Электронный каталог

38.761.1
А 45
Алдиярова, А. Е.
    Пневмовакуумды (эрлифтті) сорап қондырғысының параметрлерін негіздеу әдісін жетілдірудің зерттеу нәтижелері [Текст] / А. Е. Алдиярова, Е. Т. Кайпбаев, Д. Д. Тұрсыналы // Қазақстан Республикасының Ұлттық Ғылым Академиясының баяндамалары. - 2021. - №2. - Б. 127-132
ББК 38.761.1

Рубрики: Водоснабжение

Кл.слова (ненормированные):
Сумен қамтамасыз ету -- ұңғыма -- су берілісі -- су-ауа қоспасы -- эжектор -- суды көтеру
Аннотация: Мақалада пневмовакуумды сорап қондырғысының параметрлерін негіздеу мен технологиялық және техникалық парметрлерін анықтау әдістемесі талқыланған
Держатели документа:
БҚУ
Доп.точки доступа:
Кайпбаев, Е.Т.
Тұрсыналы, Д.Д.

4
С 20
Сарыбай, Н.
    Жұмсақ бидай сорттарынан алынған мутантты линиялардың даму типіне генетикалық талдау. [Текст] / Н. Сарыбай, Ж. Ж. Чунетова, Д. М. Искақова, Б. А. Жумабаева [и др.] // Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясының баяндамалары . - 2020. - №6. - Б. 22-28
ББК 4

Рубрики: Ауыл шаруашылығы

Кл.слова (ненормированные):
бидай -- сорт -- мутант -- өзгергіштік -- линия
Аннотация: Дәнді дақылдың ішінде адамзаттың негізгі азығы ретінде жіне еліміздің экономикасын жетілдіруде бидайдың ерекшелігі.
Держатели документа:
БҚУ
Доп.точки доступа:
Чунетова, Ж.Ж.
Искақова, Д.М.
Жумабаева, Б.А.
Ыргынбаева, Ш.
Алтыбаева, Н.А.
Ертаева, Б.А.

28.6
С 12
Саимова, Р. У.
    Оңтүстік -Шығыс Қазақстан агроландшафтарындағы барылдауық қоңыздардың (Coleoptera, Carabidae) таксондық құрамы. [Текст] / Р. У. Саимова // Қазақстан Республикасының Ұлттық Ғылым Академиясының баяндамалары. - 2020. - №6. - Б. 65-72
ББК 28.6

Рубрики: Зоология

Кл.слова (ненормированные):
барылдауық қоңыз -- агроландшафт -- Оңтүстік -Шығыс Қазақстан -- таксондық құрам -- Carabidae
Аннотация: Мақалада барылдауық қоңыз агроценоздарында тіршлілік ететін мекені, қоректік байланыстары мен агроценозга тигізетін әсері , практикалық маңызы көрсетілді.
Держатели документа:
БҚУ

46.2
Ж 21

    Жайылымдық жемнің желінуі және сауын інген-нардың қоректік заттармен қамтамасыз етілуі [Текст] / Н. Н. Алибаев, А. Баймұқанов, З. Т. Есембекова [и др.] // Қазақстан Республикасы ұлттық ғылым академиясының баяндамалары. - 2021. - №1. - Б. 14-18
ББК 46.2

Рубрики: Верблюдоводство

Кл.слова (ненормированные):
нар -- інген -- сораң жайылым -- жем-шөп -- желіну -- қоректік заттар
Аннотация: Зерттеу мақсаты – сораң жайылымда нар түйе жейтін жайылымдық азық мөлшері мен қоректілігін анықтау. Тәжірибе нәтижелері көрсеткендей, ересек інген түйе үш жыл ішінде жоғарыда сипатталған сұр жусанды, сораң, түрлі шөпті жайылымдық жердің бастапқы ылғалдылығы 35,7% және қоректік құндылығы 0,44 жем- шөп бірлігімен, 4,96 МДж алмасу энергиясы, 50 г сіңірілетін ақуыз, 2,92 г кальций, 0,73 г фосфор және 27 мг каротинмен табиғи ылғалдылықта 1 кг жайылымдық жемге орташа есеппен 19,2 кг жем пайдаланылды. Тірі салмағы 530-550 кг болатын ересек жалғыз ұрғашы түйелер жайылымдық жемнің көрсетілген мөлшерінде (19,2 кг) орта есеппен 12,29 кг құрғақ затты қорек етті, оның құрамында 8,45 жемшөп бірлігі, 95,23 МДж алмасу энергиясы, 960 г сіңірілетін протеин, 56,06 г кальций, 14,01 г фосфор және 518,4 мг каротин бар. Қорытылған протеинмен нақты қамтамасыз етілуі 115,8%-ды құрады немесе қажеттілік нормасы 829 г кезінде 960 г-дан қорек етеді, бұл сораң жайылымның жақсы жайылымдық-азықтық жағдайын көрсетеді. Сораң жайылымның ұқсас түрінде орташа тірі салмағы 265 кг болатын 1,5 жастағы түйелер орта есеп- пен 11,5 кг жайылымдық жем жеді, құрамында 7,36 кг құрғақ зат, 5,06 жемшөп бірлігі, 57,04 МДж алмасу энергиясы, 575 г сіңірілетін протеин, 33,6 кальций, 8,4 г фосфор және 310 мг каротин болды. Сонымен қатар, жайылым кезеңінде тәжірибелік жас жануарлардың орташа тәуліктік өсуі орташа есеппен 620 г құрады.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Алибаев, Н.Н.
Баймұқанов, А.
Есембекова, З.Т.
Ермаханов, М.Н.
Тулеубаев, Ж.
Абуов, Г.С.
Зияева, Г. К.

35.33
П 28

    Пестицидпен ластанған топырақ үлгілерінен бөлініп алынған гетеротрофты бактериялардың биологиялық қасиеттерін және деструктивтік белсенділіктерін зерттеу [Текст] / Г. Ж. Абдиева, П. С. Уалиева, А. М. Мәлік [и др.] // Қазақстан Республикасы ұлттық ғылым академиясының баяндамалары. - 2021. - №1. - Б. 24-33
ББК 35.33

Рубрики: Пестициды

Кл.слова (ненормированные):
пестицид -- биологиялық қасиеттер -- деструктивті белсенділік -- штамм-деструктор -- биоремедиация
Аннотация: Мақалада Қызылқайрат, Белбұлақ пестицидпен ластанған топырақ үлгілерінен бөлініп алынған микроорганизмдердің биологиялық қасиеттері және деструктивтік белсенділіктері зерттелініп, топырақ биоремедиациясында пайдаланылу ерекшеліктері көрсетілген. Пестицидпен ластанған топырақ үлгілерінен бөлініп алынған микроорганизмдерге морфология - культуралдық және физиология – биохимиялық, деструктивтік қасиеттері бойынша зерттеу жүргізілді. Биологиялық қасиеттері бойынша К2, К3, КС1, СК2, АК1, АК5 штамдары жоғарғы белсенділік көрсетті. Зерттеуге алынған барлық микроорганизм- дердің деструктивтілік қасиеттері бойынша белсенділік көрсеткен 4 штамм іріктелініп алынып, түрге дейін идентификацияланды: Pseudomonas plecoglossicida К2, Bacillus aryabhattai К3, Solibacillus isronensis КС1 және Bacillus amyloliquefaciens СК2. Іріктелініп алынған штамдардың ішінен Solibacillus isronensis КС1 және Bacillus amyloliquefaciens СК2 штамдарының пестицидтің әртүрлі концентрациясы қосылған ортада өсу белсенділігі жоғары болды. Әрі қарай осы штамдарды зерттеу биотехнологиялық процестерде, пестицидтерді ыдыратуда және топырақ биоремедиациясында қолдануға мүмкіндік береді
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Абдиева, Г. Ж.
Уалиева, П. С.
Мәлік, А. М.
Абылаева, Ұ. А.
Рахымжанова, Б. Е.

42.2
Т 11

    Түйе шаруашылығында табиғи жайылымдарды пайдаланудың ұтымды тәсілі [Текст] / Н. Н. Алибаев, А. Баймұқанов, Ж. Тулеубаев [и др.] // Қазақстан Республикасы ұлттық ғылым академиясының баяндамалары. - 2021. - №1. - Б. 34-38
ББК 42.2

Рубрики: Кормопроизводство. Кормовые растения

Кл.слова (ненормированные):
нар түйе -- ұрғашы түйе -- сораң жайылым -- жемшөп мөлшері -- өнімділік -- желінгіштік
Аннотация: Зерттеудің мақсаты – табиғи жайылымдық аумақты өнімді түйе шаруашылығында пайдаланудың ұтымды тәсілін әзірлеу. Зерттеу нәтижесі көрсеткендей, Арвана тұқымды ұрғашы түйелерді тәжірибелік жайылым аймағында бір күн жаю барысында (I топ) жайылым түрлерінің жемшөп өнімділігі жоғары болып шықты және көктемгі-жазғы жайылым маусымында тиісінше 2,07 және 2,52 ц/га құрады. Жайылымның азық өнімділігінің ұқсас көрсеткіштері шартты тәжірибелік аймақтарға (бақылау тобы) бөлінбестен әрбір жайылым аймағын қатарынан 3 күн (II топ) және дәстүрлі жайылымда пайдалану барысында айтарлықтай төмен болды және жайылым түрлері бойынша тиісінше құрғақ азықтық масса 3,80 (1,70) және 3,90 (2,05); 2,60 (1,15) және 2,85 (1,54) ц/га. Түрлі жүктемемен жайылымды пайдалану режимі шөлді жайылым түрлерінің шөбінің жемдік құндылығына айтарлықтай әсер етті. Әрбір шартты айдау аймағын (0,67 және 0,77 жемшөп бірлігі, 68,9 және 75,0 г сіңірілетін протеин) бір күн бойы пайдаланғанда жайылымдық шөптің жемдік құндылығымен салыстыр- ғанда ұрғашы түйелер әрбір тәжірибелік аймақта қатарынан үш күн (0,38 және 0,43 жемшөп бірлігі, 59,1 және 66,6 г сіңірілетін протеин) және дәстүрлі жүйесіз пайдалануда (0,31 және 0,35 жемшөп бірлігі, 48 және 53 г сіңірілетін ақуыз) шөптің жемдік құндылығы айтарлықтай төмен болды, бұл сайып келгенде жалпы жем өніміне, шөлді жайылымның негізгі түрлерінің азықтық сыйымдылығына әсер етті. Тұтастай алғанда, ұтымды пайдалану режимінде (жайылымды ұйымдастырудың шартты-өрістік әдісімен) сазды сұр топырақтағы бұталы-эфемерлі құмды және жартылай бұталы-эфемерлі жайылымның жемшөп өнімділігі 1 га-дан 1,90 және 2,90 ц шартты жемшөп протеин бірліктерін құрайды, бұл бақылау тобымен (81,58 және 80,35%) және II тәжірибе тобымен (60,0 және 59,65%) салыстырғанда едәуір жоғары. Барлық тәжірибелік топтағы сауын түйелер маусымдық сораң жайылымда бірдей азық мөлшерін тұтынады (22,80-23,95). Күзгі маусымда (қыркүйек-қазан) І, ІІ және ІІІ тәжірибелік топтағы ұрғашы түйелердің орташа тәуліктік сауымы орташа есеппен 9,32, 10,0 және 11,50 кг құрады, бұл сауын түйелерді нормаланған азықтандырудың жайылымдық ұстау жағдайында сүт өнімділігіне оң әсерін көрсетеді.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Алибаев, Н.Н.
Баймұқанов, А.
Тулеубаев, Ж.
Есембекова, З.Т.
Зияева, Г. К.
Абуов, Г.С.
Есимбекова, А.Т.

48
Ж 31

    Жануарлар лимфасындағы биохимиялық көрсеткішке қорғасын тұзының әсері [Текст] / С. Н. Әбдірешов, Б. М. Серік, А. Т. Маматаева [и др.] // Қазақстан Республикасы ұлттық ғылым академиясының баяндамалары. - 2021. - №1. - Б. 83-89
ББК 48

Рубрики: Ветеринария

Кл.слова (ненормированные):
егеуқұйрықтар -- жалпы белок -- қорғасын ацетаты -- ферменттер -- билирубин
Аннотация: Мақалада қорғасын тұзымен уландырудың жануарлар лимфасының биохимиялық көрсет- кіштеріне әсері анықталды. Қазіргі кезде қорғасын тұздарының әсері, таралуы, жалпы алғанда зиянды факторларының әсері, қоршаған ортада экологиялық ахуалдың күн санап артуының ерекше өзекті екенін айқындайды. Aуыp метaлл тұздapы, оның iшiнде, қорғасын иондapы дa қaуiптi болып сaнaлaды, олap қaн aйнaлымын, бaуыp мен бүйpек қызметiн бұзады. Зерттеуімізде лимфаның биохимия көрсеткіштеріне, АСТ және АЛТ, амилаза ферменттеріне және сілтілі фосфатаза белсенділігіне, жалпы биохимиялық көрсеткіштеріне токсиканттың әсер ету жағдайын анықтадық. Зерттеу нәтижесінде егеуқұйрықтардың қалыпты және токсикантпен уланғаннан кейінгі ферменттердің белсенділігі анықталды. Жіті улану кезінде сілтілі фосфатаза мөлшерiнің 40%-ға жоғарылағаны, сонымен бірге аминотрансфераза ферменттері деңгейінің сәйкесінше 71% және 83%-ға aртқaндығы бaйқaлды, ал жалпы билирубин мен байланысты билирубин құрамының төмендегені, ол бaуыр қызметiнiң бұзылып, бaуыр мен ұйқы безiндегi цитoлoгиялық үдерiстердiң күшейгенiн, белoк синтезiнiң төмендегенiн бiлдiредi және зат алмасуның тасымалдануының бұзылғандығын көрсетедi. Қорғасын тұздары лимфаның биохимиялық параметрлерінің әсерін зерттеуге арналған эксперименттер негізінде ауыр металл тұздары қан глюкозасының деңгейін айтарлықтай төмендетеді, бұл ұлпаның тұтынылу жағдайын арттыру арқылы бауыр паренхимасына, бүйрекке, жүрек бұлшықетіне және көмірсу метаболизміне айтарлықтай әсер ететіндігі анықталды. Зерттеу барысында қол жеткізген нәтижелер егеуқұйрықтар лимфасының биохимиялық көрсеткіштеріне қорғасын әсері туралы кешенді мәліметтерді қалыптастыруға мүмкіндік берді және аталған мәселені шешудің жолдарын іздестіруге ғылыми негіз болды.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Әбдірешов, С.Н.
Серік, Б.М.
Маматаева, А.Т.
Утегалиева, Р.С.
Жапаркулова, Н.И.

30.16
А 90
Асембаева, Э. К.
    Пребиотикалық қасиеттері бар көмірсулар композициясын қолдануды негіздеу [Текст] / Э. К. Асембаева, З. Ж. Сейдахметова, А. Б. Токтамысова // Қазақстан Республикасы ұлттық ғылым академиясының баяндамалары. - 2021. - №4. - Б. 13-20
ББК 30.16

Рубрики: Техническая биология

Кл.слова (ненормированные):
түйе сүті -- симбиотикалық ұйытқы -- сүтқышқылды өнім -- пребиотик -- шәрбат -- рН -- сүтқышқылды бактериялар
Аннотация: тағамдық биотехнология емдік-профилактикалық мақсаттағы және арнайы бағыттағы тамақ өнімдерін жасаудың теориясы мен тәжірибесін дамытатын биотехнологияның бір бөлімі. Синбиотикалық тағам өнімдері осы талаптарға жауап береді, яғни пребиотиктер мен пробиотиктерді құрамдастыру адам ағзасын жоғары физиологиялық әсерге қол жеткізуіне мүмкіндік береді, ішек микрофлорасын жақсартуға көмектеседі.Бүгінгі таңда сүтқышқылды өнімдердің ішінде түйе сүтінен жасалған тағамдар ерекше орын алады. Түйе сүті мен шұбат дәстүрлі өнім болғанымен, Қазақстанда түйе сүтінің басқа өнімдерін өндіретін өндірістер ауқымды емес. Олардың өнімдерінің түрлері санаулы ғана. Түйе сүті ақуыз бен майдың көзі болып табылатыны белгілі. Оның құрамы маңызды минералды заттар: кальций, магний, цинк, кобальт темір, калий, фосфор және А, С, және В тобындағы дәрумендерге бай. Түйе сүтінің майлылығы сиыр сүтіне қарағанда аз болғанымен, майының құрамындағы жартылайқанықпаған майқышқылдарының мөлшері айтарлықтай көп болады. Түйе сүті туберкулез, асқазан-ішек жолдары аурулары, қант диабеті, аллергия және т.б. көптеген ауруларға емдік-профилактикалық мақсатта қолданылады. Бұл мақалада түйе сүтінен алынатын сүтқышқылды өнімге қосылатын пребиотикалық қасиеттері бар көмірсулар композициясын қолдану негізделді және оның оңтайлы мөлшері анықталды. Түйе сүтін пребиотикалық қасиеттері бар көмірсулар композицияларынан тұратын шәрбәтпен және шәрбәтсіз ашыту кезіндегі белсенді қышқылдықтың және сүт қышқылды бактериялар жасушаларының санының өзгеру динамикасын анықтау мақсатында жүргізілген зерттеу нәтижелері келтірілген.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Сейдахметова, З.Ж.
Токтамысова, А.Б.

28.9
Ж 31

    Жануарларда ұйқы безі қызметінің бұзылуы кезіндегі қан ағысындағы өзгерістер [Текст] / С. Н. Абдрешов , Ш. С. Шыныбекова , Э. С. Борибай [и др.] // Қазақстан Республикасы ұлттық ғылым академиясының баяндамалары. - 2021. - №4. - Б. 21-30
ББК 28.9

Рубрики: Физиология, биофизика и биохимия животных и человека

Кл.слова (ненормированные):
қан -- қан ағысы -- қан тамырлары -- панкератит -- ұйқы безі
Аннотация: мақалада ұйқы безінің бұзылуы кезіндегі ұлпалар мен мүшелердің қанмен қамтамасыз етілуі, қан ағысының өзгерістері қарастырылған. Жедел панкреатитті үлгілеу кезінде қан айналымының және қан көрсеткішінің қызметтері қарастырылған. Қанда жедел панкреатит кезінде жалпы амилаза, липаза, сілтілі фосфатаза, АЛТ, АСТ көрсеткіштерінің жоғарлағаны, ал жалпы белок, холестерин көрсеткіштерінің төмендегені байқалды. Тәжірибелік жануарларда панкреатит кезінде қанның реологиялық көрсеткіштері өзгерді, тұтқырлықтың артуы, қанның ұю уақыты қысқарады, қандағы тромбоциттер саны артты, бұл қанның да, лимфаның да ағысын нашарлатып, созылмалы қабыну процесінен көрсетті. Панкреатит кезінде қанның, лимфның және несептің иондық құрамында өзгерістер байқалды. Қан мен зәрдегі Na+, K+, Ca+2төмендеуі, K+, лимфадағы Ca+2 төмендеуі және Na+жоғарылауы организмдегі иондық алмасудың өзгерістерін көрсетеді. Ұйқыбезінің бұзылысы кезінде, ондағы жасушалардың қызыметінің жетіспеушілігімен сипатталады, қанныңтепе-теңдік жүйесінің,клеткалықжәне гуморалдық компонентерінің бұзылуы, зат алмасудыңөзгерістерімен қатар жүретіндігімен және эндогенді улануды болатындығымен байқалады. Қан айналым жүйесі ішкі мүшелер мен ұлпалардың бұзылысы кезіндеортада организмнің тұрақтылығын сақтау болып табылады. Ұйқы бeзiнiң мүшeлiк ұcақ қан тамырларында қанның ұюы, әрi қанға тoлы жағдайда бoлды, oл алдағы уақытта ұйқы бeзiнiң микрoциркулятoрлы өзeктeгi қанмeн қамтамасыз етуінің бұзыуына әкeлeдi. Жедел панкреатит кезіндегі магистральды тамырдағы қан ағысының жылдамдығы бақылау тобымен салыстырғанда төмендеді. Магистральды тамырдағы кедергі индексі RI 35% төмендеді, ол магистральды тамырдың диаметрінің үлкеюімен жүруіне байланысты. Жедел панкреатит кезінде жоғарғы шажырқай артериясындағы қан ағысының жылдамдығының жоғарлағаны тіркеді, ал қалып жағдайда қан ағысының жылдамдығы 28±0,02 см/с құрады. Ұйқы безінің бұзылысынан кейін қан тамырларының тонусының төмендеуі нәтижесінде іш қуысы мен ұйқы безінің қанмен қамтамасыз етілуі төмендеді. Артерия мен венатамырларының функционалды қасиеттерінің төмендеу нәтижесінде, ұйқы безінде қан ағымының төмендеуіне әкелді, бұл өз кезегінде микроциркуляторлық бұзылулардың сақталуы нәтижесінде көрінеді
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Абдрешов , С.Н.
Шыныбекова , Ш.С.
Борибай , Э.С.
Рахметулла , Н.А.
Сералиева , С.Э.

36.92
E20

    Economic impact of the pandemic on the meat hub in Kazakhstan [Текст] / G. M. Zhurynov , G. I. Abdikerimova , А. А. Turlybekova [и др.] // Қазақстан Республикасы ұлттық ғылым академиясының баяндамалары. - 2021. - №4. - Р. 50-56
ББК 36.92

Рубрики: Производство мяса и мясных продуктов

Кл.слова (ненормированные):
мясная отрасль -- АПК -- скот -- мясо -- мясные продукты -- колбасные изделия -- полуфабрикаты -- консервы
Аннотация: Мясная промышленность входит в число социально значимых отраслей АПК. Необходимость развития мясной отрасли АПК объясняется ростом потребительского спроса на мясо и мясные продукты, средней степенью инвестиционной активности и сравнительно высокими показателями зависимости от импорта. Специфика развития пищевой и перерабатывающей промышленности и, в частности, мясной отрасли, а также развитие современных фундаментальных и прикладных исследований в области продовольственного сырья и продуктов питания тесно и органически связаны с необходимостью обеспечить высококачественным и безопасным продовольствием население страны при данном уровне развития аграрного сектора нуждающегося в постоянной поддержке государства, и повышении платежеспособного спроса, с целью обеспечения продовольственной безопасности Казахстана. Предмет исследования. Проведен анализ показателей по объемам переработки скота, производства мяса и мясных продуктов с 2017 г. по ноябрь 2020 г. и определены основные направления развития отрасли на перспективу до 2025 г. Цель и задачи исследования. Изучение тенденций развития мясной отрасли АПК, с учетом общих направлений «науки о мясе» и смежных отраслей пищевой и перерабатывающей промышленности АПК. Обоснована необходимость в увеличении производственных мощностей предприятий по убою, первичной переработке скота и производству мясных изделий за счет строительства современных высокотехнологичных специализированных и комбинированных предприятий (мясохладобоен, мясокомбинатов) и реконструкции действующих. Научная новизна работы состоит в обеспечении комплексной механизации и автоматизации процессов производства для увеличения производительности, и безопасности труда и соблюдения жестких ветеринарно-санитарных требований, отвечающих международным стандартам качества и безопасности (повышение производительности труда на 10% за счет комплексной механизации и автоматизации производственных процессов и сокращения доли тяжелого ручного труда).
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Zhurynov , G.M.
Abdikerimova , G.I.
Turlybekova , А.А.
Sarkulova , N.K.
Abdrakhmanova , M.B.