База данных: Статьи ППС
Страница 1, Результатов: 6
Отмеченные записи: 0
1.
Подробнее
80
А 38
Айтбаева, А. Ж.
Биография В.И.Даля: традиционные и новые научные факты, лексикография. В. Даль – доблестный гражданин России и великий борец за русский язык [Электронный ресурс] / А.Ж. Айтбаева // Филологическое наследие В.И. Даля: Материалы региональной научно-практической конференции. . - 2013. - С. 28-33
ББК 80
Рубрики: Филология
Кл.слова (ненормированные):
Даль -- биография -- лексикография -- Россия -- русский язык -- филология
Аннотация: Даль вошел в историю нашей культуры прежде всего как создатель «Толкового словаря живого великорусского языка», отразившего с исключительной полнотой словарный состав языка XIX века. Высоко оценивают деятельность Даля и ученые –фольклористы, литераторы.
Держатели документа:
ЗКГУ
А 38
Айтбаева, А. Ж.
Биография В.И.Даля: традиционные и новые научные факты, лексикография. В. Даль – доблестный гражданин России и великий борец за русский язык [Электронный ресурс] / А.Ж. Айтбаева // Филологическое наследие В.И. Даля: Материалы региональной научно-практической конференции. . - 2013. - С. 28-33
Рубрики: Филология
Кл.слова (ненормированные):
Даль -- биография -- лексикография -- Россия -- русский язык -- филология
Аннотация: Даль вошел в историю нашей культуры прежде всего как создатель «Толкового словаря живого великорусского языка», отразившего с исключительной полнотой словарный состав языка XIX века. Высоко оценивают деятельность Даля и ученые –фольклористы, литераторы.
Держатели документа:
ЗКГУ
2.
Подробнее
80
И 86
Искалиева, А. Р.
Лексикография и труды Владимира Даля [Электронный ресурс] / А. Р. Искалиева // Филологическое наследие В.И. Даля: Материалы региональной научно-практической конференции. . - 2013. - С. 58-65
ББК 80
Рубрики: Филология
Кл.слова (ненормированные):
Даль -- лексика -- лексикография -- труды -- русский народ -- жилище -- хозяйство -- утварь -- религия -- обычай -- словарь -- культура -- речь -- стилистика
Аннотация: Статья посвящена словарю В. Даля словаря нет ни у одной из славянских народов. Он содержит более 200 000 слов, из этой книги можно получить сведения о всех сторонах жизни русского народа: о жилищах, хозяйстве, утвари, религии, обычаях.
Держатели документа:
ЗКГУ
И 86
Искалиева, А. Р.
Лексикография и труды Владимира Даля [Электронный ресурс] / А. Р. Искалиева // Филологическое наследие В.И. Даля: Материалы региональной научно-практической конференции. . - 2013. - С. 58-65
Рубрики: Филология
Кл.слова (ненормированные):
Даль -- лексика -- лексикография -- труды -- русский народ -- жилище -- хозяйство -- утварь -- религия -- обычай -- словарь -- культура -- речь -- стилистика
Аннотация: Статья посвящена словарю В. Даля словаря нет ни у одной из славянских народов. Он содержит более 200 000 слов, из этой книги можно получить сведения о всех сторонах жизни русского народа: о жилищах, хозяйстве, утвари, религии, обычаях.
Держатели документа:
ЗКГУ
3.
Подробнее
80
И 88
Исмуханов, А. К.
Уроки Даля в школе: "... от кого пошла и есть русская лексикография" [Электронный ресурс] / А. К. Исмуханов // Филологическое наследие В.И. Даля: Материалы региональной научно-практической конференции. . - 2013. - С. 111-115
ББК 80
Рубрики: Филология
Кл.слова (ненормированные):
урок -- Даль -- школ -- лексика -- лексикография -- лексика
Аннотация: Статья посвящена урокам Даля русской лексикографии.
Держатели документа:
ЗКГУ
И 88
Исмуханов, А. К.
Уроки Даля в школе: "... от кого пошла и есть русская лексикография" [Электронный ресурс] / А. К. Исмуханов // Филологическое наследие В.И. Даля: Материалы региональной научно-практической конференции. . - 2013. - С. 111-115
Рубрики: Филология
Кл.слова (ненормированные):
урок -- Даль -- школ -- лексика -- лексикография -- лексика
Аннотация: Статья посвящена урокам Даля русской лексикографии.
Держатели документа:
ЗКГУ
4.
Подробнее
81.2
С 40
Сисенбаева, А. К.
Көне түркі жазба ескерткіштеріндегі ономастика: талдау және ерекшеліктері [Текст] / А. К. Сисенбаева // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.2. - 17 қараша. - Б. 249-254.
ББК 81.2
Рубрики: Языкознание
Кл.слова (ненормированные):
ономастика -- антропонимдер -- синхрония -- диахрония -- этимологиялық талдау -- қазіргі лингвистика -- лексикография -- топонимика
Аннотация: Түркия, Орталық Азия, Сібір және басқа да аумақтарды қоса алғанда, кең аймақта таралған түркі тілдеріндегі ономастиканы зерттеу ерекше қызығушылық тудыруда. Бұл зерттеу Еуразияның мәдени және лингвистикалық ландшафтының маңызды бөлігі болып табылатын түркі тілдеріндегі ономастиканы талдауға арналған. Түркі тілдерінің ономастикасы осы ұлттар тобының этникалық және мәдени тарихының байлығын көрсетеді.Бұл мақалада түркі тілдеріндегі атаулар жүйесініңқұрылымы зерттелді. Әр түрлі түркі диалектілеріндегі ономастиканың ерекшеліктері талдана отырып, оларды әртүрлі аспектілердеқарастырылды.Түркі тілдеріндегі ономастикалық жүйелердің қалыптасуына тарихи, мәдени және әлеуметтік факторлардың әсері талданды.Ономастиканың практикалық аспектілерін қарастыру, мысалы, қазіргі лингвистикалық ортаға атауларды бейімдеу, сондай-ақ ономастиканы лексикографияда, топонимикада және тарих пен мәдениетте зерттелді. Осы мақсаттарға жету үшін ономастика, компаративті лингвистика, тарихи лингвистика және этнолингвистиканы талдау әдістері қолданылды
Держатели документа:
ЗКУ
С 40
Сисенбаева, А. К.
Көне түркі жазба ескерткіштеріндегі ономастика: талдау және ерекшеліктері [Текст] / А. К. Сисенбаева // А.С. Қыдыршаевтың 60 жас мерейтойына арналған «Қазіргі қоғамдағы және білім беру саласындағы шешендіктанудың өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. - Орал, 2023. - Т.2. - 17 қараша. - Б. 249-254.
Рубрики: Языкознание
Кл.слова (ненормированные):
ономастика -- антропонимдер -- синхрония -- диахрония -- этимологиялық талдау -- қазіргі лингвистика -- лексикография -- топонимика
Аннотация: Түркия, Орталық Азия, Сібір және басқа да аумақтарды қоса алғанда, кең аймақта таралған түркі тілдеріндегі ономастиканы зерттеу ерекше қызығушылық тудыруда. Бұл зерттеу Еуразияның мәдени және лингвистикалық ландшафтының маңызды бөлігі болып табылатын түркі тілдеріндегі ономастиканы талдауға арналған. Түркі тілдерінің ономастикасы осы ұлттар тобының этникалық және мәдени тарихының байлығын көрсетеді.Бұл мақалада түркі тілдеріндегі атаулар жүйесініңқұрылымы зерттелді. Әр түрлі түркі диалектілеріндегі ономастиканың ерекшеліктері талдана отырып, оларды әртүрлі аспектілердеқарастырылды.Түркі тілдеріндегі ономастикалық жүйелердің қалыптасуына тарихи, мәдени және әлеуметтік факторлардың әсері талданды.Ономастиканың практикалық аспектілерін қарастыру, мысалы, қазіргі лингвистикалық ортаға атауларды бейімдеу, сондай-ақ ономастиканы лексикографияда, топонимикада және тарих пен мәдениетте зерттелді. Осы мақсаттарға жету үшін ономастика, компаративті лингвистика, тарихи лингвистика және этнолингвистиканы талдау әдістері қолданылды
Держатели документа:
ЗКУ
5.
Подробнее
81.2
А 52
Алтай, А. А.
Қазіргі ғылым парадигмасындағы «лингвистикалық интеллект» ұғымы [Текст] / А. А. Алтай, А. М. Абызова, Б. Ж. Каримова // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 87-100.
ББК 81.2
Рубрики: Языкознание
Кл.слова (ненормированные):
интеллект -- лингвистикалық интеллект -- вербалды интеллект -- тілдік операциялар -- коммуникация -- риторика -- металингвистикалық аспект
Аннотация: Ғылыми мақалада «лингвистикалық интеллект» ұғымының қазіргі ғылым кеңістігіндегі орны мен зерттелу мәселесі қарастырылады. Зерттеудің мақсаты – «лингвистикалық интеллект» терминінің ерекшеліктері, қалыптасуы және оның ішкі құрамдас компоненттерін айқындау болып табылады. Жаһандану мен цифрлық өркениет ықпалының артуына байланысты жеке тұлғаның лингвистикалық әлеуетін арттыру өзекті мәселеге айналды. Адамның ақыл-ой қабілетінің айқын көрінісі саналатын бұл ұғымды түбегейлі зерттеп, лингвистикалық интеллектіні қалыптастыру және дамыту, жүзеге асу формаларын белгілеу, басты тілдік операцияларға сипаттама беру арқылы негізгі ғылыми міндет жүзеге асады. Зерттеу әдістемесіне лингвистикалық интеллект ұғымын нақты айқындауға мүмкіндік беретін лексикографиялық анализ, концептуалды саралау мен құрылымдық модельдеу тәсілдері кіреді. Зерттеліп отырған құбылысқа отандық және шетелдік ғалымдардың берген тұжырымдамалары мен бақылауларына сүйеніп оның басты белгілері анықталды. Сондай-ақ соңғы зерттеулер қорытындысы лингвистикалық интеллектінің дербес ерекшеліктерін көрсетіп отыр. Ұсынылған модельдер мен сызбалар нақты ғылыми дәлелдемелерді саралау нәтижесінде қалыптасты. Негізгі тұжырымдар лингвистикалық интеллектінің қазіргі уақытта жіті зерделеуді қажет ететін тұжырым екендігін дәлелдеді. Зерттеу тіл біліміне үлес қоса отырып, тың түсінік арқылы жаңа ғылыми нәтижелер алуға болатынын айғақтайды. Жұмыстың практикалық мәні лингвистикалық интеллекті ұғымының ерекшеліктеріне назар аудара отырып оны қалыптастыру мен дамыту мәселесін белгілеумен айқындалады.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Абызова, А.М.
Каримова, Б.Ж.
А 52
Алтай, А. А.
Қазіргі ғылым парадигмасындағы «лингвистикалық интеллект» ұғымы [Текст] / А. А. Алтай, А. М. Абызова, Б. Ж. Каримова // БҚУ хабаршысы. - 2025. - №1. - Б. 87-100.
Рубрики: Языкознание
Кл.слова (ненормированные):
интеллект -- лингвистикалық интеллект -- вербалды интеллект -- тілдік операциялар -- коммуникация -- риторика -- металингвистикалық аспект
Аннотация: Ғылыми мақалада «лингвистикалық интеллект» ұғымының қазіргі ғылым кеңістігіндегі орны мен зерттелу мәселесі қарастырылады. Зерттеудің мақсаты – «лингвистикалық интеллект» терминінің ерекшеліктері, қалыптасуы және оның ішкі құрамдас компоненттерін айқындау болып табылады. Жаһандану мен цифрлық өркениет ықпалының артуына байланысты жеке тұлғаның лингвистикалық әлеуетін арттыру өзекті мәселеге айналды. Адамның ақыл-ой қабілетінің айқын көрінісі саналатын бұл ұғымды түбегейлі зерттеп, лингвистикалық интеллектіні қалыптастыру және дамыту, жүзеге асу формаларын белгілеу, басты тілдік операцияларға сипаттама беру арқылы негізгі ғылыми міндет жүзеге асады. Зерттеу әдістемесіне лингвистикалық интеллект ұғымын нақты айқындауға мүмкіндік беретін лексикографиялық анализ, концептуалды саралау мен құрылымдық модельдеу тәсілдері кіреді. Зерттеліп отырған құбылысқа отандық және шетелдік ғалымдардың берген тұжырымдамалары мен бақылауларына сүйеніп оның басты белгілері анықталды. Сондай-ақ соңғы зерттеулер қорытындысы лингвистикалық интеллектінің дербес ерекшеліктерін көрсетіп отыр. Ұсынылған модельдер мен сызбалар нақты ғылыми дәлелдемелерді саралау нәтижесінде қалыптасты. Негізгі тұжырымдар лингвистикалық интеллектінің қазіргі уақытта жіті зерделеуді қажет ететін тұжырым екендігін дәлелдеді. Зерттеу тіл біліміне үлес қоса отырып, тың түсінік арқылы жаңа ғылыми нәтижелер алуға болатынын айғақтайды. Жұмыстың практикалық мәні лингвистикалық интеллекті ұғымының ерекшеліктеріне назар аудара отырып оны қалыптастыру мен дамыту мәселесін белгілеумен айқындалады.
Держатели документа:
ЗКУ
Доп.точки доступа:
Абызова, А.М.
Каримова, Б.Ж.
6.
Подробнее
81
М 94
Мырзағалиева, А. С.
Қазақ және татар тілдеріндегі «Кедейлік» концептісі: лингвомәдени шолу [Текст] / А. С. Мырзағалиева // Профессор Отарәлі Бүркіттің лингвистикалық мұрасы, қазіргі қазақ филологиясының парадигмалары: Қазақстан Республикасы білім беру ісінің Құрметті қызметкері, филология ғылымдарының докторы, профессор Бүркітов Отарәлі Бүркітұлының туғанына 70 жыл толуына арналған халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары. - Орал, 2024. - 13 желтоқсан. - Б. 78-80.
ББК 81
Рубрики: Языкознание
Кл.слова (ненормированные):
концепт -- концептосфера -- тілдік әлем бейнесі -- лингвистика -- этномәдениет
Аннотация: Тілдің мәдениетпен және халықтың дүниетанымымен өзара байланысы тілде ұлттық мінез бен мәдениеттің, қоршаған әлемді танудың ерекше тәсілінің көрініс табуына ықпал етеді. Бұл құбылыс концепт деп аталатын мәдени бірліктер арқылы тілде бейнеленеді. Осы зерттеуде қазақ және татар тілдеріндегі «кедейлік/ярлылык» («кедейлік») концептосферасына енетін лексемалардың түрлі сөздіктердегі концептуалдық мәндерінің көрініс беру ерекшеліктері қарастырылады. Зерттеудің негізгі мақсаты – туыстас қазақ және татар тілдеріндегі «кедейлік/ярлылык» концептосферасын құрайтын лексемалардың этимологиясы мен түсіндірмесін салыстырмалы- салғастырмалы талдау және осы лексемалардың синонимдік қатарын анықтау. Тақырыптың өзектілігі – қазақ және татар этносоциолексемаларын антропоцентрлік парадигма аясында зерттеу қажеттілігімен байланысты, бұл тілдік бірліктер ұлттық менталитеттің айқын көрсеткіштері болып табылады. Осындай этносоциолексемалар қатарында «кедейлік/ярлылык» концептосферасын құрайтын лексемалар ерекше орын алады. Зерттеудің материалдары ретінде қазақ және татар тіл білімінде жинақталған лексикографиялық деректер алынды, атап айтқанда, этимологиялық және түсіндірме сөздіктер, синонимдер сөздігі, сондай- ақ зерттеліп отырған тілдердің ұлттық корпустарының деректері пайдаланылды. Эмпирикалық, лингвомәдени, салыстырмалы-салғастырмалы, синхрондық және диахрондық талдау әдістері арқылы жүргізілген зерттеу нәтижесінде «кедейлік/ярлылык» концептосферасы қазақ және татар тілдерінің тілдік әлем бейнесінде кеңінен көрініс табатыны анықталды. Алайда, «кедейлік» және «ярлылык» лексемаларының синонимдері қазақ тілінің синонимдер сөздігінде кеңінен қамтылғанымен, татар тілінің синонимдер сөздігінде азырақ берілген. Аталған концептосфера құрылымында адамзаттың базалық концептілерінің қатарына жататын, бағалау әлеуеті жоғары және репрезентацияның кең функционалдық мүмкіндіктеріне ие лексемалар бар. Бұл лексемалар қазақ және татар халықтарының шынайылықты қабылдау ерекшеліктерін бейнелейді және мәдени-тарихи факторлармен, осы тілдік қауымдастықтардың ұлттық ерекшеліктерімен тығыз байланысты.
Держатели документа:
ЗКУ
М 94
Мырзағалиева, А. С.
Қазақ және татар тілдеріндегі «Кедейлік» концептісі: лингвомәдени шолу [Текст] / А. С. Мырзағалиева // Профессор Отарәлі Бүркіттің лингвистикалық мұрасы, қазіргі қазақ филологиясының парадигмалары: Қазақстан Республикасы білім беру ісінің Құрметті қызметкері, филология ғылымдарының докторы, профессор Бүркітов Отарәлі Бүркітұлының туғанына 70 жыл толуына арналған халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары. - Орал, 2024. - 13 желтоқсан. - Б. 78-80.
Рубрики: Языкознание
Кл.слова (ненормированные):
концепт -- концептосфера -- тілдік әлем бейнесі -- лингвистика -- этномәдениет
Аннотация: Тілдің мәдениетпен және халықтың дүниетанымымен өзара байланысы тілде ұлттық мінез бен мәдениеттің, қоршаған әлемді танудың ерекше тәсілінің көрініс табуына ықпал етеді. Бұл құбылыс концепт деп аталатын мәдени бірліктер арқылы тілде бейнеленеді. Осы зерттеуде қазақ және татар тілдеріндегі «кедейлік/ярлылык» («кедейлік») концептосферасына енетін лексемалардың түрлі сөздіктердегі концептуалдық мәндерінің көрініс беру ерекшеліктері қарастырылады. Зерттеудің негізгі мақсаты – туыстас қазақ және татар тілдеріндегі «кедейлік/ярлылык» концептосферасын құрайтын лексемалардың этимологиясы мен түсіндірмесін салыстырмалы- салғастырмалы талдау және осы лексемалардың синонимдік қатарын анықтау. Тақырыптың өзектілігі – қазақ және татар этносоциолексемаларын антропоцентрлік парадигма аясында зерттеу қажеттілігімен байланысты, бұл тілдік бірліктер ұлттық менталитеттің айқын көрсеткіштері болып табылады. Осындай этносоциолексемалар қатарында «кедейлік/ярлылык» концептосферасын құрайтын лексемалар ерекше орын алады. Зерттеудің материалдары ретінде қазақ және татар тіл білімінде жинақталған лексикографиялық деректер алынды, атап айтқанда, этимологиялық және түсіндірме сөздіктер, синонимдер сөздігі, сондай- ақ зерттеліп отырған тілдердің ұлттық корпустарының деректері пайдаланылды. Эмпирикалық, лингвомәдени, салыстырмалы-салғастырмалы, синхрондық және диахрондық талдау әдістері арқылы жүргізілген зерттеу нәтижесінде «кедейлік/ярлылык» концептосферасы қазақ және татар тілдерінің тілдік әлем бейнесінде кеңінен көрініс табатыны анықталды. Алайда, «кедейлік» және «ярлылык» лексемаларының синонимдері қазақ тілінің синонимдер сөздігінде кеңінен қамтылғанымен, татар тілінің синонимдер сөздігінде азырақ берілген. Аталған концептосфера құрылымында адамзаттың базалық концептілерінің қатарына жататын, бағалау әлеуеті жоғары және репрезентацияның кең функционалдық мүмкіндіктеріне ие лексемалар бар. Бұл лексемалар қазақ және татар халықтарының шынайылықты қабылдау ерекшеліктерін бейнелейді және мәдени-тарихи факторлармен, осы тілдік қауымдастықтардың ұлттық ерекшеліктерімен тығыз байланысты.
Держатели документа:
ЗКУ
Страница 1, Результатов: 6