырақтың ластану дәрежесін бағалау [Текст] / А. А. Ошақбай, Т. А. Базарбаева, Г. А. Мұқанова [и др.] // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 499-510.
ББК 20.1
Рубрики: Экология
Кл.слова (ненормированные):
топырақтың ластануы -- ауыр металдар -- экологиялық қауіп -- Атырау мұнай өңдеу зауыты -- жиынтық көрсеткіш -- техногендік әсер -- топырақтың химиялық құрамы -- экологиялық мониторинг -- ластаушы заттар -- тұрақты даму
Аннотация: Бұл мақалада Атырау мұнай өңдеу зауытының (АМӨЗ) техногендік әсер ету аймағындағы топырақтың ауыр металдармен ластану деңгейі зерттеледі. Зерттеудің негізгі мақсаты – зауыт аймағындағы топырақтың химиялық құрамындағы ауыр металдардың (мышьяк, никель, хром, кадмий және т.б.) концентрациясын анықтап, олардың экологиялық қауіпсіздігін бағалау. Зерттеу далалық және зертханалық әдістерді қолдану арқылы жүргізілді. Топырақтың химиялық ластануының жиынтық көрсеткіші (Zc) есептеліп, оның қауіптілік деңгейі бағаланды. Нәтижелер бойынша ауыр металдардың концентрациясы кейбір нүктелерде шекті рұқсат етілген концентрациядан (ШРК) бірнеше есе жоғары екені анықталды. Әсіресе, хром мен никельдің мөлшері экологиялық және адам денсаулығына үлкен қауіп төндіретін деңгейде. Зерттеу нәтижелері топырақтың ластану дәрежесін төмендету және экологиялық жағдайды жақсарту бойынша нақты ұсыныстар жасауға мүмкіндік береді. Антропогендік әсерді азайту үшін экологиялық мониторинг жүйесін енгізу және қалпына келтіру шараларын жүргізу қажеттігі атап өтіледі
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Ошақбай, А.А.
Базарбаева, Т.А.
Мұқанова, Г.А.
Қырғызбай, Қ.Т.
Әлимұратқызы, А.
А 92
Атырау мұнай өңдеу зауытының техногендік әсер ету аймағындағы топырақтың ластану дәрежесін бағалау [Текст] / А. А. Ошақбай, Т. А. Базарбаева, Г. А. Мұқанова [и др.] // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 499-510.
Рубрики: Экология
Кл.слова (ненормированные):
топырақтың ластануы -- ауыр металдар -- экологиялық қауіп -- Атырау мұнай өңдеу зауыты -- жиынтық көрсеткіш -- техногендік әсер -- топырақтың химиялық құрамы -- экологиялық мониторинг -- ластаушы заттар -- тұрақты даму
Аннотация: Бұл мақалада Атырау мұнай өңдеу зауытының (АМӨЗ) техногендік әсер ету аймағындағы топырақтың ауыр металдармен ластану деңгейі зерттеледі. Зерттеудің негізгі мақсаты – зауыт аймағындағы топырақтың химиялық құрамындағы ауыр металдардың (мышьяк, никель, хром, кадмий және т.б.) концентрациясын анықтап, олардың экологиялық қауіпсіздігін бағалау. Зерттеу далалық және зертханалық әдістерді қолдану арқылы жүргізілді. Топырақтың химиялық ластануының жиынтық көрсеткіші (Zc) есептеліп, оның қауіптілік деңгейі бағаланды. Нәтижелер бойынша ауыр металдардың концентрациясы кейбір нүктелерде шекті рұқсат етілген концентрациядан (ШРК) бірнеше есе жоғары екені анықталды. Әсіресе, хром мен никельдің мөлшері экологиялық және адам денсаулығына үлкен қауіп төндіретін деңгейде. Зерттеу нәтижелері топырақтың ластану дәрежесін төмендету және экологиялық жағдайды жақсарту бойынша нақты ұсыныстар жасауға мүмкіндік береді. Антропогендік әсерді азайту үшін экологиялық мониторинг жүйесін енгізу және қалпына келтіру шараларын жүргізу қажеттігі атап өтіледі
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Ошақбай, А.А.
Базарбаева, Т.А.
Мұқанова, Г.А.
Қырғызбай, Қ.Т.
Әлимұратқызы, А.
3096.
Подробнее
А 45
Алдабергенова, А. М.
Анализ взаимосвязей метеорологических явлений холодного периода [Текст] / А. М. Алдабергенова, Б. А. Капсалямов, Н. Ф. Харламова // Вестник ЗКУ. - 2025. - №1. - С. 511-520.
ББК 26.23
Рубрики: Метеорология
Кл.слова (ненормированные):
особо опасные погодные явления -- циклон -- антициклон -- синоптические карты -- спутниковые снимки -- анализ -- Метеорология -- Метеорологические явления -- явления погоды -- Климатические условия
Аннотация: Метеорологические явления, которые наблюдаются и происходят в атмосфере, часто представляют опасность для людей или функционирование геосистем. К особо опасным погодым явлениям относятся сильные ветры, туманы, гололёд, интенсивные дожди, гронзы, ураганы, бури, метели, град и другие. Такие явления погоды наблюдаются сезонно, то есть в определенное время года, и имеют свои яркие отличительные черты как, например, фенологические явления, летние грозы, осенний листопад, снег зимой. При функционировании многих природохозяйственных мероприятий (проектировании и строительстве гидротехнических сооружений, промышленных и транспортных объектов, в гражданской авиации, отраслях сельского хозяйства, рекреационно-туристической деятельности и др.) выбор стратегии хозяйственного решения приходится принимать, учитывая то влияние, которое непосредственно оказывают или будут оказывать метеорологические явления на объекты природы, человека и производственные процессы [1]. При этом информацией могут служить только многолетние режимные характеристики, то есть климатологические сведения: в дальнейшем на их данных создается климатологический прогноз
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Капсалямов, Б.А.
Харламова, Н.Ф.
А 45
Алдабергенова, А. М.
Анализ взаимосвязей метеорологических явлений холодного периода [Текст] / А. М. Алдабергенова, Б. А. Капсалямов, Н. Ф. Харламова // Вестник ЗКУ. - 2025. - №1. - С. 511-520.
Рубрики: Метеорология
Кл.слова (ненормированные):
особо опасные погодные явления -- циклон -- антициклон -- синоптические карты -- спутниковые снимки -- анализ -- Метеорология -- Метеорологические явления -- явления погоды -- Климатические условия
Аннотация: Метеорологические явления, которые наблюдаются и происходят в атмосфере, часто представляют опасность для людей или функционирование геосистем. К особо опасным погодым явлениям относятся сильные ветры, туманы, гололёд, интенсивные дожди, гронзы, ураганы, бури, метели, град и другие. Такие явления погоды наблюдаются сезонно, то есть в определенное время года, и имеют свои яркие отличительные черты как, например, фенологические явления, летние грозы, осенний листопад, снег зимой. При функционировании многих природохозяйственных мероприятий (проектировании и строительстве гидротехнических сооружений, промышленных и транспортных объектов, в гражданской авиации, отраслях сельского хозяйства, рекреационно-туристической деятельности и др.) выбор стратегии хозяйственного решения приходится принимать, учитывая то влияние, которое непосредственно оказывают или будут оказывать метеорологические явления на объекты природы, человека и производственные процессы [1]. При этом информацией могут служить только многолетние режимные характеристики, то есть климатологические сведения: в дальнейшем на их данных создается климатологический прогноз
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Капсалямов, Б.А.
Харламова, Н.Ф.
3097.
Подробнее
М 12
Маңғыстау облысында үстірт арқарының (Ovis Vignei Arkal) таралуы мен экологиялық жағдайы [Текст] / Ж. М. Карагойшин, С. А. Бекеева, Д. Т. Утеулиева [и др.] // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 521-533.
ББК 28.088л6
Рубрики: Заповедники. Заказники. Национальные парки
Кл.слова (ненормированные):
фауна -- табиғи қаумал -- популяция -- уриал -- муфлон -- құлжа -- саулық -- қозықа -- көкпек
Аннотация: Мақалада Маңғыстау облысында мекендейтін Үстірт арқарының таралуы мен саны және тіршілік ортасында жүргізілген экологиялық зерттеулердің нәтижелері келтірілген. Үстірт арқары Қазақстанда тек Маңғыстау облысының аумағында, соның ішінде тау ойпаттарында, тау жоталарының тік беткейлерінде, аласа таулар мен тау бастарында мекендейді. Үстірт арқары немесе Маңғыстау облысындағы Үстірт уриалы Үстірттің шыңдарында; Маңғышлақ түбегінің, сондай-ақ таулы ландшафт сақталған Каспий теңізінің бірқатар жағалау учаскелерінде кең таралған. Жыл сайын Маңғыстау облысы аумағында мекендейтін Үстірт арқарының есебі алынып, мониторинг жүргізілді. 2022 жылғы зерттеулер бойынша тау жоталарында 3019 дарақ Үстірт арқары есепке алынса, 2021 жылмен салыстырғанда бұл жұптұяқтылардың саны 25,17% - ға өскендігін көрсетеді. Үстірт пен Маңғышлақта, оның ішінде Үстірт қорығының аумағында 607, «Қызылсай» өлкелік паркі аумағында және іргелес жатқан жерлерде – 1836, қалған аумақта 576 Үстірт арқары мекендейді. Үстірт арқары Қазақстан, Түркіменстан және Өзбекстан аумағында саны жыл сайын азайып бара жатырған 3 санаттағы сирек кездесетін түр ретінде 3 елдің де Қызыл кітабына енгізілген. Үстірт арқары санының жыл сайынғы өсуі, мекендейтін жерлерінде тиісті қорғауды ұйымдастырумен байланысты: тіршілік ету ортасының көп бөлігі республикалық, жергілікті маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтар құрамына кіреді. Оларды қорғау мақсатында таралатын аумақтарын қорғауға алып кеңейту және экологиялық жағдайы бұзылған аймақтарды қайтадан қалпына келтіру шараларды жүргізу.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Карагойшин, Ж.М.
Бекеева, С.А.
Утеулиева, Д.Т.
Акимжанов, Д.Ш.
Акоев, М.Т.
М 12
Маңғыстау облысында үстірт арқарының (Ovis Vignei Arkal) таралуы мен экологиялық жағдайы [Текст] / Ж. М. Карагойшин, С. А. Бекеева, Д. Т. Утеулиева [и др.] // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 521-533.
Рубрики: Заповедники. Заказники. Национальные парки
Кл.слова (ненормированные):
фауна -- табиғи қаумал -- популяция -- уриал -- муфлон -- құлжа -- саулық -- қозықа -- көкпек
Аннотация: Мақалада Маңғыстау облысында мекендейтін Үстірт арқарының таралуы мен саны және тіршілік ортасында жүргізілген экологиялық зерттеулердің нәтижелері келтірілген. Үстірт арқары Қазақстанда тек Маңғыстау облысының аумағында, соның ішінде тау ойпаттарында, тау жоталарының тік беткейлерінде, аласа таулар мен тау бастарында мекендейді. Үстірт арқары немесе Маңғыстау облысындағы Үстірт уриалы Үстірттің шыңдарында; Маңғышлақ түбегінің, сондай-ақ таулы ландшафт сақталған Каспий теңізінің бірқатар жағалау учаскелерінде кең таралған. Жыл сайын Маңғыстау облысы аумағында мекендейтін Үстірт арқарының есебі алынып, мониторинг жүргізілді. 2022 жылғы зерттеулер бойынша тау жоталарында 3019 дарақ Үстірт арқары есепке алынса, 2021 жылмен салыстырғанда бұл жұптұяқтылардың саны 25,17% - ға өскендігін көрсетеді. Үстірт пен Маңғышлақта, оның ішінде Үстірт қорығының аумағында 607, «Қызылсай» өлкелік паркі аумағында және іргелес жатқан жерлерде – 1836, қалған аумақта 576 Үстірт арқары мекендейді. Үстірт арқары Қазақстан, Түркіменстан және Өзбекстан аумағында саны жыл сайын азайып бара жатырған 3 санаттағы сирек кездесетін түр ретінде 3 елдің де Қызыл кітабына енгізілген. Үстірт арқары санының жыл сайынғы өсуі, мекендейтін жерлерінде тиісті қорғауды ұйымдастырумен байланысты: тіршілік ету ортасының көп бөлігі республикалық, жергілікті маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтар құрамына кіреді. Оларды қорғау мақсатында таралатын аумақтарын қорғауға алып кеңейту және экологиялық жағдайы бұзылған аймақтарды қайтадан қалпына келтіру шараларды жүргізу.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Карагойшин, Ж.М.
Бекеева, С.А.
Утеулиева, Д.Т.
Акимжанов, Д.Ш.
Акоев, М.Т.
3098.
Подробнее
М 69
Михайличенко, А. Д.
Аргументы для переработки биоотходов в Казахстане с целью получения энергоресурсов и удобрений [Текст] / А. Д. Михайличенко // Вестник ЗКУ. - 2025. - №1. - С. 534-548.
ББК 31
Рубрики: Энергетика
Кл.слова (ненормированные):
биогазовая установка -- парниковые газы -- углеродная нейтральность -- эквивалент СО2 -- навоз -- биогаз -- биотопливо -- удобрения -- биоэтанол -- метан -- навозохранилище -- пометохранилище -- отходы сельского хозяйства -- возобновляемые источники энергии
Аннотация: Современная энергетика Казахстана в значительной степени зависит от использования невозобновляемых источников энергии, таких как нефть, природный газ, каменный уголь, уран и другие минеральные ресурсы, добыча которых оправдана с экономической и технологической точек зрений. Однако их эксплуатация не может продолжаться бесконечно. Поэтому Казахстан сегодня держит курс на развитие альтернативных источников энергии (строительство АЭС, развитие сети ветровых и солнечных электростанций). Казахстан – аграрный регион, сельскохозяйственная деятельность которого сопровождается образованием отходов, количество которых с каждым годом увеличивается. Растет не только их размещение в окружающей среде, но и объемы выбросов парниковых газов, которые, как полагают ученые, являются причиной климатических изменений в мире. Современные способы сокращения сельхоз отходов без их переработки неактуальны. Поэтому стоит обратить внимание на развитие локальных биоэлектростанций, перерабатывающих отходы с получением биогаза и минеральных удобрений с последующей генерацией электроэнергии. Развитие локальных биогазовых станций сегодня актуально в связи с тем, что Казахстан, как и большинство стран, держит курс на достижение углеродной нейтральности. Государство сфокусировало свое внимание на развитие данной отрасли, появились механизмы поддержки. В данной статье описываются объемы сельскохозяйственных отходов, подсчитаны объемы парниковых газов от отрасли сельского хозяйства, предложены альтернативные способы обращения с данными отходами в ввиде их переработки, описан опыт уже работающих станций в нашей стране, приведены виды государственной поддержки и имеющиеся барьеры
Держатели документа:
ЗКУ
М 69
Михайличенко, А. Д.
Аргументы для переработки биоотходов в Казахстане с целью получения энергоресурсов и удобрений [Текст] / А. Д. Михайличенко // Вестник ЗКУ. - 2025. - №1. - С. 534-548.
Рубрики: Энергетика
Кл.слова (ненормированные):
биогазовая установка -- парниковые газы -- углеродная нейтральность -- эквивалент СО2 -- навоз -- биогаз -- биотопливо -- удобрения -- биоэтанол -- метан -- навозохранилище -- пометохранилище -- отходы сельского хозяйства -- возобновляемые источники энергии
Аннотация: Современная энергетика Казахстана в значительной степени зависит от использования невозобновляемых источников энергии, таких как нефть, природный газ, каменный уголь, уран и другие минеральные ресурсы, добыча которых оправдана с экономической и технологической точек зрений. Однако их эксплуатация не может продолжаться бесконечно. Поэтому Казахстан сегодня держит курс на развитие альтернативных источников энергии (строительство АЭС, развитие сети ветровых и солнечных электростанций). Казахстан – аграрный регион, сельскохозяйственная деятельность которого сопровождается образованием отходов, количество которых с каждым годом увеличивается. Растет не только их размещение в окружающей среде, но и объемы выбросов парниковых газов, которые, как полагают ученые, являются причиной климатических изменений в мире. Современные способы сокращения сельхоз отходов без их переработки неактуальны. Поэтому стоит обратить внимание на развитие локальных биоэлектростанций, перерабатывающих отходы с получением биогаза и минеральных удобрений с последующей генерацией электроэнергии. Развитие локальных биогазовых станций сегодня актуально в связи с тем, что Казахстан, как и большинство стран, держит курс на достижение углеродной нейтральности. Государство сфокусировало свое внимание на развитие данной отрасли, появились механизмы поддержки. В данной статье описываются объемы сельскохозяйственных отходов, подсчитаны объемы парниковых газов от отрасли сельского хозяйства, предложены альтернативные способы обращения с данными отходами в ввиде их переработки, описан опыт уже работающих станций в нашей стране, приведены виды государственной поддержки и имеющиеся барьеры
Держатели документа:
ЗКУ
3099.
Подробнее
S90
Study of the influence of flooding on the absolute and relative content of plant pigments in Ural licorise (Glycyrrhiza Uralensis) [Текст] / G. Uzakbay, R. Issagat, Y. Mendigaliyev [и др.] // Bulletin WKU. - 2025. - №1. - Р. 549-560.
ББК 28.5
Рубрики: Ботаника
Кл.слова (ненормированные):
G.uralensis -- растительные пигменты -- антоцианы -- каротиноиды -- хлорофилл -- паводок -- водный стресс -- адаптация растений -- лекарственные растения -- экологические факторы -- корреляция Пирсона -- УФ-Вид-спектроскопия
Аннотация: В настоящей работе методом УФ-Вид-спектроскопии исследовано влияние весеннего паводка 2024 года на содержание растительных пигментов в солодке уральской (Glycyrrhiza uralensis). Сравнительное исследование образцов, собранных в 2023 и 2024 годах однозначно указывает на значительное влияние затопления территорий произрастания растений на содержание в них природных пигментов. Изменение содержания пигментов в сторону как увеличения, так и уменьшения объясняется адаптивной реакцией растения на негативное влияние водного стресса на условия произрастания, приводящее к снижению освещенности и нарушению газообмена. Результаты показывают, что данные изменения приводят как к положительному, так и отрицательному дисбалансу как в абсолютном, так и в относительном содержании всех растительных пигментов. Корреляционный анализ Пирсона позволил выявить важные зависимости между содержанием всех исследованных пигментов и установить характер влияния водного стресса на изменение их содержания и соотношения. Также установлено, что листья G. uralensis наиболее богаты хлорофиллами и каротиноидами, в то время как в корнях и цветах обнаружено наибольшее содержание антоцианов.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Uzakbay, G.
Issagat, R.
Mendigaliyev, Y.
Maksotova, A.
Akatyev, N.
S90
Study of the influence of flooding on the absolute and relative content of plant pigments in Ural licorise (Glycyrrhiza Uralensis) [Текст] / G. Uzakbay, R. Issagat, Y. Mendigaliyev [и др.] // Bulletin WKU. - 2025. - №1. - Р. 549-560.
Рубрики: Ботаника
Кл.слова (ненормированные):
G.uralensis -- растительные пигменты -- антоцианы -- каротиноиды -- хлорофилл -- паводок -- водный стресс -- адаптация растений -- лекарственные растения -- экологические факторы -- корреляция Пирсона -- УФ-Вид-спектроскопия
Аннотация: В настоящей работе методом УФ-Вид-спектроскопии исследовано влияние весеннего паводка 2024 года на содержание растительных пигментов в солодке уральской (Glycyrrhiza uralensis). Сравнительное исследование образцов, собранных в 2023 и 2024 годах однозначно указывает на значительное влияние затопления территорий произрастания растений на содержание в них природных пигментов. Изменение содержания пигментов в сторону как увеличения, так и уменьшения объясняется адаптивной реакцией растения на негативное влияние водного стресса на условия произрастания, приводящее к снижению освещенности и нарушению газообмена. Результаты показывают, что данные изменения приводят как к положительному, так и отрицательному дисбалансу как в абсолютном, так и в относительном содержании всех растительных пигментов. Корреляционный анализ Пирсона позволил выявить важные зависимости между содержанием всех исследованных пигментов и установить характер влияния водного стресса на изменение их содержания и соотношения. Также установлено, что листья G. uralensis наиболее богаты хлорофиллами и каротиноидами, в то время как в корнях и цветах обнаружено наибольшее содержание антоцианов.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Uzakbay, G.
Issagat, R.
Mendigaliyev, Y.
Maksotova, A.
Akatyev, N.
3100.
Подробнее
П 27
Перспективы устойчивого развития сельских территорий, потенциал развития экологического и агротуризма в Республике Казахстан [Текст] / А. Ш. Утарбаева, Г. К. Сатыбалдиева, Э. С. Бөрібай [и др.] // Вестник ЗКУ. - 2025. - №1. - С. 561-574.
ББК 20.1
Рубрики: Экология
Кл.слова (ненормированные):
устойчивое развитие -- сельские территории -- экотуризм -- агротуризм -- Турция -- Республика Казахстан -- государственные программы
Аннотация: В статье рассмотрены правовые и социально-экономические аспекты развития экологического и аграрного туризма как одного из показателей устойчивого развития сельских территорий Республики Казахстан. Экотуризм и агротуризм становятся успешно развивающимися сферами туристических услуг. В работе сделан обзор стратегических государственных программ и проектов Республики Казахстан по развитию туризма, меры по их реализации на ближайшие годы, обсуждена важность преобразования эко- и агротуризма в доходную отрасль экономики, а также его вклад в социально-экономическое развитие страны. Авторы рассмотрели необходимость поиска путей диверсификации условий жизни местного населения, решения насущных проблем села и предпосылок для экономического роста сельских территорий. Изучен опыт Турции в области развития эко- и агротуризма. Турция в настоящее время активно развивает экологический и агротуризм. Данные направления получают поддержку государства и частного бизнеса. Развитие эко- и агротуризма в нашей стране послужит эффективным средством охраны природы, культурного и духовного наследия и одним из факторов устойчивого развития сельский территорий
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Утарбаева, А.Ш.
Сатыбалдиева, Г.К.
Бөрібай, Э.С.
Есимова, Д.Д.
Октай, К.
Адбанова, А.А.
П 27
Перспективы устойчивого развития сельских территорий, потенциал развития экологического и агротуризма в Республике Казахстан [Текст] / А. Ш. Утарбаева, Г. К. Сатыбалдиева, Э. С. Бөрібай [и др.] // Вестник ЗКУ. - 2025. - №1. - С. 561-574.
Рубрики: Экология
Кл.слова (ненормированные):
устойчивое развитие -- сельские территории -- экотуризм -- агротуризм -- Турция -- Республика Казахстан -- государственные программы
Аннотация: В статье рассмотрены правовые и социально-экономические аспекты развития экологического и аграрного туризма как одного из показателей устойчивого развития сельских территорий Республики Казахстан. Экотуризм и агротуризм становятся успешно развивающимися сферами туристических услуг. В работе сделан обзор стратегических государственных программ и проектов Республики Казахстан по развитию туризма, меры по их реализации на ближайшие годы, обсуждена важность преобразования эко- и агротуризма в доходную отрасль экономики, а также его вклад в социально-экономическое развитие страны. Авторы рассмотрели необходимость поиска путей диверсификации условий жизни местного населения, решения насущных проблем села и предпосылок для экономического роста сельских территорий. Изучен опыт Турции в области развития эко- и агротуризма. Турция в настоящее время активно развивает экологический и агротуризм. Данные направления получают поддержку государства и частного бизнеса. Развитие эко- и агротуризма в нашей стране послужит эффективным средством охраны природы, культурного и духовного наследия и одним из факторов устойчивого развития сельский территорий
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Утарбаева, А.Ш.
Сатыбалдиева, Г.К.
Бөрібай, Э.С.
Есимова, Д.Д.
Октай, К.
Адбанова, А.А.
Страница 310, Результатов: 3228