База данных: Статьи ППС
Страница 6, Результатов: 123
Отмеченные записи: 0
51.
Подробнее
М 12
Маңғыстау топонимдері – деректі ақпарат-ұлттық сана [Текст] / Б. Ә., Көшімова, Ш. С. Әбішева, Б. А. Каримсакова, А. Т. Жеткизгенова // БҚУ хабаршысы. - Орал, 2021. - №1. - Б. 211-216
ББК 81.2-3
Рубрики: Лексикология
Кл.слова (ненормированные):
топономика -- ономастикалы -- жер су-аттары -- тау атаулары -- тілдік бейнесі -- тілдік сана -- ұғым
Аннотация: Мақалада жер-су атаулары тілді тұтынатын халықтың санасымен, дүниетанымымен, дәстүрімен, менталитетімен, құндылықтарымен, ойлау жүйесімен тығыз байланыста қарастырылады. Ата-бабамыз бізге хатталған құжат, басылған кітап тастаған жоқ. Бізге бір сөздің бойына сидырып, ұғым, өзінің дүниені тануын, тарихын, тарихи мәтінін тастады. Бүгінгі ұрпаққа сол таңбалардың кілтін тауып, кодын ашу қалды. Адамның саналы әрекетінің ең соңғы нәтижесі, қорытынды түйіні шиыршықталып келіп (универбтеліп келіп) оның тілінде ғана көрініс тапқан. Сондықтан әсіресе жер-су атаулары жай ғана салынған белгі емес, немесе уәжінен қол үзген бос таңба емес, ол ұлтымыздың тарихынан, танымынан, мәдениетінен, құндылықтарынан маңызды ақпарат беретін ерекше семиотикалық таңба болып табылады. Тіл деректерінің ішінде жалқы есімдердің таңбалық сипаты жалпы есімдерге қарағанда басым екені көрінеді, себебі олар мәдени контекспен етене жақын. Топонимдерде жалпыадамзаттық құндылықтарға қарағанда ұлттық құндылықтар айқын көрінеді. Жер-су атауларында ұлт, ұлттың рухани өмірі, әрекеті, бағалауы, жады, өзінікі-өзгенікі семантикалық өрістері бар. Сондықтан топонимдер этномәдени бірлік болып табылады. Топонимдер – өзге халық үшін жабық таңбалар, өз халқы үшін ашық таңбалар жүйесі. Топонимдер ‒ ашуға, оқуға болатын таңбалар мен символдар жүйесі.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Көшімова, Б.Ә.,
Әбішева, Ш.С.
Каримсакова, Б.А.
Жеткизгенова, А.Т.
М 12
Маңғыстау топонимдері – деректі ақпарат-ұлттық сана [Текст] / Б. Ә., Көшімова, Ш. С. Әбішева, Б. А. Каримсакова, А. Т. Жеткизгенова // БҚУ хабаршысы. - Орал, 2021. - №1. - Б. 211-216
Рубрики: Лексикология
Кл.слова (ненормированные):
топономика -- ономастикалы -- жер су-аттары -- тау атаулары -- тілдік бейнесі -- тілдік сана -- ұғым
Аннотация: Мақалада жер-су атаулары тілді тұтынатын халықтың санасымен, дүниетанымымен, дәстүрімен, менталитетімен, құндылықтарымен, ойлау жүйесімен тығыз байланыста қарастырылады. Ата-бабамыз бізге хатталған құжат, басылған кітап тастаған жоқ. Бізге бір сөздің бойына сидырып, ұғым, өзінің дүниені тануын, тарихын, тарихи мәтінін тастады. Бүгінгі ұрпаққа сол таңбалардың кілтін тауып, кодын ашу қалды. Адамның саналы әрекетінің ең соңғы нәтижесі, қорытынды түйіні шиыршықталып келіп (универбтеліп келіп) оның тілінде ғана көрініс тапқан. Сондықтан әсіресе жер-су атаулары жай ғана салынған белгі емес, немесе уәжінен қол үзген бос таңба емес, ол ұлтымыздың тарихынан, танымынан, мәдениетінен, құндылықтарынан маңызды ақпарат беретін ерекше семиотикалық таңба болып табылады. Тіл деректерінің ішінде жалқы есімдердің таңбалық сипаты жалпы есімдерге қарағанда басым екені көрінеді, себебі олар мәдени контекспен етене жақын. Топонимдерде жалпыадамзаттық құндылықтарға қарағанда ұлттық құндылықтар айқын көрінеді. Жер-су атауларында ұлт, ұлттың рухани өмірі, әрекеті, бағалауы, жады, өзінікі-өзгенікі семантикалық өрістері бар. Сондықтан топонимдер этномәдени бірлік болып табылады. Топонимдер – өзге халық үшін жабық таңбалар, өз халқы үшін ашық таңбалар жүйесі. Топонимдер ‒ ашуға, оқуға болатын таңбалар мен символдар жүйесі.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Көшімова, Б.Ә.,
Әбішева, Ш.С.
Каримсакова, Б.А.
Жеткизгенова, А.Т.
52.
Подробнее
М 22
Мамыров, А. И.
Жұбан Молдағалиев өлеңдеріндегі ұлттық болмыс [Текст] / А. И. Мамыров, Ш. Шортанбаев // БҚУ хабаршысы. - Орал, 2021. - №1. - Б. 217-224
ББК 83
Рубрики: Литературоведение
Кл.слова (ненормированные):
Әдеби мұра -- еркін рух -- ғасырлар белесі -- дүниетаным -- дәстүр -- литмотив -- ұлттық характер -- градация -- интерпретация -- ұлттық идеология
Аннотация: Мақалада ақын Жұбан Молдағалиевтің артында қалған мол рухани мұрасының бір бөлігі ұлттық болмыс пен дүниетанымды аңғартатын өлеңдері іріктеліп алынып, автордың айтпақ идеясын жеткізудегі сөз қолданыстары, пайымдары талданады. Өлең шумақтарындағы жекелеген сөздердің ұлттық кодымызды, қазақы болмысымызды танытудағы поэтикалық күші неде деген сұрақтарға мақалада жан-жақты ғылыми негізде жауап берілді. Сондай-ақ зерттеу мақалада өмірден түйгенін өлеңге сыр қып айтқан ақынның бүкіл бір ұлттың ықылым заманнан бері қалыптасқан «oбъективный мир» шынайы дүниесін оқырманына қалай жеткізе білгендігі автордың «Қазақ», «Менің халқым», «Қазақстан көктемі», «Ғажапсын, Қазақстаным», «Мен қазақ әйеліне қайран қалам», «Қазақстан», «Қазақшадан аударылған», «Қазақ тілі», «Білем, білем бір қазақты», «Біз, қазақтар қызықпыз», «Мен – қазақпын» тағы да басқа өлең, поэмаларынан алынған шумақтар арқылы нақты деректермен көрсетіледі. Және Жұбан Молдағалиев өлеңдеріндегі идеялық-таным мен көркемдік - эстетикалық ізденістер қазақ поэзиясын ұлттық колоритпен байыта түсетіндігі ашып көрсетілді
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Шортанбаев, Ш.
М 22
Мамыров, А. И.
Жұбан Молдағалиев өлеңдеріндегі ұлттық болмыс [Текст] / А. И. Мамыров, Ш. Шортанбаев // БҚУ хабаршысы. - Орал, 2021. - №1. - Б. 217-224
Рубрики: Литературоведение
Кл.слова (ненормированные):
Әдеби мұра -- еркін рух -- ғасырлар белесі -- дүниетаным -- дәстүр -- литмотив -- ұлттық характер -- градация -- интерпретация -- ұлттық идеология
Аннотация: Мақалада ақын Жұбан Молдағалиевтің артында қалған мол рухани мұрасының бір бөлігі ұлттық болмыс пен дүниетанымды аңғартатын өлеңдері іріктеліп алынып, автордың айтпақ идеясын жеткізудегі сөз қолданыстары, пайымдары талданады. Өлең шумақтарындағы жекелеген сөздердің ұлттық кодымызды, қазақы болмысымызды танытудағы поэтикалық күші неде деген сұрақтарға мақалада жан-жақты ғылыми негізде жауап берілді. Сондай-ақ зерттеу мақалада өмірден түйгенін өлеңге сыр қып айтқан ақынның бүкіл бір ұлттың ықылым заманнан бері қалыптасқан «oбъективный мир» шынайы дүниесін оқырманына қалай жеткізе білгендігі автордың «Қазақ», «Менің халқым», «Қазақстан көктемі», «Ғажапсын, Қазақстаным», «Мен қазақ әйеліне қайран қалам», «Қазақстан», «Қазақшадан аударылған», «Қазақ тілі», «Білем, білем бір қазақты», «Біз, қазақтар қызықпыз», «Мен – қазақпын» тағы да басқа өлең, поэмаларынан алынған шумақтар арқылы нақты деректермен көрсетіледі. Және Жұбан Молдағалиев өлеңдеріндегі идеялық-таным мен көркемдік - эстетикалық ізденістер қазақ поэзиясын ұлттық колоритпен байыта түсетіндігі ашып көрсетілді
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Шортанбаев, Ш.
53.
Подробнее
И 50
Имангалиев, А. Т.
Тұңғыш фарабитанушы-ғалым Ақжан әл-Машани мұраларындағы жыл басы - өгіз туралы ой-толғанымдары [Текст] / А. Т. Имангалиев, З. О. Дүкенбаева // БҚУ хабаршысы. - Орал, 2021. - №1. - Б. 262-271
ББК 63.3(5Каз)
Рубрики: История Казахстана
Кл.слова (ненормированные):
Әл-Фараби -- Ақжан әл-Машани -- фарабитанушы -- «Өгізхан» аңызы -- өгіз -- астрономия -- АБЖД ғылымы -- темір -- жеті қат көк -- он екі мүшел
Аннотация: Бұл мақалада тұңғыш фарабитанушы-ғалым Ақжан әл-Машани қаламынан туындаған мұраларындағы жыл басы – өгіз туралы ой-толғанымдары сөз болады. Яғни, Өгізхан аңызындағы космологиялық белгілерді, ғарыш әлеміндегі он екі мүшел жұлдыздармен және аттармен, байланыстырып зерделеуінің нәтижесінде көрініс тапқан жыл басы туралы зерттеу жұмыстарының қорытындылары аталып көрсетіледі. Атап айтатын болсақ, мақалада қазақ халқының он екі мүшелдік жыл қайыру, көктемгі күн мен түн теңелісі, «Өгізхан» аңызы, ғарыш әлеміндегі жеті қат көк, АБЖД ғылымы туралы баяндалады. Ғұлама ғалым, эницклопедист, гуманист Ақжан әл-Машани ҚР ҰҒА-ның негізін қалаушылардың бірі, әл-Фарабидің есімін және мұрасын Ұлы дала еліне алғаш қауыштырушы және Фараби мұраларының негізінде табиғат ғылымдарын қазіргі ғылым жетістігімен сабақтастыра зерттеген бірден-бір тұлға. Зерттеу жұмысында жазба деректерді сараптау, cинтез әдістері қолданылды
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Дүкенбаева, З.О.
И 50
Имангалиев, А. Т.
Тұңғыш фарабитанушы-ғалым Ақжан әл-Машани мұраларындағы жыл басы - өгіз туралы ой-толғанымдары [Текст] / А. Т. Имангалиев, З. О. Дүкенбаева // БҚУ хабаршысы. - Орал, 2021. - №1. - Б. 262-271
Рубрики: История Казахстана
Кл.слова (ненормированные):
Әл-Фараби -- Ақжан әл-Машани -- фарабитанушы -- «Өгізхан» аңызы -- өгіз -- астрономия -- АБЖД ғылымы -- темір -- жеті қат көк -- он екі мүшел
Аннотация: Бұл мақалада тұңғыш фарабитанушы-ғалым Ақжан әл-Машани қаламынан туындаған мұраларындағы жыл басы – өгіз туралы ой-толғанымдары сөз болады. Яғни, Өгізхан аңызындағы космологиялық белгілерді, ғарыш әлеміндегі он екі мүшел жұлдыздармен және аттармен, байланыстырып зерделеуінің нәтижесінде көрініс тапқан жыл басы туралы зерттеу жұмыстарының қорытындылары аталып көрсетіледі. Атап айтатын болсақ, мақалада қазақ халқының он екі мүшелдік жыл қайыру, көктемгі күн мен түн теңелісі, «Өгізхан» аңызы, ғарыш әлеміндегі жеті қат көк, АБЖД ғылымы туралы баяндалады. Ғұлама ғалым, эницклопедист, гуманист Ақжан әл-Машани ҚР ҰҒА-ның негізін қалаушылардың бірі, әл-Фарабидің есімін және мұрасын Ұлы дала еліне алғаш қауыштырушы және Фараби мұраларының негізінде табиғат ғылымдарын қазіргі ғылым жетістігімен сабақтастыра зерттеген бірден-бір тұлға. Зерттеу жұмысында жазба деректерді сараптау, cинтез әдістері қолданылды
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Дүкенбаева, З.О.
54.
Подробнее
С 15
Сактаганова, Э. Б.
Заңгер Сейдәзім Қадырбаевтың кеңес үкіметі тұсындағы қызметі [Текст] / Э. Б. Сактаганова, Е. Е. Сайлаубай // БҚУ хабаршысы. - Орал, 2021. - №1. - Б. 279-285
ББК 63
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Алаш қозғалысы -- қайраткер -- заңгер -- аудармашы -- С.Қадырбаев -- Кеңес үкіметі -- саяси репрессия
Аннотация: Бұл зерттеу жұмысы С.Қадырбаевтың өмірі мен саяси құқықтық көзқарысына арналған. Себебі ол әуел бастан-ақ қазақтың ұлт – азаттық қозғалысының жетекшілері қатарында болды. Бар өмірін туған халқының тәуелсіз болашағына арнаған. Тұлғаның саяси қызметі мен құқықтық көзқарастары арқылы өзі өмір сүрген кезеңнің саяси күрес тарихын, оның қозғаушы күші болған қоғам қайраткерлерінің көқарастарын көруге болады. Алаш қайраткерлерінің бірі – Сейдәзім Қадырбаевтың Кеңес өкіметі тұсындағы қоғамдық және құқықтық қызметіне қатысты азды-көпті мәліметтер беретін, күні бүгінге дейін жарық көрген барлық ғылыми еңбектер мен естелік жазбалардағы және түрлі үлкенді кішілі ғылыми публицистикалық жанрдағы мақалалардағы мәліметтерді, ғылыми айналымға енгізілмеген Ресей федерациясы мұрағатарынан алынған тың деректермен салыстырып, талдау жасап, хронологиялық әдіс бойынша жүйелеу арқылы тұлғаның қарастырылып отырылған кезеңдегі ғұмырнамасы жан –жақты зерделеніп, сол кезеңдегі қоғам дамуына қосқан еңбегіне баға берілді
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Сайлаубай, Е.Е.
С 15
Сактаганова, Э. Б.
Заңгер Сейдәзім Қадырбаевтың кеңес үкіметі тұсындағы қызметі [Текст] / Э. Б. Сактаганова, Е. Е. Сайлаубай // БҚУ хабаршысы. - Орал, 2021. - №1. - Б. 279-285
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Алаш қозғалысы -- қайраткер -- заңгер -- аудармашы -- С.Қадырбаев -- Кеңес үкіметі -- саяси репрессия
Аннотация: Бұл зерттеу жұмысы С.Қадырбаевтың өмірі мен саяси құқықтық көзқарысына арналған. Себебі ол әуел бастан-ақ қазақтың ұлт – азаттық қозғалысының жетекшілері қатарында болды. Бар өмірін туған халқының тәуелсіз болашағына арнаған. Тұлғаның саяси қызметі мен құқықтық көзқарастары арқылы өзі өмір сүрген кезеңнің саяси күрес тарихын, оның қозғаушы күші болған қоғам қайраткерлерінің көқарастарын көруге болады. Алаш қайраткерлерінің бірі – Сейдәзім Қадырбаевтың Кеңес өкіметі тұсындағы қоғамдық және құқықтық қызметіне қатысты азды-көпті мәліметтер беретін, күні бүгінге дейін жарық көрген барлық ғылыми еңбектер мен естелік жазбалардағы және түрлі үлкенді кішілі ғылыми публицистикалық жанрдағы мақалалардағы мәліметтерді, ғылыми айналымға енгізілмеген Ресей федерациясы мұрағатарынан алынған тың деректермен салыстырып, талдау жасап, хронологиялық әдіс бойынша жүйелеу арқылы тұлғаның қарастырылып отырылған кезеңдегі ғұмырнамасы жан –жақты зерделеніп, сол кезеңдегі қоғам дамуына қосқан еңбегіне баға берілді
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Сайлаубай, Е.Е.
55.
Подробнее
А 52
Алтын орда мұралары қазақ тілінің рухани және лексика-грамматикалық дерек көзі [Текст] / М. Б. Сабыр, Г. Өзтүрік, Т. Р. Ахметов, А. Қ. Ералиева // БҚУ хабаршысы. - Орал, 2021. - №2. - Б. 141-147
ББК 81.2
Каз.яз
Рубрики: Казахский язык
Кл.слова (ненормированные):
Алтын Орда -- жазба ескерткіштер -- рухани мұра -- морфология -- көне қыпшақ тілі -- қазақ тілі
Аннотация: Мақалада Алтын Орда дәуіріндегі жазба ескерткіштер рухани,мәдени мұра ретінде зерттелген. Жазба мұралардың жазылу уақыты, аударылуы, зерттелуі жайында мол ақпарат берілген. Авторлар жазба мұралардың тілі көне қыпшақ тілі деген өз тұжырымдарын ұсынады. Пікірлерін нақты тілдік деректермен дәлелдейді. Жазба әдеби ескерткіштерді қазақ әдеби тілінің бір қайнар көзі деп тани отырып, ұлттық мәдени таным түсінігіміздің көрінісі ретінде лексикасын, фразеологиясын, паремиологиялық қорын зерделеу - маңызды іс. Еңбекте екі дәуірдегі ой, сана, дүниетаным ұқсастығын мақал-мәтелдердің бойынан тауып, көрсеткен. Мақал-мәтелдердің өсу, даму жолы тілдің лексикалық қорының баю тарихымен ұштасып, екінші жағынан лексика-грамматикалық жүйенің, заңдылықтардың қалыптасу тарихымен тығыз ұштасып жатады. Сондықтан екі дәуірдегі ой, сана, дүниетаным ұқсастығын мақал-мәтелдердің бойынан тауып, көрсеткен. Сонымен қатар жазба мұралар тілінің морфологиясы да кең талқыға түскен. Грамматикалық көрсеткіштердің даму үдерісі қазақ тілімен салыстырылып, дәлелденген. Қазақ тілінің морфологиялық құрылымының даму, қалыптасу жолын орта ғасыр жазба деректерінсіз саралау мүмкін еместігі теориялық тұрғыдан тұжырымдалған.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Сабыр, М.Б.
Өзтүрік, Г.
Ахметов, Т.Р.
Ералиева, А.Қ.
А 52
Алтын орда мұралары қазақ тілінің рухани және лексика-грамматикалық дерек көзі [Текст] / М. Б. Сабыр, Г. Өзтүрік, Т. Р. Ахметов, А. Қ. Ералиева // БҚУ хабаршысы. - Орал, 2021. - №2. - Б. 141-147
Рубрики: Казахский язык
Кл.слова (ненормированные):
Алтын Орда -- жазба ескерткіштер -- рухани мұра -- морфология -- көне қыпшақ тілі -- қазақ тілі
Аннотация: Мақалада Алтын Орда дәуіріндегі жазба ескерткіштер рухани,мәдени мұра ретінде зерттелген. Жазба мұралардың жазылу уақыты, аударылуы, зерттелуі жайында мол ақпарат берілген. Авторлар жазба мұралардың тілі көне қыпшақ тілі деген өз тұжырымдарын ұсынады. Пікірлерін нақты тілдік деректермен дәлелдейді. Жазба әдеби ескерткіштерді қазақ әдеби тілінің бір қайнар көзі деп тани отырып, ұлттық мәдени таным түсінігіміздің көрінісі ретінде лексикасын, фразеологиясын, паремиологиялық қорын зерделеу - маңызды іс. Еңбекте екі дәуірдегі ой, сана, дүниетаным ұқсастығын мақал-мәтелдердің бойынан тауып, көрсеткен. Мақал-мәтелдердің өсу, даму жолы тілдің лексикалық қорының баю тарихымен ұштасып, екінші жағынан лексика-грамматикалық жүйенің, заңдылықтардың қалыптасу тарихымен тығыз ұштасып жатады. Сондықтан екі дәуірдегі ой, сана, дүниетаным ұқсастығын мақал-мәтелдердің бойынан тауып, көрсеткен. Сонымен қатар жазба мұралар тілінің морфологиясы да кең талқыға түскен. Грамматикалық көрсеткіштердің даму үдерісі қазақ тілімен салыстырылып, дәлелденген. Қазақ тілінің морфологиялық құрылымының даму, қалыптасу жолын орта ғасыр жазба деректерінсіз саралау мүмкін еместігі теориялық тұрғыдан тұжырымдалған.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Сабыр, М.Б.
Өзтүрік, Г.
Ахметов, Т.Р.
Ералиева, А.Қ.
56.
Подробнее
С 12
Сабыр, М. Б.
Түркітанудағы этимологияның зерттелу үдерісі [Текст] / М. Б. Сабыр, М. Қ. Ажгалиев, Н. А. Садуақас // БҚУ хабаршысы. - Орал, 2021. - №2. - Б. 169-175
ББК 81
Рубрики: языкознание
Кл.слова (ненормированные):
түркітану -- этимология -- түбірлер -- түркі тілдері -- сөздіктер -- қазақ тілі
Аннотация: Мақалада түркітану ғылымындағы этимологиялық зерттеулерге шолу жасалған. Этимологияның зерттеу обьектісін көрсете отырып, жалып тіл білімінің бір саласы ретінде қалыптасу, зерттелу үдерісі көрсетілген. Бүгінгі таңға дейін түркітанудағы этимологиялық зерттеулер негізгі үш бағыта дамып келгендігі нақты деректермен сараланған. Олар: түркі тілдерінің жалпы этимологиялық сөздігін жасау, жекелеген түркі тілдерінің этимологиялық сөздігін жасау, белсенді лексикалық қорға кіретін жекелеген сөздер мен антропонимдер, топонимдер, этнонимдердің этимологиясына арналған мақалалар. Этимологиялық зертеулердің қай түрі болмасын, қандай тілге және тілдік объектіге бағынышталмасын, ол ғылыми тұрғыдан нәтижелі болу үшін міндетті түрде негізгі үш түрлі, атап айтқанда, фонетикалық, морфологиялық және семантикалық принцеп-критерийге сүйенуі шарт екендігі дәлелденген. ХІХ ғасырда Г.Вамбериден басталған түркі тілдерінің сөздіктеріне, олардың өзіндік ерекшеліктеріне тоқтала келіп, этимология ғылымының болашақ көкжиегіне үңіліп, тың тұжырымдар ұсынылған
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Ажгалиев, М.Қ.
Садуақас, Н.А.
С 12
Сабыр, М. Б.
Түркітанудағы этимологияның зерттелу үдерісі [Текст] / М. Б. Сабыр, М. Қ. Ажгалиев, Н. А. Садуақас // БҚУ хабаршысы. - Орал, 2021. - №2. - Б. 169-175
Рубрики: языкознание
Кл.слова (ненормированные):
түркітану -- этимология -- түбірлер -- түркі тілдері -- сөздіктер -- қазақ тілі
Аннотация: Мақалада түркітану ғылымындағы этимологиялық зерттеулерге шолу жасалған. Этимологияның зерттеу обьектісін көрсете отырып, жалып тіл білімінің бір саласы ретінде қалыптасу, зерттелу үдерісі көрсетілген. Бүгінгі таңға дейін түркітанудағы этимологиялық зерттеулер негізгі үш бағыта дамып келгендігі нақты деректермен сараланған. Олар: түркі тілдерінің жалпы этимологиялық сөздігін жасау, жекелеген түркі тілдерінің этимологиялық сөздігін жасау, белсенді лексикалық қорға кіретін жекелеген сөздер мен антропонимдер, топонимдер, этнонимдердің этимологиясына арналған мақалалар. Этимологиялық зертеулердің қай түрі болмасын, қандай тілге және тілдік объектіге бағынышталмасын, ол ғылыми тұрғыдан нәтижелі болу үшін міндетті түрде негізгі үш түрлі, атап айтқанда, фонетикалық, морфологиялық және семантикалық принцеп-критерийге сүйенуі шарт екендігі дәлелденген. ХІХ ғасырда Г.Вамбериден басталған түркі тілдерінің сөздіктеріне, олардың өзіндік ерекшеліктеріне тоқтала келіп, этимология ғылымының болашақ көкжиегіне үңіліп, тың тұжырымдар ұсынылған
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Ажгалиев, М.Қ.
Садуақас, Н.А.
57.
Подробнее
Р 95
Рысбеков, Т. З.
Бөкей ордасы тарихы және оның өлкедегі туризмнің дамуындағы алатын орны [Текст] / Т. З. Рысбеков, А. Феделе, Д. Е. Ысқақова // БҚУ хабаршысы. - Орал, 2021. - №2. - Б. 184-190
ББК 63
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Бөкей Ордасы -- Жәңгір хан ставкасы -- тарихи-мәдени ескерткіштер -- алғашқы қару-жарық палатасы -- мұражай кешендегі түпнұсқа жәдігерлер -- Жәңгір Бөкейұлы мен Қазан университеті байланыстары -- алғашқы қыздар училищесі
Аннотация: Мақалада Батыс Қазақстан өңіріндегі тарихи-мәдени аймақтардың бірі-Бөкей Ордасы аумағының Қазақстандағы туризм саласын дамытуға қосатын үлесі туралы жан-жақты қызғылықты материалдар берілген. Қазіргі кезде Бөкей Ордасында отандық және шет елдік тарихшылар, археологтар және этнографтарды қызықтырған өте көп көне қорымдар мен зерттеу объектілері бар. Бұған дейін кеңінен зерттеліп жүрген көптеген мәдени мұра ескерткіштерінің тізімін жасауда күн тәртібінде тұрған өзекті мәселе. Сондықтан, мақалада аймақтағы ХІХ және ХХ ғасырлардың басындағы тарихи ғимараттар мен осы аймақта өткен тарихи оқиғалардың куәсі ретіндегі киелі орындар туралы мәліметтер беріліп, деректер талданады. Сонымен бірген, осы өңірде қазіргі кезге дейін сақталып қалған Жәңгір ханның ставкасы, алғашқы мектеп ғимараты мен мешіт, ондағы түпнұсқа жәдігерлер қазақ тарихын танығысы келген туристтерге өте көп құнды мәліметтер беретіндігі айтылады.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Феделе, А.
Ысқақова, Д.Е.
Р 95
Рысбеков, Т. З.
Бөкей ордасы тарихы және оның өлкедегі туризмнің дамуындағы алатын орны [Текст] / Т. З. Рысбеков, А. Феделе, Д. Е. Ысқақова // БҚУ хабаршысы. - Орал, 2021. - №2. - Б. 184-190
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Бөкей Ордасы -- Жәңгір хан ставкасы -- тарихи-мәдени ескерткіштер -- алғашқы қару-жарық палатасы -- мұражай кешендегі түпнұсқа жәдігерлер -- Жәңгір Бөкейұлы мен Қазан университеті байланыстары -- алғашқы қыздар училищесі
Аннотация: Мақалада Батыс Қазақстан өңіріндегі тарихи-мәдени аймақтардың бірі-Бөкей Ордасы аумағының Қазақстандағы туризм саласын дамытуға қосатын үлесі туралы жан-жақты қызғылықты материалдар берілген. Қазіргі кезде Бөкей Ордасында отандық және шет елдік тарихшылар, археологтар және этнографтарды қызықтырған өте көп көне қорымдар мен зерттеу объектілері бар. Бұған дейін кеңінен зерттеліп жүрген көптеген мәдени мұра ескерткіштерінің тізімін жасауда күн тәртібінде тұрған өзекті мәселе. Сондықтан, мақалада аймақтағы ХІХ және ХХ ғасырлардың басындағы тарихи ғимараттар мен осы аймақта өткен тарихи оқиғалардың куәсі ретіндегі киелі орындар туралы мәліметтер беріліп, деректер талданады. Сонымен бірген, осы өңірде қазіргі кезге дейін сақталып қалған Жәңгір ханның ставкасы, алғашқы мектеп ғимараты мен мешіт, ондағы түпнұсқа жәдігерлер қазақ тарихын танығысы келген туристтерге өте көп құнды мәліметтер беретіндігі айтылады.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Феделе, А.
Ысқақова, Д.Е.
58.
Подробнее
А 50
Аликулова, Н. С.
Батыс Қазақстанға эвакуацияланған кәсіпорындар және олардың қызметтері [Текст] / Н. С. Аликулова // БҚУ хабаршысы. - Орал, 2021. - №2. - Б. 214-220
ББК 63
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Кеңес Одағы -- Ұлы Отан соғысы -- тылға көшіру -- эвакуация -- кәсіпорын -- завод -- Қазақстан -- Батыс Қазақстан аймағы
Аннотация: Мақалада 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысы жылдарында Кеңес Одағының батыс аймақтарынан Қазақстанға, оның ішінде Батыс Қазақстан өңіріндегі облыстарға кәсіпорындардың эвакуациялануы және олардың қызметтері архив деректері негізінде баяндалады. Одақтың отқа оранған аймақтардағы халықты, өнеркәсіп орындарын, азық-түлік қорларын, малды, материалдық және мәдени қазыналарды шұғыл түрде алыстағы тылға көшіру қажеттілігі туындады. Оларды көшіру және орналастырумен «Эвакуация жөніндегі Кеңес» шұғылданды. Соғыс жылдарында Қазақстанға 200-ден астам завод пен цех келген болса, автор архив құжаттарына сүйене отырып, Батыс Қазақстан территориясына 40-тан астам өнеркәсіп орындары және олардың жабдықтарының келгенін айқындайды. Батыс Қазақстан өңіріне эвакуацияланған кәсіпорындар, туындаған түрлі қиындықтарға қарамастан, қысқа мерзім ішінде іске қосылып, майдан мүддесі үшін өнімдер шығара бастады. Олардың кейбірі Одақтық маңызға ие болып, майданды қажетті қару-жарақпен қамтамасыз етіп, Жеңіске өзіндік үлестер қосты
Держатели документа:
ЗКУ
А 50
Аликулова, Н. С.
Батыс Қазақстанға эвакуацияланған кәсіпорындар және олардың қызметтері [Текст] / Н. С. Аликулова // БҚУ хабаршысы. - Орал, 2021. - №2. - Б. 214-220
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Кеңес Одағы -- Ұлы Отан соғысы -- тылға көшіру -- эвакуация -- кәсіпорын -- завод -- Қазақстан -- Батыс Қазақстан аймағы
Аннотация: Мақалада 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысы жылдарында Кеңес Одағының батыс аймақтарынан Қазақстанға, оның ішінде Батыс Қазақстан өңіріндегі облыстарға кәсіпорындардың эвакуациялануы және олардың қызметтері архив деректері негізінде баяндалады. Одақтың отқа оранған аймақтардағы халықты, өнеркәсіп орындарын, азық-түлік қорларын, малды, материалдық және мәдени қазыналарды шұғыл түрде алыстағы тылға көшіру қажеттілігі туындады. Оларды көшіру және орналастырумен «Эвакуация жөніндегі Кеңес» шұғылданды. Соғыс жылдарында Қазақстанға 200-ден астам завод пен цех келген болса, автор архив құжаттарына сүйене отырып, Батыс Қазақстан территориясына 40-тан астам өнеркәсіп орындары және олардың жабдықтарының келгенін айқындайды. Батыс Қазақстан өңіріне эвакуацияланған кәсіпорындар, туындаған түрлі қиындықтарға қарамастан, қысқа мерзім ішінде іске қосылып, майдан мүддесі үшін өнімдер шығара бастады. Олардың кейбірі Одақтық маңызға ие болып, майданды қажетті қару-жарақпен қамтамасыз етіп, Жеңіске өзіндік үлестер қосты
Держатели документа:
ЗКУ
59.
Подробнее
Г 20
Гарифуллина, А. Б.
Солтүстік-шығыс Каспий маңындағы Сармат мәдениеті [Текст] / А. Б. Гарифуллина // Кушаев оқулары халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы . - Орал, 2021. - Б. 73-76
ББК 63
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Сармат -- Солтүстік-шығыс Каспий -- Сармат мәдениеті -- скифтер -- Арал теңізі -- Понтия патшасы -- Ғұндар -- археологиялық ескерткіштер -- Аралтөбе
Аннотация: Темір дәуірі немесе темір ғасыры-тас дәуірі және мысты мен қола дәуірлерінен кейінгі үшінші ірі тарихи кезең болып табылады. Темір дәуірінің ерте кезеңі ерте темір дәуірі деп аталған. Сармат тайпаларының қалыптасуы сақтар сияқты өте ерте заманнан басталады. Қазақстанның батысын мекендеген олардың ежелгі тұрағы Арал мен Каспий теңізі арасындағы аймақ[1]. Сармат тайпалары Батыс Қазақстан аймағында өмір сүрген. Көне деректерде б.з.б. III ғасырдан бастап «Сармат» атауы кездеседі. Б.з.б. ІІ ғасырда олар қазіргі Батыс Қазақстан жеріне еніп, Қара теңіздің солтүстік аймақтарына дейін жеткен. Сарматтар Орал, Тобыл өзендерінің солтүстік сағаларынан Ембі өзені мен Солтүстік Каспий маңы құмдарына дейін, Мұғалжар тауынан Дон өзеніне дейінгі орасан зор аумақты мекендеді.
Держатели документа:
ЗКУ
Г 20
Гарифуллина, А. Б.
Солтүстік-шығыс Каспий маңындағы Сармат мәдениеті [Текст] / А. Б. Гарифуллина // Кушаев оқулары халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы . - Орал, 2021. - Б. 73-76
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Сармат -- Солтүстік-шығыс Каспий -- Сармат мәдениеті -- скифтер -- Арал теңізі -- Понтия патшасы -- Ғұндар -- археологиялық ескерткіштер -- Аралтөбе
Аннотация: Темір дәуірі немесе темір ғасыры-тас дәуірі және мысты мен қола дәуірлерінен кейінгі үшінші ірі тарихи кезең болып табылады. Темір дәуірінің ерте кезеңі ерте темір дәуірі деп аталған. Сармат тайпаларының қалыптасуы сақтар сияқты өте ерте заманнан басталады. Қазақстанның батысын мекендеген олардың ежелгі тұрағы Арал мен Каспий теңізі арасындағы аймақ[1]. Сармат тайпалары Батыс Қазақстан аймағында өмір сүрген. Көне деректерде б.з.б. III ғасырдан бастап «Сармат» атауы кездеседі. Б.з.б. ІІ ғасырда олар қазіргі Батыс Қазақстан жеріне еніп, Қара теңіздің солтүстік аймақтарына дейін жеткен. Сарматтар Орал, Тобыл өзендерінің солтүстік сағаларынан Ембі өзені мен Солтүстік Каспий маңы құмдарына дейін, Мұғалжар тауынан Дон өзеніне дейінгі орасан зор аумақты мекендеді.
Держатели документа:
ЗКУ
60.
Подробнее
Г 93
Ғұбай, А.
Мерген ауылының тарихы, даму кезеңдері және тарихи тұлғалар [Текст] / А. Ғұбай // Кушаев оқулары халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы . - Орал, 2021. - Б. 76-81
ББК 63
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Тарихи -- Мерген ауылы -- Алтын Орда -- Мерген форпостысы -- Паллас Петр Симон -- Кеңес үкіметі -- Бизьянов Евгений Константинович -- Есенғалиев Телжан -- Ауыл шаруашылық
Аннотация: Тарихи деректерге сүйенсек Мерген ауылында ежелгі сақтар өмір сүрген, кейін келе қыпшақтар XVII ғасырдың бірінші жартысына дейін Алтын Орданың қарамағында болып соңында қалмақтар, кейін қазақ ноғайлар мекендеген. XVIII ғасырдың 40- шы жылдарында, яғни 1739-1742 жылдардың аралығында Орынбор комиссиясының бастығы, кейін Орынбор губернаторы болған Неплюев Иван Ивановичтің нұсқауымен шекаралық бекініс ретінде Мерген форпостысы салынған. Бекіністі салудағы мақсаты-біртіндеп қазақ даласын зерттей отырып,өзінің отарлық саясатын ішке қарай енгізе түсу болды. Паллас Петр Симон жаратылыстануды зерттеуші географ және саяхатшы 1768 жылдары Мерген поселкісіне келген
Держатели документа:
ЗКУ
Г 93
Ғұбай, А.
Мерген ауылының тарихы, даму кезеңдері және тарихи тұлғалар [Текст] / А. Ғұбай // Кушаев оқулары халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы . - Орал, 2021. - Б. 76-81
Рубрики: История
Кл.слова (ненормированные):
Тарихи -- Мерген ауылы -- Алтын Орда -- Мерген форпостысы -- Паллас Петр Симон -- Кеңес үкіметі -- Бизьянов Евгений Константинович -- Есенғалиев Телжан -- Ауыл шаруашылық
Аннотация: Тарихи деректерге сүйенсек Мерген ауылында ежелгі сақтар өмір сүрген, кейін келе қыпшақтар XVII ғасырдың бірінші жартысына дейін Алтын Орданың қарамағында болып соңында қалмақтар, кейін қазақ ноғайлар мекендеген. XVIII ғасырдың 40- шы жылдарында, яғни 1739-1742 жылдардың аралығында Орынбор комиссиясының бастығы, кейін Орынбор губернаторы болған Неплюев Иван Ивановичтің нұсқауымен шекаралық бекініс ретінде Мерген форпостысы салынған. Бекіністі салудағы мақсаты-біртіндеп қазақ даласын зерттей отырып,өзінің отарлық саясатын ішке қарай енгізе түсу болды. Паллас Петр Симон жаратылыстануды зерттеуші географ және саяхатшы 1768 жылдары Мерген поселкісіне келген
Держатели документа:
ЗКУ
Страница 6, Результатов: 123