Электронный каталог

63.3
Р 93
Рысбеков, Т. З.
    Н.Ф.Катанов және Қазақстан тарихы мәселелері [Электронный ресурс] / Т. З. Рысбеков // Профессор Н. Ф. Катанов және түркітану мәселелері = Профессор Н. Ф. Катанов и проблемы тюркологии. - Орал, 2012. - №2. - Б. 5-9.
ББК 63.3

Рубрики: Тарих

Кл.слова (ненормированные):
далалық экспедициясы -- түрік тайпалары -- қазақстан тарихы -- ғылыми еңбек -- этнографиялық материалдар -- түркітілдес қазақтар
Аннотация: ХІХ-ХХ ғасырлар аралығында ресей түркітану тарихының шежіресінде Н.Ф.Катанов маңызды орын алады. Ғалымның алғашқы далалық экспедициясы 1889 жылы басталды. Қазақстан тарихын зерттеуге байланысты қызығушылық туғызатын далалық экспедициясы 1892 жылдың ақпан-қараша аралығында өтті. Бұл экспедицияның жұмысының барысында Н.Ф.Катанов Шығыс Тарбағатайды мекен еткен түркітілдес халықтардың (қазақтар мен ұйғырлар) тарихына баса назар аударды. Мақалада осы мәселелер туралы айтылады.
Держатели документа:
М.Өтемісұлы атындағы БҚМУ
Доп.точки доступа:
Рысбекова, С.Т.

63.3(5 Каз)
С 12
Сагидуллаев, Д. З.
    Патша үкіметіне қарсы башқұрт көтерілісіндегі кіші жүз қазақтары [Текст] / Д.З. Сагидуллаев // "Қазақстан тарихы мәселелері және академик Т.З.Рысбековтың ғылыми мектебі" атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары, 29 қыркүйек. - Орал : М. Өтемісов атындағы БҚМУ РБО, 2017. - Б. 93-95
ББК 63.3(5 Каз)

Рубрики: Қазақстан тарихы

Кл.слова (ненормированные):
Қазақ хандығы -- Патша үкіметі -- башқұрт көтерілісі -- кіші жүз қазақтары
Аннотация: XVIII ғасырдың басында Башқұртстанды басқару жүйесіне шағын өзгерістер енгізілді. Бұл Ресейдегі экономикалық және әлеуметтік алға басумен, өкіметтің ішкі және сыртқы саяси міндеттерімен, сонымен қатар аймақтағы барлық тұрғындардың құрамындағы өзгерістермен және орналастырулармен байланысты болды. 1700 жылы Петр І жарлығымен Уфа, Мензелинск, Бирск, Заинск, Табынск қалалары уездік басқармадан бөлініп, уездік дуанбасылық билікке бағынышты жеке әкімшілік орындары құрылды. 1708 жылы орыс мемлекетін Петр І 8 губернияға бөлген кезде, Уфа қаласы уездбен қоса Қазан губерниясына қарасты провинция ретінде тіркелді [1, б. 93]. Башқұрт жерлері Қазан губерниясының төрт даруғаға: Қазандық, Осалық, Ноғайлық және Сібірлікке бөлінді. Закамдық шептің қорғанысы Башқұртстанның ішінде орналаса отырып, оны солтүстік (Уса даруғасы) және батыс аудандарының бөлігін (Қазан даруғасының бөлігі) башқұрт тайпаларының қалған қоныстану аймағынан (Қазан даруғасының бөлігі, Ноғай және Сібір даруғалары) бөлді. Қазақтардың Кіші және Орта жүз қоныстарымен башқұрттардың Оңтүстік
Держатели документа:
БҚМУ

63
Г 20
Гарифуллина, А. Б.
    Солтүстік-шығыс Каспий маңындағы Сармат мәдениеті [Текст] / А. Б. Гарифуллина // Кушаев оқулары халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы . - Орал, 2021. - Б. 73-76
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
Сармат -- Солтүстік-шығыс Каспий -- Сармат мәдениеті -- скифтер -- Арал теңізі -- Понтия патшасы -- Ғұндар -- археологиялық ескерткіштер -- Аралтөбе
Аннотация: Темір дәуірі немесе темір ғасыры-тас дәуірі және мысты мен қола дәуірлерінен кейінгі үшінші ірі тарихи кезең болып табылады. Темір дәуірінің ерте кезеңі ерте темір дәуірі деп аталған. Сармат тайпаларының қалыптасуы сақтар сияқты өте ерте заманнан басталады. Қазақстанның батысын мекендеген олардың ежелгі тұрағы Арал мен Каспий теңізі арасындағы аймақ[1]. Сармат тайпалары Батыс Қазақстан аймағында өмір сүрген. Көне деректерде б.з.б. III ғасырдан бастап «Сармат» атауы кездеседі. Б.з.б. ІІ ғасырда олар қазіргі Батыс Қазақстан жеріне еніп, Қара теңіздің солтүстік аймақтарына дейін жеткен. Сарматтар Орал, Тобыл өзендерінің солтүстік сағаларынан Ембі өзені мен Солтүстік Каспий маңы құмдарына дейін, Мұғалжар тауынан Дон өзеніне дейінгі орасан зор аумақты мекендеді.
Держатели документа:
ЗКУ

63
Б 48
Бердалиев, А. Б.
    Сарайшық - Қазақ хандығының астанасы: тарихы мен тағдыры [Текст] / А. Б. Бердалиев // Ұлы Даланың бесінші қыры - Түркі әлемінің бесігі атты ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы . - Орал, 2019. - 20 қараша. - Б. 38-41
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
Сарайшық -- тарих -- Қазақ хандығы -- қайраткер -- Керей хан -- Шығыс Дешті-Қыпшақ -- Қасым хан -- Фазлаллах ибн Рузбихан Исфахани -- Хажы Тархан
Аннотация: Сарайшық тарихының кезеңі — Қазақ хандығының құрылуымен басталады. Өйткені, Қазақ хандығының құрылуына және едәуір күшейуіне айтарлықтай қайраткерлігі мен бүкіл күш-жігерін жұмсаған Керей ханнан кейін мемлекетті билеген Бұрындық хан ежелден Дешті-Қыпшақ тайпалары кіндік қаны тамып, мамыражай көшіп-қонып, атамекен еткен сары даланың төсіндегі Сарайшықты ел ордасы — етіп таңдаған. Бұл жөнінде Қазақстанның орта ғасыр тарихының білгір маманы, әйгілі шығыстанушы В.В.Вельяминов-Зернов былай дейді: «Сарайшықты Қазақ ханы Бұрындық бағындырып, алғашқы астана етті».
Держатели документа:
ЗКУ

63
У 47
Ұлықбек, Б.
    Шыңғыс хан кім? [Текст] / Б. Ұлықбек // Жас алаш. - 2020. - №21. - Б. 6
ББК 63

Рубрики: тарих

Кл.слова (ненормированные):
Шыңғыс хан -- Моңғолия -- қытай -- қыпшақтар
Аннотация: Мақала Ұлы даланың алмас қылыштай жарқылдаған ру, тайпаларының басын қосып , ашса алақанында, жұмса жұдырығында ұстаған әрі аспанасты империясын бағындырған , Орта Азия және басқа да көптеген елдердің тізесін бүктірген Шыңғыс хан туралы .
Держатели документа:
М. Өтемісов атындағы БҚУ

63
У 34
Ұзақов, А. А.
    Кіші жүз шежіресі орыс зерттеушілерінің еңбектерінде [Текст] / А. А. Ұзақов // «Тәуелсіздік тағылымы: келешек көкжиегі» атты республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция жинағы. - Орал, 2023. - 10 желтоқсан. - Б. 99-102.
ББК 63

Рубрики: История

Кл.слова (ненормированные):
Кіші жүз -- тарих -- көне дәуір -- Батыс Қазақстан облысы -- Жалпы қазақ ауыз әдебиеті
Аннотация: Кіші жүздің тарихында көне дәуірден басталатыны тарихи шындық. Қазіргі таңдағы тың ізденістер бұл өңірді сонау Дон, Еділ, Жайық бойын мекендеген ежелгі далалықтар – сақ тайпаларының мекені екенін дәлелдейді. Тарихи дамудың тоқтаусыз екпіні Кіші жүзде біздің дәуірімізде Оғыз мемлекетінің (ІХ-ХІ ғғ.), Дешті –Қыпшақ, Алтын Орда, Ноғай ордалары мемлекеттерінің құрылып, нығаюына себепкер болды. Ал ХҮ-ХҮІ ғасырларда бұл мемлекеттер негізін құраған ру-тайпалар енді Батыс Қазақстан аймағында қазақ болып бірігіп, қазақтың Кіші жүзін құрап, олар өздеріне ортақ Алтын атауымен Алаш ұранының астына жиналды немесе қазақтың тұңғыш ғалымы Шоқан Уәлиханов жазғандай, «Қазақ болып еркіндікке жеткен тайпалар одағы өмірінде өзіндік әр берген бастапқы батырлардың ұрпағы Кіші жүзді қастер тұтады...»[
Держатели документа:
ЗКУ